сопр 2-этап. 1билет Диагнозы Созылмалы заымдану жарасы
 Скачать 54.56 Kb.
|
|
15-билет Жазық лейкоплакия (плоская лейкоплакия – leicoplaqia planus) кілегей қабық бетінде созылмалы зақымдануға ұшыраған аймақта гиперкератоздану нәтижесінде ақшыл-сұр түсті, күңгірт біртұтас ошақтың пайда болуымен және жұқа шылым оралған қағазды жапсырып қойғандай көрініспен сипатталады. Жабынды эпителийдің мүйізгектенуі біркелкі болмағандықтан, жарақат ошағы ақшыл-сұр немесе ақ түсті даққа ұқсайды, қырып байқағанда алынбайды, шекарасы тегіс емес, иір-қиыр, беті кедір-бұдырлау және құрғақ болады. Төңірегіндегі дәнекер тінде қабыну үрдісі, ал мүйізгектену ошағының астында тығыздану аса байқалмайды. Лейкоплакия ошағы көбінесе ұрттың кілегей қабығында тістердің тістесу деңгейінде, езуге жақынырақ, тілдің бүйір беттерінде немесе үстінде, тістері жұлынған альвеола өсіндісінің қырында, ерін жиегінде көбірек ораналасады. Езуге жақын орналасқан лейкоплакия ошағының шыңы ұртқа қараған үшбұрышқа ұқсас келеді. Қатпарлы тілдің үстінде орналасқан лейкоплакия ошағы ауыз түбінде немесе ұртта орналасса, жиырылған ақшыл-сұр жарғаққа ұқсайды (сурет) Жазық лейкоплакияның бір түрі – Таппейнер лейкоплакиясы (шылым шегушілер лейкоплакиясы, таңдайдың никотиндік лейкокератозы). Көп жағдайда шылым шегушілер арасында кездеседі және қатты таңдайдың кілегей қабығының ақшыл-сұрланып қалың дамуымен, күңгіртенумен сипатталады және бетінде көптеп кеңейген ұсақ сілекей бездерінің түтіктері ашық-қызыл ноқаттар түрінде көрінеді. Егер біраз тосып байқаса, олардың ауызынан еріген шыққа ұқсас мөлдір тамшылар бөліне бастайды. Жазық лейкоплакия ешқандай субъективтік белгілер туындатпай, ауызда ұзақ жылдар сақталуы мүмкін, ал кейде жарақат ошағында құрғау, кедір-бұдырлық сезімдері мазалайды. Аурудың бұл түрі 1-5% жағдайда қатерлі ісікке (обырға) айналады.Егерде созылмалы зақымдаушы ықпалдардың әсері жойылмаса көп жағдайда жазық лейкоплакия верукозды немесе эрозиялы-жаралы түріне ауысады. Гистологиялық зерттеулер кезінде лейкоплакия ошағындағы кілегей қабықтың нағыз дәнекер тін қабатында жайылған созылмалы қабыну үрдісі, ал жабынды эпителийде акантоз, паракератоз, гиперкератоз байқалады. Жазық лейкоплакияны қызыл жалпақ теміреткіден, қызыл жегіден, екіншілік мерезден, жұмсақ лейкоплакиядан, химиялық заттардан күюден, кандидоздан (сүттемеден) ажырата білу керек. Қызыл жалпақ теміреткі кезінде ақшыл-сұр түсті, жылтыр, диаметрі 1-3 мм көп пішінді папулалар әртүрлі өрнек құрап, симметриялы, көбінесе екі ұрттың кілегей қабығында үлкен азу тістер тұсында немесе сыртында орналасады. Қызыл жегі кезінде мүйізгектену ошағының төңірегінде тұрақты қызару және атрофиялану үрдістері байқалады. Екіншілік мерез кезінде ақшыл-сұр папулалардың астында тығыздық байқалады және беттерін қырып байқаса, эпителий қабаты сылынып, эрозияланған ошақ көрінеді. Эрозия бетінен алынған қырманы зерттегенде бозғылт трепонемалар табылады және серологиялық реакциялар оң болады. Кандидоз (сүттеме) кезінде ақ түсті қақ жарақат ошағынан оңай қырылады (соскоб), көп мөлшерде саңырауқұлақ клеткалары мен жалған мицелий анықталады. Жұмсақ лейкоплакия кезінде жарақат ошағындағы кілегей қабық белгілі шекарасыз күңгірттенген, борпылдақ консистенциялы, беті толассыз түлеуге ұшырап отырады. Химиялық әсерден күю кезінде кілегей қабық бетінде ақшыл-сұр түсті қатты жарғақ пайда болып, төңірегінде қабыну үрдісі қосылып, ауру сезімі мазалайды. Жазық лейкоплакияны емдеу төмендегі шараларды қарастырады:
