әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Философия және саясаттану факультеті
Дінтану және мәдениеттану кафедрасы
Пән- Мәдениеттану
(6B05301) Химия, (6B07101) Наноматериалы и нанотехнологии в химии, (6B07104) Химическая технология органических веществ, (6B07103) Химическая технология неорганических веществ, (6B07201) Технология фармацевтического производства, (6B05403) Механика, (6B06105) Математическое и компьютерное моделирование, (6B07111) Космическая техника и технологии
Алматы, 2021
СОӨЖ орындау кестесі
Оқытушы: Есболова.М.А.
№
|
Тапсырмалар тақырыптары
Тапсыру аптасы
|
Методикалық тапсырмалар
|
Әдебиет
|
|
1
|
1-СӨЖ. 1 СӨЖ. «Мәдениетті рәміздер, мәндер, таңбалар мен мағыналар ретінде талдау үшін мәдениеттің ақпараттық-семиотикалық түсінігін негіздеу» тақырыбы бойынша презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау, өз бетінше сараптамалық зерттеу жүргізіп, тұжырымдар дайындау, қорытындылар жасау. 4-апта
|
Презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау.
|
Мәдениеттану: Оқулық, ұжымдық монография – Алматы: Лантар Трейд, 2019. ISBN 978-601-250-155-1. – 416 б.
2.Жолдубаева А.К. Культурология: практикум. - Алматы Қазақ университеті, 2014.
|
2
|
2 – СӨЖ Қазақ мәдениетінің типологиясын келтіріңіз 5 апта
|
Презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау.
|
1. Жаһандану және Қазақстанның заманауи мәдениеті: ұжымдық монография. – Алматы: Қазақ университеті, 2019. –334 б. ISBN 978-601-04
2. Дәстүрлі және заманауи қазақ мәдениеті. Хрестоматия (Электрондық кітап). Авторлар ұжымы. Традиционная современная культура Казахстана. Коллектив авторов. - Алматы: Қазақ университеті, 2018.
|
3
|
3 - СӨЖ: Түркі мәдениеті мен өркениеті және олардың Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениеті дамуындағы мәдени-өркениеттік рөлін айқындау 8 апта
|
Презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау.
|
1.Ғабитов Т.Х. Қазақ мәдениетінің тарихы: Оқулық (ҚР БҒМ РОӘК). – Алматы: Эверо, 2018. – 343 с.
7.Нуржанов Б.Г. Модерн. Постмодерн. Культура. – Алматы: Өнер, 2012
|
4
|
4 - СӨЖ «Мәдени мұра». «Рухани жаңғыру» бағдарламалары және «Ұлы Даланың жеті қыры» мақаласы бойынша презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау. 12 апта
|
Презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау.
|
1.Мәдени-философиялық энциклопедия. Авторлар ұжымы – Алматы: Лантар Трейд, 2019. – 344 б.
2. Gabitov Tursun. Kazakh сulture сhallenges . - Almaty: Evero, 2018. - 234 p.
3.Қазақстан руханияты мен мәдени ескерткіштерінің энциклопедиясы. Авторлар ұжымы. - Алматы: Қазақ университеті, 2018. – 298 б.
|
5
|
5- СӨЖ «Медиа-мәдениет және «Сандық (цифрлық) Қазақстан» моделі: қазіргі заман келбетіндегі болашақ» тақырыбында болжамдық сараптамалық жоба ұсыну 14 апта
|
Презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау.
|
1.Жолдубаева А.К. Мәдени антропология: негізгі мектептер және бағыттар. – Алматы: Қазақ университеті, 2013. – 160 б.
2. Мәдениеттанушы кітапханасы – Электрондық нұсқа. Құраст. Ғабитов Т.Х.- Мамандық: 5В0204 – мәдениеттану. - ҚазҰУ, 2017. – 3 экземп
3. Масалимова А. Культурная антропология: Учебник. - Алматы: КазГУ, 2009. - 187 с.
|
Мәдениеттану
бойынша Өзіндік жұмыстарды орындаудың талаптары мен шарттары.
Жоғарғы оқу орнының оқу жоспарына сәйкес, әрбір студент мәдениеттану пәні бойынша бірнеше өзіндік жұмыстарды жазып өткізуі керек. Өзіндік жұмыстарға арналған тақырыптар екі бөлімде топтастырылған, себебі жұмыстардың әрқайсысы әр бөлімдегі тақырыптар тізімінен таңдап алынып, бірін-бірі қайталамауы керек. Тақырыптар саны жеткілікті мөлшерде құрастырылған, сондықтан да бір топтағы екі тр бір тақырып бойынша жұмыс орындауына болмайды. Әрбір бөлімдегі тақырыптар теориялық немесе тарихи кезеңдерді қамтитындықтан тиісті деген әдебиеттердің тізімімен қамтамасыз етілген, дегенмен, соңғы уақыттарда баспадан шыққан жаңа кітаптар тақырыпты ашуға көмектессе, тізімде көрсетілмеген әдебиеттерді де пайдалануға болады.
