Обыр. Документ ДТ11 бронхит,өкпе обыры). кпе обыры. кпе обыры бгінгі кнде лі шешілмеген крделі медициналы ылыми, леуметтік мселелерді бірі. кпе обыры
 Скачать 26.99 Kb.
|
|
Өкпе обыры. Өкпе обыры бүгінгі күнде әлі шешілмеген күрделі медициналық ғылыми, әлеуметтік мәселелердің бірі. «Өкпе обыры» деген термин жинақы мағананы білдіреді. Өкне обыры деп шығу тегі, клиникасы, ағымы бойыншаәр түрлі болатын өкпенің барлық қатерлі ісіктерін атайды. Онкологиялық аурулар ішінде ең жиі кездесетің қкпе обыры. Өкпе обыры әйелдерге қарағанда , ер адамдарда алты есе жиі кездеседі. Көбінесн 40 – 60 жас аралығындағы ерлерде пайда болады. Обырдың жіктелуі. I..Клиника – анатомиялық түрлері бойынша: 1, өкпенің орталық обыры. 2. өкпенің шеткі обыры. 3. өкпенің атипиялық обыры. II. Морфологиялық құрылысы бойынша: 1. жалпақ жасушалы. 2. аденокарцинома немесе бездік ауру. 3. ұсақ жасушалы. 4. ірі жасушалы. III. Көлемі бойынша: 1.біріншілік обыр. 2. орталық обыр. 3. шеткері обыр. Бүгінгі күнде өкпе обырын туғызатын себептер толық анықталмаған. Клиникасы. Үш топты симптомдар бар. 1. Жергілікті симптомдар обырдың болуымен сипатталады. 2. Екіншілік симптомдар обырдың көршілес ұлпаларға, мүшелерге өсуі және басқа мүшелерге метастаз беруімен сипатталады. 3. Жалпы симптомдар обырдың ағзаға әсер етуімен сипатталады Ауру көбінесе соңғы сатыда анықталады. Алғашқы белгілерін анықтау өте қиын. Өкпенің орталық обырының ерте белгілері ретінде жөтел қақырықтын бөдінуі, қан аралас қақырық, ентігу саналады. Аурудын басы құрғақ жөтел, аздаған қақырық бөлінумен байқалады. Ол науқасты қатты мазалайды. Обыр бронхтың қабырғасына өсіп немесе кілегей қабатын зақымдаса , қан түкіруі пайда болады. Аурудың соңғы сатысында қақырық таңқұрай тұнбасын (желе), тәріздестей болады. Ісік көлемі ұлғайып , әсіресе бронх ішіне өскенде бронх саңылауының жабылуы пайда болады. Дем алуы қиындайды, еңтігу, өкпенің ателектазасы дамиды. Өкпе обырының метастазы бауырға, лимфа бездеріне, бүйрекке, бас миына және басқа мүшелерге шашырайды. Обырдын жалпы симптомдарына әлсіздік, жүдеу, дене температурасының жоғарлауы, тәбеттің төмендеуі жатады. Дене қызуының көтерілуі қатерлі ісіктің улану белгілеріне жатады. Қызба әр түрлі себептерге – юронхит, пневмонияіріңді ателектазыға және ісіктің ыдырап таралуына байланысты.Аурудың алғашқы кезендерінде физикалық тексеру әдістері нәтеже бермейді. Науқастарды емдеу және күту принциптері. - радикалды ем - поллативві ем. - симптоматикалық ем. Алдын алу. 1. Зиянды канцерогенді факторлар бар кәсінорындарда санитарлы – гигиеналық шараларды алдын алу мақсатымен жүргізіледі. 2. Шылым шегумен күрес жүргізу керек. 3. Өкпенің созылмалы ауруларын уақыттында емлеу керек. 4. Дер кезінде «»Д» бақылау жүргізіп отыру керек. 