Емдеу шаралары бір курспен аяқталмайды. Жарақат ошағы толық жойылғанша емді жылына 2-4 рет қайталап отыру керек. Жоғарыда көрсетілген емдік дәрілерді қолданумен қатар жарақат ошағындағы созылмалы қабыну үрдісін тоқтатуға арналған шараларды жүргізген де тиімді болады(бутадион жақпасымен, құрамында кортикостероидтар бар жақпалармен күніне 2-3 рет бастырма қою). 16-билет Тұрпайы күлбіреуікше кезінде ауыз кілегейлі қабығы жиі жарақаттанады және ұзақ уақыт (бірнеше айдан 1-2 жылға дейін) аурудың бірден-бір белгісі болуы мүмкін . Көрер көзге өзгермеген ауыз кілегейлі қабығына қабығы жұқа және болбыр , көлемі әртүрлі эпителий ішінде құрылған бір немесе екі үш күлбіреуік бөрткен шығып , көп кешікпей жарылып , аса терең емес эрозиялы ошаққа айналады. Эрозия бетіндегі күлбіреуік қабығы ақшыл-сұр түсті өлі етті-қаққа айналады немесе сыдырылып түсіп , эрозия жиектерінде эпителий үзіктері ретінде сақталады . Егер эпителий үзігін стоматологиялық қысқышпен ықсып алып тартса , біраз жерге дейін эпителий қабаты сыдырылады . Осылай сыдырылу белгісін “ Никольский симптомы ” және бұл симптомды алудың бірінші варианты . Никольский симптомының екінші варианты егер жақын орналасқан екі күлбіреуік арасындағы аймақты доғал аспаппен үйкелесе , эпителий қабаты сыдырыла бастайды және эрозия пайда болады . Ал үшінші варианты алыс аймақтағы тері бетін үйкелеген кезде беткі эпителий қабаты сыдырылады немесе күлбіреуік бөрткен пайда болады . Ауыз ішінде күлбіреуік бөрткендер жиі үйкеліске ұшырайтын аймақта (ұртта , көбінесе үлкен азу тістер сыртында ,таңдайда , ерінде , ауыз түбінде , жұтқыншақта) пайда болады . Кейде ауызда тұрпайы күлбіреуікше күлбіреуік бөрткенсіз дамуы мүмкін . Алғашқыда жарақат ошаңында жабынды эпитетий күңгірттеніп , ошақтың орта бөлігінде көлемі тез үлкейетін шағын эрозия ошағы пайда болады . Сүртіп байқағанда бетіндегі өлеттенген эпителий жұқа құрғақ түрінде жеңіл сыдырылады және оның жұмыртқаның ішкі жұқа қабығына ұқсатуға болады Күлбіреуікше ауруы кезінде күлбіреуік бөрткендер көбінесе көп өзгермеген , кейде шамалы ғана қызарған көбірек үйкеліске ұшырайтын аймақтағы қарын , арқаның жауырын тұсы , қолтық , шап терілері тері бетінде орналасады . Бірнеше сағаттан кейін күлбіреуіктердің қабықтары созылып , жұқарады және алмұртқа ұқсап салбырап барып жарылады .Осыдан пайда болған эрозия ошақтары сарысулы немесе қанды қабықшалармен жабылады . Тері бетіндегі эрозиялар да қатты ашып ауырып , мазалауы мүмкін .