Студент тиісті кеңестер алуы қажет:
1. Таңдап алынған тақырыпты оқытушымен келісу, себебі көрсетілген тақырыптар шеңберінен шығуға студент мәжбүр болса жетекшімен ақылдасуы қажет.
2. Керек болған жағдайда ғылыми әдебиеттер, мақалалар туралы кеңес алу.
3. Өзіндік жұмыстардың жоспарын бекіту.
4. Жұмысты жазу және талапқа сай формада көркемдеу.
5. Түсінбеген мәселелер, сұрақтар жайында мағлұмат алу.
6. Өзіндік жұмыстарды белгіленген мерзімдерде тексеруге беру.
7. Ұстаз тарапынан жасалынған ескертулер мен түзетулерді толықтырып, жұмысты көрсетілген уақытта тапсыру.
Өзіндік жұмыстардың мазмұны мен формасына мынандай талаптар қойылады:
Жұмыс жоспары екі немесе төрт бөлімшнден артық-кем болмауы керек, ерекше бір жағдайда ғана бес бөлімше болуы мүмкін. Жұмыстың мазмұны, әртүрлі монографиялар мен ғылыми мақалаларды оқып-талдаудың нәтижесінде құрылуы керек. Аяқталған өзіндік жұмыстардың мынандай көрсеткіштері болуы қажет: біріншіден, студент зерттеп отырған тақырыбының мәнін, теориясы мен тарихын терең танып-білгендігін көрсету; екіншіден, автор мәдени құбылыстарды талдай отырып, оларды әртүрлі ғалымдар мен ғылыми ағымдар көзқарасы тұрғысынан түсініп, бағалай білу; үшіншіден зерттеп отырған мәдени құбылыстың өзектілігін, оның тарихтағы орны мен қазіргі заманғы маңызын ашып дәлелдеу.
Өзіндік жұмыстарда осы мәселеге қатысы бар деген пікірлер мен концепцияларды атап көрсетіп, олардың авторлары мен жазған еңбектерінің атын атап, тексте келтірілген сілтемелер болса нөмірлеп белгілеп қою қажет. Бір мәселе бойынша көп түрлі пікір қалыптасқан болса, оларды салыстыра отырып, автор өзінің түсінігіне сәйкес келетін біреуін негізге алуға тиіс. Ғылыми жұмыстың құндылығы да, студенттің жеке өзінің пікірінің қалыптасуы және соны айғақты түрде дәлелдей алуымен бағаланады. Мәселенің мәнін ашатын жақтарына назар аудара білу, фактілер мен уәждер арқылы тұжырым жасай алатындығы, жұмыстың деңгейін көтере түседі. Жұмыстың мазмұны логикалық тұрғыдан дұрыс және жасалған жоспарға сәйкес болуы шарт. Жұмыстың құрылымы кіріспе, негізгі бөлім және қорытындыдан тұрады. Кіріспеде, автор, осы семестрлік жұмыстың мақсаты мен мұратын, тақырыбтың өзектілігін атап өтіп, осы мәселеге қатысты әдебиеттерге қысқаша шолу жасайды. Қорытынды бөлімде негізгі тұжырымдар айтылады және солардың нәтижесі ретінде түйіндеме жасалып, семестрлік жұмыс аяқталады. Жұмыстың сыртқы формасына келсек, оның көлемі 8 - 10 компьютерлік қағаз беті шамасынан кем болмауы керек, кіріспе, қорытынды және сыртқы бетін қоспағанда. Жұмыстың әрбір бетінде орын қалдырылып, тараулардың аттары жазылып, сілтемелер бет соңында көрсетілуі қажет. Жұмыстың сыртқы беті ғана машинкада немесе компьютерде теріліп, негізгі мазмұны көрнекті және түсінікті жазумен, таза және түзетулерсіз қолмен жазылған болуы керек.
Оқу курсы мазмұнын жүзеге асыру күнтізбесі (графигі):
Апта / модуль
|
Тақырып атауы
|
Оқу нәтижелері
|
Оқу нәтижелеріне қол жеткізу индикаторлары
|
Сағат саны
|
Максималды балл
|
Білімді бағалау формасы
|
Сабақты өткізу формасы/платформа
|
|
Модуль І. Мәдениет морфологиясы, семиотикасы мен анатомиясы
|
|
1
|
1 дәріс.