5. Өкпе обырын ерте анықтау керек, уақытында хирургиялық емін жүргізіп, қатерлі ісікті жою керек. . Жіті бронхит. Жіті бронхит – бронхит тармақтары кілегей қабаттарының жіті түрде қабынумен байқалатың ауру. Бұл аурумен балалар, қарттар және ер адамдар жие ауырады. Жіті бронхиттердің жіктелуі. Этиологиясы бойынша: А. Инфекциялық бронхиттер (вирустық. бактериялық ) В Инфекциялық емес бронхиттер С . Аралас. Патогенезі бойынша. А. Біріншілік бронхит В Екіншілік бронхит С Бронхиолит Ағымы бойынша. А. Жіті ағымды. В. Созылмалы. Қабынудың сипаттамасы А. Катаралді В. Ісікті С. Іріңді. Клиникасы. Құрғақ жөтел, тамақтың жыбырлауы, ентігу,әлсіздікғ төс астындағы ауырсынулар. Алғашқыда жөтел құрғақ, 2 – 3 күні кілегейліғ кілегейлі іріңді,Жалпы әлсіздік, арқа бұлшық еттерінде, жаурында, ауырсыну пайда болады, тону мазалайды. Денне қызуы 38*С қа көтеріледі. Аурудың алғашқы күндері ауыскультация жасағанда қатты тынысқұрғақ ысқырық сырылдар естіледі.Аздап бас ауырады тахикардия, қ ұйқының бұзылуы мүмкін.Жіті бронхитте ағымы жеңіл болады. 7- 10 күнде ауру біртіндеп сауығады. Суперинфекция немесе агрессивті вирустар салдарыннан созылмалы бронхитке әкелуі мүмкін. Күтім , емі амбулаториялық. 1. төсек режимі. 2. диета №15 3. көптеп сұйық ішкізу 4. қабынуға қарсы ем. 5. құағақ жөтелге қарсы ем 6. этиологичсы вирс болған жағдайда ремантадин тағайындалады. Алдын алу. 1.Ағзаны шынықтыру. 2.Жіті респираторлық аурулардың қайта қозуын алдын алу. 3.Шаң, түтінмен күресу. 4.Шылымқорлыққа, ішімдікке қарсы күрес жүргізу. Созылмалы_бронхит'>Созылмалы бронхит. Созылмалы бронхит деп 1- 2 жыл бойында , кемінде 3 айға созылатын қақырық бөлетін, тұрақты жөтелмен көрінетің бронхтардың созылалы қабынуын атайды. Созылмалы бронхиттің жіктелуі. Бронхтағы қабыну процестін сипатына қарай. А. жай бронхит. Б. іріңді бронхит В. фибринді бронхит. Г. геморрагиялық. Функционалдық сипатына қарай. А. обструкциясыз. Б. обструкциялы. Бронхты зақымдалу деңгейіне қарай. А. проксмалды бронхит. Б. дисталды. Ағымы бойынша. А. жасырын. Б. сирек рецидивті. В. тоқтаусыз рецидивті. Асқынулары'>Процесс фазыларына қарай. А. рецидив Б. ремиссия Асқынулары. А. өкпе эмфиземасы Б. қан түкіру. В. созылмалы өкпелік жүрек. Г. тыныс алу жетіспеушілігі. Клиникасы. Негізгі белгісі – құрғақ немесе қақырықты жөтел. Ентігу біртіндеп дамиды. Дене температурасы қалыпты болады, жалпы әлсіздік, шаршау, көңіл күйдің төмендеуі, терлеу мазалайды. Аурудың әбден дамыған кезінде акроцианоз, мойын веналарының ісінуі, тырнақтардың «сағат шынысындай» өзгеруі байқалады. Асқыну. 1.Пневмсклероз 2. эмфизема 3. дем алу жетіспеушілігі. 4. өкпелік жүректің дамуы. 