10-тапсырма. Танымды мбебап рекеттерге мыналар жатады жалпы білім беру, логикалы, сонымен атар проблеманы ою жне шешу
 Скачать 20.95 Kb.
|
|
Танымдық әмбебап әрекеттерге мыналар жатады: жалпы білім беру, логикалық, сонымен қатар проблеманы қою және шешу. Танымдық оқу іс-әрекеттері білім беру процесінің сатысын анықтауға оқушылардың интеллектуалды деңгейін дамытуға бағытталған дағдыларды қалыптастырумен байланысты. Бұл дағдылар: - мақсаттар мен міндеттерге сәйкес әртүрлі стильдер мен жанрлардың мәтіндерін дұрыс және мағыналы оқу; -салыстырудың, талдаудың, синтаксистің, жалпылаудың, жалпы белгілер бойынша жіктеудің, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орнатудың, пайымдауды құрудың, белгілі ұғымдарға жатқызудың логикалық әрекеттерін меңгеру; - нақты оқу пәнінің мазмұнына сәйкес объектілердің, процестердің және шындық құбылыстарының ерекшеліктерінің мәнін анықтау; - өз қызметінде объектілер мен процестер арасындағы маңызды байланыстар мен қатынастарды көрсететін негізгі пәндік және мета-пәндік ұғымдарды қолдану; - зерттелетін объектілер мен процестердің модельдерін, оқу және практикалық міндеттерді шешу схемаларын құру үшін ақпаратты ұсынудың символдық-символдық құралдарын пайдалану; - шығармашылық және ізденушілік сипаттағы мәселелерді шешу жолдарын табу . Когнитивті UUD жалпы білім беру, логикалық әрекеттерді, сондай-ақ проблемаларды қою және шешу әрекеттерін қамтиды. Жалпы білім беретін әмбебап әрекеттер: - танымдық мақсатты өз бетінше бөлу және тұжырымдау; - қажетті ақпаратты іздеу және бөлу; ақпараттық іздеу әдістерін, оның ішінде компьютерлік құралдарды қолдану; - білімді құрылымдау; - ауызша және жазбаша түрде сөйлеу сөзін саналы және ерікті түрде құру; - нақты жағдайларға байланысты мәселелерді шешудің тиімді әдістерін таңдау; - іс-әрекет тәсілдері мен шарттарының рефлексиясы, іс-әрекет процесі мен нәтижелерін бақылау және бағалау; - семантикалық оқу; бұқаралық ақпарат құралдарының тілін түсіну және барабар бағалау; - мәселені тұжырымдау және тұжырымдау, шығармашылық және іздеу сипатындағы мәселелерді шешуде қызмет алгоритмдерін дербес құру. Танымдық іс-әрекеттер сонымен қатар жетістікке жетудің маңызды ресурсы болып табылады және іс-әрекеттің және коммуникацияның тиімділігіне, сондай-ақ оқушының өзін-өзі бағалауына, мағыналық қалыптасуына және өзін-өзі анықтауына әсер етеді. Зерттеушілік оқыту өзін-өзі тәрбиелеуге оң мотивация береді. Бұл оның ең күшті жағы шығар. Қажетті материалдарды іздеу анықтамалық әдебиеттермен жүйелі жұмысты қажет етеді. Оқушылар өз білімдерінің нақты қолданылуын көреді. Олар өз жұмысының бір бөлігі үшін жолдастарының алдында жауапкершілік сезімін дамытады. Олар өмірлік проблемалардың тек біржақты шешімі жоқ екенін, бірнеше нұсқа бар екенін және бұл балалардың шығармашылық қабілеттерін көрсетудің үлкен мүмкіндіктері екенін көреді. Өз жобаларын қорғауға дайындалу кезінде балалар өз сөздерін логика мен ойлаудан басқа сөйлеу мәдениетін