ак бата ашык сабак.. Сабаты таырыбы Астанаа а бата. Дихан білев. Бата сз (Ел аузынан) Сабаты масаты
 Скачать 4.37 Mb.
|
|
Сабақтың тақырыбы: Астанаға ақ бата. Дихан Әбілев. Бата сөз (Ел аузынан) Сабақтың мақсаты: Халқымыздың асыл сөзі – бата туралы білетіндерін дамыту. Бата сөздерінің мағынасын,идеясын ашуға мүмкіндік жасау. Бата сөздерді жинақтауға,асыл сөздерді түсінуге,мәнерлі айтуға жаттығу. Бата сөз-ата-баба сөзі мирас,мұра болып,ұрпақтан-ұрпаққа жалғасын табатынына сенімдерін арттыру.Бата арқылы жақсы сөз,тілек айтуға үйрету. Қазақстан Республикасын сүюге, Отанының патриоты бола білуге тәрбиелеу. Көрнекілік: Интерактивті тақта, Астана туралы суреттер, Қазақстан Республикасының картасы. Шешендік сөздер жинағы. Түрі: жаңа сабақты меңгерту Әдісі: Көрнекілік, түсіндіру, шығармашылық, сұрақ-жауап. Пәнаралық байланыс: бейнелеу өнері, дүниетану Сабақтың барысы : І Ұйымдастыру кезеңі: Қонақтарға амандасу Үлкенге де Сіз Кішіге де Сіз Сәлем береміз Құрметпенен Сіздерге біз. Оқушылардың сабаққа әзірлігі Оқу-құралдарының толықтығы Оқушылардың сабаққа қатынасуы ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Біздер қандай тарауды өтіп жатырмыз? Кімдер туралы білдік? Қазақ халқында би-шешендік өнері бар адамдар көп болған. — Олар қандай адамдар? Қандай қаситтері басым адамдар? — Сендер соның ішінде қандай шешен билерді білесіңдер?Өздерің білетін кімдердің шешендік сөздерінен хабарларың бар? Би шешендер
(Оқушылардың жауабын тақатаға жазамын) Енді осы бөлінген үш топтан өздеріне берілген үй тапсырмаларын сұраймын. Ітоп – Төле бидің сөзін ІІ топ- Қазыбек бидің сөзін ІІІ топ Әйтеке бидің сөзін . Өткен сабағымызда «Төрт тентек» атты қызықты тақырып өттік. Кім туралы? І топқа сұрақ : Не үшін екі ауылдың арасында келісімсіздік туды? ІІ топқа: Жиналға топқа кім келді?Не деді? ІІІ топқа : Мөңке дауды қалай шешті? Жалпы сұрақ: -Мөңке баланың жауабы сіздерге ұнады ма?Оны сен қалай бағалар едің? А) тапқырлық Ә) ақылдылық Б) әділеттілік В)осы үш қасиеттің де бала бойынан табылғаны Сонымен жинақтай келе біз шешен адамдар,шешендік сөздер қандай болу керек екенін білдік.Тағы қандай сөздерді білеміз (Оқушылар жауабы) Шешендік күлдіретін өткір қанатты қасиетті жылататын өлмейтін Асыл Сөз Түзу жаман ақылды Көп Сүйектен өтетін ұмтылмайтын ІІІ. Қызығушылығын ояту
Сөзжұмбақ Оқу … бұлағы (білім) Не дұшпан? …… ашу Алтын,күміс …. екен Арпа,бидай … екен. Топтау жақсы тілек БАТА адамға жақсылық әкеледі Жақсы сөз Экранда екі үзінді жазулы тұр …Өмір берсең бақытты қып бер, Дәулет берсең ,қайырлы қып бер, Қыз берсең,қылықты қып бер. Ат берсең ,жүрісті қып бер, Бала берсең ,ырысты қып бер. «Шешендік сөздер» кітабынан Екі досты айырған Түбінде өзі оңбайды Көреген болса балаңыз Қиынды көзбен болжайды. Өзіңнен туған ұл мен қыз Сыйламаса –сол қайғы. Төле би Қайсысы бата Неліктен олай ойладың? Бата деген не? IV Мағынаны тану «Бата сөзді» Жас ұрпақ өмірлі болсын, Тұрмысы көңілді болсын, Ата-анаға мейірлі болсын, Ағайын – туысқа пейілді болсын, Өнеге –білімге зейінді болсын, Он саусағы майысқан шебер болсын, Ел қорғайтын батыр болсын, Шындықты айтар ақын болсын, Абыройы өрлесін, Жаманшылық көрмесін . Ел аузынан -Бата кімге берілген? -Батада қандай тілек айтылған? — Бата сөзді қайдан естідің? — Алдында оқыған бата сөзімен екеуінің ұқсастығы неде? САЛЫСТЫРУ Өмір берсең бақытты қып бер, Дәулет берсең ,қайырлы қып бер, Қыз берсең,қылықты қып бер. Ат берсең ,жүрісті қып бер, Бала берсең ,ырысты қып бер. «Шешендік сөздер» кітабынан Жас ұрпақ өмірлі болсын, Тұрмысы көңілді болсын, Ата-анаға мейірлі болсын, Ағайын – туысқа пейілді болсын, Өнеге –білімге зейінді болсын, Он саусағы майысқан шебер болсын, Ел қорғайтын батыр болсын, Шындықты айтар ақын болсын, Абыройы өрлесін, Жаманшылық көрмесін . Ел аузынан Бата болсын,бер,бол,сақта ,ет,қыл,т.б. сөздермен аяқталады Ал енді жазушы Дихан Әбілевтің «Астанаға ақ батасын» оқиық Алдымен Дихан атамыз туралы айтып кетейік. Дихан Әбілев Павлодар облысы 1907-2003 қарапайым Баянауыл ауданы жылдары жанұяда ОҚЫҒАН ЖЕРІ Алматыдағы журналистер Жеті жылдық мектеп институтын бітірген Семей ауыл шаруашылық техникумын ШЫҒАРМАЛАРЫ
Арман жолында: роман. Баянауыл баурайында: роман «Шолпан», «Тасқұлақ», «Дариға» поэмалары СИПАТТАМА
Ақын Қазақстанның халық жазушысы зор талант иесідраматург, аудармашы. Д. Әбілев қазақ әдебиетін дамытуға қосқан өміріне белсене қатысқаны үшін Қазақ ССР жоғарғы кеңесі Президиумының жарлығымен оған «Қазақ ССР халық жазушысы» құрметті атағы беріледі, «Еңбек Қызыл Ту», «Қызыл жұлдыз», «Парасат», «Халық достығы», 1-дәрежелі Отан соғысы, «Құрмет белгісі» ордендерімен марапаталған. 2001 жылы Павлодар облысы әкімінің грант иегері болды. Астанаға ақ бата Таңғажайып дарқан да алып жеріміздің нақ ортасы –кіндігі сенсің ,Астана! Тәңірден тыныштық сұраған,өмірден ырыс-құт сұраған еліміздің баспанасы – түндігі сенсің ,Астана! Күйші домбырасының күмбірі, ақын жүрегінің сыңғыры да сенсің,Астана! Тұтас еліңді қуантқан, алыстан мейман шұбатқан – тұсаукесер тойыңда айтылмас тілек болар ма, батагөй шалдың ниеті жүрекке барып қонар ма? О,Астана –ақ қала,жаңа қала,жас қала! Өріп шықсын өзіңнен бақыт,байлық,бастама!Көрген өмір азабын алақандай қазағың еркіндесін,ел болсын,беттен қақпа,жасқама! Еңсең өссін күн санап,елің өссін жыл санап. Шығармасын есіңді ,қайтармасын сесіңді Уақыт деген құмсағат. Алла жар боп алдыңнан Аппақ күнің лауласын, дос-туысың көп болып,жақындассын жауласың! О,Астана,айналдық! Біздің соққан жүрек –сен. Қадамыңа нұр жаусын ақ батадан ,тілектен! Әумин! Мәтінмен жұмыс -Ақынның қандай сезімдері байқалады? — «жақындассын жауласың!» деген сөзді қалай түсінесің? — Батаның қандай ерекшелігі,айырмашылығы бар? Венн диаграммасы Бата сөзі Астанаға ақ бата
