клд. клд рк2. Горяев камерасыберілген сйыты клемінде жасушаларды немесе олармен лшенетін зге де блшектерді есептеуге арналан оптикалы рылы.
 Скачать 0.59 Mb.
|
|
Горяев камерасы-берілген сұйықтық көлемінде жасушаларды немесе олармен өлшенетін өзге де бөлшектерді есептеуге арналған оптикалық құрылғы. Микроскопиялық тор жағылған тік бұрышты ойығы (камерасы) бар қалың заттық шыныдан және жұқа жабын шынысынан тұрады. Камераны Қазан университетінің профессоры Горяев Н.к. жасаған, тордың көлемінің ұлғаюына байланысты ол басқа камералармен (том, Цейса, Тюрк, Бюркер) салыстырғанда дәлірек есептеледі. Горяев камерасының техникалық сипаттамалары Горяев камерасының шағын квадратының өлшемдері 0,05×0,05 мм Горяев камерасының үлкен квадратының өлшемдері 0,2×0,2 мм Камераның тереңдігі 0,1 мм 1 шағын квадрат астындағы сұйықтық көлемі 0,00025 мм3 (мкл) = 1/4000 мм3 (мкл) 1 үлкен квадрат астындағы сұйықтық көлемі 0,004 мм3 (мкл) = 1/250 мм3 (мкл) Горяев камерасының көлемі 0,9 мм3 (мкл) Горяев тор камерасының сипаттамасы Горяев камерасының торы 225 үлкен квадраттардан тұрады, олардың 25-і 16 кіші квадраттарға бөлінген. Шаршыда оның ішінде жатқан, сондай-ақ сол және жоғарғы шекараларға тиетін ұяшықтар қарастырылады. Оң және төменгі жиектерге тиетін ұяшықтар есептелмейді. Горяев камерасындағы лейкоциттерді есептеу әдістемесі Зерттелетін қанның үлгісін 20 есе 3-5% сірке қышқылының ерітіндісімен метилен көкпен сұйылтыңыз(мысалы, 20 мкл қан және 380 мкл р-р сірке суы). Камераны және жамылғы шынысы құрғақтай сүртіп дәкемен. Шыныда қалған талшықтарға байланысты мақта тампондарын сүрту үшін пайдалануға жол берілмейді. Ньютонның түрлі-түсті сақиналары пайда болғанға дейін оны аздап басып, қақпақты камераға ақырын жағыңыз. Камераны сұйылтылған қанмен толтырыңыз және жасушалардың қозғалысын тоқтату үшін 1 минут тұрыңыз. Кішкентай үлкейту кезінде (көзілдірік ×10, линза ×8) ақ қан клеткаларын 100 үлкен квадраттарда есептеңіз. Лейкоциттер санын есептеу қан сұйылту (20) және үлкен квадраттар саны (100) негізінде мына формула бойынша жүзеге асырылады: X = (a×250×20) / 100, мұндағы Х – 1 мкл қандағы лейкоциттер саны; А – Горяев камерасының 100 үлкен квадраттарында есептелген лейкоциттер саны. Іс жүзінде, формуладағы қысқартулардан кейін есептелген лейкоциттердің саны 50-ге көбейтіледі. Горяев камерасындағы эритроциттерді есептеу әдістемесі Зерттелетін қанның үлгісін 0,9% NaCl ерітіндісінде немесе Гайем ерітіндісінде 200 рет сұйылтыңыз (20 мкл қан және 4 мл ерітінді алынады). Камераны және жамылғы шынысы құрғақтай сүртіп дәкемен. Шыныда қалған талшықтарға байланысты мақта тампондарын сүрту үшін пайдалануға жол берілмейді. Ньютонның түрлі-түсті сақиналары пайда болғанға дейін оны аздап басып, қақпақты камераға ақырын жағыңыз. Камераны сұйылтылған қанмен толтырыңыз және жасушалардың қозғалысын тоқтату үшін 1 минут тұрыңыз. Кішкентай үлкейту кезінде (окуляр ×10, объектив ×8) эритроциттерді 5 Үлкен квадраттарда 16 кішкентайға бөліңіз (яғни. 80 шағын квадраттарда). Диагональ бойынша орналасқан квадраттардағы жасушаларды санау ұсынылады. Эритроциттер санын есептеу қанның сұйылтылуына (200) және кіші квадраттар санына (80) сүйене отырып, мынадай формула бойынша жүзеге асырылады: X = (a×4000×200) / 80, мұндағы Х – 1 мкл қандағы эритроциттер саны; А – Горяев камерасының 80 шағын квадраттарында есептелген эритроциттер саны. Іс жүзінде, формуладағы қысқартулардан кейін есептелген эритроциттердің саны 10 000-ға көбейтіледі. Зәрді Нечипоренко әдісімен тексеріске жинау. Мақсаты: 1 мл зәрдегі эритроциттер, лейкоциттер және цилиндрлердің санын анықтау. Әзірле: 200 мл құрғақ, таза шыны ыдыс, үлгімен толтырылған жолдама. Әдетте Нечипоренконың нәтижелері келесідей: Лейкоциттер-2000/мл дейін; Эритроциттер-1000/мл дейін; Цилиндрлер-20 бірлік/мл дейін. Несепті Зимницкий әдісі бойынша жинау. Мақсаты: Диагностикалық бүйректің бөлу және концетрациялау қызметін және тәуліктік диурезді анықтау Зерттеу үшін зәрді нөмірленген 8 флоконға әрбір 3 сағат сайын ауыстырып жинап отырады. Егер 3 сағат ішінде зәр болса флаконды бос қалдырасыз. 