Главная страница
Навигация по странице:

  • Кілтті сөздер

  • Қолданылған әдебиет

    		•

    Ынталандыру. МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІНДЕ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ ЫНТАЛАНДЫРУ (1). Мейрамхана бизнесінде ызметкерлерді ынталандыру жолдары


    Скачать 55.63 Kb.
    НазваниеМейрамхана бизнесінде ызметкерлерді ынталандыру жолдары
    АнкорЫнталандыру
    Дата06.03.2023
    Размер55.63 Kb.
    Формат файлаdocx
    Имя файлаМЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІНДЕ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ ЫНТАЛАНДЫРУ (1).docx
    ТипДокументы
    #971700

    МЕЙРАМХАНА БИЗНЕСІНДЕ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ ЫНТАЛАНДЫРУ

    ЖОЛДАРЫ
    Насипкали Ж. Мұхарова А. Қарагожина Қ. Рымжанқызы Е.
    Алматы Менеджмент Университет, Алматы, Казахстан
    Аннотация: Мақалада мейрамхана бизнесіндегі қызметкерлердің жұмысын ынталандыру мәселелері көрсетілген. Автор мейрамханалар мен кафелердің қожайындарының өздері қызметкерлерді ынталандырудың төмендігіне жиі кінәлі деген мәселені көтереді, өйткені олар персоналды басқару процесін тек бақылау және жазалаумен шектейді. Автор тұтынушылармен тікелей байланыста болатын мейрамхана қызметкерлерін тиімді ынталандыру үшін бірнеше жолдарды ұсынады. Материалдық ынталандыруды жақсарту бағытында пайданы бөлуге негізделген жеке ынталандыру жүйесін енгізу ұсынылады. Еңбек жағдайларын оңтайландыру, кадрларды оқыту, рестораторлармен жұмыс енгізу қарастырылады. Мақалада мейрамхана саласындағы қызметкерлердің мотивация элементтері туралы сауалнамасының нәтижелері берілген. Мейрамхана қызметкерлерінің еңбек тәртібі мен персоналды бағалау критерийлерін реттеу және жұмысқа қабылдау кезінде қызметкерлерді таныстыру көрсетіледі. Материалдық емес мотивацияны дамыту ретінде корпоративтік мәдениетті жетілдіру ұсынылады.

    Кілтті сөздер: қызметкерлерді ынталандыру, материалды ынталандыру, материалды емес ынталандыру, қызметкерлердің еңбек жағдайлары, мейрамхана бизнесі.
    EMPLOWEES’ MOTIVATION IN RESTAURANT BUSINESS
    Nasipkali J. Muharova A. Karagozhina K. Rymzhankyny E.
    Almaty Management University (AlmaU), Almaty, Kazakhstan
    Abstract: The article highlights the issues of stimulating the work of restaurant business employees. The author raises the question that the owners of restaurants and cafes themselves are often to blame for low motivation of staff, since they limit the process of personnel management only to control and punishment. The author suggests several ways to effectively motivate restaurant employees who are in direct contact with customers. In the direction of improving financial incentives, it is proposed to introduce a system of individual incentives based on profit distribution. It provides for the optimization of working conditions, staff training, work with restaurateurs. The article presents the results of a survey of cafe employees about the elements of motivation. When regulating the labor discipline of restaurant employees and the criteria for evaluating staff and hiring, familiarization of employees is shown. The improvement of corporate culture is proposed as the development of intangible motivation.

    Keywords: employee incentives, material incentives, non-material incentives, working conditions of employees, restaurant business.
    Кез-келген мейрамхананың ең маңызды ресурсы оның қызметкерлері. Ал қазіргі таңда қызметкерлердің өз жұмысына деген қызығушылығының әрі қойылған талаптардың әлсіздігіне байланысты кадрлардың жиі ауысуы секілді мәселер орын алып жатады. Персонал ауысымды мүмкіндігінше тез аяқтауға тырысып, мекеменің жетістігіне аса мән бермейді. Нәтижесінде бұл мекеменің беделіне, қонақтардың кетуіне және пайданың төмендеуіне әсер етеді [1].

