География. География пәніне арналған Географиялық шпоргалка. Географиядан аза тiлiнде шпаргалка. География ылымы зерттейді. Жерді табиатын, халын, оны шаруашылыын. География
 Скачать 307.5 Kb.
|
|
www.testent.ru Географиядан қазақ тiлiнде шпаргалка. 1.География ғылымы зерттейді. Жердің табиғатын, халқын, оның шаруашылығын. 2. «География» ұғымын енгізген Эратосфен 3.География ғылымының салалары. Физикалық, экономикалық. 4.Жер Күннен ... орналасқан? 3-ші 5.Жердің шар тәріздес болуының географиялық мәні. Күн сәулелері әркелкі таралады. 6.Жер бетінде жыл маусымдарының ауысу себебі. Күн сәулесінің түсу бұрышы мен түсу уақытының ұзақтығы. 7.Жер өз білігін айналып өтеді 24 сағатта 8.Жердің білігі орбита кеңістігіне орналасқан 66,5ғ 9.Оңтүстік жарты шарда жаз айлары Желтоқсан, қаңтар, ақпан 10.Көкжиек дегеніміз ... Жер бетінің көзге көрінетін бөлігі. 11.Жергілікті жерді бағдарлау ... айтамыз. Көкжиек тұстарын табуды 12.Солтүстік бағыт пен жердегі заттың арасындағы бұрыш. Азимут. 13.Азимут өлшенетін градус аралығы 0ғ-360ғ 14.Көкжиек тұстарын анықтайтын құрал Тұсбағдар 15.Жер бетінде қашықтықты өлшеу тәсілдері. Таспамен, өлшеуіш ашамен, қадаммен, көз мөлшерімен 16.Масштаб дегеніміз не? Жер бетінде өлшенген қашықтықты қағазға түсіргенде кішірейтілгенін көрсететін шама. 17.Жергілікті жердің планы Жер бетінің қағазға кішірейтіліп түсірілген нұсқасы 18.Жер бетіндегі нүктенің мұхит немесе теңіз деңгейінен бастап есептелінетін биіктік Абсолюттік. 19.Горизонтальдар деп аталады. План мен картада биіктіктері бірдей нүктелерді қосатын қисық сызықтар. 20.Жердің нақты үлгісі. Глобус. 21.Географиялық карта дегеніміз. Жер бетінің белгілі масштаб бойынша жазықтықта шартты белгілермен кескінделуі. 22.Экваторға сәйкес келетін жауапты анықта. Бұл ең ұзын параллель. 23.Глобус пен карта бетіндегі экваторға параллель жүргізілген сызықтар. Параллельдер. 24.Географилық ендік деп атаймыз. Экватордан белгілі бір жерге дейінгі градус есебімен алынған қашықтықты. 25.Меридиандар мен параллель сызықтарының қиылысуынан пайда болады. Градус торы. 26.Мазмұнына қарай карталар ... топқа бөлінеді 2 27.Карталар масштабына ... болып бөлінеді. Ұсақ, орташа, ірі. 28.Ең ірі масштабты көрсет 1:10 29.Географиялық картадан құрлықтың биіктігін және мұхиттың тереңдігін анықтауға болады Биіктік пен шкалалар көмегімен. 30.0ғ ендік пен 0ғ бойлық координаталарында орналасқан В) Атлант мұхиты. Географиялық полюс. 31.Жер шарының сыртқы қатты тас қабаты Литосфера 32.Жердің ішкі құрылысы ... қабаттарынан тұрады Жер қыртысы, мантия, ядро. 33.Литосфералық тақталар жылына қозғалады /см/ 2-5 см 34.Тау жыныстарының түрлері Шөгінді, магмалық, метаморфтық. 35.Жер қыртысы мен жоғарғы мантиядағы кенет ығысу әсерінен туатын жер астының қозғалысы Жер сілкіну. 36.Таулар дегеніміз ... Жер бетінің жазықтардан оқшау көтеріліп жатқан қатты тілімденген биік бөліктері. 