Курсовая работа. курсовая работа М А. Коммерциялы емес акционерлік оам білас Саынов атындаы араанды техникалы университеті
 Скачать 0.77 Mb.
|
|
Коммерциялық емес акционерлік қоғам «Әбілқас Сағынов атындағы  Қарағанды техникалық университеті»БЖТкафедрасы КУРСТЫҚ ЖҰМЫС «Электрбайланыстың бағыттаушы жүйелері» пәні бойынша Тақырыбы:. Магистральдық оптикалық кабельдік байланыс желісін жобалау ____________________ Жетекшісі: Сарсембаев Е.А. (баға) ___________________________ (қолы, күні) Комиссия мүшелері: Студент: _РЭТ – 21-1 тобы__ _Калиаскаров Н.Б. ______Мұхтар А.М. Сарсембаев Е.А. Жантуганова Т.С (қолы, күні)  Қарағанды 2023Коммерциялық емес акционерлік қоғам «Ә. Сағынов атындағы Қарағанды техникалық университеті» «Байланыс жүйелері және технологиялар» кафедрасы БЕКІТЕМІН БЖТ каф.мең. м.а. Калиаскаров Н.Б. _________________________________ «____»____________________2023 ж. Тапсырма № 14 «Электрбайланыстың бағыттаушы жүйелері» пәні бойынша курстық жұмыс Студент: Мұхтар А.М. Тақырып: «Магистральдық оптикалық кабельдік байланыс желісін жобалау»   Бастапқы мәліметтер: электронды оқулықтар, анықтамалықтар, оқу құралдары, интернет ресурстар
  Мазмұны
 Кіріспе Қазіргі заманғы бастапқы желілер ақпарат ағындарының берілуін және ауыстырылуын, осы ағындарды еркін нүктелерде енгізуді және таңдауды, байланыстың нақты пайдалану уақытына және оның сапасына сәйкес сапаны терең бақылауды және есеп айырысуды қамтамасыз етуі керек. Жоғарыда аталған талаптарды синхронды топтау жүйесі арқылы орындауға болады. 1998 жылы CCITT цифрлық желілерді құрудың әлемдік тәжірибесін ескере отырып әзірленген SDH технологиясын қабылдады. SDH жабдығы бағдарламалық басқарылады және түрлендіру, беру, коммутациялау және басқаруды басқару құралдарын біріктіреді. Осыған сәйкес, қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында талшықты-оптикалық кабельдерді пайдалана отырып, SDH технологиясы негізінде ұлттық желіні құру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Қазіргі уақытта оптикалық талшық ақпаратты берудің ең тамаша ортасы болып саналады, оптикалық талшық үлкен көлемдегі ақпаратты ұзақ қашықтыққа жіберуге мүмкіндік береді. Курстық жұмыстың тақырыбы өзекті болып табылады, өйткені бүгінгі күні талшықты оптика ақпаратты берумен байланысты барлық дерлік тапсырмаларда қолданылады. Егер жұмыс үстелі компьютері деңгейінде талшықты-оптикалық интерфейс сымдымен бәсекелесе бастаса, онда магистральдық желілерді құруда оптикалық талшықтың сөзсіз үстемдігі әлдеқашан шындыққа айналды. Оптикалық талшықтың коммерциялық аспектілері де оның пайдасына сөйлейді - талшық кварцтан жасалған, яғни құмға негізделген, оның қоры өте үлкен. Бұл курстық жобаның мақсаты талшықты-оптикалық кабельдер негізінде байланыс желісін жобалау болып табылады. Осыған байланысты талшықты-оптикалық байланыс желісін тартуға ерекше көңіл бөлінуде.  1 ТОБЖ таңдауЖобаның осы бөлімінде кабельдерді төсеудің ықтимал нұсқалары, осы нұсқалардың салыстырмалы сипаттамалары трасса бойынша басқа аудандардың байланысын қамтамасыз ету, электр желілерімен және электрлендірілген теміржолдармен жақындасу, кабельдік байланыс желісін салу және пайдалану шарттары және т. б. Кабельдік желінің ең жақсы нұсқасын таңдағанда, сызықтық құрылымдар байланыс желісінің ең қымбат және күрделі бөлігі болып табылады, сондықтан жобалау кезінде желіні салу және пайдалану шығындарының үлес салмағын азайтуға, оның тиімді және сенімді жұмысына ерекше назар аудару керек. Ең аз шығындарға ең аз ұзындықтағы трассаны таңдау және құрылыс жұмыстарының көлемін, әсіресе қолмен (механикаландырылмаған) азайту, сондай-ақ байланыс желілерін механикалық әсерлерден және коррозиядан қорғау шығындарын азайту арқылы қол жеткізіледі. Желінің трассасын таңдағанда пайдаланудың ыңғайлылығы және қызмет көрсетілетіндерді орналастыру үшін алаңдардың жарамдылығы мәселелерін ескеру қажет. Кесте 1 Нұсқа бойынша берілген трасса
