маъмури. Мавзи меъёрои УУи маъмурї Мафум ва хусусияти меърои маъмурию ууї
 Скачать 18.43 Kb.
|
|
МАВЗЎИ 3. МЕЪЁРЊОИ ЊУЌУЌИ МАЪМУРЇ § 1. Мафњум ва хусусияти меъѐрњои маъмурию њуќуќї Меъѐрњои њуќуќи маъмурї гуфта, ќоидањои рафтори аз Тарафи давлат муќараршудаеро меноманд, ки бо маќсади Танзими муносибатњои љамъиятї дар соњаи идоракунии Давлатї пайдо мешаванд, таѓйир меѐбанд ва ќатъ мегарданд. Меъѐрњои њуќуќи маъмурї ташкил ва фаъолияти њамаи ни- Зоми маќомоти њокимияти иљроия ва сохторњои алоњидаи Онро таъмин намуда, муносибатњои дохилиташкилии идо- Ракуниро дар дигар соњањои фаъо-лияти давлатї (дар маќо- Моти ќонунгузор, суд, прокуратура) танзим мекунад. Доираи Амали онњо инчунин ба ташкил ва фаъолияти њокимияти Иљроияи мањаллї ва худидоракунии шањрак ва дењот (Љамо- Ат) пањн гардида, тартиби алоќаи њуќуќии онњоро бо маќо- Моти њокимияти давлатї муайян мекунад. Вале онњо масъа- Лањои идоракуниро дар дохили ташкилотњои тиљоратии ху- Сусї, корхонањо ва ширкатњои хусусї танзим намекунанд. Меъѐрњои њуќуќи маъмурї сарњади рафтори муносиб, Салоњиятдињанда ва манъкунандаи субъектонро дар љара- Ѐни амалисозии њокимияти иљроия дар соњаи идоракунии Давлатї муайян мекунад. Онњо муносибатњои хусусияти Идоракунї доштаро бо роњи муайян намудани њуќуќ, Уњдадорї ва љавобгарии мутаќобилаи тарафњои ин муно- Сибатњо танзим месозанд. Онњо манфиатњои оммаро бо Роњи муќаррар намудани чораи конкретии рафтори ло- Зимї ва имконпазири субъектњои њуќуќи маъмурї дар Соњаи идоракунии давлатї таъмин мекунанд. Хусусияти предмети танзимсозии меъѐрњои њуќуќи Маъмурї як ќатор аломатњои фарќкунандаи онро аз дигар Соњањои њуќуќ муайян мекунад: – дар фарќият аз меъѐрњои дигар соњањои њуќуќ, Меъѐрњои њуќуќи маъмурї воситаи њимояи махсуси Њуќуќии худро аз иљро накардан ва бевосита иљро накар- Дани талаботи онњо доро мебошанд. Яъне ин љо љавобга- Рии маъмурї дар шакли судї ва ѓайрисудї (тартиби Маъмурї) дар назар дошта мешавад – меъѐрњои њуќуќи маъмурї дар бисѐр њолатњо муно- Сибатњои љамъиятиеро низ танзим мекунанд, ки предмети Танзими дигар соњањои њуќуќ мебошанд (мисол, њуќуки Молиявї, њуќуки андоз ва ѓайра); – меъѐрњои њуќуќи маъмурї бевосита аз љониби субъ- Ектони њокимияти иљроия дар љараѐни идоракунии Давлатї муќаррар карда мешаванд (санадњои меъѐрии Маќомоти идоракунї). Сохтори меъѐрњои њуќуќи маъмурї ба монанди дигар Соњањои њуќуќ аз гипотеза, диспозитсия ва санксия иборат Аст. Гипотеза – ќисми меъѐри маъмурию њуќуќї мебошад, Ки шароити татбиќи онро муќаррар намуда, дар сурати Мављудияти он меъѐри њуќуќ татбиќ мегардад. Вай на дар Њама ваќт аниќ аѐн гардида, бисѐртар дар намуди фактњои Юридикї ифода мегардад (масалан: расидан ба синну соли Муайян, содир намудани њуќуќвайронкунии маъмурї ва ѓ.) Диспозитсия – ќисми меъѐри њуќуќи маъмурї аст, ки Ќоидаи рафторро ифода мекунад. Санксия – ќисми меъѐри њуќуќи маъмурї аст, ки дар Намуди чорањои ќатъии таъсиррасонии интизомї ва маъ- Мурї ифода меѐбад. Вале на њамаи меъѐрњои њуќуќи маъму Рї дорои санксия мебошанд. § 2. Намудњои меъѐрњои њуќуќи маъмурї Меъѐрњои њуќуќи маъмурї вобаста ба асосњои гуно- Гун ба намудњо таќсим мешаванд: Вобаста ба мазмун меъѐрњои њуќуќи маъмурї моддї Ва мурофиавї мешавад. Меъѐрњои моддї њаљм ва мазмуни Њуќуќ, уњдадорї ва масъулияти (вазъи маъмурию њуќуќї) Иштирокчиѐни муносибатњои идоракуниро ба танзим ме- Дароранд. Меъѐрњои мурофиавї бошад, тартиби амали- Шавии њуќуќ ва уњдадорињои меъѐрњои моддии њуќуќи Маъмурї муќаррар кардаро муайян мекунанд. Меъѐрњои Мурофиавї дар навбати худ ба меъѐрњои расмиѐтї (пози- Тивї) ва