Кейде күлбіреуік бөрткендердің ішіндегі сұйығы екіншілік инфекция әсерінен іріңді жалқыққа айналып , пликтеналар пайда болады . Аурудың диагнозын дұрыс нақтылау үшін күлбіреуікшені акантолиздемейтін күлбіреуікшеден буллезді пемфигоидтан , көптүрлі жалқықты қызармадан , ауыздың дәріден буллезді қабынуынан ,қызыл жалпақ теміреткінің буллезді түрінен , терінің герпеске ұқсас қабынуының Дюринг дерматиті , күлбіреуікті эпидермистен ажырата білу керек . Буллезді пемфигоид көбінесе асқан адамдар арасында кездеседі , ағымы қатерсіз , күлбіреуік бөрткендер эпителий астында орналасады , қабығы қалың келеді , Никольский симптомы теріс , акантолизденген клеткалар жақпа таңбада анықталмайды . Жергілікті емі : Ауыз гигиенасын дұрыс сақтауға үйрету , антисептиктерді , ауырусыздандырушы , микробтарға қарсы дәрілерді , кортикостероидты жақпаларды қолданып , эрозия ошақтарының екіншілік инфекциямен асқынбауын , тезірек жазылуын қамтамасыз ететін емдеу шараларын жүргізеді . Саңырауқұлақтарға қарсы дәрілерді қолдануды да ұмытпау қажет . 17-билет Диагноз:Көп жалқықты эритема Клиникасы:Аурудың инфекциялы-аллергиялық түрі көбінесе көктем-күз айларында кенеттен жедел басталады. Науқас адамның басы ауырып, бойын әлсіздік, салғырттық билеп, буындары сырқырап, бұлшық еттері сыздап, сүйектері шаншып, дене қызуы көтеріліп (38-39°С дейін), мазасы кетеді. Бір-екі тәуліктен кейін тері бетінде және ауыз кілегей қабығында бөрткендер пайда болады (ауыз кілегей қабығы 50-85% жағдайда жарақаттанады). Ауыз кілегей қабығында алдымен қатты қызарып ісінген немесе эритемалы ошақтар, ал біраз уақыттан кейін эпителий астында орын алған күлбірек немесе көпіршік бөрткендер пайда болып, көп ұзамай жарылып, аумақты эрозия ошақтарына айналады.Алғашқы кезде эрозиялы ошақтар беті сұр түсті өліетті қақпен жабылады және оны алу оңайға түспейді,қатты ауру сезімін, қанағыштық туындатады. өліетті қақтан ажырағаннан кейін ашық-қызыл түсті эрозия беті ашылады, төңірегінде эпителий үзіктері сақталуы мүмкін (Никольский симптомы теріс болады). Эрозиялы ошақ баяу жазылған жағдайда беті қайтадан сары түсті фибринді қақпен жабылады. Ауыз кілегей қабығы жарақаттанған кезде қатты ауру сезімі пайда болып, ас қабылдауға және сөйлеуге кедергі келтіреді. Науқас адам ашығып, жағдайы одан әрі нашарлайды. Ауыз күтімінің жоқтығы, тісжегімен бұзылған көптеген тістердің болуы, фузоспирохетоздық микробтардың тікелей әсері аурудың асқынуын туындатады. Эрозиялы ошақтар сарғыш-сұр түсті өліетті қақпен жабылады, тістер бетінде, тілдің үстінде қалың жабысқақ қақтар пайда болып, сілекей көп бөлініп, ауыздан жағымсыз иіс шығады. Аймақтық лимфа түйіндері ұлғайып, ауырғыш бола бастайды. Көптүрлі жалқықты эритема кезінде екі ұрттың, тілдің, жұмсақ таңдайдың ауыз түбінің және еріннің кілегей қабығы жиі жарақаттанады. Кейде осы аталған аймақтар қатар тұтаса жарақаттанады. Бұл кезде ауыз кілегей қабығы жайыла қызарып, қатты домбығып, ісінеді. Жалқықтану үрдісі жайыла дамығандықтан, сулы бөрткендер пайда болмай-ақ эпителий қабаты өліеттенуге ұшырайды. Бұл кезде ауыз кілегей қабығы тұтас ақшыл-сұрланады және химиялық заттардан болған күйікке ұқсас келеді. Еріндер кілегей қабығы мен ерін жиектері жарақаттанады, екі ерін де қатты домбығып, ерін жиектеріндегі эрозиялар қалың сарысулы, қанды сарысулы қабықшалармен жабылып, ауызды ашу қиындайды. Ауыздағы бөртпелер 10-12 тәулік сақталады және осы кезде ауық-ауық қайта шығып отыруы мүмкін. Тері бетіне шығатын бөртпелер көптүрлі болады. Олар дақты, папулалы, дақты-папулалы, көпіршікті, күлбіреуікті, көпіршікті-күлбіреуікті болуы мүмкін. Алғашқы кезде бөртпелер