История Казахстана Государственный экзамен билеты. 1 билет. 1 билет азастан аумаыны Ресей империясыны рамына кіруі негізгі кезедері
 Скачать 207.93 Kb.
|
|
Қазақстан халықтары Ассамблеясын құру 1990 жылдардың басында Президент Н. Назарбаев барлық ұлттық мәдени орталықтарды біртұтас ұйымға – Қазақстан халықтары Ассамблеясына біріктіру идеясын білдірді. Оның негізгі міндеттерінің ішінде: Қазақстанның барлық этностарының рухани жаңғыруы мен дамуы; өркениетті, демократиялық қағидаттарға негізделген, мемлекеттік ұлттық саясаттағы түрлі халықтар мен этностардың мүдделерін құрметтеуге негізделген ұлтаралық қатынастар мәдениетін қалыптастыру. Сессия 1995 жылы 24 наурызда Алматыда өтті, оның құрамына 40 ұлттық мәдени орталықтардың өкілдері кірді. Білім берудің басынан бастап ол ұлттық саясаттың барлық спектрі бойынша Мемлекеттік актілерді қабылдауға тікелей қатысады. 2008 жылы әлемде теңдесі жоқ "Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы" Заң қабылданды. Ассамблея мен ұлттық мәдени орталықтардың бастамасы мемлекеттік деңгейде қолдау табады. 1995 жылы Қазақстан халықтары ассамблеясы республика тарихында тұңғыш рет – Президенттің өкілеттігін 2000 жылғы 1 желтоқсанға дейін ұзарту туралы референдум өткізуге бастамашы болды. Осыдан кейін Ассамблея іс жүзінде Қазақстанның көптеген этникалық халқын біріктіретін белсенді жұмыс істейтін қоғамдық институтқа айналды. Ол 1995 жылғы Конституцияның қабылдануын қолдады. Тұтастай алғанда, ҚХА қызметінің басынан бастап республика этностарының мәдениетін жаңғыртуға және дамытуға елеулі үлес қосты. Наурызмейрамдар, корей, неміс мәдениеттерінің фестивальдері, татар-башқұрт сабантуйі республикалық деңгейде дүнген, күрдтер және басқа да этностардың форумдары – мерекелері өткізілді. Қазақстан халқы Ассамблеясы бүгінде барлық этностарды білдіретін ондаған қоғамдық бірлестіктер болып табылады, Ассамблея Қазақстанның көпұлтты халқын шоғырландырудың нақты институтына айналды. Ассамблея Қазақстан азаматтарын патриотизм рухында тәрбиелеу және достық пен бірлік сезімін нығайту жөнінде көп жұмыс атқаруда. 50 билет ҚР Президентінің этносаралық және конфессияаралық келісім, толеранттылық және өзара сыйластық қоғамын салу саясаты Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың бастамасымен 1995 жылы 1 наурызда Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылды. Қазақстан халқы Ассамблеясы этникалық өзіндік сана мен мәдениеттің жандануын қамтамасыз етті, елдегі бейбітшілік пен келісімді сақтауға ықпал ете отырып, этникалық процестердің бірыңғай саяси, құқықтық, мәдени өрісін қалыптастырды. 2008 жылдың қазан айында "Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы"Заң қабылданды. Құжат осы институттың саяси танылуын және бейбітшілік пен келісімді нығайтудағы рөлін, оның қызметін нормативтік-құқықтық реттеуді, орталықта және жерлерде институционалдық вертикальдың бірлігін қамтамасыз етуді белгіледі. Мемлекеттің үйлесімді және үдемелі дамуын қамтамасыз ету Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың сауатты, тексерілген және нәзік тіл саясаты болды, ол бастапқыда елдің орыс және басқа этностарының қолдауымен мемлекеттік тілді қайта жаңғырту және дамыту бағытын ешқандай кемсітусіз жариялады. Қазақ тілін дамыту үшін барынша қолайлы жағдайлар жасалған. Барлық жерде қазақ тілінде оқытатын мектептер мен балабақшалар ашылуда. Этносаралық келісімнің әлеуетін нығайту үшін ел Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев бірқатар шараларды жүзеге асыруды ұсынды. Ең алдымен, білім беру және тәрбие жүйесі арқылы қазақстандық қоғамда азаматтық бірегейлікті, толеранттылықты дамыту, БАҚ-та этносаралық қатынастар тақырыбын дұрыс жариялау, қазақстандықтардың құқықтық мәдениетін арттыру қажет. Ұлттық бірліктің маңызды құрамдас бөлігі-біздің қоғамдағы конфессияаралық келісім. Табыстың кепілі-мемлекеттің күшті әлеуметтік саясаты. 