Кеңірдек. ТақырыбыКеңірдек,бронхтар құрылысы қызметі.. Реферат Таырыбы Кеірдек,бронхтар рылысы ызметі. Орындаан Турлыбаев А. Ниязов А. Тобы
 Скачать 238.23 Kb.
|
|
КеАҚ «Қарағанды медицина университеті Морфология және физиология кафедрасы Реферат Тақырыбы:Кеңірдек,бронхтар құрылысы қызметі. Орындаған: Турлыбаев А.Ниязов А. Тобы: СФО ОМ-1004 Қабылдаған: Шайкина С.Н. Қарағанды 2022 Жоспар Кеңірдек Кеңірдектің топографиясы Кеңірдектің құрылысы Кеңірдек аурулары Бронх Брох аурулары Кеңірдек К  еңірдек, trachea (грекше, trachus -бұдырлы) көмейдіңжалғасы ретінде V мойын омыртқаның төменгі жиегі деңгейінде басталып, V кеуде омыртқасының жоғарғы деңгейінде аяқталып, солжерде екі – оң және сол жақ бронхыға бөлінеді. Кеңірдектің бөлінетін жері кеңірдек айырығы, bifurcatio tracheae деп аталады. Кеңірдектің ұзындығы 9- 11 см, орташа көлденең диаметрі 15 -18 см. Кеңірдектің топографиясы. Мойындық бөлімі жоғары жағынан қалқанша безбен қамтылып, артқы жағынан өңешке жанасады, ал бүйір жақтарында жалпы ұйқы артериялары орналасады. Қалқанша без қылтасынан басқа кеңірдекті алдыңғы жағынан mm. Sternohyoideus пен sternothyroideus жабады, бұл бұлшық еттердің ішкі жиектері ажырасатын ортаңғы сызықты ғана жаппайды Аталған бұлшықеттердің оларды жабатын шандырларымен қоса артқы беттері мен кеңірдектің алдыңғы беті арасындағы кеңістікті, spatium pretracheale, борпылдақ шелмай мен қалқанша без қантамырлары (a. thyroidea ima және веналық өрім) толтырады. Кеңірдектің кеуделік бөлімін алдынан төстің тұтқасы, айырша безі, тамырлар жауып тұрады. Кеңірдектің өңеш алдында орналасуы оның алдыңғы ішектің вентралды қабырғасынан дамуына байланысты. Кеңірдектің құрылысы. Кеңірдек қабырғасы фиброзды, сақиналы байламдармен, ligg. annularia, қосылған 16-20 толық емес шеміршекті сақиналардан, cartilagines tracheales, тұрады; әрбір сақина шеңбердің 23 бөлігін ғана алып жатады. Кеңірдектің артқы жарғақты қабырғасы, paries membranaceus, жалпайған және онда көлденең және бойлық, тыныс алғанда, жөтелгенде және т. б. Жағдайларда кеңірдектің белсенді қозғалысын қамтамасыз ететін бірыңғай салалы бұлшықет тіні будалары болады.Көмей мен кеңірдектің шырышты қабығы кірпікшелі эпителимен (дауыс байламдары мен көмей қақпашығының бөлігін қоспағанда) жабылған және лимфа тіні мен шырышты бездерге бай. Аурулар Трахеиттің дамуына жұқпалы аурулар (тұмау, жедел респираторлы аурулар, қызылша, көкжөтел, т.б.), организмнің салқындауы (ауаның құрғақ және салқын болуы), ауада шаң-тозаңның, улы газдардың жиналып қалуы, сондай-ақ жүрек және өкпе аурулары, ал балаларда рахит, экссудативтік-катаралдық диатез әсер етеді. Трахеит көбінесе көктем мен күзде байқалады. Трахеиттің жедел және созылмалы түрлері болады. Жедел түрінде дем алғанда, күлгенде, жылағанда, науқас адамды қатты жөтел қысады (түнде, әсіресе, таңертеңгілікте). Жөтелге байланысты жұтқыншақ пен көкірек (әсіресе арқа тұсынан) ауырып, тыныс алу қиындайды, даусы қарлығып, көмекейдің қабынуы байқалады. Аурудың 3 – 4-күндері әуелі құрғақ, кейін шырышты-іріңді қақырық түсе бастайды. Науқастың