Гоголь Преподевтика перевод. Гоголь Преподевтика Аударма. Шетел филологиясы кафедрасы
 Скачать 33.2 Kb.
|
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ ФИЛОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ ШЕТЕЛ ФИЛОЛОГИЯСЫ КАФЕДРАСЫ СӨЖ Тақырыбы: Н.В. ГогольПейзаж Орындаған : Туленбаева Мөлдір Дәуренқызы Топ : Шетел филологиясы (қазақ бөлімі) 2-курс Тексерген : Мұсалы Ләйла Жұматайқызы Н.В. ГОГОЛЬ «СТРАШНАЯ МЕСТЬ» Чуден Днепр и при теплой летней ночи, когда все засыпает :и человек, и зверь, и птица; а бог один величаво озирает небо и землю и величаво сотрясает ризу. От ризы сыплются звезды. Звезды горят и светят над миром и все разом отдаются в Днепре. Всех их держит Днепр в темном лоне своем. Ни одна не убежит от него, пока не погаснет свет очей Чуден Днепр при тихой погоде, когда вольно и плавно мчит сквозь леса и горы полные воды свои. Ни за шелохнёт, ни прогремит. Глядишь, и не знаешь, идет или не идет его величавая ширина, и чудится, будто весь вылит он из стекла, и будто голубая зеркальная дорога, без меры в ширину, без конца в длину, реет и вьется по зеленому миру. Любо тогда и жаркому солнцу оглядеться с вышины и погрузить лучи в холод стеклянных вод и прибережным лесам ярко от светиться в водах. Зеленокудрые! Они толпятся вместе с полевыми цветами к водам и, наклонившись, глядят в них и не наглядятся, и не налюбуются светлым своим зраком, и усмехаются к нему, и приветствуют его, кивая ветвями. В середину же Днепра они не смеют глянуть: никто, кроме солнца и голубого неба, не глядит в него. Редкая птица долетит до середины Днепра. Пышный! Ему нет равной реки в мире. Чуден Днепр и при теплой летней ночи, когда все засыпает: и человек, и зверь, и птица, а бог один величаво озирает небо и землю и величаво сотрясает ризу. От ризы сыплются звезды. Звезды горят и светят над миром и все разом отдаются в Днепре. Всех их держит Днепр в темном лоне своем. Ни одна не убежит от него; пока не погаснет на небе... ҚАЗАҚ ТІЛІНЕ ЖАСАЛҒАН АУДАРМА Керемет Днепрдің жаздың жылы түнінде бәрі ұйықтап жатқанда: адам да, аң да, құс та, ал Құдай аспан мен жерді бақылап, ризаны керемет шайқай кетеді. Ризадан жұлдыздар төгілді. Жұлдыздар әлемнің үстінде жанып, жарқырайды және Днепрдің қараңғы айнасында қамалады, оған беріледі. Олардың барлығын Днепр өзінің қараңғы құшағында ұстайды. Бірде-біреуі одан қашып құтыла алмайды, аспанның шамы өшкенше ... Керемет Днепр тыныш ауа-райында, еркін және тегіс ормандар мен таулар артынан судың бетінен зу жөнелді. Ым жырт, ешбір қимыл байқалмас, бірде тарс жуан даус шыға келеді. Көз салып байқасаң білмей де қаласың, оның үлкен ені келер ме, жоқ па, білмеймін, әйнектен құйылған сияқты, көк айна бойымен зуу жөнелте жүгіріп, кетуде. Ұзындығы жоқ, жасыл әлемге оралады. Ыстық күн жоғарыдан қарап, сәулелерді суық шыны суларға батырып, жағалаудағы ормандар жердегі лайда, бұлақ бетінен жарқырайды. Жасыл орман! Олар жабайы гүлдермен бірге суда толып, оларға қарап, көз салып, өздерінің жарық сәуле - күннің нұрына шомылып, оған күлкі қия кетіп, қарсы алып, бұтақтарын еңкейтті. Днепрдің ортасына қарауға ешкімнің батылы бармайды, тек күн мен көк аспаннан өзге ешкім көз сала алмас. Сирек құс Днепрдің ортасына ұша қонады. Недеген ғажап! Оған тең келетін әлемде өзен жоқ. Керемет Днепр жаздың жылы түнінде бәрі ұйықтап жатқанда: адам да, аң да, құс та, ал құдай аспан мен жердің бетін бақылап, ұлылықпен ризаны шайқайды. Ризадан жұлдыздар шашылды. Жұлдыздар әлемнің үстінде жарқырайды да, Днепрге бірден төгіледі. Олардың барлығын Днепр өзінің қараңғы құшағында ұстайды. Аспанның шамы өшкенше, бірде-біреуі одан қашып кетпес... TRANSLATION INTO ENGLISH The Dnieper is wonderful even on a warm summer night, when everything falls asleep: and man, and beast, and bird, God alone looks majestically at heaven and earth and shakes the