37.Жер бетінің аз тілімденген, тегіс немесе белесті алқабы Жазықтар. 38.Терең мұхит түбі ойыстары ... деп аталады Шұңғыма 39.Материктік жер қыртысының таулар астындағы қалыңдығы 70-80 км 40.Ойпаттардың мұхит деңгейінен салыстырмалы биіктігі 0 м-ден 200 м-ге дейін 41.Жанартаулар мен жер сілкінісі жиі болатын аймақ Материк шетіндегі таулы аудандарда 42.Жанартаудың төбесінде пайда болған шұңқыр Кратер 43.Көпшілік жанартаулар ... мұхитының жағалауында Тынық 44.Екі немесе бірнеше тау жоталарының түйісуі Торабы 45.Орташа биіктіктегі таулар мұхит деңгейінен биікте орналасқан 1000-2000 м 46.Материктік жер қыртысының мұхиттық жер қыртысынан айырмасы Гранитті қабаты бар 47.Органикалық жолмен пайда болған шөгінді жыныстар Тас көмір, шымтезек 48.Жердің газ тәріздес қабығы Атмосфера. 49.Атмосфера қабаттары Тропосфера, стратосфера, атмосфераның жоғарғы қабаты. 50.Ауаның жер бетіне түсіретін салмағы Атмосфералық қысым. 51.Атмосфераның төменгі қабаты Тропосфера. 52.Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал Барометр. 53.Тәулік ішіндегі ең жоғарғы және ең төменгі температура арасындағы айырмашылық Температура ауытқуының тәуліктік амплитудасы. 54.Жел дегеніміз ... Ауаның горизонталь бағытта орын ауыстыруы. 55.Ауа-райының негізгі элементтері Температура, ылғалдылық, атмосфералық қысым. 56.Оңтүстік және солтүстік жарты шарға күн сәулесі бірдей түседі 23 қыркүйек және 22 наурызда. 57.Грек тілінен «климат» сөзінің мағынасы Жер бетіне күн сәулесінің еңістігі 58.Желдің соғу себебі Қысымның айырмасынан 59.Атмосферадағы 80% ауа массасы кездеседі Тропосферада 60.Тәулік ішінде бағытын өзгертіп тұратын жел Бриз 61.Күдізгі бриздің соғу бағыты Теңізден құрлыққа 62.Тауда 1км-ге көтерілген сайын температура төмендейді 6ғС 63.1 км-ге көтерілген сайын ауа қысымы төмендейді: 100 мм сынап бағанына 64.Жердің ең ыстық белдеуі тропиктер арасында орналасуының себебі Күн дәл төбеде ұзақ және ауаның жоғары қозғалысы болады 65.Теңіздік ауа массаның континенттік ауа массасынан айырмасы Ауа ылғалы мол 66.Жер бетіндегі ең жоғары температура байқалатын климат белдеуі Тропиктік 67.Тропиктік белдеулерде материктердің батыс жағалауында өтетін суық ағыстар әсері Жауын-шашынның пайда болуына кері әсер етеді 68.Қоңыржай белдеуде ауа температурасының тәуліктік ауытқуы көп мезгіл Жаз 69.Желдің бағыты мен күшін анықтайтын құрал Флюгер 70.Жер бетіндегі негізгі климаттық белдеулер саны 4 71.Жердің су қабығы Гидросфера. 72.Гидросферадағы тұщы су мөлшері 2,5% 73.Дүниежүзілік мұхит үлесіне Жер бетінің бөлігі келеді 3/4 бөлігі 74.Судың мұхиттан құрлыққа және құрлықтан мұхитқа үздіксіз ауысу үрдісі. Дүниежүзілік су айналымы. 75.Дүниежүзілік мұхит бөліктері мұхиттар, теңіздер, шығанақтар, бұғаздар. 76.Дүниежүзілік мұхит суының қасиеттері Тұздылық пен температура. 