Мәдениет ұғымы және құрылымы
|
1-ОН
|
1.1 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 1
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 1, ТТ 1 өткізу
|
2
|
2 дәріс.
Мәдениет тілі
|
1-ОН
|
1.2 ОИ
|
1
|
10
|
ӨӨТС 2
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 2, ТТ 2 өткізу
|
3
|
3 дәріс.
Мәдениет семиотикасының сипаты
|
1-ОН
|
1.2 ОИ
|
1
|
|
ӨТС 3
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 3, ТТ 3 өткізу
|
4
|
4 дәріс. Мәдениет анатомиясының сипаты
|
1-ОН
|
1.3 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 4
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
1 СОӨЖ кеңес беру
1 СӨЖ. «Мәдениетті рәміздер, мәндер, таңбалар мен мағыналар ретінде талдау үшін мәдениеттің ақпараттық-семиотикалық түсінігін негіздеу» тақырыбы бойынша презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау, өз бетінше сараптамалық зерттеу жүргізіп, тұжырымдар дайындау, қорытындылар жасау.
|
2-ОН
|
2.3 ОИ
|
1
|
25
|
ЖТ 1
|
Презентация слайд түрінде
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 4, ТТ 4 өткізу
|
5
|
5 дәріс. Әлеуметтік мәдениет
|
2-ОН
|
2.1 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 5
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
1 семинар сабақ.
Батыс және Шығыс мәдениетін Венн диаграммасы арқылы талдау.
|
2-ОН
|
2.2 ОИ
|
1
|
40
|
ТТ5
|
Вебинар MS Teams/Zoom
|
2 СОӨЖ кеңес беру
2 СӨЖ. Қазақ мәдениетінің типологиясын келтіріңіз
|
3-ОН
|
3.2 ОИ
|
1
|
25
|
ЖТ 2
|
Слайд түрінде презентация даярлау
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 5, ТТ 5, ЖТ 1 өткізу
|
|
1 АБ
|
|
|
|
100
|
|
|
|
Модуль ІІ. Қазақ мәдениетінің негізгі бастаулары мен қайнар көздері
|
|
6
|
6 дәріс.
Қазақстан көшпелілерінің мәдениеті және арғы түркілердің мәдени мұрасы
|
3- ОН
|
3.1 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 6
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 6, ТТ 6 өткізу
|
7
|
7 дәріс.
Орталық Азияның ортағасырлық мәдениеті
|
3-ОН
|
3.3 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 7
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
2 семинар сабақ.
Қазақстандғы көшпелілер мәдениеті және олардың қазақ халқының мәдениетіне тигізген ықпалын талдау.
Сақ, массагет, ғұн, үйсін және қаңлылардың мәдени мұрасы және олардың түркі халықтарының мәдени мұрасының қалыптасыундағы рөлін айқындау
|
|
3.3 ОИ
|
1
|
25
|
ТТ 7
|
Вебинар MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 7, ТТ 7 өткізу
|
8
|
8 дәріс.
Түркілердің мәдени мұрасы
|
3-ОН
|
3.3 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 8
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
3 СОӨЖ кеңес беру.
3 СӨЖ. Түркі мәдениеті мен өркениеті және олардың Ұлы Жібек жолы халықтарының мәдениеті дамуындағы мәдени-өркениеттік рөлін айқындау
|
3-ОН
|
3.3 ОИ
|
1
|
25
|
ЖТ 3
|
Слайд түрінде презентация даярлау
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 8, ТТ 8, ЖТ 2 өткізу
|
9
|
9 дәріс.
Қазақ мәдениетінің қалыптасуы
|
3-ОН
|
3.1 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 9
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
3 семинар сабақ.
Қазақ халқы мәдениеті тарихи өлшемде: қазақ халқының мәдени мұрасын сараптау
|
3-ОН
|
3.3 ОИ
|
1
|
25
|
ТТ 8
|
Вебинар MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 9, ТТ 9 өткізу
|
10
|
10 дәріс.
XVIII – ХIХ ғғ. аралығында қазақ халқы мәдениетінің қалыптасуы
|
3- ОН
|
3.3 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 10
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 10, ТТ 10 өткізу
|
МТ
|
100
|
|
|
|
Модуль ІІІ. Қазақ мәдениетінің қалыптасуы мен заманауи келбеті
|
|
11
|
11 дәріс. ХХ ғ. және ХХI ғ. басындағы қазақ халқының мәдениеті әлемдік үдерістер аясында
|
4 –ОН
|
4.1 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 11
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
4 семинар сабақ.
