метрология. Р. Қ. Ниязбекова метрология каз (через файн ридер). Р. . Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. . Бектранова, В. А. Донбаева, К. У. Тоызбаев, Л. А. Байбосынова
 Скачать 2.41 Mb.
|
|
291
  292
1- Б Ө ЛІМ. 7 1.1.Метрология дамуының келешектегі жолы 7 1.2.Қазақстан Республикасының мемлекеттік метрологиялық қызметі 12 1.2.1.Мемлекеттік метрологиялық қызметті ұйымдастыру негізі 12 Метрологиялық қызметтің негізгі қызметтері: 13 Мемлекеттік метрологиялық қызмет: 19 1.2.2.Мемлекеттік метрологиялық қадағалау 21 Мемлекеттік метрологиялық қадағалау түрлері 23 Техникалық бақылау 27 1.3.Метрологиялық қызметтің заңдық негіздері 30 Метрологиялық ережелер мен нормаларды бұзғаны үшін жауапкершілік 31 2- Б Ө ЛІМ. 33 2.1Метрология - өлшемдер туралы ғылым. Физикалық шамалар туралы ұғым 33 2.2.Метрологиядағы физикалық шамалардың өлшем 37 бірліктері 37 Өлшеулердің метрлік жүйесі 59 Физикалық шамалар жүйелеріне мысалдар 63 Салыстырмалы және логарифмдік шамалар және бірлік 65 Бірліктер белгілерінің жазылу ережелері 66 Еселі бірліктер үшін қосымшалар 67 Екілік қосымшалар 67 Бөлікті бірліктер үшін қосымшалар 68 Қосымшалардың қолданылуы 69 2.3.Өлшеу туралы ұғым, өлшеудің классификациясы, негізгі кезеңдері және өлшеу операциясы. Өлшеу әдістері 71 Өлшем түрлерінің классификациясы: 80 Өлшеулерді орындау әдістемелері 81 Өлшеулерді орындау әдістемесінің құжаттары 83 Өлшеулерді орындау әдістемелерін әзірлеу 84 ӨОӘ әзірлеу үшін бастапқы мәліметтерді қалыптастыру 85 ӨОӘ әзірлеу үшін бастапқы мәліметтер (техникалық тапсырма, техникалық шарттар, ҒЗЖ жөнінде есеп берулер) 86 2.4.Сынау және бақылау, өлшемдердің шекті мүмкіндіктері 88 2.5.Бұзбайтын бақылау әдістері 91 Бұзбайтын бақылау әдістері мен түрлерінің классификациясы 93 Бақылаудың әдістері мен құралдарының стандартталуы 90 2.6.Бұзбайтын бақылау құралдарын метрологиялық қамтамасыз етудің рөлі және өнімнің сапасын арттыру 92 2.6.1.Салыстырып тексеру әдістері. 93 Тексерісті дайындау және жүргізу 95 2.6.2.Ведомствалық метрологиялық қызметтің тексеріс бөлімдерін құру және ұйымдастыру 96 ББҚ тексерісінің кейбір ерекшеліктері 97 Тыйым салынбаған бақылау құралдарын тексеру кезінде қолданылатын өлшеу құралдары 101 2.6.3.Бұзбайтын бақылаудың әдістері мен тәсілдерін сертификаттау 106 2.6.4.Бұзбайтын бақылау бойынша тұлғаны сертификаттау жүйесі 110 3- Б Ө ЛІМ. 118 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ 118 3.1.Өлшеу құралдары туралы ұғым, классификация. 118 3.2.Өлшеу құралдарының модельденуі 125 3.3.Өлшеу құралдарының шкаласы 127 3.4.Өлшеу қателіктері 130 К* -X)2 141 (42) 141 3.5.Математикалық өңдеу және өлшеулер нәтижелерін 141 ұсыну 141 3.5.1Тура өлшеулердің нәтижелерін статистикалық өңдеу 142 К - X )2 143 3.5.2Жанама өлшеулердің нәтижелерін статистикалық өңдеу 144 3.5.3.Өлшеу нәтижелерін ұсыну формалары 146 4- Б Ө ЛІМ. 147 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ НОРМАЛАНУЫ 147 Өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамасы 147 4.1.Өлшеу нәтижелерін анықтауға арналған сипаттамалар 148 4.2.Қателіктердің сипаттамалары, өлшеу құралдарының қателіктерін есептеу. 154 А 155 ■ 100% 155 4.3.Қателіктерді жазу және дөңгелектеу ережелері 157 Мысалдар. 162 Мысалы: 163 Өлшеулерді орындау әдістемесін таңдау 164 4.4.Өлшеудің белгісіздігі және оның нәтижелерді сипаттағанда көрсетілуі 169 4.4.1.