51 билет Қазақстан Республикасының тілдерді дамыту саясаты Қазіргі уақытта Қазақстанда қазақ тілімен қатар мектептерде елде тұратын халықтардың 10-нан астам ұлттық тілі оқытылады. Мемлекет басшысы "Қазақстан-2050 "Стратегиясы" атты Қазақстан халқына Жолдауында, бүкіл әлем сияқты, Қазақстан білім берудің жаңа әдістеріне көшуі қажет екенін атап өтті. Тілдердің үштұғырлығы саясатының негізінде ел азаматтарының қазақ тілін білу талабы жатыр. Қазақстанның тіл саясатында әлемдік тілдердің бірі болып табылатын және қазіргі әлемде кең таралған орыс тіліне ерекше мән беріледі. Үшінші элемент-қазіргі әлемде үстемдік ететін ағылшын тілі.Тиімді мемлекеттік тіл саясатын әзірлеу нақты тілдік жағдайды барабар бағалауды көздейді. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы тіл саясатының басым бағыттары нақты айқындалды , алайда оларды жүзеге асыру экономикалық саладағы проблемалар мен қайшылықтармен, ұлттық бірегейлік дағдарысымен, этникалық бәсекелестікпен, Тілдер туралы Заңды іске асырудағы қиындықтармен қиындады.Тіл саясаты іс жүзінде өзінің тиімділігі мен тиімділігін дәлелдейтін тіл мәселелерін шешудің белсенді факторына айналуы тиіс. Елімізде бірыңғай тіл саясатын жүргізу үшін мемлекеттік органдардың, қоғамдық бірлестіктердің, діни және өзге де ұйымдардың күш-жігерін үйлестіру қажет.Мемлекет мемлекеттік тіл мәртебесін іске асыру үшін жағдай жасауға міндеттенеді. Мемлекеттік тілдің беделін оны меңгеру әрбір азаматтың өмірлік қажеттілігіне, қазақстандық патриотизмнің құрамдас бөлігіне айналатындай деңгейге көтеру қажет. 52 билет Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты: көпвекторлылық тұжырымдамасы (1992-2016 жж.) ҚР Президенті Н. Назарбаевтың пікірінше, көпвекторлық " әлемдік істерде маңызды рөл атқаратын және еліміз үшін практикалық қызығушылық тудыратын барлық мемлекеттермен достық және болжамды өзара қарым-қатынастарды дамыту "дегенді білдіреді. Бұл міндетті шешу үшін Қазақстан мынадай басым сыртқы саяси бағыттарға назар аударуды орынды деп санайды: мемлекетаралық бірлестіктердің қызметіне қатысу, Ресеймен және Қытаймен стратегиялық ынтымақтастық; Қырғызстанмен, Тәжікстанмен, Түрікменстанмен және Өзбекстанмен достық қатынастарды қолдау; АҚШ-пен, Еуропалық Одақ елдерімен, сондай-ақ ЕҚЫҰ және Солтүстік Атлантикалық Шарт Ұйымы (НАТО) сияқты ұйымдармен сындарлы өзара іс-қимыл; Ислам әлемі мемлекеттерімен ынтымақтастық; Азия-Тынық мұхиты өңірі елдерімен (АТР) әріптестік байланыстар. ҚР Президенті Н. Назарбаевтың пікірінше, Қазақстан-Ресей қатынастары сенім мен стратегиялық әріптестіктің жоғары деңгейінде тұр. Қазақстандық сыртқы саясаттың басым бағыты ұзақ мерзімді мақсаты бейбіт жағдайды сақтау болып табылатын ҚХР-мен ынтымақтастық болып қала береді. Ислам елдерімен ынтымақтастық шеңберінде Қазақстан үшін дін саясаттан бөлінген зайырлы мемлекет ретінде елді позициялау маңызды міндет болып табылады. Азия-Тынық мұхиты аймағы (АТР) елдерінің өсіп келе жатқан экономикалық маңыздылығын ескере отырып, Қазақстан үшін Жапония, Үндістан, Корея Республикасы, Пәкістан, сондай-ақ Малайзия, Сингапур, Таиланд және Индонезиямен ынтымақтастықты тереңдету үлкен қызығушылық тудырады. Осылайша, көпвекторлы сыртқы саясатты табысты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Халықаралық қатынастар жүйесінде лайықты орын алып, сенімді, қағидатты және болжамды серіктес ретінде беделге ие болды. 