ывапро. Методическое пособие _Педагогтерді аттестаттауды ұйымдастыру жұм. дістемелік кабинет Педагогтерді аттестаттауды йымдастыру жмыстарын тиімді йлестіру Риза Маней, діскер Атоай ауданы, Атоай ауылы, 2013 жыл
 Скачать 1.05 Mb.
|
|
«Ақтоғай ауданының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі Әдістемелік кабинет Педагогтерді аттестаттауды ұйымдастыру жұмыстарын тиімді үйлестіру  Риза Маней, әдіскер Ақтоғай ауданы, Ақтоғай ауылы, 2013 жыл Жинақта педагог қызметкерлерді аттестаттау ережесіне сай мектепішілік аттестаттау шаралары, аттестаттау жұмысында қолданылған құжаттар үлгілері берілген. Жинақ мектепішілік аттестаттау комиссиясы мүшелеріне аттестатталушы мұғалімдерге арналған. Аттестаттау материалдары құрастырылғаннан кейін практикада, іс-жүзінде апробациядан өткен, сондықтан мектепішілік аттестаттауда, мектепішілік басқаруда пайдалы болады деген сенімдеміз. Жинақтың практикалық маңыздылығы: аталған үлгі-кестені әр білім беру ұйымында қолдануға лайықты. Педагог қызметкерлерді аттестаттау жұмысындағы туындайтын проблема көп: білім беру ұйымдарында педагогтердің аттестациясын ұйымдастыру жұмыстарының тиімді үйлестірілмеуі, осы тақырып аясында мемлекеттік тілде басылған әдістемелік құралдың аздығы, аталған мәселенің әдістемелік тұрғыда зерттелмеуі. Білім беруді жаңғырту стратегияларын жүзеге асыру педагог кадрлардың сапасына тікелей байланысты. Бүгінгі білім жүйесінде Д. Дьюи атап өткендей, «Үлкен өзгерістер басталды. Ол маңызы жағынан, К. Коперниктің жаңалығына (Күн астрономиялық орталық, басқа планеталар оның айналасында шоғырланады, оны айнала қозғалады) тең болып отыр, яғни «оқушы тұлғасы орталыққа айналып, барлық педагогикалық әрекеттер оның айналасына шоғырландыра жүргізіледі». Бұл жаңа жүйе – біз үшін 12 жылдық білім беруге көшу болып отыр. Жаңа мектеп мұғалімі «дайын» білім көзі ғана болмай, оқушылардың танымдық іс-әрекеттерінің ұйымдастырушысы және үйлестірушісі бола білу, білімнің құндылық ретіндегі сипатына терең мән бере білу, нәтижеге бағытталған білім беруде жаңаша жолдар мен әдістер табуға дағдыланған маман болуы қажет. Ал оқушының танымдық, шығармашылық қабілетінің ресурс ретінде дамытылуы үшін мұғалімнің өзі де шығармашылық жұмыспен айналысуы тиіс. Демек, 12 жылдық мектептің ұстазы өскелең заман талабына сәйкес шығармашылыққа бейім, зерттеу жұмысы тәсілдерін қолдана алатын маман болуы тиіс. Ы. Алтынсариннің «Мұғалім – мектептің жүрегі» деп айтқанындай, барлық күш мұғалімге түспек. Мұғалімнің шығармашылық жұмысында кәсіптік шығармашылық дамуы жөнінде В.А. Афанасьев, Н.Д. Хмель, Ш.Т. Таубаева, А.А. Бейсенбаева, М.Ә. Құдайқұлов, А.К. Ахметов және т.б. ғалымдар педагогикалық кәсіби шеберлікті шыңдау жөнінде көптеген еңбектер жазған [7, 65-б., 18, 298-б., 27, 31-б., 33.]. Аталмыш ғалымдардың пікірі бойынша мұғалімнің кәсіптік зерттеушілік ұстанымы өз кәсібін шығармашылық деңгейде жетік меңгерген кезде ғана айқындала түседі. Мұғалімнің кәсіби шеберлігі, білімділік деңгейі, шығармашылығы туралы Ы. Алтынсарин, Ж. Аймауытов, А. Байтұрсынов, П.П. Блонский, М. Жұмабаев, Н.К. Крупская, А.В. Луначарский, А.С. Макаренко, С.Т. Шацский, В.А. Сухомлинский қарастырған [20, 6-б., 27, 64-б., 122, 6-7-б.]