5. бронхтық демікпе. Науқасты емдеу, күту принциптері. - егер температурасы жоғары болса, төсек режимі қажет - науқас жатқан бқлменің ауасы тазартылып, дымқыл жиыстырылуы қажет. - дәрілік емдер – қақырық жібітуші дәрілер, жөтелді басатын дәрілер - бронхты қақырықтан босату үшін күніек 2 рет дем алу гимнастикасын , кеуде торына үгу жасау керек, - ремиссия кезінде санаторлық – курортық ем. Аурудың алдын алу. Шылым шегуден бас тарту, созылмалы инфекция ошақтарында санация жүргізу, ағзаны шынықтыру. «Д» есепте қадағалау. Бронхты демікпе. Броныхты демікпе – ұсақ бронхтардың түйілуінен дамитын, демігу ұстамаларымен көрінетін созылмалы, қайтамалы ауру. Ауру негізінде міндетті түрде бронхоспазм дамып, бронхтардың кілегей қабаты гиперергиялық түрде ісініп, кілегей кһп мөлшерде бқлініп,демікне ұстамасынең дамуы жатады. Броныхты демікпе себептері :бейімдеу факторлары – генетикалық себептер және тұқым қуалау. 2. Себепші факторлар тыныс алу жолдарының сенсибилизациялап, аурудың басталуына себепші болады. 1. тұрмыстық аллергендер (шаң, жүн, малды иісі). 2. сыртқы аллергендер (өсімдік тозаңдары, иісі). 3 кейбір дәрі – дәрмектер. 4. химиялық аллергендер (хлорамин т. б.). 5. Күшейтетін факторлар , олар вирустық инфекциялар, шылым шегу, ауаның ластануы). Клиникасы. Бронхты демікпенің басты симптомы болып демігу ұстамалары табылады. Демігу ұстамасы үш кезенге бөлінеді: алдын ала білдіруші кезең, нағыз қозған кезезені,, кері даму кезеңі. Алдын алу кезеңінде әр түрлі симптомдар: түшкіру, мұрынның, мойының қышуы, ұстама тәріздес жөтел, жалпы мазасыздық, бозару, терлеу пайда болады. Қарағанда – науқас мәжбүрлі қалыпта отырады. Тыныс алу қысқа, тыныс шығаруы ұзақ. Тыныс шығаруы анық ысқырық тәріздес сырылдармен естіледі. Науқастың бетті ісініп, бозарып, ауыр жағдайда көгереді, суық териен қапталып, өлімнен қорқу сезімін білдіреді. Тыныс алуға қосымша бұлшық еттер қатысады. Науқас сұрақтарға әзер жауап береді. Асқынуы – астматикалық статусқа айналады. науқас комаға ұшырап, асфикциядан қайтыс болуы мүмкін. Науқасты күту. - аурудың себебші аллергенімен науқас байланыс жасамауы қажет. - темекі шегу , өткір иістер сияқты қоздырғыш факторлардың әсерін болдырмау. - сальбуттмол, венталин, беротек аэрозолдарын тәулігіне 3 4 рет қолдану. Емі ауруханада этио –патогендік, симптомдық , физиотерапиялық. «Д» есепте қадағалануы керек. Алдын алу шаралары:Біріншілік профилактиқаға шылым шегумен, ауаның ластануынуымен күресу, Екіншілік шараларға ұстама аралық кезеңде жүргізілетін шаралар жатады. Науқастарға аллергендерден бойын аулақ ұстау керек. Пневмониялар. Жіті пневмония – альвеолаларды зақымдайтын жіті инфекциялық қабыну аурулары. Процестің таралуына және клиникасына қарай пневмония екіге бөлінеді. 1. Крупты немесе плевропневмония 2. Ошақты немесе бронхопневмония. Крупты пневмония Крупты пневмония – өкпенің барлық бөлігін, оның бірнеше бөліктерің қамтитын өкпелердің жіті қабынуы. Ошақты пневмония кезіндеқабыну бір бөлікше немесе сегментпен шектеледі. Себептері – пневмококктар, бақтериялар. 2. Тұмау вирустары Крупты пневманияның ағымы 4 кезеңнен тұрады. 