|
биоэтика рубежка, экзамен. Биоэтика 2 рк. НуржігітАлтынбеков
Биоэтика жөніндегі орталық комиссия туралы ереже
Жалпы ережелер 1. Осы Биоэтика жөніндегі орталық комиссия (бұдан әрі – комиссия) туралы ереже "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2020 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 228-бабының 5- тармағына сәйкес әзірленді және комиссияның мәртебесі мен өкілеттіктерін айқындайды.
Осы Ережеде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
биомедициналық зерттеу – мақсаты адамның өмірі, денсаулығы, аурулар, оларды диагностикалау, емдеу немесе олардың профилактикасы, сондай-ақ өмір процестерімен, аурулармен және денсаулықпен байланысты генетикалық және экологиялық факторлар туралы жаңа білімді ғылыми әдістермен алу болып табылатын зерттеу;
биоэтика - өмір туралы ғылымның жаңа жетістіктерін қолданудың моральдық, әлеуметтік, құқықтық аспектілерін талдау мақсатында биомедициналық және гуманитарлық ғылымдарды біріктіретін пәнаралық ғылыми бағыт;
денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау, медицина және фармацевтика ғылымы, медициналық және фармацевтикалық білім беру, халықтың санитариялық- эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы, медициналық қызметтер (көмек) көрсетудің сапасы саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган
интервенциялық зерттеу – зерттеу субъектісі ретіндегі адам қатысатын, зерттеуші-дәрігер клиникалық зерттеулер жүргізу тәртібіне сәйкес келетін интервенциялық клиникалық зерттеу хаттамасы негізінде зерттеу субъектісіне арнайы араласуды тағайындайтын зерттеу;
интервенциялық емес клиникалық зерттеу - дәрілік затты немесе медициналық бұйымды мемлекеттік тіркеуден өткізгеннен кейін жүргізілетін және медициналық практика шеңберінде тағайындалатын зерттеу;
өтініш беруші - тәуелсіз биоэтикалық сараптама жүргізуге өтінім берген жеке және заңды тұлғалар;
клиникалық зерттеу – аурулардың профилактикасы, оларды диагностикалау мен емдеу құралдарының, әдістері мен технологияларының қауіпсіздігі мен тиімділігін анықтау немесе растау үшін адамды субъект ретінде қатыстыра отырып жүргізілетін зерттеу.
Комиссия биомедициналық зерттеулерге қатысушылардың қауіпсіздігін және құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету мақсатында биомедициналық зерттеулер жүргізуге байланысты құжаттарға оларды жоспарлау кезеңінде, орындау барысында және аяқталғаннан кейін биоэтикалық сараптама жүргізетін уәкілетті органның жанындағы тәуелсіз сараптама органы болып табылады.
Комиссияның жұмыс органын уәкілетті орган айқындайды.
Комиссия өз жұмысында Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдарын, Кодекстің 10-бабының 9) тармақшасына сәйкес тиісті фармацевтикалық практиканың стандарттарын, Кодекстің 227-бабының 10-тармағына сәйкес Биомедициналық зерттеулер жүргізу қағидаларын және зерттеу орталықтарына қойылатын талаптарын, Кодекстің 227-бабының 11- тармағына сәйкес диагностиканың, емдеудің және медициналық оңалтудың жаңа әдістерін қолдану, 238-бабының 6-тармағын дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарға клиникалық зерттеулер, тірі организмнен тыс (in vitro) диагностика үшін медициналық бұйымдарға клиникалық-зертханалық сынаулар жүргізу тәртібін және клиникалық базаларға қойылатын талаптарын және осы Ережені басшылыққа алады.
Параграф Комиссияның функциялары
7. Өзіне жүктелген міндеттерді іске асыру үшін Комиссия мынадай функцияларды жүзеге асырады:
материалдарға тәуелсіз биоэтикалық сараптама, интервенциялық клиникалық зерттеу жүргізген жағдайда: екі және одан да көп зерттеу орталықтарында интервенциялық клиникалық зерттеу жүргізу (зерттеудің бірыңғай хаттамасы бойынша);
Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде өндірілген дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдарға интервенциялық клиникалық зерттеу жүргізу.
