Хир стрм. №1-20 билет хир. Стом. 1билет в поликлинику обратился пациент 63 лет с жалобами на подвижность зуба Объективно зуб 1 подвижен в медиальнодистальном направлении, подвижность 3 степени, в полости рта имеется частичносъемный протез с опорой на , 1, 4 зубы.

• Название: 1билет в поликлинику обратился пациент 63 лет с жалобами на подвижность зуба Объективно зуб 1 подвижен в медиальнодистальном направлении, подвижность 3 степени, в полости рта имеется частичносъемный протез с опорой на , 1, 4 зубы.
• Анкор: Хир стрм
• Дата: 26.05.2021
• Размер: 79.33 Kb.
• Имя файла: №1-20 билет хир. Стом.docx
• Тип: Документы; #210294
• страница: 3 из 4

Жауабы: Қазіргі уақытта ең жиі жүргізілетін операция ол- тіс жұлу.

Тіс жұлу ауыр операция болып есептеледі, себебі, тіс өз ұясынан күштеп жұлынып алынады. Тіс жұлынған кезде дөңгелек сіңір, периодонт, сүйек қабығы қан тамырлары мен нерв талшықтары үзіледі, тіс ұясы да жараланады, оған ауыздағы заттар түседі. Ауыз қуысының адам организмдегі микробқа ең бай жері екендігін, оны стерилді ету мүмкін еместігін еске алсақ, онда тіс ұясындағы жарақатқа инфекцияның енуі түрлі қабыну процестеріне жол ашу қаупін арттыра түседі.

Жалпы тіс жұлу аспаптарына тоқтала кетсем. Негізгі тіс жұлу аспаптары анатомиялық қысқыштар, элеваторлар. Қысқыштар ұш бөліктен тұрады: 1) Жақтары -тістердің анатомиялық құрылысын есепке алыпішін ойық етіп бедерлеп жасалған. Тіс сауытын, немесе түбірдің қалған бөлігін қоса ұстайды. 2) Саптары - дәрігер ұстайтын бөлігі. 3) Құлыбы - қысқаштың екі бөлігін бір-бірімен бекітеді.

Есепке байланысты 3.4 тіс пен 4.4 тістер төменгі бірінші кіші азу тістер. Төменгі жақ тістерін жұлатын қысқаштардың жақтары мен саптары бір- бірімен 90' (яғни соған жақын) бұрыш түзеді. Бұлардың барлығы дерлік сапты бойлай иілген (саптары бір-бірінің үстіне орналасады), содан соң кейбіреулері (негізінен ақыл тістерді жұлу үшін) саптың қырына қарай иілген (горизонталь) саптары қатар орналасады. Саптың иілу белгісі: кіші, үлкен азу тістерге S - тәрізді иілген қысқыштар қолданылады, олардың сабы бері орналасқанмен жақтары тісті дәл ұстайды. Төменгі жақ тістері қысқыштардың жақтары мен саптары 90' бұрыш түзгендіктен, оларды құстұмсық деп те атайды. Оң мен солдың белгісі: жақтарының екеуі де бірдей қысқыштар оң, сол екендігіне қарамай қолданыла береді. Олар тік, тәрізді жақтары жұмыр, байонет, құстұмсықты қысқыштар.

Төменгі жақтың кіші азу тістерінің жұлу операциясына тұмсық тәрізді қысқыштар қолданылады, олардың бір-біріне түйіспеген дөңгелек ұштары мен ойықтары бар және олар басқа қысқыштардан ені мен иілуімен ерекшеленеді.

2. Субмандибулярлы сілекей безінің анатомиясы.

Жауабы: Субмандибулярлы сілекей безі эллипсоидты пішінді, грек жаңғағының пішінімен бірдей (шамамен 4х2х1,5 см) және субмандибулярлы үшбұрышта орналасқан. Субмандибулярлы бездің массасы 13-16 г құрайды.

Сыртқы жағынан, жатыр мойны фассиясының беткі тақтасы мен тері субмандибулярлы безге жақын орналасқан. Бездің медиальды беті шилофон және сублингвальды-тілдік бұлшықеттерге жақын орналасқан. Бездің жоғарғы бөлігі төменгі жақ денесінің ішкі бетіндегі субмандибулярлы фоссаға іргелес, ал төменгі жағы оның төменгі жиегінен шығады. Алдыңғы жағында бездің кішкентай процесі жақ-гипоидты бұлшықеттің артқы жиегімен байланысады. Бүйір беті бет артериясы мен тамырға жақын, сонымен қатар лимфа субмандибулярлы түйіндерге жақын орналасқан.