шыққанға дейін және шыққаннан кейін де қышу, қызу, күю сияқты сезімдер мазалауы мүмкін. Бөртпелердің саны аз болуы мүмкін, кейде көптеп шығып, топтаса, қолдың, білектің, білектің сыртқы бетінде, аяқтың, тізенің, санның алдыңғы бетінде симметриялы түрде орналасады. Сирек жағдайда алақан, бет, құлақ және мойын терілеріне шығуы мүмкін. Дақты-папулалы бөрпелер кезінде алғашында диаметрі 0,5-1,0 см, көтеріңкі орналасқан, көкшілдеу-қызыл түсті, шекарасы онша тегіс емес, домалақ пішінді дақты элементтер пайда болады (23-сурет). Біраз уақыттан кейін орталық бөлігі аздап төмендейді және көкшіл немесе сары түстенеді, ал жиегі ашық-қызыл түсті биіктеу қоршауға (бордюрге) ұқсап қалады. Немесе орталық бөлігінде шағын көлемді сарысулы, қанды-сарысулы жалқыққа толы көпіршік бөрткен пайда болып, сұйықтығы құрғауы нәтижесінде қабықшаға айналады («кокарда» симптомы). Кейде дақтардың орталық бөлігінде нүктелі некроздану ошақтары да пайда болуы мүмкін, әрбір бөрткен 7-8 күн сақталады. Кері дамыған кезде дақтар біртіндеп күңгірттеніп, сарғыш немесе қоңыр түстенеді, төңірегіндегі қоршау тегістеледі, беттері түлеп түсіп, орындарында қоңыр түсті пигментациялық ошақтар пайда болады. Сирек жағдайда беткей атрофиялануға ұшырайды. Бірнеше рет қайталап шығудың салдарынан бөрпелердің тері бетінде сақталуы 2-5 аптаға созылуы мүмкін. Аурудың салыстырмалы диагностикасы. Көптүрлі жалқықты эритеманың екі түрін бір-бірінен, акантолиздеуші және акантолиздемеуші күлбіреуікшеден, ауыздың жедел герпестік қабынуынан, екіншілік мерезден ажырата білу керек. Емі. Аурудың жедел дамуы кезеңінде науқас организмінің уыттануын азайтатын, десенсибилизациялайтын, жалпы жағдайын жақсартатын, ауыздағы жарақат ошағының жазылуын тездететін симптоматикалық ем жүргізеді. Аурудың жеңіл дәрежесі кезінде жалпылай емдеу үшін натрий салицилатын (0,5-1,0 г тәулігіне 4 рет), антигистаминдік дәрілерден супрастин немесе фенкарол (0,025 г тәулігіне 3 рет), тавегил (0,001 г 2 рет) және басқаларын, В тобындағы витаминдер жиынтығын, аскорутин, аскорбин қышқылын тағайындайды. Аурудың бетін этакридин лактаты 0,05 г тәулігіне 3 рет (10-20 күндей), левамизол (тәулігіне 150 г, бір аптада екі күн қатарынан, 5 күндік үзіліспен 2 ай қабылдайды) оңай қайтарады. Аурудың орта дәрежесінде жоғарыда аталған дәрілермен қатар көктамырға натрий тиосульфатының 30% ертіндісін 10 мл (күніне бір рет, барлығы 8-10 инъекция) құйған тиімді. Ауыр дәрежесі кезінде (инфекциялы-аллергиялық түрінде) кең спектрлі антибиотиктер, преднизолон (күніне 20-30 мг) тағайындайды және 5-7 күннен кейін 2-3 күнде бір 5мг-ға азайтып отырады. Сонымен қатар антигистаминдік дәрілер, натрий тиосульфатының 30% ерітіндісін, гемодез, витаминде, саңырауқұлақтарға қарсы дәрілер тағайындайды. Стивенс-Джонсон синдромы кезінде науқас аурухана жағдайында емделуі қажет. Преднизолонның үлкен мөлшерін (60-80 мг) уытсыздандырушы дәрілермен бірге (реополиглюкин, гемодез, физиологиялық еіртінді, глюкозаның 5% ертіндісі) көк тамырға қалыптасқан жүйемен құяды. Ауыз ішін тітіркендірмейтін, сұйық, жоғары қуатты тағам қабылдау туралы кеңес беріледі. Аурудың ремиссмялану кезеңіңде организмдегі созылмалы инфекция ошағын, оның ішінде