дамытатын дәлелді, айқын және қисынды етіп жасайды. Бұл жұмыста бірқатар мәселелер шешімін тапты. Жұмысымызда бірінші тапсырманы шеше отырып, біз танымдық әмбебап іс-әрекеттер ұғымының мәнін аштық, оған мыналар кіреді: жалпы білім беру, логикалық дағдылар, сонымен қатар мәселе қою және шешу. Екінші мәселені шеше отырып, зерттеу технологиясына сипаттама бердік. Ғылыми-зерттеу әрекетін ұйымдастырудың мәні мен ерекшеліктерін талдау дұрыс ұйымдастыру кезінде оқушылардың интеллектуалдық, шығармашылық, тұлғалық дамуына жағдай жасалады деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Ол дамудың осы кезеңінде олар үшін маңызды болып табылатын жаңа білімдерді, дағдыларды және дағдыларды өз бетінше меңгеру негізінде балаларда сапалы жаңа құндылықтарды құруға бағытталған. Үшінші мәселені шеше отырып, біз зерттеушілік оқыту технологиясы арқылы кіші жастағы оқушылардың танымдық әмбебап оқу іс-әрекетін қалыптастыру тәжірибесін сипаттап, қазіргі уақытта оқушылардың шығармашылық қабілеттері мен дарындылығын дамытудың негізгі жолдарының бірі – оқу іс-әрекетін ұйымдастыру болып табылады деген қорытындыға келдік. студенттердің ғылыми-зерттеу әрекеті. Жаңа білім беру стандарттарында оқушының оқу қабілетін қалыптастырудың шешуші факторы ретінде жобалық және ғылыми-зерттеу жұмыстарына көп көңіл бөлінген. Зерттеу әрекетін ұйымдастыру кезінде мұғалімнің қызметі өзгереді: ол студенттер үшін негізгі ақпарат көзі болудан қалады, олардың өзіндік танымдық іс-әрекетінің үйлестірушісі болады. Мұғалімнің алдында оқытуды баланың өзі білім мен дағдыны меңгергісі келетіндей етіп ұйымдастыру міндеті тұр. Мәселені көре білуге және оны шешу жолдарын өз бетінше іздеуге үйрену керек. Ш.А. Амонашвилидің ізгілік педагогикасы 1931 жылы 8 наурызда Тбилиси қаласында дүниеге келген. Амонашвили психология ғылымдарының докторы, профессор, Ресей білім беру Академиясының академигі, Ресей Федерациясының Мемлекеттік сыйлығының Лауреаты, Украина педагогика ғылым академиясының шетелдік мүшесі, Сәуегей Климент Охридский (Болгария) атындағы София университетінің құрметті докторы, Мәскеу Мемлекеттік педагогикалық Университетінің еңбегі сіңген профессоры, әр түрлі мемлекеттердің бірнеше университеттерінің құрметті профессоры. Білім берудің ізгілендіру технологиясының негізін қалаушы Ш.А. Амонашвили. Еңбектері және оның негізгі идеясы 20-ғасырдың өзінде үлкен классикалық педагогиканың негізі болып саналды. Педагогикалық процестің ізгілікті болуын жақтаушы жəн оны дамытушы. Ол өз еңбегінде көп жағдайда экперименталды-педагогикалық процеске жəне оның нəтижесіне сүйенеді. Авторитарлы жүйенің қалыптасуын тарихи салдармен байланыстырады, яғни консерватизмнің басымдылығы. Сондықтан да ол көптеген идеялардың, бастамалардың дамуына тосқауыл болды. Əр бала туылғаннан бастап белгілі бір миссиямен туылады деп санайды, яғни əр бала өзіне тəн нышан,белгілермен туылады дейді. Сол ерекшеліктерді дамыту үшін авторитарлы білім беруді жойып, ізгілендіру арқылы жүргізіледі деп атап өткен. Сонымен гумандық педагогика баланы өзіндік табиғи ерекшеліктерімен қабылдайды. Білім берудің ізгілендіру технологиясының негізін қалаған Ш.