Корреляцияны талдау 178 4.4.2.Белгісіздік бюджетін құру 179 л 2 181 Эх,. 181 Өлшеу қателіктерін бағалаудың есептеу әдісі. 196 Ө 192 2.Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеудің кездейсоқ қателігін бағалау. 192 3.Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеу нәтижесінің жиынтық қателігінің бағалау. 195 (108) 195 4.Өлшеу қателігін бағалаудың эксперименталды әдісі 196 Өлшеу қателігін бағалаудың есептік-эксперименталды 196 әдісі 196 5- Б Ө ЛІМ. 197 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ СЕНТМДТЛТГТ 197 5.1.Метрологиялық сенімділік теориясының негізгі 197 ұғымдары 197 5.2Өлшеу құралының қателік уақытында өзгеруін математикалық моделі 200 5.3. Өлшеу құралының метрологиялық сенімділік 202 аралығы 202 f (t) 204 Салыстырып тексеру және калибрлеудің аралық кезеңін орнату шарттары 204 S2 (Vp )2 206 6- Б Ө ЛІМ. 208 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫН САЛЫСТЫРЫП ТЕКСЕРУ 208 6.1.Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру әдістері. Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру, калибрлеу және 208 градустау ұғымы 208 Салыстырып тексеру сұлбасы. 208 Салыстырып тексеру түрлері 212 34-сурет. Салыстырып тексеру жұмыс орнын классификациялау 220 6.2.Өлшеу құралдарын калибрлеу 223 6.3.Эталондар және стандарттық үлгілер 226 Ұзындық бірлігінің мемлекеттік алғашқы эталоны 236 Эталонның құрамы және метрологиялық сипаттамалары 238 4 103 Па дейінгі өлшем ауқымында қысымдардың әр- түрлігіне арналған қысым бірлігінің мемлекеттік эталоны 238 Сұйықтықтардың кинематикалық тұтқырлық бірлік- тердің мемлекеттік эталоны 239 77-ден 273,16 К дейінгі ауқымдағы температура бірлігінің мемлекеттік эталоны 239 Метрологиялық сипаттамалар: 240 Жарық күші бірлігінің мемлекеттік эталоны 241 Метрологиялық сипаттамалар: 241 Түс координаттар және түстік координаттар бірлігінің мемлекеттік эталоны 241 Метрологиялық сипаттамалар: 242 6.4Өлшем құралдарын жөндеу, шығару және юстировкалау 248 Сапа көрсеткіштері 250 (122) 255 Шешім. 256 8 - Б Ө ЛІМ. 261 8.1.Метрология бойынша халықаралық ұйымдар 261 8.2.Метрология жөніндегі негізгі халықаралық нормативтік құжаттар 267 8.3.Метрология бойынша аймақтық ұйымдар 269 Өлшеу құралдар туралы ұғым, классификация. Қарапайым 1- Б Ө ЛІМ. 7 1.1.Метрология дамуының келешектегі жолы 7 1.2.Қазақстан Республикасының мемлекеттік метрологиялық қызметі 12 1.2.1.Мемлекеттік метрологиялық қызметті ұйымдастыру негізі 12 Метрологиялық қызметтің негізгі қызметтері: 13 Мемлекеттік метрологиялық қызмет: 19 1.2.2.Мемлекеттік метрологиялық қадағалау 21 Мемлекеттік метрологиялық қадағалау түрлері 23 Техникалық бақылау 27 1.3.Метрологиялық қызметтің заңдық негіздері 30 Метрологиялық ережелер мен нормаларды бұзғаны үшін жауапкершілік 31 2- Б Ө ЛІМ. 33 2.1Метрология - өлшемдер туралы ғылым. Физикалық шамалар туралы ұғым 33 2.2.Метрологиядағы физикалық шамалардың өлшем 37 бірліктері 37 Өлшеулердің метрлік жүйесі 59 Физикалық шамалар жүйелеріне мысалдар 63 Салыстырмалы және логарифмдік шамалар және бірлік 65 Бірліктер белгілерінің жазылу ережелері 66 Еселі бірліктер үшін қосымшалар 67 Екілік қосымшалар 67 Бөлікті бірліктер үшін қосымшалар 68 Қосымшалардың қолданылуы 69 2.3.