77.Өзен барлық салалармен бірігіп ... Өзен жүйесі 78.Жер бетіндегі суға толы табиғи ойыс Көл. 79.Дүние жүзіндегі ең үлкен көл Каспий. 80.Қар жиегі немесе қар шекарасы деп аталады Қар жиналып, мұздыққа айналу мүмкін болатын жоғарғы шекара. 81.Теңіз суының орташа тұздылығы 35%0 82.Дүниежүзілік мұхит суының беткі орташа температурасы +17,5ғC 83.Дүниежүзілік мұхиттағы ең терең шұңғыма Мариан 84.Мына объектілердің теңіз сипатына сәйкес келетіні Азов 85.Цунами толқындарының пайда болу себептері Жер сілкінісінен 86.Толысу мен қайтудың пайда болу себебі Жер мен Ай әрекетінен 87.Белгілі ойпат арқылы судың табиғи қозғалуы ... деп аталады Өзен 88.Амазонка және Конго өзендерінің суы мол болып келу себебі Олар жыл бойы мол жаңбыр суымен қоректенеді 89.Јлемдегі ең биік Анхель (1054 м) сарқырамасы орналасқан өзен Ориноко 90.Судың тұздылығының көп мөлшері Қызыл теңізде 91.Биосфера географиялық қабықтың ... бөлігі боп саналады. Адамдар мекен ететін 92.Барлық қабаттарды қосатын жер қабығы Био 93.Жердің тіршілік үшін маңызы зор қабаты Тропосфера 94.Бір текті жағдайлы аумақта тіршілік ететін өсімдіктер мен жануарлардың жиынтығы Биоценоз 95. «Экология» ұғымын енгізген Э. Геккель 96.Құнарлы топырағымен ерекшеленетін табиғат зонасы Дала 97.Тізеден келетін ормандар кездесетін зона Тундра 98.Қалпына келмейтін табиғат ресурсы Минералды 99.Табиғат компоненттерінің жиынтығы Табиғат кешені 100.Құрлықтағы табиғат зоналарының қалыптасуына әсер ететін жағдайлар Климаттық 101.Жер бетіндегі адамзат ... нәсілге бөлінеді 3 102.Нәсілдік белгілердің қалыптасу себебі Табиғат жағдайлары 103.БҰҰ нәсілдік кемсітушілікті жою жөнінде қарар қабылдаған жылы 1965 ж. 104.Жер шарындағы материктер саны 6 105.Жер шары бетінің жалпы ауданы 510,2 млн км2 106.Құрлықты құрайтын материктер мен аралдардың көлемі 149,1 млн. км2 107.Дүниежүзілік мұхиттың жалпы ауданы 361,1 млн. км2 108.Жер қыртысының түрлері Материктік және мұхиттық. 109.Литосфералық тақталардың қалыңдығы шамамен 60-100 км 110.Жер қыртысының тегістелген, тұрақты бөліктері Платформалар. 111.Ежелгі платформалардың қатты кристалды жыныстарының жер бетіне шығып жатқан бөлігі Қалқан 112.Платформалардың шөгінді жыныстар жауып жатқан бөлігі Тақта 113.Жер қыртысының қозғалмалы белдеулері Геосинклиналь 114.Пішіні, көлемі, жасы, биіктігі бойынша жер бетінің сипаты Жер бедері 115.Жер бедері дегеніміз Жер бетінің ойлы-қырлы сипаты 116.Мұхит табанының ең басты ерекшелігі ... болуы Су асты жоталарының 117.Жер шарында климаттық белдеулердің қалыптасу .... байланысты Жер бетіне түсетін күн жылуының мөлшеріне. 118.Ауа массалары дегеніміз Бір текті қасиеттері бар, үлкен көлемдегі ауа. 119.Жер шарындағы Б.П.Алисов ажыратқан климаттық белдеулер саны 13 120.Тұрақты желдердің қалыптасуы ... байланысты Қысым белдеулеріне. 121.