-Ойтолғау -Астана қаласы туралы не білеміз? (Оқушылар ойы) -Бата сөзі көркем әдебиеттің қандай түрі? — Д.Әбілевтің батасы ауыз әдебиеті үлгісіне жата ма? -Өздерің қандай баталар білесіңдер? — Мәтелді толықтыру: Жақсы сөз — ….. А)толық ырыс. Ә)жарым ырыс б) Көп ырыс Баталы құл арымас, батасыз ұл …….. А)көбеймес Ә)жарымас б) болмас Топтарға тапсырма: (2 мин. Астана суреттерінен Слайд) І топқа Астанаға бата –тілек жазу ІІ топқа Астана туралы өлең құру ІІІтопқа Астананың бір бейнесін салып түсіндіру. Қорыту . -Бүгін ауыз әдебиетінің қандай түрімен таныстық? -Бата сөзі кімдерге қандай жағдайларда айтылады? Бағалау. Әр топ басшысы өз тобының мүшелерін бағалап айтады Үйге үлкен кісілерден білетін баталарын сұрап ,жазып келу. «Бата сөзді» жаттау Федоровка қазақ жалпы орта білім беретін мектебі ақ, Астанаға, аузынан, бата, Дихан Әбілев, ел, Сөз Навигация по записям « Қазақ тілінен тест тапсырмалары. (жалпы білім беретін мектептің 3-сынып мұғалімдеріне арналған) Көктем. Көктемгі табиғат » Жаңа мақалалар Ұстаздарға арналған жаңа мүмкіндік Сертификаттарды қалай тегін алуға болады? Тегін сертификаттар мұғалімдерге Жаңғақтың балаларға пайдасын біле жүріңіз Балаларды жарнамадан алыс ұстаңыздар Африкадағы балалар неліктен тез жетіледі? «Менің атам – шежіре» атты тақырыптағы ғылыми еңбек АНА ТІЛІМ: Бала тәрбиесіндегі орны Жетістікке жету жолдары Қайырымдылық Қазақ күресі Электронды мұрағат Авторлық бағдарлама Ұстаздарға Баяндама Коучинг жоспары, МДЖ Мектеп әкімшілігі Мектептен тыс мекемелер Оқу жылы Стихи для детей Сыныптан тыс жұмыс Тәрбие сағаты Шығарма Эссе Өлеңдер  Ұстаздарға арналған жаңа мүмкіндік Құрметті ұстаздар сіздерге жаңа Ustaz tilegi – Ұстаз тілегі Республикалық ұстаздар сайтын ұсынамыз. Ust.kz Сайтта қазіргі уақытта 30 000 астам сабақтар жинақталып салынды. Барлық жарияланған материалдарды барлық ұстаздар тегін жүктеп сабақ барысында қолдана алады. Барлық құжаттар біздің сайттарда сақталып 24 сағат бойы кез-келген ұстаз тегін жүктеп ала алады. ustaz tilegi Қазақ тіліндегі жаңа сайт. Сайттың негізгі мақсаты Қазақстандағы білім деңгейін көтеріп жаңа технолгияларды қолданып […] » Read more Сертификаттарды қалай тегін алуға болады? Тегін сертификаттар мұғалімдерге 16 желтоқсан – Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі күні мерекесімен шын жүректен құттықтаймыз! Құрметті әріптестер, құрметті ұстаздар! Халқымызға ғасырлар бойғы арман болған тәуелсіздік, егемендік ұстанымдарын биікке көтеретін бұл күн – біздің Отанымыздың әрбір азаматы үшін қастерлі мереке. Осыған орай сіздерге жұмыстарыңызға табыс, отбасыларыңызға бақыт тілейміз. Әрқашан