Шамамен жету уақыты 4 сағат 45 минут [1].  Сурет 1 – Нурсултан мен Семипалатинск қалаларының аралығы 2 Тарату жүйесін таңдау ТОБЖ беру жүйесін таңдау берілетін ақпараттың сипатымен (телефония, деректерді беру, бейнетелефон, теледидар және т.б.), сондай-ақ жобаланатын ТОБЖ ТЖ арналарының қажетті санымен айқындалады. SDH синхронды иерархиясының CSP типтік цифрлық тарату жүйелері әдетте үлкен желілер үшін қолданылады. Тапсырмада келтірілген E1 ағындарының санына сүйене отырып, сандық ағынның қажетті жылдамдығын есептеледі. Sтреб = 2,048·NПЦТ, (1) мұндағы 2,048 Мбит / с – Бір бастапқы цифрлық жолдың жылдамдығы NPTC - қажетті бастапқы цифрлық тракт (ПЦТ) саны Sтреб = 2,048·1,3=2,6624 Мбит/с Сандық ағынның жылдамдығы стандартты SDH жылдамдық торымен таңдалады. Ол осы шартты қанағаттандыруы керек: Sк ≥ Sтреб * Кр (2) мұндағы Кr - желіні дамытуға арналған қор коэффициенті (1,4...1,5), Sк - мультиплексор деңгейінің есептелген жылдамдығы . Осылайша, STM деңгейі және қажетті жылдамдыққа арналған синхронды мультиплексор таңдалады: Жаңа CSI иерархиясындағы бірінші деңгейлі сигнал форматы ретінде-синхронды цифрлық иерархия-155,52 Мбит/с жылдамдықтағы STM-1 синхронды көлік модулі қабылданды, 4 еселік коэффициенті бар STM-1 мультиплекстеу 2-кестеде көрсетілген SDH жылдамдықтарының саның алуға мүмкіндік береді. Кесте 2 SDH жылдамдықтарының саны
Қазақстандық нарықта SDH жабдықтарын бірнеше жабдықты өндіруші және жеткізуші фирмалар ұсынады. Бұл Siemens (Германия), ECI Telecom (Израиль), Alcatel, Lucent Technologies және т.б. фирмалар. Бұл жабдықтың негізгі техникалық сипаттамалары 3-кестеде келтірілген. Кесте 3 Siemens фирмасының мультиплексерінің сипаттамасы
3 Беріліс жүйесінің негізгі техникалық сипаттамалары Осы курстық жоба үшін қазақстандық нарықта қолжетімді SIEMENS компаниясының ЅМА-4 типті STM-4 мультиплексорын таңдаймыз. Бұл мультиплексор STM-4 деңгейінен STM-16 деңгейіне дейін модификациялауға мүмкіндік береді. Осы өндіруші фирманың жабдықтары "Қазақтелеком" АҚ-да пайдаланылады, себебі дәл осы ұйым автомобиль жолдары бойымен байланыс орнатады. SMA-4 мультиплексоры ретінде жұмыс істеу үшін пайдаланылуы мүмкін: - 1+1 агрегаттық порт түрін қорғау үшін" негізгі/резервтік " режимде пайдаланылатын екі агрегаттық блоктары бар сызықтық терминалдық (бір немесе қосарланған) мультиплексор; - кәдімгі немесе қос сақиналы топологиясы бар желілерде және 1+1 типті қорғанысы бар немесе қорғанысы жоқ сызықтық тізбекте жұмыс істеуге арналған екі немесе төрт агрегаттық блоктары ("Шығыс-Батыс" порттары) бар Енгізу/шығару мультиплексоры; - 1+1 қорғанысы бар немесе онсыз схемалар бойынша жұмыс істейтін сызықтық Регенератор; -мультиплексор шеңберінде жұмыс істейтін және максималды сыйымдылығы 16 STM-1 портқа дейін дербес қосқыш. 