Ауа массаларының негізгі түрлері Арктикалық, қоңыржай, тропиктік, экваторлық. 122.Пассаттар дегеніміз Экваторға қарай 30-шы ендіктердегі жоғарғы қысым белдеуінен соғатын желдер. 123.Белгілі бір жерге тән ауа райының ұзақ жылдар бойы қайталанатын құбылысы Климат 124.Картада температуралары бірдей нүктелерді қосатын қисық сызықтар Изотерма 125.Картада қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызықтар Изобара 127.Картада жауын-шашын мөлшері бірдей нүктелерді қосатын сызықтар Изогиета 128.Негізгі климаттық белдеулерді белгіле Тропиктік, қоңыржай 129.Өтпелі климаттық белдеулерді белгіле Субарктикалық, субтропиктік 130.Мұхит суының басты қасиеттері Температурасы мен тұздылығы 131.Мұхит суының тұздылығы дегеніміз 1 л суда еріген тұздың мөлшері 132.Мұхит суының орташа тұздылығы /% есебімен/ 35 133.Мұхит суының қату температурасы -2° 135.Дүниежүзілік мұхиттың мұздар басып жатқан ауданы 15% 136.Су массалары дегеніміз Мұхит суының зор көлемді алып жатқан бөлігі 137.Дүние жүзіндегі ең қуатты жылы ағыс Гольфстрим 138.Дүниежүзілік мұхиттың балыққа ең бай ауданы Қоңыржай ендіктер 139.Ең ірі табиғат кешені Географиялық қабық 140.Литосфераның жоғарғы, атмосфераның төменгі бөлігі және гидросфера мен биосфераның байланысы мен әрекеттесуі нәтижесінде қалыптасқан табиғат кешені Географиялық қабық. 141.Географиялық қабықтың маңызды заңдылықтары Тұтастығы, зат және энергия айналымы, ырғақтылығы, зоналылығы. 142.Географиялық қабықтағы ең ірі табиғат кешендері Материктер мен мұхиттар. 143.Температура жағдайы, ылғалдылығы, топырағы, өсімдіктер мен жануарлары бір-бірімен байланысқан ірі табиғат кешені Табиғат зонасы. 144.Таулардағы табиғат зонасының алмасуы ... деп аталады Биіктік белдеулік 145.Таудағы биіктік белдеулердің саны ... байланысты Таудың георграфиялық орны мен биіктігіне 146.Еуразияның аралдармен қоса есептегендегі ауданы 53,3 млн км2 147.Орталық Азия табиғатын зерттеген саяхатшылар Пржевальский, Семенов, Уәлиханов. 148.Евразияның оңтүстік шеткі нүктесі Пиай мүйісі 149.Евразияның ең биік щыңы Эверест 150.Үлкен Зонд аралындағы жанартау Кракатау 151.Евразияда көлдердің солтүстік-батыста жиі орналасуының себебі Мұздықтардың қазу әрекеті 152.Субэкваторлық климаттық белдеуде орналасқан зона Саванналар мен ылғалды ормандар 153.Евразияның күшті тілімделген жағалаулары Батысы мен шығысы 154.Солтүстік Американың ауданы жөнінен алатын орны 3 155.Алясканы ашып, зерттеуге үлес қосқан орыс саяхатшылары Беринг, Чириков. 156.Солтүстік Американың түбектерін көрсет Аляска, Калифорния, Лабрадор, Флорида. 157.Солтүстік Америкадағы ең суы мол өзен Миссисипи. 158.Солтүстік Америкада көлдер жиі орналасқан бөлік. Солтүстік. 159.Солтүстік Америкада “прерий” деп атайды Биік шөптерден тұратын далаларды. 160.Солтүстік Американың оңтүстік жағалауындағы ең ірі шығанақ Мексика 161.