Тәуелсіздігімізді тойлап елдің болашағы үшін адал қызмет атқарайық. Тәуелсіздіктің құрметіне ұстаздарға арнап АКЦИЯ ұйымдастырамыз. https://ust.kz Ұстаз […] » Read more  АНА ТІЛІМ: Бала тәрбиесіндегі орны Ана тілің алпыс тілмен тең. Мақал Халқымыз өз тілін ана тілім дейді. Яғни, ананың ақ сүті мен әнтек әлдиінен дарыған рухани болмыс. Баланы тәрбиелеуде, оған рухани қуат беруде ананың орны ардақты да аяулы ғой. Тек ана мен әже ғана балаға бесік жырын тербетіп, ақ әлдиін, жұмсақ сөзін арнайды. Әйел адам күніне 20 000 сөз сөйлейді деп жатамыз. Алайда бұл құбылыстың шынайы […] » Read more Авторская программа Урок Эссе Сборник стихов Сабақтың тақырыбы: Астанаға ақ бата. Бата сөз. Д. Әбілев Сабақтың мақсаты: а) Халқымыздың асыл сөзі-бата туралы білетіңдерін еске түсіру, бата сөздерінің мағынасын, идеясын ашуға мүмкіндік жасау. ә)Ой-өрістерін, тіл байлығын дамыту. б)Отаның, туған жерін сүюге, салт-дәстүрін қастерлеуге, үлкенге-құрмет, кішіге-ізет көрсетуге тәрбиелеу. Күтілетін нәтижелер: Пәндік нәтиже: бата сөздер халқымыздың ұлттық дәстүрінің жаңарған түрі мен салтының алтын қазығы екеніне сенуіне жетелеу; Жүйелік әрекеттестік нәтиже: бата сөздерді жинақтауға,асыл сөздерді түсінуге, мәнерлі айтуға жаттығу; Тұлғалық нәтиже: бата арқылы жақсы сөз, тілек айтуға үйрету. Сабақтың көрнекілігі: Интербелсенді тақта, оқулық, суреттер. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру бөлімі. Балаларды шеңберге тұрғызып, өз есімдерінің басты әрпіне сын есім жалғап айту. Астана қаласының суреттері бойынша топқа бөлу. (қиынды суреттерді құрастыру) Үй тапсырмасын тексеру. «Фасоль қап» арқылы үй тапсырмасын тексеру. Бағдаршам арқылы өз өздерің бағалау. Сұрақтар Сенің ойынша байлық деген не? Денсаулықты неліктен бірінші байлық дейді? Дәлелде. Сен үшін ең «қымбат» байлық қайсысы? Даналық сөздегі «жеті байлыққа» өзін не қосар едің? Жеті ата кім? Өзіннің жеті атан туралы айт? Екінші байлық қандай? Үшінші байлық қандай? Төртінші байлық қандай? Бесінші байлық қандай? Алтыншы байлық қандай? Жетінші байлық қандай? Қызығушылықты ояту. Астана қаласы туралы бейне ролик көрсету. Не туралы екенің сұрау жаңа сабаққа ену. Жаңа сабақ Балалар енді Диқан Әбілевтің « Астанаға ақ бата» мәтінімен танысайық. Мәтінмен жұмыс- Топқа бөліп оқыту. Автор туралы ой қозғау Диқан Әбілев (1907-2003) ақын, Қазақстанның халық жазушысы . Павлодар обылысының Баянауыл ауданында дүниеге келген. Жазушының кең тынысты сыршыл шығармаларынды қарапайым ауыл азаматтарының өсу жолы суреттеледі. Сұлтанмахмұт Торайғыровтың өмір жолы туралы үш кітаптан тұратын көркем шығарманың авторы. Сұрақ-жауап а) Екі үзінді беріледі. 