3.1 Байланыс арналарының санын есептеу Берілген соңғы пункттерді байланыстыратын арналардың саны негізінен осы пункттердегі халық санына және халықтың жекелеген топтарының өзара байланысқа қызығушылық дәрежесіне байланысты. Кез келген облыс орталығындағы және жалпы облыстағы халық саны ҚР-дағы соңғы халық санағының статистикалық деректері негізінде анықталуы мүмкін. Әдетте халық санағы бес жылда бір рет жүргізіледі. Сондықтан перспективалық жобалау кезінде халықтың өсуін ескеру қажет. Халықтың орташа өсімін ескере отырып, берілген пункттегі және оның бағынысты маңындағы халық саны.  , адаммұндағы: Н0-халық санағы кезеңіндегі халық, адам.; р-осы жердегі халықтың орташа жылдық өсімі, % (1-1. 2% санақ деректері бойынша қабылданады); t - тағайындалған перспективалық жобалау мен санақ жылы арасындағы айырмашылық ретінде анықталған кезең. Перспективалық жобалау жылы ағымдағы уақытпен салыстырғанда 5-10 жыл бұрын қабылданады. Курстық жобада 5 жыл бұрын қабылдау керек. Сондықтан t=5+(tm-t0) мұндағы tm =2023-жоба жасалған жыл; t0=2018 -  деректері кіретін жыл.Нурсултан қаласында адамдардың саның анықтаймыз: 2023 жылғы Нурсултан қаласының тұрғындарының саны 1 291 280 адамды құрайды: = 1 291 280 адамt=5+(2028-2027) = 6  = 1 378 882 адам (3)Семипалатинск қаласында адамдардың саның анықтайық: 2023 жылғы Семипалатинск қаласының тұрғындарының саны 324 986 адамды құрайды: = 324 986 адамt=5+(2028-2027) = 6  = 347 033 адам (4)Халықтың жекелеген топтарының өзара байланысқа қызығушылық дәрежесі халық топтары, аудандар мен облыстар арасындағы саяси экономикалық, мәдени және әлеуметтік-тұрмыстық қатынастарға байланысты. Берілген соңғы және аралық тармақтар арасындағы байланыс байланыс кәсіпорны жобалаудың алдындағы жылдары алған статистикалық мәліметтер негізінде анықталады. Іс жүзінде бұл қатынастар F1 гравитациялық коэффициенті арқылы көрінеді, оны зерттеулер кең ауқымда (0,1-ден 12% - ға дейін) көрсетеді. Курстық жобада f1= 5% қабылдау керек. Осыны, сондай-ақ қалааралық байланыстағы телефон арналарының басым мәнге ие екендігін ескере отырып, алдымен берілген соңғы нүктелер арасындағы телефон арналарының санын анықтау қажет. Телефон арналарын есептеу үшін шамамен формуланы қолданамыз:  (5)Мұндағы 1-ші және тұрақты қол жетімділікке және берілген шығындарға сәйкес келетін тұрақты коэффициенттер; әдетте шығындар 5%, содан кейін 1-ші = 1,3; 1-ші = 5,6; f1-тартылыс коэффициенті, f1 = 0,05 (5 %); y-меншікті жүктеме, яғни бір абонент жасаған орташа жүктеме, y=0,05 Эрл; ма және мб-А және Б пункттерінде тиісінше АМТС терминалдық станциялары қызмет көрсететін абоненттер саны. Перспективада қандай да бір шеткі АМТС қызмет көрсететін абоненттердің саны қызмет көрсету аймағында тұратын халық санына байланысты айқындалады. Халықты телефон аппараттарымен жарақтандырудың орташа коэффициентін 0,38-ге тең қабылдай отырып, АМТС аймағындағы абоненттер саны:  Нурсултан қаласы үшін есептеу  , аб (6)Семипалатинск қаласы үшін есептеу  , аб (7)Телефон арналарының саның анықтау   (8)Осылайша, біз берілген соңғы нүктелер арасындағы телефон байланысы үшін арналардың санын анықтадық, бірақ арналар мен байланыстың басқа түрлері кабельдік магистраль арқылы ұйымдастырылады, сонымен қатар транзиттік арналар да өтуі керек. Берілген пункттердің екі қалааралық станциясы арасындағы арналардың жалпы саны nаб=nтф+nтг+nпв+nпд+nпг+nтр , (9) мұндағы PTF-телефон байланысы үшін екі жақты арналардың саны; nтг-телеграф байланысы үшін бірдей; nпв-сымды тарату үшін бірдей; nпд-деректерді беру үшін бірдей; nпг-газеттерді тарату үшін бірдей; птр-транзиттік арналар. Әр түрлі мақсаттағы байланыстарды ұйымдастыруға арналған арналар саны телефон арналарының саны арқылы көрсетілуі мүмкін, яғни TCH арналары, мысалы: 1 тг кан. = 1/24 ТФ кан.; 1 ПВ кан. = 3 ТФ кан. және т.