1 кезең – «ісіну» кезеңі, өкпе ұлпасының бірден гиперемияға ұщырап, капилляр өткізгіштігі өзгереді. Өкпе ұлпасына су жиналады, ол ісінеді. 2 кезең – « қызыл бауырлану кезеңі» - альвеолалар мен ұсақ бронхтарға эритроцит, фиброгендер еніп, қанды – фиброзды экссудат түзеді, зақымданған өкпе бөлігі қатайып , ауасызданады, түсі қызырыды. Ұзақтығы 1 – 3 тәулік. 3 кезең – « көкшіл бауырлану» кезеңі 4 кезен – айығукезеңі Клиника. 1. Крупты пневмонияның өзіне тән көрністері бар. 2. Науқастың дене қызуы 39 – 40*С дейін көтеріледі., ол дірілдеп , қалшылдайды, 3. Бас ауруы, әлсіздік пайда болады. 4. Дем алғанда, жөтелгендекүшейетін аурулар зақымданған тұста пайда болады. 5. Ентігу қосылады. 6. Басында құрғақ жөтел , 1 -02 күннен соғқан аралас , кейін кілегейлі қақырық пайда болады. 7. Жалпы қарағанда зақымданған жақтағы бет гиперемиясын, терісінің бозарудың , акроцианоз, ентігу , ерін және мұрын қанаттарында ұшық пайда болуы мүмкңн. 8. 2 –3 кезеңде науқастың жағдайы ауыр, айқын интокцикасы, жиі үстіртін дем 1 мин. 30 – 40 дейін, жүректің жиі соғуы, қан қысымы төмендейді. , жұке – жүйесі бұзылады, Емдемеген кезде тепмератусы төмендейді де - кризис туады. Температура кризистік жолмен түскеде жіті қан тамыр жетіспеушілігі «коллапс» дамуы болу керек. бірден артериялық қысым төмендейді, бірден әлсіздік пайда болады. Пульс әлсіз, толық емес, қан қысымы төмен Асқынулары : іріңді плеврит, өкпе абсцессі, перикардит, миокардит, менингит, нефрит. Науқасты емдеу және күту. - қатал төсек тәртібі. - палата таза, жылы, ауасы тазартылып тұруы керек. - құнарлы тамақтанудыру - сұйықтықты көп беру қажет - дене температурасын қадағалау - ауыз қуысын қадағалау - іш қуысын қадағалау. - дем гимнастикасын жасау керек. Алдын алу. 1. ағзаны шынықтыру 2. суық тиюден сақтану. 3. созылмалы инфекция ошақтарына санация жасау. 4. «Д» тізімге алу Ошақтық пневмония. Бұл өкпелердің процессі сегментпен немесе ацинуспен шектелетін қабыну аурулары. Ошақты пневмония бронхтардың зақымдалуынан басталады, ошақты пневмонияда кезендері болмайды. Ошақтық пневмониялар біріншілік және екіншілік болып бөлінеді. 1. Біріншілік пневмония өздігінен дамиды. 2. Екіншілік пневмония түрлі катаралді процестерден дамиды. Себептер: стрептококктар, стафилококктар, пневмококк, , вирустар, аралас инфекциялар. Жайылу жолдары. 1. Ауа ағымымен – аэрогенді.2. Қан ағымымен – гемотогенді. Клиникасы. Ауру бірден басталады. Дене қалтырап , дене температурасы жоғарлайды. .Құрғақ , кейде қақырық бөлетін жөтел, кеуде торының ауруы, жалпы әлсіздік, бас ауруы мазалайды. Қақырық кілегейлі, іріңді . Дене қызуы 38 -39*С дейін жоғарлайды. Науқасты күту. - төсек режимі - бөлмені жиі желдету - дем алу жаттықтаруы - көп мөлшерде су ішу - ауыр жағдайда оттегі терапиясы - ойылулардың алдын алу Асқынуы - стафиллококкты пневмонияда абсцесс дамуы мүмкін. Емі. 1. сезімталдығына қарай антибиотиктерапия. 2. күтім. |