|
|
ТЖБ И БЖБ 6 ҚАЗ ТІЛІ. Жамбыл облысы кімдігі білім басармасыны ОУдістемелік кабинеті 6сынып аза тілі
Тақырыбы: «Тарихи тұлғалар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
І нұсқа
Оқу мақсаты:
|
6.1.1.1 Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау;
6.3.1.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру;
6.4.3.1 көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу.
|
Бағалау критерийі:
|
Білім алушы:
Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжайды;
әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құрады;
көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата біледі.
|
Ойлау дағдысының деңгейлері:
|
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
|
Орындау уақыты:
|
15-20 минут
|
1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдап, мәтіннің атауын талқылап және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжаңыз.
Қазақстан — тәуелсіз ел. Тәуелсіздіктің көк туы көгімізде желбіреп, азаттықтың ақ таңы атқалы 28 жыл болдыты. Өз алдына дербес ел болған Қазақстанның, оның кең байтақ жерінде бейбітшілікте мекен еткен халқымыздың ұлылығын ұлықтай білген, қазақ әдебиеті мен мәдениетінің төрінен орын алар ұлы тұлғалар жетерлік. Солардың бірі де бірегейі XX ғасырда қазақ әдебиетінің биік тұлғасы Мұхтар Омарханұлы Әуезов.
Тамаша талант иесі бұрынғы Семей уезінің Шыңғыс болысының тумасы. Ол 1897 жылы қарапайым отбасында дүниеге келген. Арқа сүйеп пір тұтқан асқар таудай әкесі Омархан мен немересінің болашағынан үлкен үміт күткен атасы Әуез көзі ашық, көңілдері нұрлы адамдар болған. Мұхтар атасының қолында өскен. Жастайынан білімге құштар бала Мұхтарды алғашында атасы Әуез мұсылманша сауат аштырып, хат танытқан. Бос уақытында ел аузында жүрген қиссалар мен аңыздарды, өлең жырларды тыңдатып ұлтының рухани мұрасынан сусын қандыртып өсірген. Атасы Әуез бен әжесі Дінасылдың тәрбиесінің ықпалымен бала Мұхтар Ұлы Абайдың өлеңдерін алты жасынан бастап-ақ жатқа білген. Себебі, Әкесі Омархан, атасы Әуез Абай ауылымен көршілес тұрған. Әуездің өзі де Абай Құнанбаевтың шығармаларына ерекше мән беріп, қызығушылық танытқан.
«Білім инемен құдық қазғандай» демекші ғылым-білімге құштар студент Мұхтар училищеде өзін тек ізденімпаздылығымен, жинақтылығымен, тәртіптілігімен, көрікті сымбатымен және терең білімділігімен көзге түседі. Мұны жазушыға аталмыш білім ордасында орыс тілі пәнінен сабақ берген Василий Попов естелігінен аңғаруға болады. «Алдыңға партада отыратын 18 жасар сыпайы, сұлу жас қазақтың денесі сыптай түзу, киімі тап-таза, қою шашы қап-қара, қоңырқай жүзі байсалды, маңғаз, көзінде ақыл тұнып тұр. Қадір-қасиеті өз ортасынан өзгеше бөлек осы жігіт орысшаға өте-мөте жетік, ал эрудициясына бәріміз таң қалатынбыз. Бұл ұстаздың талантты шәкірті жайлы шынайы ойы. Училищені ойдағыдай аяқтаған соң төрт жылдық мұғалімдер семинариясында оқып, 1919 жылы оны да бітіреді. Ол ғылым-білімді толық игеріп қана қоймай, орыстың атақты жазушыларының шығармаларымен, Батыс Еуропа әдебиетінің таңдаулы үлгілерін жанына жақын қылып, жете танысады. Содан болар М.Әуезов өздігінше тынымсыз ізденістің, терең ғылыми толғаныстың нәтижесінде шығарма жазуға ден қойды. (296 сөз)
https://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/Qazaqstanym/374
2-тапсырма. Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құрыңыз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3-тапсырма. Тыңдалған мәтіннен көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсініп және ажыратып жазыңыз.
Көнерген сөз
|
Эвфемизм, дисфемизм
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бағалау критерийі
|
№
тапсырма
|
Дескриптор
|
Балл
|
Білім алушы
|
Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжай алады.
|
1
|
Мәтіннің атауып талқылап, көтерілген мәселені болжайды.
|
2
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құра алады.
|
2
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазуға қарапайым жоспар құрады.
|
1
1
1
|
Көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизмдердің қолданыс аясын түсініп және ажырата біледі.
|
3
|
Көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизмдерді ажыратады.
|
1
1
1
|
Барлығы
|
8
|
«Тарихи тұлғалар» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _______________________________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
|
Оқу жетістігі деңгейі
|
Төмен
|
Орта
|
Жоғары
|
Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжайды.
|
 Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжауға қиналады.
|
Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжауға қателеседі.
|
Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжайды.