жалпы жағдайында көп өзгеріс болмағанымен, кейде басының ауруы, әлсіздік білініп, дене қызуының көтерілуі мүмкін. Жедел Трахеиттің қауіптілігі – қабыну процесінің кеңірдек тарамдарына (бронхқа), кейін өкпеге өтіп кету ықтималдылығы. Созылмалы Трахеит тыныс алу органдарында қанның ұйып қалуы әсерінен туындайтын аурулардың салдарынан болады. Созылмалы Трахеитте кеңірдектің шырышты қабатында атроф. (жұқару) немесе гипертрофтық (қалыңдау) өзгерістер дамиды. Дерттің негізгі белгісі – ұстамалы жөтелдің болуы. Науқас оқтын-оқтын көкірегінің ішкі жағын тырналағандай қиналып жөтеледі. Алдыңғы түрімен салыстырғанда, қақырық аз түседі. Емі: мойынды жылы ұстап, компресс қою; ингаляция жасау; қақырық тастау қиын болған жағдайда, оны жұмсартатын дәрілер беріледі; антибиотиктер сирек қолданылады. Созылмалы түріне климотерапия пайдалы. Бронхтар Оң және сол басты бронхтар (bronchus, грекше-тынысалу түтігі ), bronchi principales dexter et sinister, bifurcatio tracheae тұрған жерден тік бұрыш жасай шыгып, сәйкес өкпеннің қақпаларына келеді.Оң жақ бронх сол жай бронхтан кең, ойткені оң өкпеннің көлемі сол өлкенің көлемінен үлкен. Сонымен қатар сол жақ бронх оң жақ бронхқа қараған екі есе ұзын, оң жақ бронхта 6-8, ал сол жақ бронхта 9-12 шаміршекті сақина болды.Оң жақ бронх сол жақ бронхқа қарағанда тік орналасқан, сөйтіп, кеңірдектің жалғасы сияқты болды.Оң жақ бронх арқылы арттан Алға қара доға тәрізденіп V.cava superior-қараай бағыттала, vena azygos өтеді, сол жақ бронхтың қолқа доғасы жатады. Бронхтардың шырышты қабығының құрылысы кеңірдектің шырышты қабығының құралысымен бірдей. Бронхты организмнің жай құрылымдық бөліктері ұзақ уақыт бойы ойластырылғанымен, біз олардың басқа да маңызды функциялары болуы мүмкін екенін білеміз. Мысалы, бронхтағы без бездері патологиялық микроорганизмдерді оқшаулау және инактивтеу сияқты иммундық жүйенің маңызды функциясын атқаратын шырышты құяды. Бронхи аузынан және трахеиадан альвеолға дейін ауысып, қоршаған ортаға шығу үшін ауысатын жол ретінде жұмыс істейді. Аурулар Бронхит - Жедел бронхит және созылмалы бронхит - бронхтың тінінің қабынуы. Созылмалы созылмалы обструктивті өкпе ауруларының бір түрі (КДБ) - бұл АҚШ-тағы өлімнің 4-ші жетекші себебі. Өкпенің қатерлі ісігі - Бронхтардың қабырғаларында, әсіресе шағын жасушалы өкпе рагы мен өкпе жасушаларының өкпе рагы сияқты ісік аурулары пайда болады. Бұрын қатерлі ісіктердің бұл түрі ең таралған түрі болды. Соңғы жылдары өкпе аденокарциномасы, өкпенің тыныс жолдарының шеткі аймағында өсетін ісік, өкпенің қатерлі ісігінің ең таралған түрі болып табылады. Кейбіреулер сигареттердің сүзгіленгеніне дейін әуе жолдарының жанында пайда болған рак ауруларының көп болғандығын және осы алғашқы әуе жолдарында қалған қалдықтардың болуын ойлайды. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. “Адам анатомиясы” А. Рақышев. Алматы, 2004ж; 2. “Адам анатомиясы” Ә. Б. Әубакіров, Ү. Ж. Жұмабаев, Т. М. Досаев, Ф. М. Сүлейменова, Қ. Е. Сисабеков, М. З. Шайдаров. АТЛАС Адам анатомиясы, 2006ж; 3.”Адам денесі” Т. Смит. 2006ж. |