Ниагара сарқырамасы ... көлдерінің аралығында орналасқан Эри және Онтарио 162.АҚШ аумағында 1872 жылы ұйымдастырылған дүние жүзіндегі алғашқы ұлттық саябақ Йеллоустоун 163.Оңтүстік Американың аралдармен қоса ауданының көлемі 18,3 млн км2 164.XVIII ғ. соңы мен XIX басында Оңтүстік Американы зерттеген неміс ғалымы А.Гумбольдт 165.Батыс Жарты шардың ең биік нүктесі Аконкагуа 166.Жапырағының диаметрі 2 м-ге жететін өсімдік Виктория-регия 167.Льянос - бұл Ориноко саваннасы 168.Кампос - бұл Бразилия саваннасы 169.Маракайбо атауының Оңтүстік Америкадағы географиялық объектіге қатысы Көл 170.Оңтүстік Америка жағалауындағы ең ірі арал Отты Жер. 171.Оңтүстік Америкадағы және жер шарындағы ең ірі ойпат Амазанка 172.Амазонканың жыл бойы суының мол болу себебі Экватор аймағында ағып жатыр. 173.Оңтүстік Америкада “сельвас” деп атайды Қалың ормандарды. 174.Африка жағалауын мұхит шайып жатыр? 2 175.Африка материгіндегі ең ежелгі мемлекет Египет 176.Конго өзенінің алабы орналасқан климаттық белдеу Экваторлық 177.Африканың ең биік нүктесі Килиманджаро 178.Африкадағы жер қыртысының ең ірі жарығы өтетін ауданы Шығыс Африка таулы қыраты 179.Секретарь құсы тіршілік ететін зона Саванналар 180.Африканың ең биік нүктесінің биіктігі /м/ 5895 181.Африкадағы жауын-шашынның ең көп жауатын жері Гвинея шығанағы жағалауы 182.Африканың оңтүстік-батысындағы жағалық шөл Намиб 183.Африканың ауыл шаруашылығына қолайлы табиғат зонасы Қатты жапырақты ормандар 184.Экваторлық ормандардың бойы аласа адамдары Пигмейлер 185.Солтүстік Африканың ең бойшаң адамдары Тутси мен химилер 186.Африкадағы ХХ ғасырдың басындағы тәуелсіз елдер Либерия, Эфиопия 187.Африкадағы ең жоғары дамыған ел ОАР 188.ОАР аумағындағы ірі ұлттық парк Крюгер 189.Жер шарындағы ең кіші материк Австралия 190.Аустралияның ең құрғақ материк деп аталуы 2/3 бөлігін шөлдер алып жатуы 191.Аустралияның ең биік нүктесі Косцюшко тауы 192.Аустралияның ... тас көмірдің ірі кен орындары шоғырланған Оңтүстік-шығысында 193.Аустралиядағы жаз айлары аралығы Желтоқсан-ақпан аралығы 194.Аустралиядағы уақытша кеуіп қалатын өзен арналары Криктер 195.Скрэб ... табиғат зонасына тән Тропиктік шөл және шөлейттер 196.Аустралияның байырғы халқы Аборигендер 197.Аустралияда халықтың тығыз қоныстанған аймағы Шығысы 198.Австралияның органикалық дүниесінің ерекше болу себебі: Материктің басқа материктерден ерте пайда болған 199.Мұхит аралдарының табиғаты мен халқы жөнінде ғылыми еңбектер жазып қалдырған ғалым Н. Н. Миклухо Маклай 200.Тынық мұхитының ауданы /млн.км2 / 178,6 201.«Қара аралдар» атауы тән аралдар тобы Меланезия 202.Жер шарындағы ең ірі маржан түзінділері Үлкен Тосқауыл рифі 203.Мұхит аралдарындағы ең ірі, жақсы дамыған ел Жаңа Зеландия 204.Антарктида материгінің ашылған жылы 1820 205.Антрактиданы ашқан саяхатшылар Ф.Беллинсгаузен, М.Лазарев 206.Антарктида «шұраттары» деп аталады |