53 билет Қазақстан Республикасының халықаралық және еларалық ұйымдардағы ынтымақтастығы (ҰҚШҰ, ЕҚЫҰ, Шанхай ынтымақтастық ұйымы және т. б.) Қазақстан және Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ). 1992 жылы 2 наурызда Қазақстан Республикасы БҰҰ мүшелігіне қабылданды. Қазақстанның БҰҰ жүйесінің жұмысына қатысуы еліміздің егемендігі мен тәуелсіздігін нығайтуға ықпал етеді. Тәуелсіздік жылдарында Қазақстан Халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдауға: ядролық қарудан бас тартуға, Азияда сенім шараларын құруға, Еуразия кеңістігіндегі интеграциялық процестерді нығайтуға, өркениеттер мен діндер диалогын көтермелеуге зор үлес қосты. Республика БҰҰ-да әлемдік мәселелерді шешуге салмақты және сындарлы көзқарасы бар мемлекет ретінде кеңінен танылды. Қазақстан және Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы (ЕҚЫҰ). Қазақстан ЕҚЫҰ-ға 1992 жылы 30 Қаңтарда кірді. Сол жылдың 8 шілдесінде республика ЕҚЫҰ-ның Хельсинки Қорытынды актісіне, ал 23 қыркүйекте Жаңа Еуропа үшін Париж хартиясына қол қойды. Қазақстан тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында әлемдік державалар мен беделді халықаралық ұйымдардың, соның ішінде ЕҚЫҰ-ның қолдауына мұқтаж болды. Сонымен қатар, әлемдік қоғамдастық төртінші қуатты ядролық арсеналдың иегері болған жас мемлекетке де қызығушылық танытты. Жалпыеуропалық кеңестің толыққанды қатысушысы бола отырып, Қазақстан оны одан әрі дамыту үдерістеріне белсенді қатысты. Қазақстан және ислам конференциясын ұйымдастыру (ИЫҰ).Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 12 желтоқсанда Ислам Конференциясы (ИЫҰ) ұйымына толыққанды мүше ретінде кіруі елдің сыртқы саяси өміріндегі елеулі оқиға болды. Ислам әлемімен белсенді өзара іс-қимыл сыртқы саясаттың басымдықтарының бірі болып табылады. Өз тарапынан Ислам әлемі Қазақстанды мұсылман қауымдастығының ажырамас бөлігі ретінде қарастырады. Қазақстанның ИЫҰ жұмысына қатысуы және республиканың мұсылман қоғамдастығындағы оң имиджі өз кезегінде ислам әлемінің жетекші елдерімен екіжақты қатынастарды одан әрі нығайтудың маңызды алғышарты болып табылады. Қазақстан және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (ТМД).Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына (ТМД) қатысушы мемлекеттермен ынтымақтастық Қазақстанның сыртқы саясатының басым стратегиялық міндеттерінің бірі болып табылады. Қатысушы мемлекеттердің бірлескен қызмет салаларына: адамның құқықтары мен негізгі бостандықтарын қамтамасыз ету; сыртқы саяси қызметті үйлестіру жатады; ортақ экономикалық кеңістікті, кеден саясатын қалыптастыру мен дамытудағы ынтымақтастық; көлік, байланыс жүйелерін дамытудағы ынтымақтастық; денсаулық пен қоршаған ортаны қорғау; Әлеуметтік және көші-қон саясаты мәселелері;ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес; қорғаныс саясаты және сыртқы шекараларды қорғау саласындағы ынтымақтастық. Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы (ШЫҰ).ШЫҰ-2001 жылы Қытай, Ресей, Қазақстан, Тәжікстан, Қырғызстан және Өзбекстан көшбасшылары құрған өңірлік халықаралық ұйым. Ұйымның басты міндеттері тұрақтылық пен қауіпсіздікті нығайту, терроризмге, экстремизмге қарсы күрес, экономикалық және энергетикалық ынтымақтастықты, ғылыми және мәдени өзара іс-қимылды дамыту болып жарияланды. 