1. Таңғы алтыда қуықты унитазға босату қажет. 2. Тәулік бойы әрбір 3 сағат сайын қуықты арнайы ыдыстарға босатып отыру қажет. 3. Қуықты босататын уақыт тізімі 9:00, 12:00, 15:00, 18:00, 21:00, 24:00, 03:00, 06:00. 4. Толтырылған ыдыстарды суық жерде жабық күйде сақтау қажет (тоңазытқышта). 5. Келесі күні таңертең барлық ыдыстарды лабораторияға апару қажет және күнделікті пайдаланған сұйықтық көлемі жазылған қағазды беру. Бүйректің қалыпты қызметіне тән ерекшеліктер: 1. Тәуліктік диурез 1,5 л тең 2. Бір тәулік ішінде пайдаланған сұйықтың 60-80% несеппен бөлінеді. 3. Күндізгі диурез мөлшері түнгі диурез мөлшерінен жоғары болады. 4. 8 порцияның кез келген біреуіндегі несептің салыстырмалы салмағы 1,020- 1,025-н төмен болмау керек. 5. Бір тәулік ішінде 8 флаконға жиналған несеп мөлшері мен салыстырмалы салмағы әр түрлі. Циль-Нильсен бойынша қақырықты бояу әдісі Циль-Нильсен әдісі бойынша туберкулез микобактериясын анықтау үшін 1 мл қақырықта кем дегенде 10-100 мың микобактериялар болу керек. Егер микобактериялар бұл саннан аз болса жалған нәтижелер пайда болады. Сүртінді дайындау үшін қақырықты Петри табағына құяды да, үшкір таяқшалармен 5-6 жерден іріңді түйірлер алып сүртінді дайындау үшін екі әйнекке салады. Бір препаратты эластикалық талшықтарды анықтау үшін қолданады. Екінші әйнектегі қақырық түйіршіктері үшінші әйнекпен ысқылайды, сөйтіп екі препарат пайда болады. Бұл препараттардың біреуін Циль-Нильсен бойынша, ал екіншісін мысалы флюрохромды бояулармен бояйды, сөйтіп мүмкіндік болған жағдайда люминисцентті микроскоппен тексеру үшін қолданады. Циль-Нильсен бояуы бойынша препаратқа карбонды фуксин құйып, бу пайда болғанша ысытады, сонан соң 5% күкірт қышқылының ерітіндісімен немесе 3% тұзды қышқылды алкогольмен түссіздендіреді, сөйтіп 0,25 % метиленді көк ерітіндісімен бояйды. Боялған сүрітінділерді иммерсиялық жүйемен микроскопқа дайындайды. Бұл кезде туберкулез микобактериялары көк фонда қызыл түсті болып көрінеді. Кәдімгі микобактериялар жіңішке, тік болатын немесе шамалы майысқан дәнді таяқшалар түрінде болады. Грам әдісімен бояу Бояу этаптары. 1) Жұғын-препаратты генцианвиолетпен бояу (2 мин, фильтр қағазы арқылы); 2) Бояу фильтр қағазын алып тастау, қалған бояуды төгу; 3) Жұғын-препаратты Люголь ертіндімен бояу (1 мин); 4) Люголь ертіндісін төгіп тастау және 96% спирттің бірнеше тамшысын тамызу (30-40 сек, шыныны сәл қозғау); 5) Спиртті сумен жақсылап шайып тастау; 6) Сулы фуксинмен бояу (2 мин); 7) Сумен жақсылап шайып тастау, фильтр қағазымен құрғату; 8) Жұғын-препаратты иммерсиялық жүйе көмегімен микроскоптан қарау. Барлық бактериялар Грам әдісімен боялуы бойынша бөлінеді: грам оң сия көкфиолет түсте және грам теріс – қызыл түсте. Осылай боялу қабілеті бактерияның химиялық құрамына байланысты.