. Қазіргі білімнің жаңа үлгісін құру барысында Қазақстан ғалымдары өз еңбектерінде тыңғылықты мәселелерге тоқталады. Олар өз еңбектерінде шебер мұғалім ғылыми ізденіс мәдениетімен қарулану керек дейді. Мұғалімнің кәсіби шеберлігі, зерттеушілік қызметі мұғалімдік жұмысқа дайындық барысында, іс-тәжірибеде және қайта даярлау кезінде қалыптасып тәрбиеленеді [77]. Ал, педагогтердің кәсіптік деңгейін көтерудің бірден-бір тәсілі педагог кадрлардың аттестациясы болып табылады. Педагогтерді аттестаттау – педагог қызметкердің біліктілік деңгейінің квалификациялық талаптарға сәйкестігін анықтау мақсатымен жүзеге асырылатын іс-әрекеттердің тұтас бір жүйесі. Аттестаттау білім беру ұйымдарында кезең кезеңдерімен өткізілетінін бәріміз білеміз. 1-кезеңінде мұғалім аттестацияаралығында жасаған педагогикалық әрекетіне, өз білімі мен біліктілігін арттыру бағытында жүргізген жұмысына ішкі сараптама жүргізіеді, бұл кезеңде педагог өзінің педагогикалық іс-әрекетіне өзіндік талдау жасайды, іс-тәжірибесін жинақтайды, жинақтаған тәжірибесі мен педагогтерді аттестаттау ережесінің талаптарына сай келетін жетістіктерінің негізінде білім беру ұйымының аттестаттау комиссиясының төрағасының атына біліктілігін көтеру жөнінде (немесе растау) өтініш жазады, 2-кезеңі сыртқы сараптама деп аталады, мұнда білім беру ұйымындағы аттесттаттау комиссиясы педагогтің іс-әрекетіне талдау жасайды, 3-кезеңінде аттестаттау комиссиясы аттесттаттау ережесі негізінде педагогтің өтінген санатына сәйкестігіне баға беріледі. Мұнда ең өзекті мәселе аттестациядан өтетін педагогтермен өткізілетін жұмыстың негізгі мазмұны мен оның заман талабына сай ұйымдастыру тұрғыда тиімділігінде болып отыр. Білім беру ұйымында (мектеп, мектептен тыс мекеме, балабақша, т.б.) жылдық жұмыс жоспарындағы педагогтердің біліктілігін жетілдіру тармағы негізінде ағымдағы оқу жылының басында және келесі оқу жылының басында педагогтердің аттестациясын ұйымдастыру және өткізу іс-шараларының жоспары жасалынады (5 жылдық перспективалық жоспардың негізінде). Жоспарлау – білім беру ұйымындағы әдістемелік жұмысты басқарудың тиімді әдістемелерінің бірі [5, 10-б.]. Сондықтан педагогтің құзыреттілігінің үздіксіз артуы, аттестацияға сапалы дайындығы білім беру ұйымында ұйымдастырылып өткізілген іс-шаралар мазмұны мен түрінің өнімділігіне тікелей байланысты. Жұмыс жоспары бойынша педагогикалық ұжым нормативтік-құқықтық құжаттармен (айталық, Педагогтерді аттесттаттау ережесімен) толық танысқан болу керек (біріншіден, мектеп басшылығы бұл нормативтің мазмұнын жақсылап оқып, зерделеп, таныған болу). Егер нормативтің мазмұнын педагог толық білмесе, оның аттестацияға дайындығы сауатты болып табылмайды. Білім беру ұйымдарының басшылары, әдістемелік бірлестіктің жетекшілері ұжымдағы әр педагогтің аттесттациядан өту мерзімін 5 жылға арналған перспективалық жоспар бойынша ашық және көрнекі түрде бақылап отыру міндет. Егер ақпарат ашық әрі көрнекі түрде болса, әр педагогтің бойында жоспарлы жұмыс жасау қабілеті қалыптасады. Әрі оқу жылының соңындағы педагогикалық кеңесте келесі оқу жылында аттестталатын педагогтердің, тегі, аты-жөні анықталып, нормативтік құжаттармен таныстырылады. Аттестаттау ережесінде, әсіресе, жас мамандар үшін түсінуге ауырлық танытатын педагогикалық терминдер бар, сондай термин сөздердің