54 билет ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың еуразиялық идеясы және оны ТМД шеңберінде іске асыру (Еуразиялық экономикалық кеңістік, Еуразиялық экономикалық одақ құру) 1994 жылы наурызда ММУ профессорлық-оқытушылық құрамы алдында сөз сөйледі. Тәуелсіз Қазақстанның басшысы М. в. Ломоносова алғаш рет Еуразиялық мемлекеттер одағын құру идеясын ұсынды. Нұрсұлтан Назарбаевтың идеясы бұрынғы кеңестік республикалар КСРО ыдырауының жағымсыз салдарын бастан өткерген кезеңде айтылды. Посткеңестік транзиттің алғашқы жылдарынан бастап интеграцияны Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттердің бәсекеге қабілеттілігін арттырудың, оларды әлемдік қоғамдастыққа тиімді енгізудің маңызды құралы ретінде қарастырады. Бұл ретте Еуразиялық тұжырымдама Қазақстанның сыртқы саяси бағдарларын ғана емес, ішкі саяси даму міндеттерін де айқындады. Назарбаевтың Еуразиялық идеясының басты "өнімі" Қазақстан аумағында тұратын көптеген этностардың бірлігі мен келісімі арқылы құрылған "Қазақстан ұлты" феноменінің өзі болды. 1994 жылы өзі үшін саясаткер ретінде де, адам ретінде де Нұрсұлтан Назарбаев жасаған таңдау, сынақ пен қателік арқылы ұзақ қозғалыстан кейін ғана нақты контурға ие болады. ЕурАзЭҚ пен Кеден одағының құрылуы посткеңестік республикалардың өзара іс – қимылдың неғұрлым жоғары деңгейіне-Мемлекеттердің Еуразиялық Одағына қарай қозғалысын көрсетеді. Жалпы, Еуразиялық одақтың құрылуы посткеңестік кеңістік мемлекеттері үшін жаңа дәуірдің бастауы болуы мүмкін. Бұл ауқымды міндетті тарихи стандарттар бойынша қысқа мерзімде іске асыру, ең алдымен, Қазақстанның Тұңғыш Президенті, қазіргі еуразияшылдықтың негізін қалаушы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың саяси еркі мен пассионарлық энергиясының арқасында мүмкін болғанын мойындау керек. 55 билет ҚР Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы Қазақстан қоғамын жұмылдыру мен шоғырландыру факторы ретінде (1996 - 2000 жылдар) Бұл Жолдаудың негізгі идеясы-қоғамды шоғырландыру. Оның қажеттілігі бүкіл қоғам мен мемлекет үшін маңызды. Мемлекеттің негізгі идеялары, осы тұжырымдамаға сәйкес, халықтың бірлігі, тұрақтылық, ұлтаралық келісім, компаға келу және төзімділік болуы керек. Қоғамда адамгершіліктің жалпыадамзаттық нормаларына, ұлттық дәстүрлер мен патриотизмге сүйене отырып, рухани құндылықтар орнығуы керек. Қазақстан Президенті 1997 жылы "Қазақстан-2030" Стратегиясын ұзақ мерзімді дамыту бағдарламасын ұсынды. Оның басты шарты қазақстандық қоғамның алға қойылған мақсаттарға қол жеткізудегі ұйымшылдығы, халықтың барлық топтары мен топтарын ортақ міндеттерді шешуге бағытталған стратегия төңірегінде шоғырландыру болып табылады. Егер билік қоғамның және халықтың әртүрлі топтарының қажеттіліктерін дұрыс ескеріп, басымдықтарды анықтап, оларды жүзеге асыруды қамтамасыз ете алса, бұл нақты болуы мүмкін. Саяси тұрақтылықты орнату және қоғамды шоғырландыру барысында пайда болуы мүмкін заңсыз әдеттер, ерекше мүдделер, дін, жас ерекшеліктері немесе басқа факторлар сияқты кедергілердің пайда болуына жол бермеу қажеттілігі туралы бөлек айтылды. "Қазақстан – 2030" Стратегиясы Қазақстанның мемлекеттік идеологиясын қалыптастыруда қуатты серпін болды және белгілі бір дәрежеде қазақстандық қоғамды жұмылдыру мен шоғырландыруға ықпал етті. Елдің ішкі жағдайын жақсарту үшін Ұлт жоспары - бес институционалдық реформаны іске асыру бойынша 100 нақты қадам ұсынылды. Әр адам Қазақстан азаматы болып саналуы тиіс. Егер әркімнің ұлтына, жынысына және басқа белгілеріне қарамастан мемлекеттік қызметке кіру мүмкіндігі бірдей болса, сондай-ақ сот жүйесінде кемсітушілік болмаса, онда бұл сәйкестік пен тең құқықты, демек демократияны тудырады. 