екі және одан да көп зерттеу орталықтарында интервенциялық емес клиникалық зерттеу материалдарына биоэтикалық сараптама жүргізу (зерттеудің бірыңғай хаттамасы бойынша);
диагностиканың, емдеудің, профилактиканың және медициналық оңалтудың жаңа әдістерін енгізуді қоса алғанда, қазіргі заманғы денсаулық сақтаудың өзекті мәселелеріне талдау жүргізу;
Кодекстің 228-бабы 3-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген стандарттарды бекіту;
биоэтика жөніндегі жергілікті комиссияларды сертификаттауды жүзеге асыру;
әдістемелік көмекті жүзеге асыру, ЖКБ-ға зерттеулер мәселелері бойынша консультация беру, олардың қызметі туралы ақпаратты жинау және талдау, биоэтикалық комиссиялар қызметінің стандарттарына сәйкестік сертификатын беру);
ғылыми зерттеулердің биоэтикасы мәселелері бойынша ұлттық және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау;
мамандандырылған медициналық журналдарда комиссия қызметі туралы материалдарды жариялау;
денсаулық сақтау жүйесінің мамандары үшін зерттеулерді бағалау мәселелері бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмысын жүргізу;
кеңестер, конференциялар, симпозиумдар өткізу;
мәселелерді түсіндіру үшін сарапшылар мен консультанттарды, оның ішінде әртүрлі салалардағы мамандар болып табылатын тәуелсіз сарапшыларды тарту;
мүдделі тұлғалардың сұрау салуы бойынша түсіндіру және консультация беру;
уәкілетті органды, ЖКБ-ны, зерттеушілерді қабылданған шешімдер туралы жазбаша түрде хабардар ету;
зерттеу орталықтарының биобанктер құруға өтініштеріне сараптама жүргізу, биобанктер құруға қорытындылар беру, 5 жылда бір рет биобанктер қызметіне сыртқы мониторингті жүзеге асыру.
Параграф Ұйымдастыру қызметі
Комиссияның құрамы уәкілетті органмен анықталады және кемінде тоғыз адамнан тұрады. Комиссия төрағадан, төрағаның орынбасарынан, хатшыдан және мүшелерден тұрады, олар келесі мерзімге қайта сайлау құқығымен үш жыл мерзімге тағайындалады, бірақ қатарынан екі мерзімнен аспайды. Комиссия мүшелері Төрағаны сайлайды, ол төрағаның орынбасары мен хатшыны тағайындайды. Төраға болмаған кезде функцияларды төрағаның орынбасары жүзеге асырады. Комиссия хатшысы шешім қабылдауға қатыспайды.
Комиссияның қызметін қамтамасыз ету үшін саны 2 адамнан кем емес жұмыс органының базасында комиссия хатшылығы құрылады. Отырыстың күн тәртібін дайындауға, отырыстардың хаттамаларын ресімдеуге, іс қағаздарын жүргізуге, комиссияның мұрағатын жүргізуге Комиссия төрағасына тікелей есеп беретін хатшы жауапты болып табылады.
Жұмыс органы Комиссия Хатшылығын және комиссия мұрағатын орналастыру үшін жеке үй-жай береді, хатшылықты қажетті ұйымдастыру техникасымен қамтамасыз етеді.
Комиссияның құрамы пәнаралық негізде қалыптастырылады және медициналық, гуманитарлық кәсіптердің, қоғамдық ұйымдардың өкілдерінен және құқық саласындағы мамандардан тұрады.
Комиссияның отырыстары тоқсанына кемінде бір рет өткізіледі және оларға Комиссия мүшелерінің жалпы санының кемінде үштен екісі қатысқан кезде заңды деп есептеледі.
Отырыстардың өткізілу күнін, уақытын, күн тәртібін Комиссия мүшелерінің ұсыныстарын ескере отырып, Комиссия төрағасы айқындайды.
Кворум болған жағдайда Комиссия ашық дауыс беру жолымен отырысқа қатысып отырған Комиссия мүшелері санының жай көпшілік даусымен шешім қабылдайды. Дауыстар тең болған жағдайда төрағалық етушінің дауысы шешуші болып табылады.
Комиссия мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:
биомедициналық зерттеу жүргізуді мақұлдау туралы;
биомедициналық зерттеу жүргізуге өтінім материалдарын пысықтау қажеттілігі туралы;
биомедициналық зерттеу жүргізуден бас тарту туралы шешімдердің бірін қабылдайды.
Комиссия шешімдері хаттамамен ресімделеді, оған төраға және Комиссияның барлық мүшелері қол қояды.