Өлшеу туралы ұғым, өлшеудің классификациясы, негізгі кезеңдері және өлшеу операциясы. Өлшеу әдістері 71 Өлшем түрлерінің классификациясы: 80 Өлшеулерді орындау әдістемелері 81 Өлшеулерді орындау әдістемесінің құжаттары 83 Өлшеулерді орындау әдістемелерін әзірлеу 84 ӨОӘ әзірлеу үшін бастапқы мәліметтерді қалыптастыру 85 ӨОӘ әзірлеу үшін бастапқы мәліметтер (техникалық тапсырма, техникалық шарттар, ҒЗЖ жөнінде есеп берулер) 86 2.4.Сынау және бақылау, өлшемдердің шекті мүмкіндіктері 88 2.5.Бұзбайтын бақылау әдістері 91 Бұзбайтын бақылау әдістері мен түрлерінің классификациясы 93 Бақылаудың әдістері мен құралдарының стандартталуы 90 2.6.Бұзбайтын бақылау құралдарын метрологиялық қамтамасыз етудің рөлі және өнімнің сапасын арттыру 92 2.6.1.Салыстырып тексеру әдістері. 93 Тексерісті дайындау және жүргізу 95 2.6.2.Ведомствалық метрологиялық қызметтің тексеріс бөлімдерін құру және ұйымдастыру 96 ББҚ тексерісінің кейбір ерекшеліктері 97 Тыйым салынбаған бақылау құралдарын тексеру кезінде қолданылатын өлшеу құралдары 101 2.6.3.Бұзбайтын бақылаудың әдістері мен тәсілдерін сертификаттау 106 2.6.4.Бұзбайтын бақылау бойынша тұлғаны сертификаттау жүйесі 110 3- Б Ө ЛІМ. 118 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ 118 3.1.Өлшеу құралдары туралы ұғым, классификация. 118 3.2.Өлшеу құралдарының модельденуі 125 3.3.Өлшеу құралдарының шкаласы 127 3.4.Өлшеу қателіктері 130 К* -X)2 141 (42) 141 3.5.Математикалық өңдеу және өлшеулер нәтижелерін 141 ұсыну 141 3.5.1Тура өлшеулердің нәтижелерін статистикалық өңдеу 142 К - X )2 143 3.5.2Жанама өлшеулердің нәтижелерін статистикалық өңдеу 144 3.5.3.Өлшеу нәтижелерін ұсыну формалары 146 4- Б Ө ЛІМ. 147 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ НОРМАЛАНУЫ 147 Өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамасы 147 4.1.Өлшеу нәтижелерін анықтауға арналған сипаттамалар 148 4.2.Қателіктердің сипаттамалары, өлшеу құралдарының қателіктерін есептеу. 154 А 155 ■ 100% 155 4.3.Қателіктерді жазу және дөңгелектеу ережелері 157 Мысалдар. 162 Мысалы: 163 Өлшеулерді орындау әдістемесін таңдау 164 4.4.Өлшеудің белгісіздігі және оның нәтижелерді сипаттағанда көрсетілуі 169 4.4.1.Корреляцияны талдау 178 4.4.2.Белгісіздік бюджетін құру 179 л 2 181 Эх,. 181 Өлшеу қателіктерін бағалаудың есептеу әдісі. 196 Ө 192 2.Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеудің кездейсоқ қателігін бағалау. 192 3.Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеу нәтижесінің жиынтық қателігінің бағалау. 195 (108) 195 4.Өлшеу қателігін бағалаудың эксперименталды әдісі 196 Өлшеу қателігін бағалаудың есептік-эксперименталды 196 әдісі 196 5- Б Ө ЛІМ. 197 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ СЕНТМДТЛТГТ 197 5.1.Метрологиялық сенімділік теориясының негізгі 197 ұғымдары 197 5.2Өлшеу құралының қателік уақытында өзгеруін математикалық моделі 200 5.3. Өлшеу құралының метрологиялық сенімділік 202 аралығы 202 f (t) 204 Салыстырып тексеру және калибрлеудің аралық кезеңін орнату шарттары 204 S2 (Vp )2 206 6- Б Ө ЛІМ. 208 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫН САЛЫСТЫРЫП ТЕКСЕРУ 208 6.1.Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру әдістері. Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру, калибрлеу және 208 градустау ұғымы 208 Салыстырып тексеру сұлбасы. 208 Салыстырып тексеру түрлері 212 34-сурет. Салыстырып тексеру жұмыс орнын классификациялау 220 6.2.Өлшеу құралдарын калибрлеу 223 6.3.