одонтогендік ошақты жойып, иммундық жүйенің қызметін қалпына келтіру шараларын (иммунологтың қатысуымен) жүргізеді, организмнің қорғаныс қасиетін көтеріп, гипосенсибилизациялау мәселелерін (гистаглобинмен, гамма-глобулинмен, бактериялық аллергендермен, стафилококтық анатоксинмен) қарастырады. Гистаглобинді тері астына 1-2 мл аптасына 2-3 рет енгізеді, емдеу курсы 8-10 инъекциядан тұрады. Қылшаға және стафилококқа қарсы гамма-глобулинді де үш күнде бір рет 2 мл тері астына жібереді, емдеу курсы 5-7 инъекциядан тұрады. Міндетті түрде ауыз ішін сауықтырады. Токсико-аллергиялық түрінде себепші дәрі-аллергенді анықтап және оны қабылдауды тоқтатып, жоғарыда көрсетілгендей емдеу шараларын жарақаттың ауырлығына байланысты жүргізеді. Егерде ауру құрамында сульфгидрильді топ бар дәрілерден дамыған болса, натрий тиосульфатын емдік дәрілер қатарынан шығарып тастайды. Жергілікті емі ауыру сезімін басып, қабыну үрдісін тежеуге, жаралы ошақтардың жазылуын тездетуге бағытталады және бірізділікпен жүргізіледі. Жарақат ошақтарын жансыздандыру үшін жергілікті анестетиктерді бастырма ретінде немесе ауызды булау үшін (тримекаиннің 2-3%, лидокаиннің 2%, пиромекаиннің 2% еітінділері, 5% пиромекаин жақпасы) пайдаланады. Үй жағдайында ауырсыздандыру үшін ас қабылдар алдында және тістерін тазалар алдында төменде көрсетілген құрамды қоспамен (тримекаин 4,0, уротропин 8,0 және дистилденген су 200 мл) ауызды булаған тиімді. Бастырмалы жансыздандыру үшін аэрозольді препараттарды (Xylostesin-spray, Lidocain-spray, Anaesthesin-spray) қолданған да тиімді. Ауыз ішін, жарақат ошақтарын сутегінің асқын тотығының 0,25-0,5% ерітіндісімен, хлоргексидиннің 0,06% ерітіндісімен, хлораминнің 0,25% ерітіндісімен, 0,02% фурациллин және этакридин лактат ерітінділерімен шприцтің көмегімен жуып, мақта анжылармен сүртеді. Өліеттенген тіндерді ферменттермен (трипсин, химотрипсин, лизоамидаза) бастырма қойып ыдыратып, жуып-шайқап, сүрту арқылы алып тастайды. Эрозиялы ошақтардың жазылуын тездететін дәрілерден бастырма қояр алдында жарақат ошақтарын аэрозольді кортикостероидты препараттармен (оксикорт-аэрозоль, фторокор-аэрозоль, оксициклозоль-аэрозоль және б.) өңдеп алу керек. Олар жалқықтану, қабыну үрдістерін тежеп, қан тамырлардың өткізгіштігін азайтады. Эрозияның жазылуын жылдамдататын дәрілер ретінде кератопластиктер (каротолин, итмұрын және шырғанақ, зәйтүн майлары, 0,02% тезан линименті, А және Е витаминдерінің майлы ерітінділері) қолданылады. Ауыз кілегей қабығын күніне кемінде бір рет, ал аурухана жағдайында 2-3 рет өңдеген жақсы нәтиже береді. Тері бетіндегі жалқықты бөрткендер кортикостероидты және мырыш тотықты жақпамайлармен өңделу керек, ал құрғақ бөркендер өңдеуді қажет етпейді. Дақты бөрткендер аймағында қатты қышу, ысып-күю сияқты сезімдер мазаласа, олардың бетін 2% салицил спиртімен, Кастеллани сұйығымен өңдейді. Көздің кілегей қабығы жарақаттанған жағдайда 0,5% гидрокортизон немесе преднизолон жақпасын, 0,1% дексаметазон ерітіндісін пайдалануға болады. Физиотерапиялық емдеу әдістерін де қолдануға болады. Оларды аурудың даму кезеңін, науқастың жалпы жағдайын ескере отырып, дәрігер-физиотерапевт тағайындайды. Жергілікті иммунитетті көтеру үшін поливалентті антигенді жиынтық, имудон тағайындайды (соруға арналған түймедақ түріндегі препаратты күніне 8 рет 10-20 тәулік бойы қабылдайды). Аурудың барысын болжау. Көптүрлі жалқықты эритема ауруының ақыры қатерсіз, ал Стивенсон-Джонсон синдромы барысында қатерлі кездер болып қалуы мүмкін. 