56 билет "Қазақстан-2030" мемлекеттік Даму стратегиясы (1997 ж.): басым мақсаттар және оларды іске асыру 1997 жылы "Қазақстан-2030"стратегиялық бағдарламасы жарияланды. Онда "басымдықты ұзақ мерзімді мақсаттар" көрсетілген: 1. Ұлттық қауіпсіздік. Өзінің тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз ету үшін Қазақстан мықты мемлекет болуға және көршілерімен сенімді және достық қарым-қатынаста болуға тиіс. Қазақстанның барлық азаматтарында патриотизм мен өз еліне деген сүйіспеншілік сезімін дамыту. Қарулы Күштерді салу және жаңғырту, олардың кәсіби даярлығы мен жауынгерлік әзірлігінің деңгейін арттыру, заманауи қару-жарақ құралдарымен жарақтандыру. 2. Ішкі саяси тұрақтылық және қоғамның шоғырлануы. Ішкі саяси тұрақтылық пен ұлттық бірлікті сақтау және нығайту, бұл Қазақстанға қазіргі және одан кейінгі онжылдықтар ішінде ұлттық стратегияны іске асыруға мүмкіндік береді. Осы басымдықты орындау үшін Стратегияның келесі компоненттері бар: елдің барлық азаматтары үшін мүмкіндіктердің теңдігіне негізделген бірыңғай азаматтықты дамыту кепілдігі, этникалық келіспеушіліктердің себептерін жоюды қамтамасыз ету, қоғамдағы бар мен жоқтың арасындағы айырмашылықты азайту, адамдар арасындағы қарым-қатынас пен коммуникативтік байланыстардың барлық түрлерін дамыту. 3. Шетелдік инвестициялар мен ішкі жинақтардың жоғары деңгейі бар ашық нарықтық экономикаға негізделген экономикалық өсу. Салауатты экономикалық өсу стратегиясы күшті нарықтық экономикаға, мемлекеттің белсенді рөліне және елеулі шетелдік инвестицияларды тартуға негізделген. 4. Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі және әл-ауқаты. Барлық қазақстандықтардың өмір сүру жағдайларын, денсаулығын, білімі мен мүмкіндіктерін үнемі жақсарту, экологиялық ортаны жақсарту. 5. Энергетикалық ресурстар. Табыс алу мақсатында Мұнай мен газды өндіру мен экспорттауды жылдам ұлғайту жолымен Қазақстанның энергетикалық ресурстарын тиімді пайдалану. 6. Инфрақұрылым, әсіресе көлік және байланыс. Халықаралық көлік және сауда байланыстарын қамтамасыз ететін темір жолдардың негізгі бағыттарын жаңғырту. Жеке автомобиль жолдарын салу, қолданыстағы автомобиль жолдарын жекешелендіру бойынша жұмысты бастау. Қазіргі заманғы халықаралық талаптар деңгейінде оларға сервистік қызмет көрсетуді қамтамасыз ету. Әуежайларды қайта құруды бастау; қызмет көрсету және сервисті қамтамасыз ету деңгейін халықаралық стандарттарға жеткізу; телекоммуникациялық қызметтердің тәуелсіз және тиімді жүйесін құру. 7. Кәсіби мемлекет. Басым мақсаттарды іске асыруға қабілетті үкімет құру. Үкімет пен жергілікті билік түпкілікті қалыптасатын стратегияның негізгі принциптері: бірнеше маңызды функцияларды орындауға шоғырланғанактам және кәсіби үкімет; стратегияларға негізделген іс-қимыл бағдарламалары бойынша жұмыс; министрліктер ішінде орталықтан аймақтарға және мемлекеттен жеке секторға орталықсыздандыру; шешуші және аяусыз күрес сыбайлас жемқорлықпен; Кадрларды жалдау, даярлау және жылжыту жүйесін жақсарту. 57 билет Ұлт жоспары-" Қазақстан-2050 " (2012 ж.): жеті ұзақ мерзімді басымдық "Қазақстан 2050" Стратегиясы еліміздің ХХІ ғасырдағы тұрақты ұзақ мерзімді даму бағытын айқындайды. 1. Жаңа бағыттың экономикалық саясаты-кірістілік, инвестициядан қайтару және бәсекеге қабілеттілік қағидаттарындағы жан-жақты экономикалық прагматизм. Біріншіден, экономикалық орындылық пен ұзақ мерзімді мүдделер тұрғысынан барлық экономикалық және басқарушылық шешімдерді қабылдау. Екіншіден, Қазақстан тең құқылы бизнес-серіктес ретінде қатыса алатын жаңа нарықтарды айқындау, экономикалық өсудің жаңа нүктелерін құру. Үшіншіден, экономикалық әлеуетті арттыру мақсатында қолайлы Инвестициялар құру, сондай-ақ инвестициялардың кірістілігі мен қайтарымы. Экономиканың тиімді жеке секторын құру және мемлекеттік-жекешелік әріптестікті дамыту қажет. |