1Жас ұрпақ өмірлі болсын, 2 Екі досты айырған Тұрмысы көңілді болсын, Түбінде өзі оңбайды Ата-анаға мейірлі болсын, Көреген болса балаңыз, Ағайын-туысқа пейілді болсын, Қиынды көзбен болжайды, Өнеге-білімге зейінді болсын, Өзіңнен туған ұл мен қыз, Он саусағы майысқан шебер болсын, Сыйламаса, сол-қайғы. Ел қорғайтын батыр болсын, Төле би Шындықты айтар ақын болсын, Абыройы өрлесін, Жаманшылық көрмесін. Ел ауызынан -Қайсысы бата? -Неліктен олай ойлайсыңдар? -Бата деген не? Бата сөзді құрылысы бойынша талдау. Батада қандай тілек айтылған? -Бата сөзді қайдан естідің? Оқушылардың сөздері бойынша қорытынды жасау. Бата болсын, бол, сақта, бер, ет, қыл, т.б сөздермен аяқталады. Өлеңмен жазылған. -Ақынның қандай сезімдері байқалады? -Батаның қандай ерекшелігі ,айырмашылығы бар? Алғашқы нұсқалармен қайта салыстыру. Мысалы, Астананы сипаттағаны, қарасөзбен берілгені. -Тағы да бұл батаның 1,2 батадан айырмашылығы неде? -Адамға емес, қалаға берілген бата-тілек. -Астана қаласы туралы не білесіңдер? Астана -еліміздің бас қаласы. Отанымыздың астанасы. Ол бұрын Ақмола ,кейіннен Целиноград деп аталып, 1992 жылдан бастап Ақмола, 1998 жылдан Астана деп тағайындалды. Дәптермен жұмыс Ақынның Астана қаласына берген батасынан қаланы дәріптеген сөздерді теріп жазу. Батагөй-бата беретін адам. Батаны толықтырып жазу. Топпен жұмыс 1-топ Астана тобы Астанаға бата тілек жазу. 2-топ Ақ қала тобы Астана туралы 4жол өлең 3-топ Жас қала тобы Астананың бір бейнесін салып түсіндіру. Ой толғау. Өздері білетін батаны жатқа айту Шығармашылық жұмыс Оқушылар өздері салып әкелген суреттерден шағын көрме ұйымдастыру. Қорытынды: -Батаның тәрбиелік мәні қандай? Баталы құл арымас, Батасыз құл жарымас. Жақсы сөз-жарым ырыс. Қазақта үлкендердің батасын алу деген ырым бар. Мұны қалай түсінесіндер? -Бата әдебиеттің қай түріне жатады? Бағалау. Бағдаршам арқылы өз өздерін бағалау. Үйге тапсырма: Отбасындағы үлкендердің бата сөзін жазып келу
 Сабақтың тақырыбы: Астанаға ақ бата. Дихан Әбілев. Бата сөз (Ел аузынан) Сабақтың мақсаты: Халқымыздың асыл сөзі – бата туралы білетіндерін дамыту. Бата сөздерінің мағынасын,идеясын ашуға мүмкіндік жасау. Бата сөздерді жинақтауға,асыл сөздерді түсінуге,мәнерлі айтуға жаттығу. Бата сөз-ата-баба сөзі мирас,мұра болып,ұрпақтан-ұрпаққа жалғасын табатынына сенімдерін арттыру.Бата арқылы жақсы сөз,тілек айтуға үйрету. Қазақстан Республикасын сүюге, Отанының патриоты бола білуге тәрбиелеу. Көрнекілік: Интерактивті тақта, Астана туралы суреттер, Қазақстан Республикасының картасы. Шешендік сөздер жинағы. Түрі: жаңа сабақты меңгерту Әдісі: Көрнекілік, түсіндіру, шығармашылық, сұрақ-жауап. Пәнаралық байланыс: бейнелеу өнері, дүниетану Сабақтың барысы : І Ұйымдастыру кезеңі: Қонақтарға амандасу Үлкенге де Сіз Кішіге де Сіз Сәлем береміз Құрметпенен Сіздерге біз. Оқушылардың сабаққа әзірлігі Оқу-құралдарының толықтығы Оқушылардың сабаққа қатынасуы ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Біздер қандай тарауды өтіп жатырмыз? Кімдер туралы білдік? Қазақ халқында би-шешендік өнері бар адамдар көп болған. - Олар қандай адамдар? Қандай қаситтері басым адамдар? -    Сендер соның ішінде қандай шешен билерді білесіңдер?