3. Фармакологиялық тиімділігінің және қауіпсіздігінің негізгі клинико-лабораториялық көрсеткіштері және динамикасы
№ п/п
|
Дәрәлік препарат
|
Тағайындалған препараттарды бақылау әдістері
|
Нақты науқастағы тиімділігінің бақылауды көрсететін көрсеткіштер
|
Динамика
|
1
|
Sol.Isomici
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
ЖИА. Инфаркт миокард басынан өткен
|
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
ЭКГ 18.09.17ж. жүрекше жыбыры ЧЖС 75-140 соғуы. ЖЭӨ оңға ығысқан.Гисс будасының оң аяқшасының толық емес блокадасы. Екі қарыншалардыңда гипертрофиясы.
ЭХО КГ 25.09.17ж. Қолқа қабырғасы тығыздалған. Жүректің барлық бөліктері, қолқаның жоғарлаған бөлігі, жүректің төменгі бөліктік веналары, өкпе бағаны артериясы кеңейген. Оң қарыншаның миокард гипертрофиясы. Сол қарыншаның миокард айқын эксцентрлік гипертрофиясы. Жүректің жыйрылғыштық қасиеті және СЖ насостық функциясы томендеген ФВ 36%. Акинез-базальді және артқы ортанғы, гипокинез-базалбді және алдыңғы ортанғы, алдыңғы бүйірлік, артқы бүйірлік, артқы қалқалық және жоғарғы сегменттік. Диастолалық функция екі жүрекшеде де ырғақ бұзылысына байланысты анықталмайды. Клапонды аппараттар тығыздалған. Аздаған перикард сызаттары. Айқын өкпелік гипертензия РСД 58,76 мм.рт.ст. МР-3, ТР-2 ст. ЛР 1,5ст. АР 1 ст
|
Гемодинамика тұрақталды, жүрек тұсындағы декомпенсация игерілді.
Емді амбулаторлық жағдайда жалғастыруға және бақлауға тапсырылды
|
2
|
Sol.Furosemidi
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
горизонтальды қалыпта және аздаған физикалық жүктемеге түншығу ауа жетпеу устамасы, аяқтардың ісінуі, жалпы әлсіздік.
|
Тұншығу ұстамасының азаюы.
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
ЖЗА: түсі- ашық сары,р-ция қышқыл, салмағы 1020, лейк-18-19 к/а пл.белок глюкоза теріс, шырыш+ тұздар,ураттар +, жалпақ эпит- бірліктер 8-9.
|
|
3
|
Sol.Varfarini
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
ЖИА. Инфаркт миокард басынан өткен
|
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
Коагулограмма ПТИ 67,8% , фибриноген 2,64г/л,МНО-1,75
|
|
4
|
Tab. Ciprofloxacini
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
горизонтальды қалыпта және аздаған физикалық жүктемеге түншығу ауа жетпеу устамасы, сары түсті қақырықты жөтел, жалпы әлсіздік.
|
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
Нечипоренко бойынша зәр анализі 19.09.17 лейк 80 мың 1 м, эрит 17890 1 м
УЗИ ОБП және бүйрек 22.09.2017ж. Бауыр паренхимасының диффузды өзгерістері. Созылмалы холецистит,созылмалы панкреатит. Бүйрек структурасының диффузды-кистозды өзгерісі.Нефросклероздың эхобелгілері. Ішек пневматозы.
|
25.09.17 ЖЗА түсі-ашық сары,лайлы. Қышқыл реакция, менш салм 1006,белок-0,1654,лейк 15,бил отр глюк отр шырыш+
|
5
|
Sol.Digoxini
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
жүректің тез қағуы,аяқтардың ісінуі, жалпы әлсіздік. Горизонтальды қалыпта және аздаған физикалық жүктемеге түншығу ауа жетпеу устамасы
|
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
ЭХО КГ 25.09.17ж. Қолқа қабырғасы тығыздалған. Жүректің барлық бөліктері, қолқаның жоғарлаған бөлігі, жүректің төменгі бөліктік веналары, өкпе бағаны артериясы кеңейген. Оң қарыншаның миокард гипертрофиясы. Сол қарыншаның миокард айқын эксцентрлік гипертрофиясы. Жүректің жыйрылғыштық қасиеті және СЖ насостық функциясы томендеген ФВ 36%. Акинез-базальді және артқы ортанғы, гипокинез-базалбді және алдыңғы ортанғы, алдыңғы бүйірлік, артқы бүйірлік, артқы қалқалық және жоғарғы сегменттік. Диастолалық функция екі жүрекшеде де ырғақ бұзылысына байланысты анықталмайды. Клапонды аппараттар тығыздалған. Аздаған перикард сызаттары. Айқын өкпелік гипертензия РСД 58,76 мм.рт.ст. МР-3, ТР-2 ст. ЛР 1,5ст. АР 1 ст
|
Ауа жетпеу ұстамасы йгерілді, аяқтардағы ісіктер жоғалды Гемодинамика тұрақталды, жүрек тұсындағы декомпенсация игерілді.