Биоэтикалық сараптаманың нәтижелерімен келіспейтін өтініш берушінің апелляциясын өтініш берушінің өзінің қатысуымен және тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып, комиссия қарайды.
2. Жағдайлық сипаттамасы: Семей қаласындағы Мейірім қарттар үйіне мемлекет тарапынан гипертензивті препараттың (Короним) 500 данасы бөлінді. Семей қаласының Антикоррупциялық комитеттің тексерісі бойынша 500 дана препараттың 350 данасы ғана қарттарға берілгені анықталды.
Тапсырма: Осы жағдайда әділдік түрін анықтаңыз, әділдіктің қандай түрлері бар, сипаттаңыз.
Жауабы
Бөлу әділдігіне жатады, ол әр адамның лайықты өмір сүруі үшін қажетті ресурустарға қол жеткізуін қамтамасыз ету. Экономикалық әділеттілік ретінде белгілі. Бұл қоғамның барлық мүшелеріне әділетті беруге қатысты.
№ 5 билет
Жауабы Анықтау бойынша, этикалық дилемма екі немесе одана да көп моральдық тұрғыдан қолайлы нұсқалардың бірін таңдау қажеттілігін немес бір таңдау
d екіншісін таңдауға кедергі болған кезде бірдей қабылданбайтын әрекет бағыттарын таңдау қажеттілігін қамтиды. Сол сияқты, адамдар денсаулық сақтаудағы этикалық дилеммалардың мысалдары қандай?
Этикалық дилеммалардың мысалдары мыналарды қамтуы мүмкін:
Ауыр науқас отбасыңыз ауруханада жатыр және дәрігерлер мен медбикелер науқастың атынан медициналық шешім қабылдау үшін сізге жүгінуде.
Сіз пациентсіз және өзіңіз туралы айту үшін тем ауырсыз. Сол сияқты, моральдық дилемманың мысалы қандай? Моральдық дилемма - бұл адамның дұрыс пен бұрыстың арасында болатын жағдай. Моральдық дилеммалардың кейбір мысалдарына мыналар жатады: Классикалық
«құтқару қайығы дилеммасы », мұнда құтқару қайығында небәрі 10 орын бар, бірақ батып бара жатқан кемеде 11 жолаушы бар. Артында кім қалатыны туралы шешім қабылдануы керек.
Осыған байланысты мейірбике ісіндегі моральдық дилемма дегеніміз не? Осы клиническиқ ортада оқу барысында студенттер көбінесе моральдық жауапкершілікке қайшы келетін « мордадық дилемманы » шешетін жағдайларға тап болады. Мұндай кәсіби дилеммалар этикалық проблемылық деп анықталған.
Денсаулық сақтаудағы этикалық дилеммаларды қалай шешесіз? Этикалық мәселелерді шешудің он қадамдық процесі : Мәселені өзіңіз көріп тұрғандай анықтаңыз.: Оқиғаны түзетіңіз - сәйкес деректерді жинаңыз.: Мәселе реттеу мәселесі ме, әлде реттеу талаптарына байланысты процесс мәселесі ме деп өзіңізден сұраңыз.: Мәселені АША этикалық кодіндегі нақты ережемен салыстырыңыз.: Жағдайда кімнің күші мен бақылауы бар екенін анықтаңыз.
Мейірбике ісіндегі этикалық мәселенің мысалы қандай? Төменде медбайке менеджерері кездесетін жалпы этикалық жағдайлардың кейбір басқа мысалдары берілген: Адалдық пен ұстау ақпараты – Отбасы мүшелері эмоцияларын қорғау үшін науқастарданке медилық ақлукімімі жасырітты. Дегенмен, пациенттер өздерінің медицинылық жағдайлары туралы білуге құқылы.
Жалпы этикалық мәселелер қандай? Жұмыс орнындағы жалпы этикалық мәселелер: Этикалық емес көшбасшылық. Бастықпен жеке мәселенің болуы бір нәрсе, ал өзін әдепсіз ұстаған адамға хабарлау басқа нәрсе.: Уытты жұмыс орны мәдениеті.: Дискриминация және қудалау.: Шынайы емес және қарама-қайшы мақсаттар.:Технология технологиясын күмәнді пайдалану. : Мейірбике ісіндегі 4 негізгі этикалық қағидалар қандай? Медбике ұстанатын этикалық қағидалар
– әділдік, ізгілік , зян келтірмеу , есеп беру, адалдық, автономия және шынайылық принциптері. Әділдік – әділдік. Мейірбикелер медициналық көмекті, мысалы, емделушілер тобындағы емделушілер арасында бөлу кезінде әділ болуы керек.