ХХ ғ. және ХХI ғ. аралығында қазақ халқы мәдениетін сипаттап түсіндіру және көрсету
|
4 –ОН
|
3.3 ОИ
|
1
|
25
|
ТТ 11
|
Вебинар MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 11, ТТ 11 өткізу
|
12
|
12 дәріс.
Қазақстанның мәдени саясаты. «Мәдени мұра» және «Рухани жаңғыру» бағдарламалары
|
5-ОН
|
5.1 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 12
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
4 СОӨЖ кеңес беру
4 СӨЖ. «Мәдени мұра». «Рухани жаңғыру» бағдарламалары және «Ұлы Даланың жеті қыры» мақаласы бойынша презентациялар мен жобалық зерттеулер жүргізу және оларды қорғау.
|
4 –ОН
|
4.3 ОИ
|
1
|
35
|
ЖТ 4
|
Слайд түрінде презентация даярлау
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 12, ТТ 12 өткізу
|
13
|
13 дәріс.
Жаһандану мән-мәтініндегі Қазақстан мәдениеті
|
4 –ОН
|
4.3 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 13
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
5 семинар сабақ.
Қазақстандағы мәдени саясат және оның қазақ халқының мәдени бірегейлігін сақтау мәдени стратегиясын қалыптастыруға тигізетін әсерін талдау және бағалау Қазақстан мәдениеті: мәселелері мен болашағын сыни тұрғыдан талдау
|
5-ОН
|
5.2 ОИ
|
1
|
30
|
ТТ 13
|
Вебинар MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 13, ТТ 13, ЖТ 3 өткізу
|
14
|
|
|
|
|
|
|
|
14 дәріс.
Қазіргі әлемдік үдерістер аясындағы қазақ мәдениеті
|
4 –ОН
|
4.3 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 14
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
5 СОӨЖ кеңес беру
5 СӨЖ. «Медиа-мәдениет және «Сандық (цифрлық) Қазақстан» моделі: қазіргі заман келбетіндегі болашақ» тақырыбында болжамдық сараптамалық жоба ұсыну
|
4 –ОН
|
4.3 ОИ
|
1
|
35
|
ЖТ 5
|
Слайд түрінде презентация даярлау
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 14, ТТ 14 өткізу
|
|
|
15
|
15 дәріс.
Мәдениет аясындағы еріктілер қызметі
|
5-ОН
|
5.2 ОИ
|
1
|
|
ӨӨТС 15
|
Видеодәріс MS Teams/Zoom
|
Сенбі 23.00 – ӨӨТС 15, ТТ 15 өткізу
|
2 АБ
|
|
|
|
100
|
|
|
|
Қорытынды бақылау
|
|
|
|
100
|
Емтихан
|
|
CОӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
№
|
Сабақ тақырыбы
|
СӨЖ –ге берілген тапсырма
|
Ұсынылған әдебиеттер
|
Бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі
|
1.
|
Мәдениеттану пәні оның қоғамда алатын орны.
|
Кроссворд
Рефераттар тақырыптары.
Мәдениет заңдылықтарының мәні.
Мәдениеттану ғылымының іргелі мәселелрі.
Мәдениет пен діннің өзара байланысы.
Глоссарий.
Мәдениет, философия, антропология, әлеуметтану, психология, этнология, семиотика
|
Негізгі әдебиет: 1, 2, 3, 4, 5. Қосымша әдебиет: 3,4,12
|
Талқылау, ауызшы қорғау, жазбаша
|
2 апта
|
2.
|
Алғашқы кезеңіндегі мәдениет түрлері
|
Реферат.
1.Ежелгі адамның архаикалық мифологиясы
2.Діни нанымдардың көне архаикалық түрлері
3.Ежелгі адамның мәдениеті.
5.Құранның қасиетті сөздері жазылған бойтұмардың тіл-көзден сақтайтын қасиетіне деген сенім қазіргі кезеңге дейін сақталып келуі.
6.Жас үйленген жұбайлар немесе алыс жолға сапарға шыққан жолаушы алдымен қарттардан бата алуы.
Глоссарий
Табу. Тотемизм, анимизм,фетишизм, шаманизм, магия.
|
Негізгі әдебиет: 1, 2, 3, 4, 5.
Қосымша әдебиет: 6, 15, 17, 19, 24,
|
Талқылау, ауызшы қорғау, жазбаша
|
3 апта
|
3.
|
ХХ ғасыр мәдениеті
|
Эссе.