б., берілген тармақтар арасындағы арналардың жалпы санын телефон арналары арқылы білдірген жөн. Курстық жоба үшін қабылдауға болады  (10)Содан кейін арналардың жалпы саны жеңілдетілген формула бойынша есептеледі:  (11)мұндағы nтф-екі жақты телефон арналарының саны.  1 телефон арнасы 64 кбит / с жылдамдыққа тең және беру жылдамдығы :   (12)3.2 Талшықты-оптикалық кабельді таңдау Қазақстан Республикасының магистральдық және аймақішілік желілерінде "Ѕіемеnѕ" (Германия), "Alcatel" (Германия), "Daewoo" (Оңтүстік Корея) және "Оптика-кабель" (Мәскеу) сияқты түрлі фирмалардың талшықты-оптикалық кабельдері пайдаланылады. Қазақстан Республикасының бастапқы желісінде a-DF(ZN)2у5х4е, A-DF(ZN)(SR)2y, A-DB2Y1x18E, A-DSF(L)(ZN)2y5x4e, ДПС-048К08 типті кабельдер пайдаланылады-06-10,0/0,8-х-к және т. б. Кабель түрін таңдау келесі факторларға байланысты: - кабельдегі оптикалық талшықтардың қажетті саны; - қолданылатын оптикалық беру жүйесі; - Кабельді төсеу және пайдалану шарттары. SDH байланыс жүйелерінде талшықтарды қолдану бойынша келесі ұсыныстар бар: - SSF талшықтары (Standard Single Mode Fiber-om-SV сыну көрсеткішінің сатылы профилі бар стандартты бір режимді талшық) олардың жалғыз кемшілігі-1550 нм толқын ұзындығындағы үлкен хроматикалық дисперсия (шамамен 17-20 PS / (нм•км)), бірақ оны MCD модульдерін қолдану арқылы өтеуге болады (DCM (Dispersion Compensating Module)- дисперсияны өтеуге арналған модуль). Дәл осы шешім бұрыннан бар, "ескі" оптикалық кабельдік желі қолданылған жағдайларда қолданылады. - DSF талшықтары (Dispersion – Shifted Fiber-om-VSD дисперсиясы бар талшық) ITU-T Rec сәйкес келеді. G. 653, SDH жүйелері үшін кеңінен қолданылады (әсіресе STM-16 және одан жоғары) бір тасымалдаушымен. Алайда, егер болашақта WDM (Wavelength Division Multiplexing – толқын ұзындығы бойынша бөлінген мультиплекстеу немесе спектрлік тығыздау) бар жүйелерге көшу керек болса, оларды пайдалану төрт толқынды араластыру – ЧВС әсеріне байланысты жағымсыз. - Орташа жылдамдықты SDH жүйелері үшін бір режимді талшықты пайдалану тұрғысынан (2,5 Гбит/с дейінгі жылдамдықта, яғни STM-16 деңгейінде), бір тасымалдаушыда тұтынушының талаптарын әлсірету және жинақталған дисперсия бойынша қанағаттандыратын кез келген талшық пайдаланылуы мүмкін. - Жоғары жылдамдықты SDH жүйелері үшін бір режимді талшықты пайдалану тұрғысынан (10 Гбит/с және одан жоғары жылдамдықта, яғни STM-64, STM-256 деңгейінде), бір тасымалдаушыда тұтынушының әлсіреу, жинақталған дисперсия және поляризацияланған режим-pmd дисперсия шамасы бойынша талаптарын қанағаттандыратын кез келген талшықты пайдалануға болады (керек 0,1...0,2 PS / кем болмауы керек) немесе оның жинақталған мәніне рұқсат беру. 3.3 Регенерация аймағын есептеу Жоғары жылдамдықты ВОЛП-ты жобалау кезінде регенерация учаскесінің әлсіреуі бойынша ұзындығы (L рем) және кең жолақты регенерация учаскесінің ұзындығы (LB) бөлек есептелуі керек, өйткені l Рема және LB шекті мәндерін шектейтін себептер тәуелсіз. Жалпы жағдайда регенерация учаскесінің ұзындығының екі шамасын әлсіреу арқылы есептеу керек: L. макс-регенерация учаскесінің максималды жобалық ұзындығы; L мин-регенерация учаскесінің минималды жобалық ұзындығы. Регенерация учаскесінің ұзындығын