Денсаулық сақтауда этикалық шешім қабылдау дегеніміз не? Шешая қабылдау Этикалық денсаулық сақтау саласының басшысы жек, ұйымдық, кәсіби жәну қоғамдық құндылықтар сияқты бәсекелес құндылықтарға қатысты қақтығысты немесе белгісіздікті шешуі қажет болғанду қажет .
Этикалық дилемма не деп саналады? Этикалық дилеммалар , моральдық дилеммалар деп те аталады, бұл екі нұсқаның арасында таңдау болатын жағдайлар, ардолың ешқайсысы да жағдайды этикалық тұрғыдан қолайлы түрде шешпейді . Мұндай жағдайларда қоғамдық және жеке этикалық нұсқаулар таңдаушы үшін қанағаттанарлық нәтиже бере алмайды.
Есеп Жауабы
Биомедициналық зерттеулер тірі адамдар мен жануарларға (зерттеу субъектілеріне), тірі және қайтыс болған адам мен жануардың биологиялық үлгілеріне, сондай-ақ клиникалық-эпидемиологиялық деректерді және өзге де медициналық ақпаратты пайдалану негізінде жүргізіледі.
Биомедициналық зерттеулер іргелі және қолданбалы биомедициналық зерттеулерді қамтиды. Қолданбалы биомедициналық
зерттеулер медициналық-биологиялық эксперименттерді, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулерді, клиникалық зерттеулерді және қоғамдық денсаулық саласындағы зерттеулерді қамтиды.
5. Биомедициналық зерттеулер мынадай құжаттар болған кезде жүргізіледі:
биоэтикалық сараптама жүргізетін биоэтика жөніндегі орталық (бұдан әрі – Орталық комиссия) немесе жергілікті (бұдан әрі – Жергілікті комиссия) комиссияның оң қорытындысы;
зерттеу орталығындағы ғылыми және (немесе) ғылыми- техникалық қызмет мәселелерін қарауға уәкілетті консультациялық- кеңесші орган (ғалым, ғылыми, ғылыми-клиникалық, сараптамалық кеңес) тарапынан биомедициналық зерттеу жүргізуге мақұлдау (бұдан әрі – Кеңес) оң қортындысы.
интервенциялық клиникалық зерттеулер үшін зерттеуге қатысушының өмірі мен денсаулығы сақтандыру туралы құжаттар.
№ 6 билет
Осы Денсаулық сақтау технологияларына бағалау жүргізу және оларды қолдану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі (бұдан әрі - Кодекс) 133-бабының 2-тармағына сәйкес әзірленді және денсаулық сақтау технологияларына бағалауды жүргізу және оларды қолдану тәртібін анықтайды.
Қағидаларда мынадай ұғымдар пайданылады:
әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры (бұдан әрі - Қор) – аударымдар мен жарналарды жинақтауды жүргізетін, сондай-ақ медициналық көмек көрсететін денсаулық сақтау субъектілерінің көрсетілетін қызметтерін медициналық көрсетілетін қызметтерді сатып алу шартында көзделген көлемдерде және талаптармен сатып алу мен оларға ақы төлеуді және Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым;
денсаулық сақтау технологиясы - вакциналарды, дәрілік препараттар мен медициналық бұйымдарды, емшараларды, манипуляцияларды, операцияларды, скринингтік, профилактикалық бағдарламаларды, оның ішінде ақпараттық жүйелерді қоса алғанда, денсаулықты нығайту, аурудың профилактикасы, диагностикасы, оны емдеу, пациенттерді оңалту және паллиативтік медициналық көмек көрсету үшін пайдаланылатын білім мен дағдыны қолдану;
денсаулық сақтау технологияларын бағалау (бұдан әрі - ДТБ) - денсаулық сақтау саласындағы шешімдерді қабылдау үшін жүргізілетін, денсаулық сақтау технологияларының салыстырмалы дәлелденген клиникалық және клиникалық-экономикалық (фармакологиялық-экономикалық) тиімділігі мен қауіпсіздігін, сондай-ақ оларды қолданудың экономикалық, әлеуметтік және этикалық салдарларын кешенді бағалау;
денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) - Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау, медицина және фармацевтика ғылымы, медициналық және фармацевтикалық білім беру, халықтың санитариялық- эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы, медициналық қызметтер (көмек) көрсетудің сапасы саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
клиникалық хаттама - пациенттің белгілі бір ауруы немесе жай- күйі кезіндегі профилактика, диагностика, емдеу, медициналық оңалту және паллиативтік медициналық көмек бойынша ғылыми дәлелденген ұсынымдар;
медициналық араласу - алдын алу, профилактика, диагностикалау, емдеу, оңалту, зерттеу мақсатында пациенттерге медициналық көмек көрсету кезінде медицина қызметкері орындайтын және денсаулықты қалпына келтіруге немесе жақсартуға бағытталған тікелей немесе жанама әсер ету және (немесе) өзге де манипуляция.