Безден өте қалың экскреторлық канал — вартон түтігі, ол ауыз қуысының түбіне қойылып, тілдің френулумына жақын орналасқан папиллярдың жоғарғы жағында кішкене тесікпен ашылады.

Иннервациясы: секреторлық парасимпатикалық - субмаксилярлы түйін және тимпаникалық жол (бет нерві), симпатикалық - сыртқы ұйқы плексусы.

Қан айналымын арттырады: темірлі бұтақтары беттік артериясы.

Веноздық ағу: субмандибулярлы тамыр

Лимфа ағымы: субмандибулярлы лимфа түйіндері.

12-билет

1. 32 жастағы науқас сынған тіске шағыммен емханаға жүгінді. Объективті: 3.5 тістің тәжі толығымен бұзылған, Сауыт деңгейінен төмен, тіс бұрын күрделі кариес үшін өңделген. 3.5 тісті алып тастау керек. 3.5 тісті алып тастау үшін қандай құралды қолдану керек, негізгі сипаттамаларын сипаттаңыз.

Жауабы:

3.5 тіс екінші премоляр,төменгі жақтың сол жағында.

Ұрттары түйісетін құстұмсықты қысқышты қолданамыз.

Қысқыштың ұрттары мен саптары 90⁰ бұрыш түзеді.Қысқыштың 3 бөлігі бар:

1.Ұрты(сабы);

2.Сабы;

3.Құлпы.

2. Сублингвальды(тіласты) сілекей безінің анатомиясы.

Жауабы:

Тіласты безі ( glandulae sublingualis ) -шырышты секрет бөліп шығаратын , альвеолалық - түтіктік без . Ол жақ - тіласты бұлшықеті үстінде , ауыз қуысы шырышты қабығының астында орналасқан . Без алдыңғы жиегімен төменгі жақсүйек денесінің ішкі бетіне , ал артымен төменгі жақсүйек асты безіне жақындайды . Оның кіші тіласты түтіктері ( ductus sublingualis minores ) ауыз қуысына , тіласты жүлгесі шырышты қабығын бойлай ашылады. Кейде төменгі жақсүйек асты безінің шығаратын түтігімен бірігіп тіласты бүртігіне ашылатын үлкен тіласты түтігі ( ductus sublingualis major ) кездеседі .

Қанмен қамтамасыздануы:тіл және беткей самай артерияларымен.Веналық ағым , артериялармен сәйкес веналар арқылы .

Лимфа ағымы , иекастылық және төменгі жақсүйек астылық лимфа түйіндеріне құйылады.

13-билет

В поликлинику обратился пациент 45 лет с жалобами на боль при накусывании на зуб 4.6. Объективно: зуб 4.6 разрушен на 2/3, из анамнеза: ранее лечен по поводу осложненного кариеса. Необходимо удалить 4.6 зуб. Какой инструмент нужно использовать для удаления 4.6 зуба, опишите основные характеристики.

Бұл тістерді алып тастау үшін S-тәрізді иілген құстұмсықтықысқыштар қолданылады, олар шиптің орналасуына байланысты оң және сол жақта болады. істік ұрт түбірдерінің арасына кіркп, екінші беті, таңдай түбірін алады.

2. Анатомические особенности строения височно-нижнечелюстного сустава;

Самай-төменгі жақ буынының топографоанатомиялық ерекшеліктері оның қабынуының клиникалық көріністері мен емдеу барысында маңызды орын алады.

Төменгі жақтың буын өсіндісі мен самай сүйегінің буын шүңқыры самай-төменгі жақ буынын қүрайды.

Самай-төменгі жақ буынының бір-бірінен айыратын ерек-шеліктері.

1. Буын беткейлері. Гиалинді шеміршекпен емес, нашар жүқа дәнекер тінді шеміршекпен қапталған. Бүл ерекшелігі буынның жиі жарақаттанып, іріңді қабыну дерттері кезінде тыртық немесе суйек тініне ауысыП кетуге бейімділігін сипаттайды (анкилоз).

2. Буын қабының қалыңдығы біркелкі емес. Алдыңғы жағы жүқа болғандықтан оңай созылады. Бұл буын басының алға шығуының себебі болып табылады.

3. Сырт жағынан буын тарамдары самай сүйегінің бет сүйегі өсіндісінен басталатын мықты сіңірмен бекітілген. Оның талшықтары төмен және артқа бағытталып буын өсіндісі мойынның артқы және сыртқы жағында қосылады. Талшықтардың біраз бөліктері буын қабымен бірігіп кетеді. Өзінің күрделі қүрылысына байланысты сіңір буын өсіндісінің соғылған кезде төмен, сыртқа және ішкі қарай ығысуына кедергі жасайды.