Грам оңды бактериялар клетка қабырғасында ароматты және күкіртті аминқыш-қылдары жоқ, липидтер аз, ал грам теріс бактерияларда, керісінше, аталған заттар көп мөл-шерде кездеседі Люминесцентті микроскопия әдісі. Бұл әдіс Циль-Нильсен әдісіне қарағанда қосымша 14-30% туберкулез микобактериясын анықтайды. Люминисцентті микроскопия әдісі флюорохромдармен боялған туберкулез микобактерияларының көк-күлгін сәулелердің әсерімен жылтырап көрінуіне негізделген. Люминисцентті микроскопия әдісі азғана үлкейтіліп тексеріледі, бұл көру аймағын кеңейтіп, зерттеліп жатқан материалдарға аз ғана туберкулез микобактерияларын көруге мүмкіндік береді. Люминисцентті тексеру үшін арнайы микроскоптарды қолданады. Барлық жарықтандыратын аспаптарға керекті жарық сүзгіштері қолданылады. Бұл әдіспен әртүрлі патологиялық заттарды зерттейді. Жалын үстіне қыстырылып қойылған препараттарды 1000 мл тазартылған суға қосылған аурамин 00-0,5г, родамин С-0,05г арнайы қоспасын 15 минут уақыт ішінде жайлап қыздырады. Сонан соң сүртіндіні сумен жуып, жарты минутта 3% тұзды қышқылы спиртпен түссіздендіреді, тағы сумен жуып, фонды болдырмау үшін 0,25% метиленді көк ертіндісімен қайта бояйды. Люминисцентті микроскопия әдісі кезінде туберкулез микобактериялары қараңғы фонда алтын-сары түске боялады. Бұл әдіс қазіргі кезде кеңінен қолданылады. Флотация әдісі. Туберкулез микобактериясын бактериоскопия әдісімен анықтай алмаған жағдайда толықтыру әдістері қолданылады. Мұндай әдістердің ішінде ең сапалысы Киттенжер ұсынған флотация әдісі. Бұл кезде туберкулез микобактерияларын 10-15% жиірек анықтау мүмкіндігі туады. Флотация әдісімен тексеру үшін 10-15 мл қақырықты 250 мл көлемдегі колбаға салады, сөйтіп осынша мөлшердегі 0,5% натрий немесе калий ертіндісін қосады. Сонан соң жақсы араласу үшін 10-15 минут уақыт шайқап, колбаның жартысына дейін 0,5 мл ксилол немесе жанар май қосылған тазартылған су құяды. Мұнан кейін колбаны 5-10 минут уақыт шайқайды, сөйтіп үстіне колба толғанша (250 мл болғанша) тазартылған суды қайта құяды. 30-60 мин өткеннен кейін жанар май талшықтары сұйықтық бетіне туберкулез микобактерияларын қоса қалқып шығады, микобактериялар сұйықтық бетінде пайда болған сақинаның үстіне жиналады. Бұл флотациялық сақинаны таяқшамен екі әйнектің бетіне салады. Бір препаратты Циль-Нильсен бояуымен, екіншісін люминисцентті микроскопия әдісімен бояйды. Тексеріс жүргізу тәртібі. 5 минут ішінде кем дегенде 100 микроскопиялық көру аймағын тексеріп қарау керек. Нақтылы тәртіппен бар жұғындыны қарап шығару керек. Мысалы, тексеріс жұғындының сол жақ шетінің ортасынан басталса, микроскоп столын айналдыратын бұранданы өте жай бұрап отырып, жұғындыны жүйелі түрде оның оң жақ шетінің ортасына дейін жеткенше жүргізіледі. Көру аймағы жұғындының ұзындығына кем дегенде 100-ге сәйкес болуы керек. Содан кейін жұғындыны кем дегенде 10-ге сәйкес болуы керек. Содан кейін жұғындыны солға қозғалтып, тағы 100 көру аймағын тексеру керек. Содан кейін жұғындыны солға қозғалып, тағы 100 көру аймағын тексеру керек. Сөлітіп жұғындының бар микроскопиялық шалымы (300) көру аймағы тексеріледі. Туберкулез бактериялары кішентай сәл иілген, азды-көпті түйіршікті, оқшауланған, екіге қосақталған, топталған қызыл таяқшалар, олар жұғындының көгілдір фонында жақсы көрінеді. Қышқылға төзімді бактериялардың (БК) санын анықтап оны кітапшаға жазу керек. Жұғындыны қарап тексеріп болғаннан кейін, оны микроскоп столына қойып, ондағы реттік санды тексеріп, тексеріс жүргізу нәтижесін жолдама парағының соңғы бағанасына жазады. Иммерсиялық майдан тазарту үшін жұғындыны толуолға (немесе ксилолға) батырады, содан соң оны тексерілген жұғындылар сақталатын қорапқа салады. Жұғындыларды, олардың жолдама парағында жазылғандай кезегімен тексеру керек. Келесі жұғындыны тексеру алдында иммерсиялық линзаларды таза мақтамен сүртіп, мақтаны қоқыстар шелегіне тастайды, Биурет әдісі    |