юрисдиксионї (негативї) таќсим мешаванд. Меъѐрњои њуќуќи маъмурї вобаста ба усули Таъсиррасонї ба рафтори иштирокчиѐни муносибатњои Идоракунї таќсим мешаванд, ба: – меъѐрњои уњдадоркунанда ба зиммаи шахс вазифаи Иљро кардани њаракати ќонуниро мегузорад; – меъѐрњои манъкунанда содир кардани њаракатњои Иљозатнагаштаро манъ мекунад; – меъѐрњои ваколатдоркунанда ба шахс њуќуќи иљрои Њаракатњои ќонуниро медињад; – меъѐрњои њавасмандкунанда тартибу чорањои Њавасманд кардани иштирокчиѐни муносибатњои маъму- Рию њуќуќиро муайян мекунад; – меъѐрњои тавсиякунанда ба иштирокчиѐн имкония- Ти интихоби ин ѐ он шакли рафторро медињад. Меъѐрњои њуќуќи маъмурї вобаста ба самти Фаъолияташон ба чунин намудњо таќсим мешавад: – меъѐрњое, ки ба вазъи маъмурию њуќуќии шањрван- Дон равона шудаанд; – меъѐрњое, ки самтњои алоњидаи фаъолияти сохтор- Њои тиљоратиро танзим менамояд; – меъѐрњое, ки ба вазъи маъмурию њуќуќии идти- Њодияњои љамъиятї равона шудаанд; – меъѐрњое, ки масъалањои ташкил ва фаъолияти кор- Хонањо ва муассисњои давлатиро муайян менамояд; – меъѐрњое, ки ба вазъи маъмурию њуќуќии хизмат- Чиѐни давлатї равона шудаанд; – меъѐрњое, ки ба ташкил ва фаъолияти дастгоњи идо- Ракунии давлатї ѐ њокимияти иљроия равона шудаанд. Меъѐрњои њуќуќи маъмурї вобаста ба њудуди ама- Лашон таќсим мешаванд, ба : – умумиљумњуриявї; – мањаллї; – локалї. Меъѐрњои њуќуќи маъмурї вобаста ба мўњлати ама- Лашон таќсим мешаванд, ба: – мўњлатнок; – бемўњлат; 2– фавќуллода. Меъѐрњои њуќуќи маъмурї вобаста ба функсияи Њуќуќ таќсим мешаванд, ба: – меъѐрњои таъсискунанда; – меъѐрњои танзимкунанда-танзими позитивии раф- Тори субъектони њуќуќи маъмурї; – меъѐрњои њифзкунанда-њифзи меъѐрњои танзимша- Ванда аз њуќуќвайронкунињо, њимояи њуќуќ ва озодињои Шањрвандон дар сурати поймол шу § 4. Сарчашмањои њуќуќи маъмурї Сарчашмањои њуќуќи маъмурї гуфта, шакли зоњирии Ифодаѐбии меъѐрњои маъмурию њуќуќиро меноманд. Ба Сифати сарчашмањои њуќуќи маъмурї баромад мекунанд: - Конститутсия Љумњурии Тољикистон аз 6 ноябри со- Ли 199416. Бисѐре аз меъѐрњои дар он љойдошта самти Маъмурию њуќуќї доранд. Масалан, меъѐрњое, ки тартиби Ташкил ва фаъолияти маќомоти њокимияти иљроия, њуќуќ Ва озодињои шањрвандон дар соњаи идоракунии давлатиро Муќаррар мекунанд ва ѓ.; – Ќонунњои конститутсионии Љумњурии Тољикистон (Ќонуни конститутсионии ЉТ «Дар бораи Њукумати Љумњурии Тољикистон» аз 12 майи соли 2001, № 28 17; Ќонуни конститутсионии ЉТ «Дар бораи маќомоти мањал- Лии њокимияти давлатї » аз 17 майи соли 200418 ва ѓ. – Кодексњои Љумњурии Тољикистон (Кодекси расмиѐ- Ти маъмурии Љумњурии Тољикистон аз 5 марти соли 2007, №23219; Кодекси њуќуќвайронкунии маъмурии Љумњурии Тољикистон аз 31 декабри соли 2008, №45520; Кодекси му- Рофиаи њуќуќвайронкунии маъмурии Љумњурии Тољики- Стон аз 22 июли соли 2013, №97521); – ќонунњои Љумњурии Тољикистон («Дар бораи иљо- Затномадињї ба баъзе намудњои фаъолият» аз 17 майи соли 2004, №3722; «Дар бораи баќайдгирии давлатии шахсони Њуќуќї ва соњибкорони инфиродї» аз 19 майи соли 2009, №50823; «Дар бораи баќайдгирии давлатии асноди њолати Шањрвандї» аз 29 апрели соли 2006, №18824; «Дар бораи Баќайдгирии давлатии молу мулки ѓайриманќул ва Њуќуќњо ба он» аз 20 марти соли 2008, № 37525; «Дар бораи Истењсолоти иљро» аз 20 марти соли 2008, № 37326); – санадњои Президенти Љумњурии Тољикистон (Дар бо- Раи такмили сохтори маќомоти марказии њокимияти иљрои- Яи ЉумњурииТољикистон» аз 30 ноябри соли 2006, № 9, – санадњои Њукумати Љумњурии Тољикистон, – санадњои маќомоти иљроияи мањаллї, – шартномањои маъмурї |