бағалау үшін келесі өрнектерді қолдануға болады:  , км (13) , км (14) , км (15)мұндағы: Амакс, Амин (дБ) - қателік коэффициентінің қызмет ету мерзімінің соңына қарай 10-10 аспайтын мәнін қамтамасыз ететін таңдалған Вольф аппаратурасының қабаттасып сөнуінің ең жоғары және ең аз мәні ок= 0,22(дБ/км)) – таңдалған OK километриялық әлсіреуі; нс= 0,03(дБ) - регенерация учаскесіндегі кабельдің құрылыс ұзындықтары арасындағы түйісудегі оптикалық сәулелену қуатының сөнуінің орташа мәні; Lстр - таңдалған кабель үшін регенерация учаскесіндегі құрылыс ұзындығының орташа мәні (км); рс = 0,2(дБ) – ажыратылатын оптикалық қосқыштың оптикалық сәулелену қуатының әлсіреуі; n-регенерация учаскесіндегі ажыратылатын оптикалық қосқыштардың саны берілісте 2:1 және қабылдауда 1-ге тең; Мән = 18-таңдалған ОК-дағы бір режимді О-ның жалпы дисперсиясы; Разряд 1 (нм) – сәулелену көзінің спектрінің ені; В = 311 (Мбит/с) – оптикалық тракт арқылы берілетін сандық сигналдардың кең жолағы; М (дБ) - регенерация учаскесіндегі кабель арқылы Вольфтың жүйелік қоры, ең нашар жағдайларға сүйене отырып, біз 6 дБ мәнін береміз. Қабаттасқан сөнудің максималды мәні анықталады: Амакс = pпер.max – pпр.min, дБ; (16) Осы жерде: pпер.max - таратқыштың оптикалық сәулеленуінің максималды қуаты, ол (-3)дБм-ге тең pпр.min - ресивердің кепілдендірілген сезімталдығы, ол (-32.5)дБм-ге тең Амакс = - 3 - (-32,5)=29,5 дБ; Қабаттасқан сөнудің минималды мәні анықталады: Амин = pпер.max – pпер.max , дБ; (17) Осы жерде: pпер.max -таратқыштың оптикалық сәулеленуінің максималды қуаты, ол (-3) дБм-ге тең; pпер.max -қабылдағыштың шамадан тыс жүктелу деңгейі, ол (-8) дБм-ге тең. Амин = -3-(-8)=5 дБ;    (18)Есептеулер нәтижесінде LВ>l макс Вольфтың (в) даму перспективасына қажетті қабілетін ескере отырып алынғандықтан, жабдық пен кабель дұрыс таңдалды. Регенерациялық пункттерді орналастырамыз. Павлодар мен Семипалатинск арасындағы қашықтық регенерациялық пункттер арасындағы ең жоғары және ең төменгі рұқсат етілген арақашықтықтан аспайды, яғни соңғы пункттер мен ӨБП арасындағы трассада бір қызмет көрсетілмейтін регенерациялық пункт (ҰБП) орнату жеткілікті. 4 Оптикалық талшықтың негізгі сипаттамаларын есептеу Ең қарапайымы оптикалық талшықтар (лар) - диэлектрлік қабықпен қоршалған өзек деп аталатын дөңгелек диэлектрлік (шыны немесе мөлдір полимер) өзек. Өзек материалының сыну көрсеткіші, әрқашан қабықтың сыну көрсеткішінен үлкен . Қабықтың сыну көрсеткіші әдетте тұрақты, ал өзектің сыну көрсеткіші жалпы жағдайда көлденең координатаның функциясы болып табылады. Бұл функция сыну көрсеткішінің профилі деп аталады. Егер ядроның диаметрі бойынша сыну көрсеткішінің тұрақты мәні болса, онда мұндай ОВ сыну көрсеткішінің сатылы профилі бар немесе сатылы деп аталады. Егер ядроның центрден шетіне сыну көрсеткіші біркелкі өзгерсе, онда мұндай ОВ сыну көрсеткішінің градиент профилі немесе градиент деп аталады. Өзек пен қабықтың сыну көрсеткіштерінің мәндерін біле отырып, сандық апертураны табамыз:  ; (19)мұндағы: n1=1,49-о өзегінің сыну көрсеткіші; n2=1,486-ОВ қабығының сыну көрсеткіші. Осы жерден біз апертуралық бұрыштың мәнін табамыз:  arcsin(0,176)= 6,26 град (20) Жұмыс жиілігінде таралатын режимдердің санына байланысты екі жұмыс режимі бар: бір режимді және көп режимді. Режимдердің саны өзек диаметрі мен толқын ұзындығының арақатынасына байланысты. Қазіргі уақытта толқын ұзындығы 0,85 – 1,55 мкм - ге тең болған кезде бір режимді беру үшін өзек диаметрі 8-10 мкм болатын ОВ қолдану әдеттегідей. Нормаланған жиіліктің мәні формула бойынша есептеледі:  ;  (21)мұндағы: α=4мкм-о ядросының радиусы; λ=1,55 мкм –толқын ұзындығы. Сатылы ОВ үшін мод санын анықтайық:  ;  (22)Градиент үшін мод санын анықтайық   (23)Критикалық жиілікті анықтайық:   (24)Осы жерде:  -жарық жылдамдығы;λ=1,55 мкм –толқын ұзындығы. 