Эталондар және стандарттық үлгілер 226 Ұзындық бірлігінің мемлекеттік алғашқы эталоны 236 Эталонның құрамы және метрологиялық сипаттамалары 238 4 103 Па дейінгі өлшем ауқымында қысымдардың әр- түрлігіне арналған қысым бірлігінің мемлекеттік эталоны 238 Сұйықтықтардың кинематикалық тұтқырлық бірлік- тердің мемлекеттік эталоны 239 77-ден 273,16 К дейінгі ауқымдағы температура бірлігінің мемлекеттік эталоны 239 Метрологиялық сипаттамалар: 240 Жарық күші бірлігінің мемлекеттік эталоны 241 Метрологиялық сипаттамалар: 241 Түс координаттар және түстік координаттар бірлігінің мемлекеттік эталоны 241 Метрологиялық сипаттамалар: 242 6.4Өлшем құралдарын жөндеу, шығару және юстировкалау 248 Сапа көрсеткіштері 250 (122) 255 Шешім. 256 8 - Б Ө ЛІМ. 261 8.1.Метрология бойынша халықаралық ұйымдар 261 8.2.Метрология жөніндегі негізгі халықаралық нормативтік құжаттар 267 8.3.Метрология бойынша аймақтық ұйымдар 269 Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру әдістері. Өлшеу 1- Б Ө ЛІМ. 7 1.1.Метрология дамуының келешектегі жолы 7 1.2.Қазақстан Республикасының мемлекеттік метрологиялық қызметі 12 1.2.1.Мемлекеттік метрологиялық қызметті ұйымдастыру негізі 12 Метрологиялық қызметтің негізгі қызметтері: 13 Мемлекеттік метрологиялық қызмет: 19 1.2.2.Мемлекеттік метрологиялық қадағалау 21 Мемлекеттік метрологиялық қадағалау түрлері 23 Техникалық бақылау 27 1.3.Метрологиялық қызметтің заңдық негіздері 30 Метрологиялық ережелер мен нормаларды бұзғаны үшін жауапкершілік 31 2- Б Ө ЛІМ. 33 2.1Метрология - өлшемдер туралы ғылым. Физикалық шамалар туралы ұғым 33 2.2.Метрологиядағы физикалық шамалардың өлшем 37 бірліктері 37 Өлшеулердің метрлік жүйесі 59 Физикалық шамалар жүйелеріне мысалдар 63 Салыстырмалы және логарифмдік шамалар және бірлік 65 Бірліктер белгілерінің жазылу ережелері 66 Еселі бірліктер үшін қосымшалар 67 Екілік қосымшалар 67 Бөлікті бірліктер үшін қосымшалар 68 Қосымшалардың қолданылуы 69 2.3.Өлшеу туралы ұғым, өлшеудің классификациясы, негізгі кезеңдері және өлшеу операциясы. Өлшеу әдістері 71 Өлшем түрлерінің классификациясы: 80 Өлшеулерді орындау әдістемелері 81 Өлшеулерді орындау әдістемесінің құжаттары 83 Өлшеулерді орындау әдістемелерін әзірлеу 84 ӨОӘ әзірлеу үшін бастапқы мәліметтерді қалыптастыру 85 ӨОӘ әзірлеу үшін бастапқы мәліметтер (техникалық тапсырма, техникалық шарттар, ҒЗЖ жөнінде есеп берулер) 86 2.4.Сынау және бақылау, өлшемдердің шекті мүмкіндіктері 88 2.5.Бұзбайтын бақылау әдістері 91 Бұзбайтын бақылау әдістері мен түрлерінің классификациясы 93 Бақылаудың әдістері мен құралдарының стандартталуы 90 2.6.Бұзбайтын бақылау құралдарын метрологиялық қамтамасыз етудің рөлі және өнімнің сапасын арттыру 92 2.6.1.Салыстырып тексеру әдістері. 93 Тексерісті дайындау және жүргізу 95 2.6.2.Ведомствалық метрологиялық қызметтің тексеріс бөлімдерін құру және ұйымдастыру 96 ББҚ тексерісінің кейбір ерекшеліктері 97 Тыйым салынбаған бақылау құралдарын тексеру кезінде қолданылатын өлшеу құралдары 101 2.6.3.Бұзбайтын бақылаудың әдістері мен тәсілдерін сертификаттау 106 2.6.4.Бұзбайтын бақылау бойынша тұлғаны сертификаттау жүйесі 110 3- Б Ө ЛІМ. 118 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ 118 3.1.Өлшеу құралдары туралы ұғым, классификация. 118 3.2.Өлшеу құралдарының модельденуі 125 3.3.Өлшеу құралдарының шкаласы 127 3.4.Өлшеу қателіктері 130 К* -X)2 141 (42) 141 3.5.