Акпаратты коргау. Ф со пгу 18. 205 азастан Республикасы Білім жне ылым министрлігі

• Название: Ф со пгу 18. 205 азастан Республикасы Білім жне ылым министрлігі
• Дата: 04.09.2022
• Размер: 423 Kb.
• Имя файла: Акпаратты коргау.doc
• Тип: Документы; #662024
• страница: 12 из 13

2.1.5.Кілттік cөзi бар Цезарь жүйесі

Бұл жүйенің ерекшелігі - ауыстыру алфавитіндегі символдардың ығысқан және өзгертілген peтi үшін кілттік сөз қолданылуы. Кілттік сөз ретінде К санын, 0≤К<25 және сөз немесе қысқа сөздер тіркестігі таңдап алынады. Кілттік сөздің әpіптері әр түрлі болғаны жақсы.

Мәселен, кілт ретінде MACROS сөзі және К=5 таңдалсын. Кілттік сөз алфавит әріптерінің астына таңдалған К санына сәйкес келетін әріптен басталып жазылады:

0

1

2

3

4

5

10

15

20

25

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

M

A

C

R

O

S

Ауыстыру алфавитінің қалған әріптері алфавиттік ретпен кілттік сөзден кейін (қалғандары алдынғы жағынан) жазылады:

0

1

2

3

4

5

10

15

20

25

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

M

A

C

R

O

S

Сөйтіп, хабардың әрбір әpпi үшін ауыстыру әрпі анықталды. Енді CONTROLLERS мәтіні былайша шифрланады: WFEKIFBBZIJ.

Kілттік сөздің барлық әріптері әр түрлі болуы тиісті деген талаптың міндетті емес екенін ескеру керек. Кілттік сөзді (немесе сөздер тіркестігін) жай бірдей әріптерді қайталамай ғана жазу керек. Мысалы, кілттік сөйлем ДЕРЕКТЕР АЛМАСУ және К=3 ауыстырудың келесі кестесі туындайды:

а

ә

б

в

г

ғ

Д

е

ж

з

и

й

к

қ

л

м

н

ң

о

ө

п

р

с

т

у

ұ

ү

ф

х

Һ

ц

ч

ш

щ

ъ

ы

і

ь

э

ю

я

ю

я

Д

Е

Р

К

Т

А

Л

М

С

У

ә

б

в

г

ғ

ж

з

и

й

қ

н

ң

о

ө

п

ұ

ү

Ф

х

һ

ц

ч

ш

щ

ь

ы

і

ъ

э

Алынған кесте көмегімен БАҒДАРЛАУ ТІЛІ мәтіні былайша шифрланады: ДЮКЕЮҚВЮЩ ҢЬВЬ.