ДТБ ТМККК немесе МӘСМ шеңберінде сатып алуға (қаржыландыруға) арналған тізімдерге, тізбелерге және (немесе) тарифтерге денсаулық сақтау технологияларын енгізудің (алып тастаудың) ғылыми негіздемесін қамтамасыз ету, сондай-ақ қымбат тұратын денсаулық сақтау технологияларын клиникалық хаттамаларға енгізу мақсатында жүргізіледі.
Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және (немесе) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қолдануға ұсынылатын денсаулық сақтау технологиялары:
денсаулық сақтаудың қарапайым технологиялары-денсаулықты нығайту, ауруды профилактикалау, диагностикалау, емдеу, пациенттерді оңалту және паллиативтік медициналық көмек көрсету үшін белгілі бір ауру немесе жай-күй кезінде дәрілік препараттарды, вакциналарды және медициналық бұйымдарды қолдануды;
денсаулық сақтаудың кешенді технологиялары-денсаулықты нығайту, ауруды профилактикалау, диагностикалау, емдеу, пациенттерді оңалту және паллиативтік медициналық көмек көрсету үшін рәсімдерді, манипуляцияларды, операцияларды, скринингтік және профилактикалық бағдарламаларды, сондай-ақ өзге де медициналық араласулар мен денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелерін қолдануды қамтитын денсаулық сақтау технологияларын бағалау объектілері болып табылады.
Есеп Жауабы Дәрігерлік қателіктің диагностикалық түрі болып табылады
Диагностикалық - дұрыс диагноз қоймау немесе науқасты толық зерттемеу
Жазатайым оқиға - Зардап шегуші тарапынан қаскөйлік ниеті болмаған кезде, сыртқы күштің адам ағзасына бір рет оқыстан және зиянды әсер етуі.
№ 7 билет
Медициналық оқыс оқиға – Қазақстан Республикасының әкімшілік және қылмыстық заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттарына сәйкес медициналық көмек көрсетумен және технологияларды, жабдықтар мен құралдарды пайдаланумен байланысты, организмнің қалыпты жұмыс істеуінің ауытқуынан туындайтын, пациенттің өмірі мен денсаулығына зиян келтіруі, сондай-ақ пациенттің қайтыс болуына алып келуі мүмкін оқиға.
Ятрогения - алдын алу, диагностикалық және емдік араласулардың не организм функцияларының бұзылуына, үйреншікті қызметтің шектелуіне, мүгедектікке немесе өлімге әкеп соғатын рәсімдердің кез келген жағымсыз немесе қолайсыз салдары; дәрігердің қате де, дұрыс та іс-әрекеттерінің нәтижесінде пайда болған медициналық іс- шаралардың асқынулары деп түсініледі. Басқаша айтқанда, ятрогения "медициналық жұмыстың некесі"деп түсініледі. Осындай кеңейтілген түсіндірумен қатар, ятрогенді ауруды кейбіреулер "науқастың психикасына теріс әсер ететін дәрігердің (немесе медициналық қызметкерлер құрамындағы басқа адамның) ұқыпсыз мәлімдемелеріне немесе әрекеттеріне байланысты" ауру ретінде қарастырады»
Ятрогенді факторлардың ішінде:
терапиялық әсерге байланысты қауіптер:
тағайындалған дәрілік заттардың жағымсыз (жағымсыз) әсерлері;
дәрілік заттардың шамадан тыс тағайындалуы (мысалы, антибиотикке төзімділікке әкелетін);