Математикалық өңдеу және өлшеулер нәтижелерін 141 ұсыну 141 3.5.1Тура өлшеулердің нәтижелерін статистикалық өңдеу 142 К - X )2 143 3.5.2Жанама өлшеулердің нәтижелерін статистикалық өңдеу 144 3.5.3.Өлшеу нәтижелерін ұсыну формалары 146 4- Б Ө ЛІМ. 147 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ НОРМАЛАНУЫ 147 Өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамасы 147 4.1.Өлшеу нәтижелерін анықтауға арналған сипаттамалар 148 4.2.Қателіктердің сипаттамалары, өлшеу құралдарының қателіктерін есептеу. 154 А 155 ■ 100% 155 4.3.Қателіктерді жазу және дөңгелектеу ережелері 157 Мысалдар. 162 Мысалы: 163 Өлшеулерді орындау әдістемесін таңдау 164 4.4.Өлшеудің белгісіздігі және оның нәтижелерді сипаттағанда көрсетілуі 169 4.4.1.Корреляцияны талдау 178 4.4.2.Белгісіздік бюджетін құру 179 л 2 181 Эх,. 181 Өлшеу қателіктерін бағалаудың есептеу әдісі. 196 Ө 192 2.Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеудің кездейсоқ қателігін бағалау. 192 3.Зиянды заттардың шоғырлануын өлшеу нәтижесінің жиынтық қателігінің бағалау. 195 (108) 195 4.Өлшеу қателігін бағалаудың эксперименталды әдісі 196 Өлшеу қателігін бағалаудың есептік-эксперименталды 196 әдісі 196 5- Б Ө ЛІМ. 197 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ СЕНТМДТЛТГТ 197 5.1.Метрологиялық сенімділік теориясының негізгі 197 ұғымдары 197 5.2Өлшеу құралының қателік уақытында өзгеруін математикалық моделі 200 5.3. Өлшеу құралының метрологиялық сенімділік 202 аралығы 202 f (t) 204 Салыстырып тексеру және калибрлеудің аралық кезеңін орнату шарттары 204 S2 (Vp )2 206 6- Б Ө ЛІМ. 208 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫН САЛЫСТЫРЫП ТЕКСЕРУ 208 6.1.Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру әдістері. Өлшеу құралдарын салыстырып тексеру, калибрлеу және 208 градустау ұғымы 208 Салыстырып тексеру сұлбасы. 208 Салыстырып тексеру түрлері 212 34-сурет. Салыстырып тексеру жұмыс орнын классификациялау 220 6.2.Өлшеу құралдарын калибрлеу 223 6.3.Эталондар және стандарттық үлгілер 226 Ұзындық бірлігінің мемлекеттік алғашқы эталоны 236 Эталонның құрамы және метрологиялық сипаттамалары 238 4 103 Па дейінгі өлшем ауқымында қысымдардың әр- түрлігіне арналған қысым бірлігінің мемлекеттік эталоны 238 Сұйықтықтардың кинематикалық тұтқырлық бірлік- тердің мемлекеттік эталоны 239 77-ден 273,16 К дейінгі ауқымдағы температура бірлігінің мемлекеттік эталоны 239 Метрологиялық сипаттамалар: 240 Жарық күші бірлігінің мемлекеттік эталоны 241 Метрологиялық сипаттамалар: 241 Түс координаттар және түстік координаттар бірлігінің мемлекеттік эталоны 241 Метрологиялық сипаттамалар: 242 6.4Өлшем құралдарын жөндеу, шығару және юстировкалау 248 Сапа көрсеткіштері 250 (122) 255 Шешім. 256 8 - Б Ө ЛІМ. 261 8.1.Метрология бойынша халықаралық ұйымдар 261 8.2.Метрология жөніндегі негізгі халықаралық нормативтік құжаттар 267 8.3.Метрология бойынша аймақтық ұйымдар 269 Р. Қ. Ниязбекова, В. Н. Михалченко, Г. Қ. Бектұрғанова, В. А. Донбаева, К. У. Тоғызбаев, Л. А. Байбосынова МЕТРОЛОГИЯ Оқулық Басуға 21.11.2012 қол қойылды. Қағазы офсеттік. Қаріп түрі «Times». Пішіні 60x901/13. Офсеттік басылым. Баспа табағы 18.5. Таралымы 1700 дана. Тапсырыс № 1170. Тапсырыс берушінің дайын файлдарынан басылып шықты.  ЖШС РПБК «Дэуір», 050009, Алматы қаласы, Гагарин д-лы, 93а. E-mail: rpik-dauir81@mail.ru | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||