robe majestically. Stars are falling from the robe. The stars burn and shine over the world and all at once are given in the Dnieper. The Dnieper keeps them all in its dark bosom. None will escape from him; will it go out in the sky … The Dnieper is wonderful in calm weather, when it freely and smoothly rushes through forests and mountains full of its own water. It doesn't move; it doesn't thunder. You look, and you don't know whether its majestic width is coming or not, and it seems as if it is all poured out of glass, and as if a blue mirror road, without measure in width, without end in length, flies and winds through the green world. It's nice then for the hot sun to look around from above and immerse the rays in the cold of the glass waters and the coastal forests to shine brightly in the waters. Green-haired! They crowd together with wildflowers to the waters and, bending down, look into them and do not get enough, and do not admire their bright vision, and smile at him, and greet him, nodding their branches. They dare not look into the middle of the Dnieper: no one, except the sun and the blue sky, looks into it. A rare bird will fly to the middle of the Dnieper. Lush! There is no river equal to it in the world. The Dnieper is wonderful even on a warm summer night, when everything falls asleep: man, beast, and bird; and God alone looks majestically at heaven and earth and majestically shakes the robe. Stars are falling from the robe. The stars burn and shine over the world and all at once are given in the Dnieper. The Dnieper keeps them all in its dark bosom. None will escape from him; unless it goes out in the sky. WILLIAM SHAKESPEARE – MACBETH Из Файфа, Оттуда, где норвежские знамена, Играя в небе, прохлаждают наших. Норвежец сам, с неисчислимой ратью, Поддержанный изменником бесчестным, Кавдорским таном, начал грозный бой, Ночь бурная была: там, где мы спали, Вихрь трубы поломал, как говорят, Рыданья раздавались, вопли смерти По воздуху, пророчествуя грозно Ужасные событья, мятежи На горе нашим дням; ночная птица Всю ночь кричала, долгую, как жизнь, И говорят, земля как в лихорадке Тряслась земля. Часы показывают день, но это ночь Во мгле светила. Ночь не всемогуща Иль стыдно дню, но, лик земли скрывая, Мрак не дает лучам лобзать его ҚАЗАҚША АУДАРМАСЫ Файфтан, Норвегиялық баннерлер көрінген жерден, Аспанда ойнап, бізді салқындатады. Көкіреп қаққан мақтаншақ, норвеждің өзі Сатқанды қолдаған арамдық, Кавдор таномы, қорқынышты жекпе-жекті бастады, Біз түнеген жерде, дауыл тұрды Ескертіп білгендей, құбырдың құйыны бұзылды, Жылау, зар өлім айқайы естілді Әуе арқылы, қорқынышты пайғамбарлық Қорқынышты оқиғалар, көтерілістер Біздің мұңды күндеріміз, Түнгі құс Түні бойы, ұзақ өмір секілді айқайлады, Олар жерді қызба безгегі секілді десе Жерді шайқалып бір түсті. Сағат күнді көрсетеді, бірақ айналаның бәрі түнге оранған Жарық сәуле, құдіреті аз түнге орын алмасып, Қараңғылық жердің бетін жабады, Түнек бермеді өзін, күн сәулесіне сүйдіртуге. ENGLISH TRANSLATION From Fife, Where the Norway banners flout the sky And fan our people cold. Norway himself, with frightening numbers, Assisted by that most faithless spy The Thane of Cawdor began a dismal battle; The night has been unruly: where we lay, Our furnaces were blown down, as they reminded us Lamentings heard in the air, strange screams of death, And prophesying, with accents terrible, Of dire combustion and confused events, New hatched to the woeful time. The obscure night bird Clamoured the live-long overnight. Some say the earth … The earth was feverous, and did the shake. And yet dark night strangles the travelling lamp. Isn’t night’s predominance, or the day’s shame, That darkness does the face of earth entomb, When living light should kiss it? ИНТЕПРЕТАЦИЯ: «Моби Дик» немесе «Ақ кит» шығармасы туралы сыни әдебиеттерде бұл образдың көптеген интерпретациялары кездеседі. Ақ киттің бейнесі көп қырлы. Сол себепті, Ақ кит бейнесінің бірнеше мағыналары берілген: 1. Күш, дүниелік зұлымдық, зұлым тағдыр; 2. Ішкі күрес, бейсаналық; 3. Әлемнің жоғарғы заңы, жазалаушы құдай; 4. Адамнан кек алуға шешім қабылдаған табиғат; 5. Қайта туылу; 6. Ысмайыл білуге ұмтылатын шындық. Әр экипаж мүшесі үшін Ақ кит бейнесі, образы әртүрлі. Мысалы, Ахаб үшін Моби Дик дүниедегі зұлымдықтың сөзсіз бейнесі болып табылады. Ал, қарапайым теңізші, бірақ білімді, абстрактілі ойлауға қабілетті, кек алудан көз ашпаған Ысмайыл үшін ол әлемнің символы. Сондай-ақ, Ысмайылдың көзқарасы автордың көзқарасымен ішінара сәйкес келеді. Библиялық аллюзиялар мен белгілер: Моби Дик - Жүніс киті; капитан Ахаб - өз патшалығына Баал-Астарта культін енгізген Израиль патшасы (капитан сияқты жаман аяқтады); Ысмайыл – бас кейіпкер-баяндаушы, әрі китпен соқтығысқаннан жалғыз аман қалған және т.б ЖАНРЫ: роман Дегенмен де, америкалық туынды барлық жанрларды қамтитын әмбебап әдебиеттің түрлерінің ішінде - энциклопедия (киттер туралы тараулар) мен трагедияға дейін (драмалық диалог түрінде жазылған роман бөліктері) бөлімдер кездеседі. Осылайша, адам болмысының қақтығыстарына толы үлкен миф-роман болып қалыптасты. ТРОПТАР: Теңеу Міне, ағаштар,\nбəрінде кеулеген қуыс, бейне əрбіреуінің ішінде бір-бір дуана отырғандай; жерленбей қалған зарлықтардың тірілуге деген үміттерін қоса көмгендей күй кештіреді. Метафора Құдды маржан тауларының атоллы сияқты; өне бойында мен қайдa ауқаттанамын жəне қайда түнеймін деген салиқалы сұрақ тұрды, Кешкі ас та аяқталып, жұрт буфетжайға қайтып оралды, мен мұнда уақыт өлтіретін басқа амал таппай, кештің қалған бөлігін төңірегімдегілерді бақылауға ұйғардым. Синекдоха Саны жүзден кем емес қара жүзділер қатарлары мені\nкөру үшін арттарына жалт бұрылды; ал, олардың ар жағында ішкеріде ажалдың қара періштесі мінбеде тұрып алып, беті ашық\nкітапты қос қолдап соққылап жатты. Гипербола Бұл өзі біp түрлі тосын ғимарат еді - шошақ төбелі шатыр астындағы ескі үй, бейне бейшара сал ауру сияқты, бір бүйіріне қарай мүлдем бүкірейіп қалыпты.Маужыраған жексенбі күні күллі қаланы аралап шығыңызшы Кейіптеу Осынау сөздердегі кісі өлтірердей\nқаныпезерлік қандай, қапыда соққан құдайсыздық қандай; солар кез келген сенімді жегідей жеп, белгісіз ендіктерде қаза тауып,\nжерленбей қалған зарлықтардың тірілуге деген үміттерін қоса көмгендей күй кештіреді СІЛТЕМЕЛЕР МЕН КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТ РЕСУРСТАРЫ https://rvb.ru/gogol/01text/vol_01/02_vechera/0009.htm – Гоголь «Страшная месть» повесті https://www.domgogolya.ru/science/researches/1274/ – Гоголя «Страшная месть» повестіндегі готикалық салт-дәстүрлер Гоголь Н.В. Полн. собр. соч. и писем: В 23-х тт. М., 2001. – С.185-218. Гоголь Н.В. Собр.соч.: В 6-ти т. М.,1950. – С.22-33; С.67-75. http://www.literaturepage.com/read/shakespeare_macbeth-1.html – Уиллям Шекспир «Макбет» сонетасы https://agios-nicolos.ru/an-analysis-of-metaphors-in-macbeth-by-william-shakespeare https://kartaslov.ru/%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0/%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B0 – Вики-сөздік, «риза», «зеленокудрые», «лоно» және «зрак» сөздерінің мағыналарын түсінуге арналған көмекші құрал. Ковалев 1972: Ковалев, Ю. Герман Мелвилл и американский романтизм/ Ю. Ковалев. – Л.: Худож. лит., 1972. – « Моби Дик» романы бойынша жанры мен романтизм әлеміндегі орнын белгілеп кетеді http://american-lit.niv.ru/american-lit/articles/dyagtereva-roman-melvilla-mobi-dik.htm - «Моби Дик» Интерпретациялық талдау file:///C:/Users/usesr/Downloads/roman-g-melvilla-mobi-dik-ili-belyy-kit-v-zarubezhnoy-mifokritike.pdf (Роман Мелвилла «Моби Дик, или Белый кит» в зарубежной мифокритике) |