Өздерің білетін кімдердің шешендік сөздерінен хабарларың бар?   Би шешендер (  Оқушылардың жауабын тақатаға жазамын) Енді осы бөлінген үш топтан өздеріне берілген үй тапсырмаларын сұраймын.   Ітоп – Төле бидің сөзін ІІ топ- Қазыбек бидің сөзін ІІІ топ Әйтеке бидің сөзін . Өткен сабағымызда «Төрт тентек» атты қызықты тақырып өттік. Кім туралы? І топқа сұрақ : Не үшін екі ауылдың арасында келісімсіздік туды? ІІ топқа: Жиналға топқа кім келді?Не деді? ІІІ топқа : Мөңке дауды қалай шешті? Жалпы сұрақ: -Мөңке баланың жауабы сіздерге ұнады ма?Оны сен қалай бағалар едің? А) тапқырлық Ә) ақылдылық Б) әділеттілік В)осы үш қасиеттің де бала бойынан табылғаны Сонымен жинақтай келе біз шешен адамдар,шешендік сөздер қандай болу керек екенін білдік.Тағы қандай сөздерді білеміз (Оқушылар жауабы) Шешендік күлдіретін өткір қанатты қасиетті      жылататын өлмейтін     Асыл Сөз Түзу жаман ақылды Көп Сүйектен өтетін ұмтылмайтын ІІІ. Қызығушылығын ояту
Оқу ... бұлағы (білім) Не дұшпан? ...... ашу Алтын,күміс .... екен Арпа,бидай ... екен. Т  оптау жақсы тілек   БАТА адамға жақсылық әкеледіЖақсы сөз Экранда екі үзінді жазулы тұр 1. ...Өмір берсең бақытты қып бер, Дәулет берсең ,қайырлы қып бер, Қыз берсең,қылықты қып бер. Ат берсең ,жүрісті қып бер, Бала берсең ,ырысты қып бер. «Шешендік сөздер» кітабынан 2. Екі досты айырған Түбінде өзі оңбайды Көреген болса балаңыз Қиынды көзбен болжайды. Өзіңнен туған ұл мен қыз Сыйламаса –сол қайғы. Төле би Қайсысы бата Неліктен олай ойладың? Бата деген не? IV Мағынаны тану «Бата сөзді» Жас ұрпақ өмірлі болсын, Тұрмысы көңілді болсын, Ата-анаға мейірлі болсын, Ағайын – туысқа пейілді болсын, Өнеге –білімге зейінді болсын, Он саусағы майысқан шебер болсын, Ел қорғайтын батыр болсын, Шындықты айтар ақын болсын, Абыройы өрлесін, Жаманшылық көрмесін . Ел аузынан -Бата кімге берілген? -Батада қандай тілек айтылған? - Бата сөзді қайдан естідің? - Алдында оқыған бата сөзімен екеуінің ұқсастығы неде? САЛЫСТЫРУ Өмір берсең бақытты қып бер, Дәулет берсең ,қайырлы қып бер, Қыз берсең,қылықты қып бер. Ат берсең ,жүрісті қып бер, Бала берсең ,ырысты қып бер. «Шешендік сөздер» кітабынан Жас ұрпақ өмірлі болсын, Тұрмысы көңілді болсын, Ата-анаға мейірлі болсын, Ағайын – туысқа пейілді болсын, Өнеге –білімге зейінді болсын, Он саусағы майысқан шебер болсын, Ел қорғайтын батыр болсын, Шындықты айтар ақын болсын, Абыройы өрлесін, Жаманшылық көрмесін . Ел аузынан Д    ихан Әбілев | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