    Қызметкерлерді мейрамхана бизнесінде нәтижелі жұмыс істеуге ынталандыру өте қиын, өйткені қызметкерлерде өмірге деген көзқарастары және қажеттіліктері әртүрлі адамдар [2]. Мейрамхана қызметкерлерінің жұмысқа деген ынтасы мүлдем басқаша болуы мүмкін. Мақаланың мақсаты мейрамхана бизнесіндегі әртүрлі санаттағы қызметкерлердің жұмысқа деген қызығушылығын, ынтасын оятудың ең тиімді тәсілдерін табу: даяшылар, аспаздар, бармендер, менеджерлер; даяшының өз жұмысын, қонақтарын, әріптестерін жақсы көруін және мекемеге табыс әкелуін қалай және қандай әдістермен жасау қажет.

    Мейрамхана қызметкерлерін ынталандыратын негізгі шаралар:

    1. Қаржылық ынталандыру. Бизнестің жетістігі – мекеме қызметкерлерінің арасында ынта және басшылықтың ынталандыруының үйлесуі болып табылады [3]. Қызметкерлер командамен жұмыс істеуге ынталы болса, олар өздерін тәуелсіз сезінеді және жұмыс барысы өнімдірек болады. Қызметкерлердің ынтасын ашатын келесі шешімдерге жүгіну қажет.

    Бірінші нәрсе - пайданы бөлісу.  Қызметкерлерге бизнеске саналы түрде қатысуға мүмкіндік беретін тиімді ынталандыру.  Әрбір қызметкер жұмыс істейтін мекемесі неғұрлым көп табыс тапса, ай/жыл соңында оның жалақысы соғұрлым көп болатынын түсінеді [4].  Команданың табысын осылайша көтермелей отырып, ресторатор әрбір мүшені ынталандырады және ортақ мақсаттарға жету үшін жауапкершілік сезімін қосады.

     Марапаттау жүйесі жеке болуы керек [5]: айдың ең жылдам даяшысына бонус, мекеменің жалпы тұжырымдамасына сәйкес келетін немесе бұрыннан барлардың құнын төмендететін жаңа тағам үшін аспазға сыйлық берілу секілді болу керек.



    1-сурет – Мейрамхана қызметкерлерінің еңбек жағдайына қанағаттануы
    Мейрамхана биизнесіндегі ынталандыру жолдарын зерттеу барысында бұл салада жұмыс істейтін 50 респонденттен сауалнама алынды. Бұл-сауалнамадағы мейрамхана ісінің қызметкерлерінің еңбек жағдайына қанағаттану көрсеткіштері. Сауалнамаға қатысқан респонденттердің жауаптары бойынша 49%-ы еңбек жағдайларымен қанағаттанады, тек 13%-ы қанағаттанбайды.

    Сондай-ақ көтермелеу және бонустармен қатар мекеме есебінен қызметкерлерге түскі ас беру де маңызды ынталандырушы фактор болып табылады.  Кез келген тәжірибелі ресторатор жақсы даяшы - жақсы тамақтанатын даяшы екенін біледі.  Сіз мейрамхана мәзіріндегі тағамдарды пайдалана аласыз немесе жылдам дайындалатын тағамды бөлек мәзірге қосып жасай аласыз. Сонымен қатар қызметкерлерге бөлек демалыс бөлмесі, жеке киіну бөлмесі және душ бөлмесін де қамту қажет.

    3. Кадрларды дайындау. Оқыту қажеттілігін анықтау үшін қызметкерлердің жұмысын бақылап, олар жіберетін қателіктерді анықтау қажет.  Қызметкерлерден қандай білім жетіспейтінін және олардың профилін кеңейткісі келетінін сұрау пайдалы.  Ол үшін тәлімгерлік жүйесін енгізуге, жаңа қызметкерлер үшін тағылымдамадан өту бағдарламасын әзірлеуге, танымал және табысты компаниялардың мамандарын тартуға болады.  Сондай-ақ қызметкерлерді конференциялар мен семинарларға жібере аласыз, сонымен қатар аспазшыларға, бармендерге, менеджерлерге және даяшыларға арналған курстар туралы ұмытпаған жөн. Ол жерде олар жаңа білім алып, әлемдік сарапшылардан үйренеді. Оның үстіне ресторатордың өзі сарапшы және жетекші маман ретінде әрекет ете алады [6].
    Келесі сауалнама барысында мейрамхана бизнесінде жұмыс істеп жүрген қызметкерлерлің қандай ынталандыру түрі тиімді екені анықталды. Ынталандырудың ең тиімді түрі материалдық ынталандыру болып табылады. (кесте 1).
    Кесте 1 – Мейрамхана қызметкерлерлінің ынталандыру түрлеріне қатысты таңдауы


    Ынталандыру түрі:
    Көрсеткіш пайызы:

    Материалдық
    63,6 %

    Моральдық
    27,3 %

    Кәсіби
    9,1 %

    Мансаптық
    0 %


    4. Мейрамхана қызметкерлерін ынталандыру және жазалау жүйесі.