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құрады.
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құрға қиналады.
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құруа қателеседі.
|
Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құрады.
|
Көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизмдердің қолданыс аясын түсініп және ажыратады.
|
Көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизмдердің қолданыс аясын түсініп және ажыратуда қиындық туғызады.
|
Көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизмдердің қолданыс аясын түсініп және ажыратуда қателеседі.
|
Көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизмдердің қолданыс аясын түсініп және ажыратады.
| Тақырыбы: «Тарихи тұлғалар» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
ІІ нұсқа
Оқу мақсаты:
|
6.1.1.1 Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау;
6.3.1.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құру;
6.4.3.1 көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата білу.
|
Бағалау критерийі:
|
Білім алушы:
Мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжайды;
әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құрады;
көнерген сөз, эвфемизм, дисфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсіну және ажырата біледі.
|
Ойлау дағдысының деңгейлері:
|
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
|
Орындау уақыты:
|
15-20 минут
|
1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдап, мәтіннің атауын талқылап және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжаңыз.
Тәуелсіздік және тарихи тұлғалар. Кешегі қылышынан қан тамған кеңестік озбыр саясат халық жадынан өткен тарихымыз бен сол тарихты жасаған қайраткерлерімізді танытуға жол ашпады. Есімін айтуға да мүмкіндік бермеді. Тәуелсіздік – халқымыздың тарихында жаңа дәуірдің бетін ашып, бүкіл қоғамдық өмірімізге жаңа леп, серпін ала келді. Сол тәуелсіздікдіктің жаңа лебімен қазақ тарихындағы ұлы тұлғалар мен ұлт интелегенцияларының есімі де жаңғырды. Осы тұрғыдан келгенде біз ұлы тұлғаларымыз бен тарихымызды 70 жыл сана сүзгісінен өткізе алмай, ұмытудың аз-ақ алдына шықтық. Бірақ бізді бұл жолдан құтқарып, өшкенімізді жандырып, өлгенімізді тірілткен – Тәуелсіздік. Егемендіктің туы желбіреп, тәуелсіздік алған тұста ұлттық баспасөз ұлттық тарихты танытуға, елдіктің берік іргесін нығайтуға үлкен еңбек атқарды. Тәуелсіздік дәуірінің публицистикасында ұлттық тарих пен рух, мемлекеттік тіл, оралмандар мәселесі, демография мәселелері айрықша орын алды. Мәселен, арғы тарихымыздан Күлтегін, Тоныкөк, Шыңғысхан, қазақ хандығы дәуіріндегі Керей мен Жәнібек, Қасым хан, Хақназар хан, Тәуке хан, Абылай хан, Кенесары хан есімдері жаңғырды. Бұлардың қатарында батырларымыз Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Шапырашты Наурызбай, Сырым Датұлы тағы басқа біртуар халық жадынан өшіп бара жатқан тұлғалар туралы тарихи-танымдық очерктер жарияланды. Тәуелсіздік алған жылдары ұлттық баспасөз көтерген тарихи кезеңдер арасында XX ғасырдың зұлматты кезеңі толықтай айтылып жазыла бастады. Алаш тақырыбы ұлттық баспасөздің жүгін арқалап, ұлт тарихындағы алаш зиялыларының еңбегін ақтап алуда, есімін халыққа танытуда ерекше қызмет атқарды. XX ғасыр басындағы Алаш қозғалысының оның зиялыларының идеялық қуатты, ойлы, ұлттық тәуелсіздікке бағышталған шығармалары баспасөз бетінде қайта көшіріліп басыла бастады. Сөйтіп ұлттық рух жаңғырды, ұлттық сана оянды.
Сөз соңын Елбасының мына бір салихалы сөзімен аяқтасақ: «Біздің бабаларымыз қазіргі Қазақстанның ұлан байтақ даласын қорғап, төл мәдениетін сақтап, өмірді түйсіну мен танудың ерекше түрін бізге мұра етіп қалдырды. Бұл дала халқының бостандық сүйе білуі мен айбындылығы тарихтың қатал кезеңдерінде де жоғалтылмай, ата-бабаларымыз біз үшін сақтай алды». (277 сөз)
https://e-history.kz/kz/publications/view/2625
2-тапсырма. Әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, қарапайым жоспар құрыңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3-тапсырма. Тыңдалған мәтіннен көнерген сөз, дисфемизм, эвфемизм, табу сөздердің қолданыс аясын түсініп және ажыратып жазыңыз.
Көнерген сөз
|
Дисфемизм, эвфемизм
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
Скачать 1.52 Mb.