глоссарийін жасау басшылықтың міндетіне жатады. Сондай-ақ, ағымдағы жылы аттестатталатын педагогтердің аттестациядан өту кестесі жасалған болу керек. Келесі кезекте педагог білім беру ұйымының басшысына немесе аттестаттау комиссиясы төрағасының атына санат алу немесе санатын көтеру бойынша өтініш жасайды. Осы сәттен бастап білім беру мекемесінің аттестаттау комиссиясының ағымдағы жылы аттестаттаудан өтетін педагогпен жұмысы (2-кезең) басталады. Оқу жылы басында аттестаттау комиссиясы мүшелері аттестаттау комиссиясының қызметімен, міндеттерімен танысады. Аттестаттау комиссиясы педагогтердің өтініштерін қарайды, аттестатталатын педагог қызметкерлердің мәліметтер базасын жасайды және олардың қызметінің қорытындыларын талдамалық жалпылауды жүргізеді. Біліктілік тестілеу нәтижелері бойынша екінші, бірінші, жоғары біліктілік санаттары үшін екінші кезең өткізіледі. Педагог қызметкерлерді тестілеудің оң нәтижесі екінші кезеңге жолдама алуға негіз болып табылады. Екінші кезең соңында аттестаттау комиссиясы Педагог қызметкерлерге біліктілік талаптарына беру немесе растау туралы шешімді шығарады. Білім беру ұйымының аттестаттау комиссиясы педагог қызметкерлерге екінші санатты бекітуді қарастырады және бекітеді. Педагог қызметкерлердің аттестаттау материалдарын аудандық аттестаттау комиссиясына қарастыруға ұсынады. Аттестаттау комиссиясы жоқу жылы басында жұмыс жоспарын құрады және жүзеге асырады. Жұмыс жоспары аттестатталатын педагогтің өзінің педагогикалық тәжірибесін жинақтау, аналитикалық талдау жұмыстарымен қатар жүреді. Жұмыс желісі мынадай болады: 1. Мектеп әкімшілігі немесе аттестаттау комиссиясының аттестатталатын педагогтермен өткізетін жылдық жұмысы (үлгі)
2. Педагог тарапынан жасалатын шаралар
Жоғарыда көрсетілген балама жобалар, бір жағынан қарағанда, педагогті аттестациядан өткізуге арналған жұмыстың жүйесі болғанымен, осы іс-әрекет білім ұйымының басшылары тарапынан нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес сауатты да шебер, үйлесімді жүргізілген жағдайда, сондай-ақ мекеме мен педагог арасында тығыз байланыс пен түсіністік орнаған жағдайда, педагогті басшылық тарапынан әрі ынталандырып, қолдап, әрі сауатты түрде талап ете білген жағдайда ғана оңтайлы жүзеге асырылады. Оқу жылының соңында білім беру ұйымындағы аттестация комиссиясының жетекшісі жыл бойы мектеп тарапынан өткізіліген жұмысқа және педагогтің жұмыс нәтижесіне сапалы талдау жасайды. Педагог қызметкерлерді аттестаттауда мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады: 1) педагог қызметкерлерді аттестаттау - педагог қызметкердің біліктілік деңгейінің біліктілік талаптарына сәйкестігін айқындау мақсатында жүргізілетін рәсім; 2) біліктілік санаты – жұмысты орындаудың күрделілігін көрсететін қызметкердің біліктілігіне қойылатын талаптардың деңгейі; 3) ерікті біліктілік тестілеу (бұдан әрі – тестілеу) – мерзімінен бұрын біліктілік санатты жоғарылату және растау кезінде кәсіби құзыреттілік деңгейін айқындау үшін өткізілетін педагог қызметкерлерді аттестаттауды өткізу рәсімінің бір түрі; 4) қызмет қорытындыларын талдамалық жалпылау – педагог қызметкердің кәсіби қызметін жүйелі, бірізді және оң зерделеу негізінде кәсіби құзыреттілігін бағалауды қамтитын аттестаттау кезеңдерінің бірі. |