    Қызметкерлерге әділетсіз шешімдерден қорғалғанын сезінуі маңызды [7]. Егер даяшы тек басшылықтан ұрыс есту немесе премиядан айырылу туралы ойласа, ол мекемеге пайда әкеле алмайды. Жұмыс ережелері мен қызметкерлерді бағалау критерийлерін нақты белгілеу қажет. Қызметкерлер не үшін жазаланатынын және марапатталатынын білуі қажет. Сонымен қатар, олар мұны өздерінен ұзағырақ жұмыс істеген басқа қызметкерлерден емес, қол жетімді және түсінікті түрде ашық марапаттау жүйесі арқылы және нашар жұмыс үшін, соның ішінде сынған ыдыс-аяқ, форма және басқа да еңбек заттары үшін жауапкершілікті қоса алғанда, нақты белгіленген премиядан айырылу ережелері түрінде білуі керек [8].
    Сурет 2 - Қызметкерлердің жұмыс орында ынталандыру түрлерінің көрсеткіші
    Мейрамхана бизнесінде жұмыс жасайтын қызметкерден сауалнама жүргізу барысында, респонденттердің жұмыс орындарының көп бөлігінде (64%) қызметкерлерді ынталандыру жолдары бар екені анықталды.

    5. Материалдық емес ынталандыру.

    Бонустар мен ақшалай сыйақылар ұжымдағы қарым-қатынасты нығайтуға көмектеспейді, ең қарапайымынан бастау керек: барлық қызметкерлерге құрмет. Бұған, жоғарыда жазғанымыздай, ыңғайлы еңбек жағдайларын, икемді жұмыс кестесін, тамақтану мен үзілістерді қосу арқылы мотивациялық әсер одан да артады.

    Командалық рухты дамыту үшін [8] жұмыс жағдайынан тыс қызметкерлерге арналған корпоративтік іс-шараларды (туған күндер, ресми мерекелер) ұйымдастыруға болады. Әрине, бүкіл ұжымды біріктіру өте қиын болады, өйткені бұл ұйымның жұмысын тоқтатады. Сонымен қатар, іс-шараны әр түрлі дәйектілікпен бірнеше кезеңге бөлуге болады, жүйелілік әр кеште әр түрлі болуы мүмкін, осылайша әркім жұмыстан тыс араласып, бір-бірімен жақынырақ таныса алады. Есесіне осындай іс-шаралар қосуға болады:, барбекю, бірлескен сапарлар, спорттық іс-шаралар, квест-бөлмелерге бару және т. б. [9], [10], [11], [1].

    Мейрамхана иелері қызметкерлердің тұрақты түрде ауысып отыруынын мүмкін емес екенін біледі, дегенмен де осындай «айналым» көрсеткіштері таңғаларлық. Ірі қалалардағы мейрамханаларда жыл ішінде қызметкерлердің үштен екі бөлігі ауысып отырады. Бірінші кезекте, бұл мәселе мейрамхана кадрларының мотивациясының төмендігі жайында хабар береді. Қызметкерлер командада жұмыс істеп, мейрамханаға және өз бюджетіне пайда әкелу жайында ойлау орнына, жұмыс жағдайларының қолайсыздығына байланысты жаңа жұмыс орнын іздеуге мәжбүр.

    Мейрамхана кадрларын мотивациялау жайлы тақырыпты қорытындылай келе, жұмыс процессі кезінде қызметкерлердің мотивациясы өзгеріске ұшырауы мүмкін екендігін айта кету керек. Мысалы, даяшы мейрамханаға тек азынаулақ ақша табу үшін ораналасып, кейін процесске араласып, мансаптық өсу жайында байыпты түрде ойлана бастауы мүмкін. Немесе ұзақ уақыт бойы әдеттегі қызметін жасап, менеджердің орны босаған соң, өз бағын сынап көрейін деуі мүмкін. Осындай жағдайларды бақылауда ұстап отыру қажет және осы жағдайда сол қызметкерге қолдау көрсету маңызды. Себебі, мейрамханада мансап үшін жұмыс істейтін адам саны қаншалықты көп болса, мейрамхананың соншалықты табысы болашақта жоғары болады.