5 Кабельдерді жөндеу және орнату Бұл бөлімде осы желінің талшықты-оптикалық байланыс кабелін төсеу және орнату туралы мәліметтер берілуі керек. Төсеу әдістері ЖАРАЙДЫ МА Кабельді төсеу әдістері Оптикалық кабельді орнату Оптикалық муфталар мен кросстарды монтаждау Телекоммуникациялық желілерді салу бөлімінің құрамында тасымалданатын және тасымалданатын жабдықтармен қатар арнайы жабдықталған жылжымалы оптикалық зертханалар бар. Бұл бөлімде сіз кабельді бағыттаудың ең жақсы нұсқасын таңдауыңыз керек, құрылыс кезеңдерін қысқаша сипаттаңыз . Үлкен елді мекендерде жиі орындалады ТОБЖ құрылысы арналарда кабельдік канализацияны. Бұл көп еңбекті қажет ететін ұйымдастыру тәсілі ТОБЖ, бірақ мен сенімділігін мұндай байланыс желісін анағұрлым жоғары. ТОБЖ тарту, бұл жағдайда жүреді асбест-цементті, бетон немесе пластикалық кабель кәріздеріндегі арналар. Кең тараған бізде құбырлар төсеу үшін ТОБЖ бетоннан немесе асбестцемент беттерін. Олар мұндай тарату арқасында өз неподверженности коррозия және гниению, сондай-ақ, төмен жылу өткізгіштік және үлкен беріктік. Алайда, соңғы уақытта, барлық жиі төсеу үшін ТОБЖ пайдаланылады неғұрлым жеңіл және пайдалы пластикалық аналогтары. Салу кезінде қалааралық ТОБЖ таралған оптикалық кәбіл тарту арнайы қорғау полиэтилен құбырлар (АБТ), кейіннен үрлейтін оларға оптикалық кабель. Ішінде мұндай құбырлар бар қабаты қатты майлау төмен коэффициенті үйкеліс. Есебінен бұл жөнделген учаскелерде құбырларды мүмкін төсеу талшықты-оптикалық кабельдерді үлкен ұзындығы - екі жылдан алты шақырым. Кезінде ТОБЖ төсеу ғимараттардың ішінде пайдалануға болады оптоталшықты кабель неғұрлым икемді және жеңіл құрылымымен, салыстырмалы түрде шағын трасса ұзындығы, сондай-ақ айтарлықтай жеңілдетеді монтаждау. Төсеу тәсілдері кабельді ғимараттың ішінде, әдетте, тәуелді мақсаттағы үй-жайлар. Бұл мүмкін жасырын ТОБЖ құрылысы үшін фальшь-едендері мен фальшь-төбелерді немесе ашық кәбіл төсеу, әдетте қолданылатын шатырларда, техникалық үй-жайларда және жертөлелерде. ТОБЖ салу арқылы су бөгеттері - ең шығындық әдісі оптикалық талшықты байланыс желісі. Прокладка кабеля жүргізілуі мүмкін өзені арқылы өтетін көпірден пайдалана отырып, тіректер әуе немесе су қоймасының түбі. Мұндай жағдайларда жағасында оптикалық-талшықты кабель жалғанады сызықпен төселген топыраққа. Жеңу су кедергілер болуы мүмкін тәсілмен және көлденең бағытталған бұрғылау немесе аспаның, егер мұндай мүмкіндік бар болса. Технологияларды дамыту төсеу талшықты-оптикалық кабельдер ұйымдастыруға мүмкіндік береді 6 Жобаланған желінің сенімділігін есептеу Телекоммуникация құралдарымен ақпаратты берудің қажетті жылдамдығы мен дәлдігі телекоммуникация желісінің барлық буындарының: кәсіпорындардың, байланыс желілерінің, техникалық құралдардың жұмысының жоғары сапасымен қамтамасыз етіледі. Сенімділік – байланыс сапасының жалпы көрсеткіші. Сенімділік – объектілердің берілген жұмыс жағдайында және белгілі бір уақытта нормативтік-техникалық құжаттама жүйесімен анықталған қажетті сапа көрсеткіштерімен өз функцияларын орындау қасиеті. Сенімділік негізінен жүйе ішілік факторлардың әсерін көрсетеді - жабдықтың ескіруінің физикалық-химиялық процестерінен туындаған жабдықтың кездейсоқ істен шығуы, оны өндірудегі ақаулар немесе техникалық қызмет көрсету қызметкерлерінің қателері. Сенімділік ұғымдары мемлекеттік стандарттармен реттеледі.