4. Буынның ішінде екі жағынан қысыңқы сопақ шеміршек табақша болады. Оның ортасы жұқа (1—2 мм), шеттері қалың (3—4 мм). Табақша фиброзды шеміршектен құралған, оның шеттері буын қапшығымен бірігіп кеткендіктен оны төменгі және жоғарғы қабаттарға бөледі. Табақшаның атқаратын қызметі орасан зор. Ең алдымен ол буынның сүйек беттерін бір-бірінен ажыратып, олардың бірігіп кетуіне кедергі жасайды, төменгі жақтың оңай қозғалысына мүмкіндіктер туады. Төменгі жақтың көтеріліп түсуі кезінде табақша мен буын шұңқыры тұтас құрылым құрайды, себебі табақша қозғалыссыз қалады. Иекті алға қарай жылжытқанда, әсіресе оны төмен қарай түсірген кезде табақша буын басымен бірге буын шұңқырынан шығып алға жылжиды. Төменгі жақты жанына қарай жылжытқанда бір жағындағы табақша өз орнынан жылжып, өз өсінен айналады. Буын элементтерінің бір-біріне қатынасы тістесуге, әсіресе оның биіктігіне тікелей байланысты. Қалыпты жағдайда самай-төменгі жақ буынының үш түрі белгілі.

1. Тегіс буын. Буын шүңқыры терең емес, бірақ кең. Төменгі жақтың буын басы жалпақ, төмпешігі биік емес. Мұндай буындар тік тістесулерге сай келеді.

2. Аздап томпақ шұңқыр буын. Буын шұңқыры жақсы айқындалған, басы томпақ, төмпешігі де жақсы жетілген. Буынның бұл түрі ортогнатиялық тістесуге сай келеді.

3. Томпақ шұңқырлығы қатты жетілген буын. Буын шұңқыры жақсы жетілген. Төменгі жақтың буын басы томпақ, төмпешігінің артқы етегі биік. Мұндай буын терең күрек тістің тістесуіне сай келеді.
№14 БИЛЕТ

62 жастағы науқас тіс тістеген кезде ауырсыну туралы шағымдармен емханаға жүгінді 3.7. Объективті: 3.7 тісі көпір тәрізді протездің тәжінің астында, зондтау кезінде дистальды Тамыр аймағында терең кариозды қуыс табылды. 3.7 тісті алып тастау керек. 3.7 тісті алып тастау үшін қандай құралды қолдану керек, негізгі сипаттамаларын сипаттаңыз.

Төменгі моляр тістерді жұлуға құстұмсық, сауыт қысқыштарының екі түрі де қолданылады. Сапты бойлай, қырына қарай иілген қысқыштар жақтарында қылқандары бар. Қылқандар тіс сауытын орай айналып түбірлер бифуркациясына кіріп қысқышты нық ұстайды. 7-ші тістерді сапты бойлай иілген қысқыштармен жұлған ыңғайлы.

Тісті жұлудан бұрын қызыл иек пен дөңгелек сіңірді тістен ажыратады. Сонда қысқышты тіс-қызыл иек қалтасына бойлата жылжытуға, кілегей қабықтың жыртылмай аман қалуына мүмкіндік туады.

Тегістегіш (гладилка) аспаптың ұшын иектің астына 1-2 см-дей бойлатып сүйек қырына дейін жетіп, тіс сауытын айналдыра кіреберіс пен ауыз қуысы жағындағы иекті тістен ажыратады. Егер жұлынатын тіс жеке дара тұрған болса, онда оны шыр айналдыра қызыл иектен ажыратады.

Қызыл иекті тістен ажыратпай тұрып тіс жұлуды бастасақ, кілегей қабықтың біраз бөлігі сүйектен сылынып, жыртылып тіспен бірге жұлынады. Жарақат орны қанап, жалаңаштанып қалған сүйекке инфекция оңай еніп қабыну басталуы әбден мүмкін. Жыртылған кілегей қабықты орнына орналастырып тігіп қою керек.

Төменгі молярлардың медиальды, дистальды орналасқан екі түбірі болады. Кәде үш түбірлі.