    Қолданылған әдебиет:

    1. Назаров, О. 333 хитрости ресторанного бизнеса. – М: Ресторанные ведомости, 2015. 248 с.

    2. Watson, A.W.; Taheri, B.; Glasgow, S.; с соавторами. Branded restaurants employees' personal motivation, flow and commitment. The role of age, gender and length of service // International Journal of Contemporary Hospitality Management. 2018, Том 30, Вып. 3. С.: 1845-1862.

    3. Nordhall, O.; Knez, I. Motivation and Justice at Work: The Role of Emotion and Cognition Components of Personal and Collective Work Identity // Frontiers in Psychology. 2018, Том 8, Номер статьи: 2307.

    4. Taylor, J.J.; Bing, M.; Reynolds, D.; с соавторами. Motivation and personal involvement leading to wine consumption // International Journal of Contemporary Hospitality Management. 2018, Том 30, Вып. 2. С.: 702-719.

    5. Gallus, J.; Frey, B.S. Awards as non-monetary incentives // Evidence-Based HRM-A Global Forum for Empirical Scholarship. 2016, Том 4, Вып. 1. С.: 81-91.

    6. Бикингем, М.; Клифтон, Д. Добейся максимума: сильные стороны сотрудников. – М.: Альпина Паблишерс, 2016. 443 с.

    7. Магура, М.И.; Курбатова, М.Б. Секреты мотивации или мотивация без секретов. – М.: ИД «Управление персоналом», 2015. 656 с.

    8. de Jong, J.P.; Wilkin, Ch.L.; Rubino, C. The association between perceived personal power, team commitment and intrinsic motivation for permanent and temporary workers // Economic and Industrial Democracy. 2019, Том 40, Вып. 2, Специальный выпуск: SI. С.: 257-279.

    9. Бехар, Г. Дело не в кофе: корпоративная культура Starbucks. – Альпина Паблишер, 2012. 170 с.

    10. Богатова, Н. Книга успешного управляющего. Партнеры. Персонал. Гости. – М: Ресторанные ведомости, 2015. 200 с.

    11. Горностаев, С. Нематериальные факторы, влияющие на уровень лояльности персонала организации // Управление персоналом. 2015. No 4. С. 39 – 41.


    References

    1. Nazarov, O. 333 tricks of the restaurant business. – Moscow: Restaurant Vedomosti, 2015. 248 p.

    2. Watson, A.W.; Taheri, B.; Glasgow, S.; with co-authors. Branded restaurants employees' personal motivation, flow and commitment. The role of age, gender and length of service // International Journal of Contemporary Hospitality Management. 2018, Volume 30, Issue 3. pp.: 1845-1862.

    3. Nordhall, O.; Knez, I. Motivation and Justice at Work: The Role of Emotion and Cognition Components of Personal and Collective Work Identity // Frontiers in Psychology. 2018, Volume 8, Article number: 2307.

    4. Taylor, J.J.; Bing, M.; Reynolds, D.; with co-authors. Motivation and personal involvement leading to wine consumption // International Journal of Contemporary Hospitality Management. 2018, Volume 30, Vol. 2. Pp. 702-719.

    5. Gallus, J.; Frey, B.S. Awards as non-monetary incentives // Evidence-Based HRM-A Global Forum for Empirical Scholarship. 2016, Volume 4, Issue 1. pp.: 81-91.

    6. Bickingham, M.; Clifton, D. Achieve the maximum: the strengths of employees. – M.: Alpina Publishers, 2016. 443 p.

    7. Magura, M.I.; Kurbatova, M.B. Secrets of motivation or motivation without secrets. – M.: Publishing House "Personnel Management", 2015. 656 p

    8. de Jong, J.P.; Wilkin, Ch.L.; Rubino, C. The association between perceived personal power, team commitment and intrinsic motivation for permanent and temporary workers // Economic and Industrial Democracy. 2019, Volume 40, Issue 2, Special Issue: SI. P.: 257-279.

    9. Behar, G. It's Not about coffee: The Corporate Culture of Starbucks. – Alpina Publisher, 2012. 170 p.

    10. Bogatova, N. The book of a successful manager. Partners. Staff. Guests. – M: Restaurant vedomosti, 2015. 200 p.

    11. Gornostaev, S. Immaterial factors affecting the level of loyalty of the organization's personnel // Personnel management. 2015. No. 4. pp. 39 – 41.

    написать администратору сайта