Емді амбулаторлық жағдайда жалғастыруға және бақлауға тапсырылды
|
6
|
Tab.Atorvastatini
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
Қауіп факторлары болуы, ТТЛП деңгейінің жоғары болуы .Науқаста кауіп факторлары – артық салмақ пен 60жас.
|
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
|
|
7
|
Бисопролол
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
Науқаста АҚҚ жоғары, ЭКГ-да тахикардия, қарыншалық соққы саны 100-170с/минутына
|
АҚҚ қалпына келуі, тахикардия басылуы, ЖСЖ- 85р/мин
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
|
|
8
|
Альдарон
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
АҚҚ жоғары болуы, ісіктердің болуы, калий деңгейінің төмендеуі кезінде
|
Ісіктері басылды, АҚҚ N
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
|
|
9
|
Тригрим
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
Науқаста ентігуі, аяғында, балтырында, ісіктердің болуы. Өкпе төменгі бөліктерінде ылғалды сырылдар болуы. АҚҚ жоғары болуы.
|
Ісіктері басылды, АҚҚ N, тәуліктік диурез жоғарылауы
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
|
|
10
|
Лизиноприл
|
Клиникалық көрсеткіштер
|
|
АҚҚ қалпына келуі
|
|
|
Инструменталдық көрсеткіштер
|
Науқаста АҚҚ жоғары, ЭКГ-да сол жақ қарынша гипертрофиясы
|
|
4. Фармакотерапияның асқынуы мен профилактиканың шаралары
№
п/п
|
Дәрілік зат
|
Фармакотерапияның асқынулары
|
Мүмкін
|
бақыланған
|
алдын алу шаралары
|
1
|
Sol.Isomici
|
Жиі
тахикардия, стенокардияның ушығуы
қатты бас ауыруы («нитраттық»), ол көбінесе препаратты ары қарай қолданғанда бірнеше күннен кейін басылады;
бас айналуы, ұйқышылдық,
ортостатикалық гипотензия, қантамыр коллапсы (кейде брадиаритмиямен және естен танулармен бірге)
Жиі емес
жүрек айнуы, құсу, қыжыл
ангионевротикалық ісіну, ысынулар
терінің аллергиялық реакциялары (мысалы, бөртпе), гиперемия
жүрек ауыруының күшеюімен артериялық қысымның күрт төмендеуі (стенокардия белгілері)
астения
Сирек
терінің ауыр аллергиялық аурулары (эксфолиативтік дерматит, Стивенс-Джонсон синдромы)
шеткергі ісінулер
гипоксемия (бастапқы өкпе ауруы бар емделушілерде төмен желдетілетін альвеолярлық аймақтарда қан ағымының салыстырмалы қайта бөлінуі есебінен)
миокардтың транзиторлық ишемиясы (жүректің ишемиялық ауруы бар емделушілерде қан ағымының қайта бөлінуі есебінен)
|
Асқынулар бақлауда болған жоқ
|
Жеке дозалық тәртіп,енгізу жолдары, ерекшеліктері, бақлау дұрыс жүргізілді.
|
2
|
Sol.Furosemidi
|
- артериялық гипотензия, ортостатикалық гипотензия, коллапс, тахикардия, аритмиялар
- бас айналуы, бас ауыруы, бұлшықеттің әлсіздігі, балтыр бұлшықетінің тартылуы (тетания), парестезиялар, апатия, адинамия, әлсіздік, енжарлық, ұйқышылдық, сананың шатасуы
- көрудің және естудің нашарлауы
- анорексия, ауыздың кеберсуі, шөлдеу, жүрек айнуы, құсу, диарея, іш қатуы, холестатикалық сарғаю, панкреатиттің асқынуы, бауыр энцефалопатиясы, трансаминазалардың жоғарылауы
- олигурия, несептің жедел іркілуі (қуық асты безінің қатерсіз гиперплазиясы кезінде), интерстициальді нефрит, гематурия, белсіздік
- пурпура, есекжем, эксфолиативті дерматит, мультиформалы эритема, васкулит, некроздалған ангиит, терінің қышынуы, қалтырау, қызба, фотосенсибилизация, анафилактикалық шок
- лейкопения, тромбоцитопения, агранулоцитоз, апластикалық анемия
- гиповолемия, дегидратация (тромбоздың және тромбоэмболияның даму қаупі), гипокалиемия, гипонатриемия, гипохлоремия, гипокальциемия, гипомагниемия, метаболикалық алкалоз
- қанда креатининнің және мочевинаның жоғарылауы
Метаболикалық бұзылулар: гипергликемия, гиперхолестеринемия, гиперурикемия, глюкозурия.