18 билет Диагноз:Қызыл жалпақ теміреткі Клиникалық көрінісі. Қызыл жалпақ теміреткі кезіндегі негізгі бөрткен-беті мүйізгектенген, диаметрі 0,2-3 мм домалақ немесе полигональды (көпбұрышты) папула. Тері бетіндегі папулалар күлгін немесе көкшіл-қызыл түсті, беттері жазық және балауызға ұқсас жылтыр. Ал ауыз кілегей қабығында шамадан тыс мүйізгектенудің және үйкеліске ұшыраудың нәтижесіндепапулалар ақшыл-сұр түске ие болады және өзгермеген кілегей қабық бетінде анық көрінеді. Басқа да клиникалық ерекшеліктері негізінде қазіргі кезде ауыз кілегей қабығында және еріндер жиегінде кездесетін аурудың алты түрін ажыратады: әдетті, жалқықтана-қызарған, эрозиялы-жаралы, буллезді, гиперкератозды және атипиялы. Дәрігер-стоматологқа көрінуге келетін науқастарда көбіне үш түрі (әдетті, жалқықтанақызарған және эрозиялы-жаралы) кездеседі. Әдетті немесе қарапайым түрі (типичная или простая форма) жиірек кездеседі. Ұсақ маржан түстес папулалар жеке немесе топтаса, әртүрлі өрнектер (шілтер торына, сақынаға, бұтаға, жапырақ өзектеріне, қар ұшқынына ұқсас) құрып, өзгермеген кілегей қабық бетінде аздап көтеріңкі орналасады және кедір-будырлы рельеф береді. Қызыл жалпақ теміреткі бөрткендері көбінде азу тістер тұсындағы екі ұрттың кілегей қабығында (сурет) ауыспалы қатпарларға жайыла орналасады. Тілдің үстінде және бүйір беттерінде орналасқан папулалар біріге отырып, әртүрлі көлемді (0,5-2 см дейін) ақшыл-сұр түсті лейкоплакия табақшасына (бляшкаға-тоғаға) ұқсас құрылымдар жасай орналасады. Бұл аймақтарда тіл бүртіктері толық атрофиялануға ұшырап жойылады немесе жартылай атрофияланып, ала сарт кетеді (сурет). Папулалар тек еріндер жиегінде сирек жағдайда орналасады және олар біріге келе ақшыл-сұр түсті жолақтар немесе жұлдызшылар пішініне ие болады. Еріндер жиегінде және кілегей қабығында орналасқан қызыл жалпақ теміреткі аймағында көп жағдайда еріннің гландулярл қабынуы дамиды. Қызыл иек, таңдай, ауыз түбі сирек жарақаттанады. Аурудың бұл түрінде ауыру сезімі аса мазаламайды, науқастар көбіне жарақат ошағындағы ысып-күю, құрғау, тырысу, сезімдеріне және кедір-бұдырлық білінетініне шағымданады. Көп жағдайда субъективтік белгілер болмағандықтан, басқа шағымдармен дәрігер-стоматологқа келгенде, кездейсоқ анықталады. Ауыз ішінде және еріндер жиегінде қызыл жалпақ теміреткі бөрткендері симметриялы орналасады. Тері бетіндегі папулалардың көлемі үлкендеу (2-5 мм), полигональды пішіндес, көбіне білектер, тізе, қарын және арқа терісінде орналасады. Папулалар көкшіл-қызыл түсті, алғашқы кезде беттері тегіс, жүре келе ақшыл-сұр түсті қабыршақтар табылып балауызға ұқсап жылтырай бастайды. Олар кейде жеке-жеке, ал көпшілік жағдайда топтаса орналасады және аздап қышып, ысып-күюіп миазалауы мүкін. Емі. Қызыл жалпақ теміреткімен ауырған науқас – толық клиникалық зерттеуден өтуі керек, жүйке жүйесінің, асқазан-ішек жолының жағдайына жете көңіл