ТОБЖ-ға қатысты негізгі ұғымдар мен сенімділік көрсеткіштерін келесідей анықтауға болады. Оптикалық кабельдің істен шығуы – бір, бірнеше немесе барлық ОФ жұмыс күйінің бұзылуынан тұратын оқиға. Оптикалық кабельдің зақымдалуы - оның OF жұмыс істейтін күйін сақтай отырып, OK күйінің бұзылуынан тұратын оқиға. Оптикалық кабельдің жұмыс қабілеттілігі - бұл көрсетілген сапа көрсеткіштерімен телекоммуникациялық сигналдарды беру мүмкіндігін сипаттайтын барлық параметрлердің мәндері нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес келетін OK күйі. Оптикалық кабельдің техникалық қызмет көрсетуі ОК қасиеті болып табылады, ол техникалық қызмет көрсету және жөндеу арқылы жұмыс күйін сақтауға және қалпына келтіруге бейімделуден тұрады. ТОБЖ сенімділігі - бұл ОК және сызықтық құрылымдардың белгіленген шектерде қажетті функцияларды пайдаланудың, техникалық қызмет көрсетудің және тасымалдаудың көрсетілген режимдері мен шарттарында орындау мүмкіндігін сипаттайтын барлық параметрлердің мәндерін уақытында сақтау қасиеті. Сенімділік - күрделі қасиет, ол құрылыс пен пайдалану шарттарына байланысты ұзақ мерзімділікті, техникалық қызмет көрсетуді және сақтауды немесе осы қасиеттердің белгілі бір жиынтығын қамтуы мүмкін. Оптикалық кабельдің ақаусыз жұмыс істеу ықтималдығы - бұл ОК немесе ТОБ жабдығы профилактикалық бақылауға жататын жоспарланған кезеңдерді қоспағанда, уақыттың ерікті нүктесінде ОК жұмыс жағдайында болу ықтималдығы. ТОБЖ дайындығы - ОК немесе ТОБЖ жабдығы профилактикалық бақылауға жататын жоспарланған кезеңдерден басқа кез келген уақытта ТОБЖ жұмыс қабілеттілігі. ТОБЖ қолжетімділік коэффициенті кабель профилактикалық бақылауға жататын жоспарланған кезеңдерді қоспағанда, ТОБЖ уақыттың ерікті нүктесінде жұмыс күйінде болу ықтималдығы болып табылады. ТОБЖ істен шығуының арасындағы орташа уақыт – екі дәйекті істен шығу арасындағы ТОБЖ жұмыс уақытының орташа мәні (оның істен шыққаннан кейінгі жұмыс жағдайын қалпына келтіру сәтінен бастап іске қосу сәтінен кейінгі келесі істен шығу уақытына дейін). Оптикалық кабельді қалпына келтіру уақыты - ОК-де екі немесе одан да көп ОБ-ның жұмыс күйін қалпына келтіру ұзақтығы. ТОБЖ қалпына келтіру уақыты орташа – оны іске қосу сәтінен бастап анықталатын ТОБЖ қалпына келтірудің орташа уақыты. Оптикалық кабельді жөндеу уақыты - бұл ОК жақсы күйге дейін қалпына келтіру уақытының ұзақтығы. Оптикалық кабельдің персистенциясы ОК-тің өндіру (жеткізуші) шарттарына сәйкес тасымалдау және сақтау кезеңінде электрлік, оптикалық және механикалық параметрлерді белгіленген шектерде ұстау қасиеті болып табылады. Оптикалық кабельдің беріктігі оның бір немесе бірнеше параметрлері орнатылған техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесімен рұқсат етілген шектен шыққанша сау күйді сақтау үшін ОК қасиеті болып табылады. Оптикалық кабельдің қызмет ету мерзімі (ОҚБ) – пайдалануға берілген сәттен бастап ОК-қа техникалық қызмет көрсету және жөндеу құны ОК құрылысымен салыстырылатын сәтке дейінгі ОК (ОТО) жұмыс күйінің күнтізбелік ұзақтығы жаңа ТОБЖ. Сенімділік-қазіргі заманғы магистральдар мен байланыс