|
Асқынулар бақлауда болған жоқ
|
Жеке дозалық тәртіп,енгізу жолдары, ерекшеліктері, бақлау дұрыс жүргізілді.
|
3
|
Sol.Varfarini
|
Ең жиі жағымсыз құбылыстар – қан кету, бауыр ферменттері белсенділігінің қайтымды өзгерістері, қайтымды тромбоцитопения және әртүрлі тері реакциялары. Жайылған аллергиялық реакциялар, тері некрозы және приапизм туралы жекелеген хабарламалар бар.
Қан және лимфа жүйесі тарапынан бұзылулар
тікелей немесе тромбоциттерді агрегациялайтын антиденелер өндіру жолымен жанама түрде тромбоцитопенияны туындатуы мүмкін. Бұл құбылыстар препаратты тоқтатудан кейін қайтымды.
Жиі:
I типті тромбоцитопения
Сирек:
Иммуноаллергиялық текте болуы ықтимал II типті тромбоцитопения. Кейбір жағдайларда II типті тромбоцитопения көктамырлық немесе артериялық тромбоздармен қатар жүреді.
Иммундық жүйе бұзылыстары
Сирек:
әртүрлі көріністерде болатын барлық типтегі және ауырлық дәрежесіндегі аллергиялық реакциялар
Өте сирек:
анафилактоидтық реакциялар және анафилаксиялық шок
Метаболизм және тамақтану бұзылулары
Сирек:
Плазмадағы калийдің артуына әкелуі мүмкін гипоальдостеронизм. Созылмалы бүйрек жеткіліксіздігімен және қант диабетімен науқастарда сирек клиникалық мәнді гиперкалиемия болуы мүмкін.
Тамыр аурулары
жиі:
кез келген ағзадан, әсіресе, жоғары дозаларды пайдалану кезінде қан кету.
Кейбір жағдайларда қан кету өлімге немесе тұрақты еңбекке жарамсыздыққа әкелуі мүмкін.
Жұлынға жасалатын немесе эпидуральді анестезия немесе жұлын-ми пункциясы кезінде гепариннің профилактикалық дозаларын алатын пациенттерде өте сирек эпидуральді және жұлындағы гематома тіркелген.
Гепатобилиарлы жүйе тарапынан бұзылулар
жиі:
Трансаминазалар, гамма-GT, ЛДГ және липаза деңгейінің жоғарылауы, барлық көрсеткіштер препаратты тоқтатудан кейін қалыпқа келеді.
Терінің және тері асты шелінің зақымдануы
жиі емес:
Бөртпе (бөртпенің әртүрлі пішіндері, эритематозды және макулопапулезді түрлерін қоса), есекжем, қышыну.
сирек:
Емдеу дереу тоқтатылуы тиіс болатын тері некрозы.
Бір эритема жағдайы жөнінде хабарлама бар.
Тірек-қимыл аппараты және дәнекер тін тарапынан зақымдану
жиі емес:
ұзақ уақыт емделуге байланысты остеопороз.
Ұрпақ өрбіту жүйесінің бұзылыстары
өте сирек:
Приапизм
Жалпы аурулар және препаратты енгізген жердегі зақымдану
жиі:
Инъекция орнындағы реакциялар; тері астына енгізу кезіндегі жергілікті тітіркену.