бөлініп, қан қысымының, қандағы глюкозаның деңгейі анықталу керек. Анықталған ауру болса, арнаулы мамн да емдеу шараларын жүргізгені тиімді болады. Дәрігер-стоматолог емдеуді ауыз ішін сауықтырудан бастайды, жарақаттаушы себептерді жойып, әртүрлі металқұрамды ортопедиялық конструкциялардың болмауын қамтамасыз етеді. Алмалы-салмалы протездер түссіз пластмассадан жасалып, амальгамадан қойылған пломбылар басқа пломбылармен (цементтен, композиттен) ауыстырылады. Шылым шегуді, ішімдік, ащы-қышқыл тағамдарды қабылдауды тоқтатып, ауыз гигиенасын үнемі сақтау тұралы кеңес беріледі. Қызыл жалпақ теміреткінің әдетті, гиперкератозды, жалқықтана-қызарған түрлерін жергілікті емдеудің үлгілері ұқсас. Дегенмен жалқықтана-қызарған түрінді ауыруды басатын, қабылдануды тоқтататын дәрілерді қолдаған да тиімді болады. Ауызды булау және шайқау үшін қайнатылған немесе бұқтырылған емдік шөптердің тұнбаларын пайдаланған жөн. 19-билет Диагнозы:Еріннің жапырақтана түлей қабынуы Еріннің жапырақтана түлей қабынуы - өздігінен дамитын ауру , Микуличпен және Кюмилмен (1922ж ) алғаш рет жазылған . Этиологиясы анықталмаған . Савкина Г.Д. (1970ж ) бойынша эксфолиативті хейлит көбінесе қорқыныш - депрессиялы синдроммен жүретін , шықшыт безінің гиперфункциясыдағы жүйке жүйесі тұрақсыз адамдарда кездеседі .Эксфолиативті хейлит кезіндегі науқастардың бір бөлігінде тұқымқуалаушылық белгілері байқалады .Иммуно -аллергиялық фактордың да маңызы бар .Хейлиттің дамуына себепкер жағдайдың бірі - науқастың герпетикалық инфекциямен ауруы . Құрғақ түрі ағымы созылмалы , моноформдылығымен ерекшеленеді . Науқастар еріннің құрғауына , тартылуына , тұрақты қышуына шағымданады .Науқастарда қабықтарды тістеу әдеті қалыптасқан .Бұл үрдіс көбінесе төменгі ерін қызыл жиегінің Клейннің сызығы бойында орналасады .Ерін ісінген , гиперемирленген , беті жұқа қабықпен жабылған , лента тәрізді ауыздың бір бұрышынан екінші бұрышына дейін жетеді .Ерін бетіндегі қабықты алғаннан кейін эрозия қалыптаспайды ,ерін қызыл жиегінің бір бөлігі бос болады , кейде қанайтын жарықтар пайда болады .Ауру монотонды , ремиссиясыз жүреді . Эксфолиативті хейлитті салыстыру қажет : Көптүрлі жалқықты эритемамен (бұзылыс элементтері - гиперемирленген фондағы көптеген эрозиялар). Актиникалық хейлитпен (айқын ісінген ,еріннің барлық беті зақымдалады) . Қызыл жалпақ теміреткінің эрозивті түрімен (бұзылыс элементтері - папула , бұзылысқа тән суретпен ) Қызыл жегімен (бұзылыстың ошақты сипаты , эритеманың болуы ,гиперкератоз , тыртықты атрофия). Емінде : поливитаминдер , А витамині , антигистаминді дәрілер ,бром препараттары , нейролептиктер , транквилизаторлар тағайындалады . Жергілікті : хейлиттің жалқықты түрінде қабынуды басу үшін және қабыршақтарды алып тастау үшін 1 % резорцин ерітіндісі немесе буровски сұйықтығы, озонды сұйықтық , ферменттер ерітіндісі қолданылады .Құрамында кортикостероидтар бар мазьдар( 0.5 % преднизалонды ,1%гидрокортизонды) сангвитирин немесе лютенурин 1 % эмульсиясы пайдаланылады. Хейлиттің құрғақ түрінде : А , Е витаминдерінің майлы ерітіндісімен және оливка , шиповник , облепиха немесе индиферентті жақпалармен (кремдермен) күніне 3-4 рет аппликация жасау қажет |