Жаһандану мәселелерді шешудің жолдары. (Өзіңіздің ой-пікіріңізді білдіріңіз.)
Әлемдік мәселелер.
|
Негізгі әдебиет: 1, 3, 4, 5.
Қосымша әдебиет: 5, 13, 14, 16, 18, 21, 23, 25.
|
Талқылау, ауызшы қорғау, жазбаша
|
13. апта
|
4.
|
Қазақ мәдениетінің бастаулары.
|
Реферат
1.Қазақстан аумағындағы мезолит және неолит кезеңіндегі мәдениеттер.
2.Неандертальдықтардың өнері мен діни көзқарастары.
3.Соңғы палеолит кезіндегі мәдениеті.
4. Андронов мәдениеті.
5. Қола дәуірінің діни сенімдер.
6. Темір дәуіріндегі тайпалық одақтар
(скифтер мен сақтар өнері ерекшелігі)
7. Ұлы Жібек жолы.
|
Негізгі әдебиет: 1, 3, 4, 5.
Қосымша әдебиет: 4, 6, 7, 9, 17, 23.
|
Талқылау, ауызшы қорғау, жазбаша
|
14. апта
|
5.
|
Қазақстанның ортағасырлардағы мәдениеті.
|
Тест. Кроссворд.
1. Ежелгі түркілер, руна жазуы, Күлтегін, Білге қаған, «Қорқыт атаң, «Оғыз-наме, зороастризм, Көк Тәңіршілдік, буддизм, манихей, христиан, ислам.
|
Негізгі әдебиет: 1, 3, 4, 5.
Қосымша әдебиет: 4, 6, 7, 9, 17, 23.
|
Талқылау, ауызшы қорғау, жазбаша
|
15. апта
|
6.
|
Дәстүрлі қазақ мәдениеті.
|
1Глоссарий. Тест. Кроссворд
2.Қазақтың салт-дәстүрлер мен мереке-мейрамдар, халықтың рухани мәдениетіне құрастыру.
|
Негізгі әдебиет: 1, 3, 4, 5.
Қосымша әдебиет: 4, 6, 7, 9, 17, 23.
|
Талқылау, ауызшы қорғау, жазбаша
|
15. апта апта
|
|
|
|
|
|
13. апта
|
Негізгі әдебиеттер
1.Алтаев Ж., Ғабитов Т. Философия және мәдениеттану. — Алматы, 2001.
2.Тимошинов В.И. Культурология: Учебное пособие. — Алматы, 2003.
3.Мәдени-философиялық энциклопедиялық сөздік. — Алматы, 2004
4.Багдасаръян С. Мәдениеттану. — Алматы, 2006.
5.Габитов Т, Мүтәліпов Ж., Кулсариева А. Мәдениеттану: Оқулық. — Алматы, 2006.
Қосымша әдебиеттер:
1.Гердер И.Г. Идеи к философии истории человечества. — М., 1977.
2.Гуревич П.С. Культурология: Учебное пособие. — М., 1996.
3.Габитов Т. Мәдениеттануға кіріспе. — Алматы, 1996.
4.Габитов Т.Х. Мәдениеттану. Электронды окулық. — А., 2003.
5.Данилевский Н.Я. Россия и Европа. — М., 1991.
6.Казахи: Историко-этнографическое исследование. — Алматы, 1985.
7.Кочевники. Эстетика. — Алматы, 1993
8.Культурология: Антология. — Т. 1. — М., 1994.
9.Қоңыратбаев Ә., Коңыратбаев Т. Көне мәдениет жазбалары. — А., 1991.
10.Леви-Строс К. Структурная антропология. — М., 1983.
11.Лосев В.Ф. Философия: Мифология. Культурология. — М., 1991.
12.Нуржанов Б.Г Культурология: Курс лекций. — Алматы, 1994.
13.Нурланова К.Ш. Человек и мир. — Алматы, 1994.
14.Самосознание европейской культуры XX века. — М., 1991.
15.Тайлор Э. Первобытная культура. — М., 1989.
16.Тойнби А. Постижение истории. — М., 1992.
17.Толеубаев А. Реликты доисламских верований в семейной обрядности казахов. — Алматы, 1991.
18.Фрезер Дж. Золотая ветвь. — М., 1991.
19.Фрейд 3. Тотем и табу. — М., 1992.
20.Фромм Э. Душа человека. — М., 1993.
21.Хейзинга Й. Человек играющий. — М., 1992.
22.23. Шпенглер О. Закат Европы. — М., 1999.
24.Юнг К. Архетип и символ. — М., 1991.
25.Ясперс К Смысл и назначение истории. — М., 1992. |
Скачать 34.53 Kb.