|
Асқынулар бақлауда болған жоқ
|
Жеке дозалық тәртіп,енгізу жолдары, ерекшеліктері, бақлау дұрыс жүргізілді. МНО деңгейін бағалап отыру
|
4
|
Tab.Ciprofloxacini
|
Жиі - жүрек айнуы, диарея
Кейде
- құсу, іштің ауыруы, тәбеттің төмендеуі
- бас айналу, бас ауыру, қатты шаршағыштық, үрей,
- дәм мен иіс сезуінің бұзылуы
- лейкопения, эозинофилия
Сирек
- әлсіздік сезімі, антибиотикті ұзақ уақыт қолдану бактериялар мен саңырауқұлақтардың төзімді штамдарының пайда болуына әкелуі мүмкін
- метеоризм
- тахикардия, жүрек ырғағының бұзылуы, шеткергі ісінулер
- тромбоцитопения
- гипопротромбинемия, "бауыр" трансаминазалары мен сілтілі фосфатаза, креатинин, билирубин және мочевина белсенділігінің жоғарылауы
- васкулиттер
Өте сирек
- буындардағы ауырсыну, буындардағы қабыну
- холестатикалық сарғаю (әсіресе бауыр аурулары бастан кешкен пациенттерде), гепатит, гепатонекроз, псевдомембранозды колит
- тремор, ұйқысыздық, "түнгі ұйқылық" армандар, перифериялық паралгезия (ауырсыну сезімін қабылдау аномалиясы), тершеңдік, Бассүйекішілік қысымның жоғарылауы, жүру кезіндегі тұрақсыздық, мазасыздық, сананың шатасуы, депрессия, галлюцинациялар, сондай-ақ психотикалық реакциялардың басқа да көріністері (пациент өзіне зиян келтіруі мүмкін жағдайларға дейін анда-санда үдемелі), мигрень, естен тану жағдайлары
- көрудің бұзылуы (диплопия, түс қабылдаудың өзгеруі), құлақтағы шуыл, есту қабілетінің төмендеуі
- липаза, амилаза концентрациясының жоғарылауы
- артериялық қысымның төмендеуі, церебральді артериялардың тромбозы
- гранулоцитопения, анемия, лейкоцитоз, агранулоцитоз, тромбоцитоз, панцитопения, гемолитикалық анемия, сүйек кемігінің бәсеңдеуі, протромбин деңгейінің өзгеруі
- гиперкреатининемия, гипербилирубинемия, гипергликемия
- перифериялық нейропатия
- диспноэ, көмейдің ісінуі
- психоз, кейде суицидтік үрдістермен
- гематурия, кристаллурия (ең алдымен сілтілі несеппен және төмен диурезбен), жедел бүйрек жеткіліксіздігі, қынаптық кандидоз, гломерулонефрит, дизурия, полиурия, несептің іркілуі, альбуминурия, уретралдық қан кетулер, гематурия, бүйректің азотын бөлу функциясының төмендеуі, интерстициальді нефрит
- аллергиялық реакциялар: кейде – терінің қышуы, сирек – есекжем, беттің немесе көмейдің ісінуі, анафилактикалық шок, өте сирек – қан кетумен қатар жүретін күлдіреулердің пайда болуы және қышыма түзетін кішкентай түйіндердің пайда болуы, дәрілік қызба, терідегі нүктелі қан кетулер (петехия), ентігу, эозинофилия, васкулит, түйінді эритема, мультиформалы экссудативті эритема (соның ішінде Стивенс-Джонсон синдромы), уытты эритема (оның ішінде Стивенс-Джонсон синдромы), эпидермальды некролиз (Лайелл синдромы), фотосезімталдық реакциясы
- өзгелері: астения, жоғары фотосезімталдық, суперинфекция (кандидоз, псевдомембранозды колит), бетке қанның "толуы", жоғары терлеу, артралгия, артрит, тендовагинит, сіңірлердің үзілуі, миалгия, Сарысу ауруы типіндегі реакциялар
|
Асқынулар бақлауда болған жоқ
|
Жеке дозалық тәртіп,енгізу жолдары, ерекшеліктері, бақлау дұрыс жүргізілді.
|
5
|
Sol.Digoxini
|
Дигоксиннің жағымсыз әсерлері негізінен оның артық дозалануымен немесе емделушінің жүрек гликозидтеріне жекелей жоғары сезімталдығымен байланысты. Байқалатындары:
- ырғақ және өткізгіштіктіің бұзылуы (синустық брадикардия, экстрасистолия, AV-блокада, пароксизмалық жүрекшелік тахикардия, қарыншалардың фибрилляциясы)
- анорексия, жүрек айнуы, құсу, диарея
- висцеральді қанайналымның бұзылуы, ішек ишемиясы және некрозы
- эозинофилия, тромбоцитопения
- бас ауыруы, невралгия, ұйқышылдық, сананың шатасуы, депрессия, бас айналуы, қатты шаршау, әлсіздік, жедел психоз
- түстерді ажыратудың бұзылуы (айналадағы заттардың жасыл, сары немесе ақ түске боялуы)
- гинекомастия
- тері бөртпесі, тері гиперемиясы және есекжем
Сирек:- психоздар
|
Гликозидтік интоксикация байқалды: тахикардия, бас айналу, бас ауруы, жүрек айну, ұйқы бұзылысы, 1 реттік естен тану, іш аймағында спазмдық ауырсыну
|
Екі дәрінің өзара әсерлесуі қайта қаралды. Жеке дозалық тәртіп қайта қаралды,енгізу жолдары қайта тағайындалды, ерекшеліктері ескерілді, бақлау ұзартылды жүргізілді.