жағымсыз дәрілермен өзара әрекеттесуі;хирургиялық араласумен байланысты қауіптер; медициналық қателіктер; ауыр диагностикалық әдістер; аурухана инфекциясы; тағайындаулардың дұрыс орындалмауы, мысалы, дәрігердің заңсыз қолжазбасы немесе теру арқылы; немқұрайлылық; ақпараттың жеткіліксіз есептелуі немесе жетіспеуі, дұрыс жабдықталмауы, процедуралардың, әдістер мен әдістердің орындалуы. Алғашқы және амбулаториялық медициналық көмек көрсету процесінде он пациенттің төртеуіне зиян келтіріледі. Диагноздағы қателіктер, дәрі-дәрмектерді тағайындау және оларды қолдану ең ауыр зардаптарға әкеледі. Дәрі-дәрмектің қателіктері жылына шамамен 42 миллиард АҚШ долларына зиян келтіреді. Жыл сайын хирургиялық араласу кезінде қауіпсіздік пен гигиена ережелерін сақтамау пациенттердің 25% - ында асқынулар тудырады және операция кезінде немесе одан кейін бір миллион пациенттің өліміне әкеледі
Есеп Жауабы GCP стандарты - сыналушы ретінде адам катысатын зерттеулер ( клиникалык зерттеу ) туралы - жасалу ережесін , өткізілуін , кұжаттар мен есеп беруін жүргізуді сипаттайтын ғылыми зерттеудің сапасы мен этикалык нормаларының халықаралық стандарты .
Зерттеудің бұл стандартка сәйкестігі көпшілікке жариялығын айтады : 1.зерттеуге катысушылар кұкығы ( әсiресе - ЕРКІН тандау кұкығы ) ;
2.олардын кауiпсiздiгiн камтамасыз ету ережесі ; 3. зиян келтірмеуге ұмтылу ; 4 зерттеудiн нактылығын талап ету .
№ 8 билет
Стигматизация-бұл байланысты стереотиптер қолданылғаннан жеке салдарынан қоғамның тану құқығынан айыру үшін қоғамда толыққанды өмір сүруге қабілетсіз болып танылуы және де қоғамға қауіпті әркеті
«стигма» Қылмыстық жасаған оғаш адам қолдану процесінің нәтижесі ретінде қарастырған кейбір криминологиялық ұғымдар стигматизация.
Стигма-психикалық ауру, денсаулық жағдайы немесе мүгедектік сияқты айрықша сипаттамаға негізделген адамға деген теріс көзқарасты немесе кемсітуді қамтиды. Әлеуметтік стигмалар жыныстық, жыныстық, нәсілдік, діни және мәдениеттік сипаттамалармен байланысты болуы мүмкін.
Зерттеулер көрсеткендей, АИТВ-мен байланысты стигма мен кемсітушілік кең таралған, АИТВ-мен өмір сүретін адамдар мен олардың отбасыларының өмір сүру сапасына елеулі теріс әсер етеді және індеттің әсерін күшейтеді. Стигма мен кемсітушілік АИТВ-ның алдын алуды жүзеге асыруға, АИТВ-ға тестілеумен қамтуды кеңейтуге және АИТВ-ға күтім мен емдеуге қолжетімділікті және оны ұстануды арттырудағы негізгі кедергілер болып табылады.
АИТВ/ЖИТС стигмасы көптеген факторларға негізделген
1 Ауруды түсінбеу; 2 АҚТҚ-ның берілу жолы туралы қате түсініктер емделуге қолжетімсіздік, 3 БАҚ-та індет туралы жауапсыз хабарлау, 4ЖҚТБ-ның емделмейтін сипаты сезімтал ауруларға қатысты алдын ала пікірлер мен қорқыныштар;5 қоғам тұрғысынан жыныстық қатынас;6 ауру мен өлім, есірткі қолдану
Есеп Жауабы Осы Психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды (бұдан әрі – ПМБ) динамикалық байқау, сондай-ақ динамикалық байқауды тоқтату қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі (бұдан әрі – Кодекс) 176-бабының 3-тармағына сәйкес әзірленді және динамикалық байқау, сондай-ақ психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарды динамикалық байқау, сондай-ақ динамикалық байқауды тоқтату тәртібін айқындайды.
2. Динамикалық байқау, оның ішінде динамикалық байқауға жатпайтын аурулары бар науқастарды диагностикалық зерттеу тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесіне және диагностика мен емдеудің клиникалық хаттамасына сәйкес жүргізіледі.
№ 9 билет
|
|
|
Скачать 80.15 Kb.