желілерінің маңызды сипаттамаларының бірі. Сенімділіктің негізгі көрсеткіштері: - х, сағат істен шығу қарқындылығы; - берілген уақыт аралығы үшін ақаусыз жұмыс істеу ықтималдығы Р (t0); - Т0 істен шығуына орташа жұмыс, сағат; - теледидарды қалпына келтірудің орташа уақыты, сағат; - дайындық коэффициенті Кг; - қалпына келтіру қарқындылығы М, 1 / сағ; Магистральдың сенімділік көрсеткіштерін есептеу мынадай рұқсаттамалар кезінде жүргізіледі: Магистраль элементтерінің істен шығуы кенеттен, бір-бірінен тәуелсіз болып табылады, олардың қарқындылығы бүкіл пайдалану кезеңінде тұрақты болады. Сәтсіздіктердің қарқындылығы формула бойынша анықталады:  ; (25)мұндағы n-соңғы нүктелер саны (1); L-сызық ұзындығы (км); Х1-соңғы пункттің істен шығу қарқындылығы, 1 / сағ (10-7); Х2-желілік-кабельдік құрылыстардың бір километрінің істен шығу қарқындылығы, 1 / км (5*10-8)   (26)Кемшіліктер арасындағы орташа уақыт өрнекпен анықталады:  ; (27) (28)Қалпына келтірудің орташа уақыты аппаратураға анықтамалық деректерде келтіріледі. Жүйенің дайындық коэффициенті формула бойынша анықталады:  ;  (29)Жүйенің күту уақыты келесідей болады:  ;  (30)Қалпына келтіру интенсивтілігі келесі формуламен анықталады :  ;  (31)Қорытынды Бұл курстық жұмыста Нурсултан - Семипалатинск участкісінде талшықты – оптикалық байланыс желісін жобалау қарастырылды. ТОБЖ жұмысы кезіндегі техникалық диагностикалық функцияларды автоматтандыру және орталықтандырумен қатар құрылымдық және элементтер бойынша резервтеу байланыс желілерінің сенімділігін арттыруға ықпал етеді. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында автомобиль жолдарының құрылысы SDH технологиясы негізінде жүргізілуде. Бұл технология тұтастай желіні басқаруды орталықтандыруды, диагностиканың жоғары сапасын, зақымдалған учаскені айналып өтетін ағындарды жедел ауыстыруды қамтамасыз етеді, бұл сөзсіз байланыс жүйесінің сенімділігін арттырады. Сондай-ақ, сақиналы құрылым бойымен автомобиль жолдарын салу, тәжірибе көрсеткендей, қажетті сенімділікті қамтамасыз етеді, сонымен қатар рентабельділіктің берілген мәніне сәйкес келеді. Осылайша, жұмыс кезінде ТОБЖ сенімділігін арттыру үшін қажет: 1. Егер ақаулық деректері болмаса, қалпына келтіруді ақауға дейінгі күйде бастау. 2. Егер ақауды жою бойынша жұмыстың жартысынан астамы, оның ішінде кіру уақытын қоса алғанда, уақытында орындалса, ақау туралы мәліметтерді алған кезде ақаудың алдын ала күйін қалпына келтіруді тоқтатпаңыз. 3. Мәліметтер базасындағы ақпарат негізінде желіде бірнеше ақаулар болған жағдайда қалпына келтірудің басымдылығын анықтау (атап айтқанда, алдын ала істен шығудан істен шығу жағдайына өту жылдамдығын ескере отырып). Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 1 https://routes.votpusk.ru 1 https://ru.wikipedia.org/wiki/RC-цепь 2 Бурбаева Н.В. Днепровская Т.С. Основы полупроводниковой электроники - Питер, 2016ж. - 1766. 3 Олифер В.Г., Олифер Н.А. – компьютерные сети, принципы, технологии, протоколы 2-издание, 142б. 4 Дансмор, Брэдли Справочник по телекоммуникационным технологиям / Брэдли Дансмор , Тоби Скандьер. - М.: Вильямс, 2017. - 640б. 5 Палмер, Майкл Проектирование и внедрение компьютерных сетей / Майкл Палмер , Роберт Брюс Синклер, Майкл Палмер. - М.: БХВ-Петербург, 2018. – 740б. 6 Коломоец Г.П. – Организация компьютерных сетей. Учебное пособие, Запорожье, 2015 ж. 78 және 120б.  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||