А. Амонашвили. Әрбір бала-керемет рухани күш иесі.Кез-келген мұғалім әр балаға рухани күш иесі ретінде қарау керек. Мұғалімнің мұндай көзқарасы баланың белсенділігін арттырады. Білімге деген құштарлығын көбейтеді. Балаға сеніммен қарау баланы тек қуаттандыра түседі. Оның басты еңбектерінің бірі «Ізгілік педагогикасы жайлы ойлар» деп аталады. Бұл еңбегінде ол авторитарлы білім беруді қатты сынға алады. Ізгілік-бұл адамдарға деген адамгершілік, сүйіспеншілік қатынас, бұл өзге адамға жақсылық жасаудың негізі. Өзінің эксперименттік мектебінде Ш.А.Амонашвили ынтымақтастық педагогика, жеке ықпал, тіл жөне математика пәндерін оқытудың әдістерін жасап, ендірді. Мақсатты бағыттары: - Баланың жеке касиетін аша отырып, азамат етіп тәрбиелеу. - Баланың жаны мен жүрегіне жылылық ұялату. - Танымдық күшін қалыптастыру жөне дамыту. - Алған білімін кеңейтуге, тереңдетуге жағай жасау. Тұжырымдама ережелері: - Ынтымақтастық педагогикасы тұжырымдалады. - Рухани жетілдіру. - Бала психологиясын дамытуға, есейтуге және еркіндік құштарлығына қалыптастыру; - Әсемдікті, әдемілікті сезіну, қабылдау. Сабақ - бала өмірінің негізгі түрі. Күн сабағы, қуаныш сабағы, достық сабағы, шығармашылық сабағы, еңбек сабағы, ойын сабағы, кездесу сабағы, өмір сабағы. Балаға деген ізгілік қадамның күшіне сенім. «Ондаған, жүздеген жолдардың, оқушы мен оқытушы арасындағы руханилықтың байланыстырушысы бұл-жүрекке деген адами жолдың, ең маңыздылары ол мұғалім мен оқушы арасындағы серіктестік. Біз мұғалім мен оқушыны рухани тұтастықтың қалыптастырылуына тырысамыз» - дейді. Ш.А. Амонашвили «Рухани ізденістің биіктігі оқушы мен мұғалімнің қарым-қатынасында ерекше, сенім орын алады, ал білім - адамға жүрекпен ақыл арқылы беріледі, өйткені ол адам жанына сүйіспеншілік арқылы жол табады.…» -дегендей, бала тәрбиесіндегі ең бастысы- рухани біртұтастықта. Ізгілікті –адамгершілік үрдісіндегі мұғалімнің негізгі ұстанымдары: Мұғалімнің заңдары: Баланы сүю; Баланы түсіну; Мұғалімнің басқарушылық қағидалары: Бала тұлғасын құрметтеу қағидасы; Баланың қалыптасуында - ұстамды, сабырлы болуы. Мұғалімнің өсиеттері: Бала қабілетінің шексіздігіне деген сенім; Өзінің педагогикалық қабілеттеріне деген сенім; Балаға деген ізгілік қадамның күшіне сенім. «Ондаған, жүздеген жолдардың, оқушы мен оқытушы арасындағы руханилықтың байланыстырушысы бұл-жүрекке деген адами жолдың, ең маңыздылары ол мұғалім мен оқушы арасындағы серіктестік. Біз мұғалім мен оқушыны рухани тұтастықтың қалыптастырылуына тырысамыз»- дейді Ш.А. Амонашвили өз еңбектерінде. Ш.А. Амонашвилидің өскелең ұрпақты тәрбиелеп отырған жас ұстаздар қауымына маңызы зор. Мектептегі ұстаз – оқушының шамшырағын жағар тұлға болып табылады. Сондықтан да оқушыларға сапалы білім ғана емес, рухани, ізгі тәрбие беруіміз қажет. |