|
6
|
Лизиноприл
|
Мүмкін болатын асқынуларға құрғақ, тұрақты жөтел, гипотония жатады. Күрделі жағымсыз әсерлері ангионевроздық ісіну, гиперкалиемия, бауыр немесе бүйрек жеткіліксіздігін, панкреатит, күрделі тері реакцияларын және нейтропения / агранулоцитозды қамтиды.
|
|
Құрғақ жөтел болған кезде препаратты ауыстыру, басқа антигипертензивті дәрілермен тағайындағанда абай болу ( сартандармен бірге тағайындауға болмайды)
|
7
|
Альдарон
|
Гиперкалиемия, ұйқышылдық, бас айналу, сананың шатасуы, балтыр бұлшықеттерінің құрысуы, жүрек айну, құсу, диарея, организмнің сусыздануы, су-электролит теңгерімінің бұзылуы, тері бөртпесі.
|
|
Дозасын дұрыс тағайындау, калий деңгейін бағалап отыру
|
8
|
Бисопролол
|
аритмия, жүрекшелік экстрасистолия, айқын брадикардия, AV-блокада, АҚ айқын төмендеуі, созылмалы жүрек жеткіліксіздігі, саусақ тырнақтарының немесе алақан цианозы, тыныстың тарылуы, бронхтүйілуі, бас айналуы, естен тану жағдайлары, құрысулар.
|
|
Дозасын дұрыс тағайындау, ЖСЖ бағалап отыру
|
9
|
Аторвастатин
|
ұйқысыздық, бас ауыруы, астениялық синдром, дімкәстік, бас айналуы, шеткергі нейропатия, амнезия, парестезия, гипестезия, депрессия.
Ас қорыту жүйесі тарапынан: жүрек айнуы, диарея, абдоминальді ауыру, диспепсия, метеоризм, іштің қатуы, құсу, анорексия, гепатит, панкреатит, холестаздық сарғаю.
Тірек-қимыл аппараты тарапынан: миалгия, арқаның ауыруы, артралгия, бұлшықеттің құрысулары, миозит, миопатия, рабдомиолиз.
Аллергиялық реакциялар: есекжем, қышыну, тері бөртпесі, буллездік бөртпе, анафилаксия, полиморфтық экссудативтік эритема (соның ішінде Стивенс-Джонсон синдромы), Лаейлл синдромы.
Қан түзу ағзалары тарапынан: тромбоцитопения.
Зат алмасуы тарапынан: гипо- немесе гипергликемия, сарысулық КФК белсенділігінің жоғарылауы.
|
|
Дұрыс дозасын тағайындау
|
10
|
Тригрим
|
- сулы және электролитті тепе-теңдіктің бұзылуы (гиповолемия, гипокалиемия, гипонатриемия)
- гипокалиемия (әсіресе калий құрамы төмен емдәм жағдайында немесе құсқанда, диареяда немесе іш жүргізетін дәрілік препараттарды шамадан тыс пайдаланғанда, сондай-ақ бауыр жеткіліксіздігінде)
- бас ауыруы, бас айналуы, әлсіздік, ұйқышылдық, сананың шатасуы
- артериялық гипотензия
- құрысулар
- плазмада несеп қышқылының, глюкоза және липидтер деңгейінің жоғарылауы
- метаболизмдік алкалоз
- бауырдың кейбір ферменттері белсенділігінің жоғарылауы
- несеп шығару жолдары тарылған емделушілерде несеп шығуының іркілуі
- плазмада мочевина және креатинин деңгейінің жоғарылауы
Сирек < 1/10 000
- аяқ-қолдың парестезиясы
- ауыздың кеберсуі, тәбеттің болмауы
- тромбоэмболиялық асқынулар, қан тұтқырлығының жоғарылауымен байланысты қан айналымының бұзылуы
- полиурия, никтурия, несеп шығару жиілігінің артуы
- экстрасистолия, тахикардия, гипотония
- беттің қызаруы
Жекелеген жағдайларда
- аллергиялық реакциялар: тері қышымасы, бөртпе және фотосенсибилизация
- көрудің бұзылуы, құлақтағы шуыл және естудің төмендеуі
- эритропения, лейкопения және тромбоцитопения
- панкреатит
- полидипсия, жүрек айну, құсу, метеоризм, іштің ауыруы
|
|
Дұрыс дозасын тағайындау
| |
Скачать 298.5 Kb.