Қысқышты тіске салғанда, тіс оның екі жағының арасында болуы керек. Қызыл иекті қысып қалмайтындай етіп қысқыш жақтарының бірімен тісті ішкі (тіл, таңдай), екіншісімен сыртқы (ерін, ұрт) беттерінен ұстайды. Қысқыш жақтары мен тіс бір түзудің бойында орналасуы шарт – бұл негізгі ереже. Қысқыш тіс бойына дәл салынбай қисық түссе, онда тіс сынып кетуі мүмкін

Қысқыш жақтары тісті бойлай сырғып қызыл иек астынан сүйекке барып тіреледі. Бұл кезде олар тістің мойнынан да әрі асып түбірді ұстайға ыңғайлы болады.

Түбір мен тіс ұясының арасындағы байланысты тісті ырғау арқылы үзеді(люксация). Люксация 7- ші тістерді жұлғанда ішке қарай басталады, тіс те ұясынан сол бағытқа қарай шығады

Горизонталь қысқыш жұлынатын, одан бері орналасқан тістерді жауып, көзден таса қылады, тісті ырғау кезінде де қолайсыздық туғызады. Бұл қысқыш негізінен науқастың жағы қарысып, аузы ашылмай қалғанда таптырмайтын құрал.
2. Сілекей бездерінің анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері, сілекей бездерінің қабыну ауруларының клиникасы мен ағымы үшін маңызды.

Сілекей бездері жақ-бет аймағының анатомиялық, функционалды құрамды бөлігі және ауыз қуысының қосымша бөлігі болып саналады. Сілекей бездерінің патологиясы мен дерттерін емдеу мәселелері стоматологиямен тығыз байланысты. Сондықтан да бұл мәселелерді терең зерттеу жұмыстарымен стоматологтар айналысады.

Ірі, жүп сілекей бездеріне құлақмаңы, жақасты және тіласты, ал майда және тақ бездерге ауыз қуысының шырышты қабығының бездері жатады. Бұлар өздерінің атауына сәйкес анатомия-топографиялық аймақтарда орналасады.

Қулақмаңы сілекей безі— ең ірі без (25—30 гр). Ол жақарты шұңқырында шайнау бұлшықетінің алдыңғы бетінің бір бөлігін жауып жатады. Бездің жоғарғы шекарасы сыртқы дыбыс жолы, ал төменгі жақтың бұрышы оның төменгі шекарасы болып саналады. Құлақмаңы безі беткі және терең бөліктерден тұрады. Олар бір-бірімен өзекше арқылы жалғасады. Бездің алдыңғы қырында, негізгі шығару түтігі жанында оның қосымша бөлігі орналасқан. Без капсүламен жабылған, оның латеральды беті қалың, ал медиальды беті жұқа, кей жерлерде болмауы да мүмкін, осыған байланысты без жұтқыншақмаңы кеңістігінде өтіп кетуі де мүмкін. Сыртқы ұйқы артериясынан тарайтын бірқатар қан тамырлары бездің бойына торлай таралады, ал вена қаны жақарты венасына жиналады.

Лимфа тамырлары бөліктерінің арасында орналасқан құлақ-маңы лимфа түйіндеріне жиналады. Бет нервісі осы бездің бойыннан басталып өзінің тармақтарына, яғни самай-ұрт және ұрт-бет нервтеріне үлкен қаз табан жасай бөлінеді.

Ұзындығы 5—7 см болатын бездің шығару түтігі оның алдыңғы қырынан шығып, шайнау етінің алдыңғы бетін айнала отырып 90° бұрылып ұрт етін бойлай өтіп, ауыз қуысының кіреберісі не екінші үлкен азу тіс деңгейінде ашылады. Түтіктің ашылатын жерінде бүртік емізікшелер болады. Құлақмаңы безі негізінен белокты сүйықтық бөліп шығарады.

Төменгі жақасты сілекей безі төменгі жақ сүйегі мен қос қарыншалы ет аралығындағы кеңістікте орналасады. Бездің салмағы 7,77 гр. Оның артқы бөлігінде, төменгі сыртқы бетінен бет венасы өтеді. Ол бездің артқы бөлігін айналып алдыңғы бетіне өтіп, бет венасымен бірге төменгі жақ сүйегінің астыңғы қырына өтеді, Тіл нервісі қанатша ет арасындағы кеңістіктен шыққан соң, ауыз қуысы түбінің шырышты қабатымен бездің артқы бөлігінің арасынан өтіп, оның шығару түтігімен жақ тіл астауында, екінші үлкен азу тіс тұсында қиылысады. Бездің өзі тіласты нерві доғасын жауып жатады.

Бездің шығару түтігі ауыз қуысы түбінің шырышты қабатында, тіл үзеңгісінің жанында ашылады. Түтіктің ұзындығы 5—7 см.

Тіласты безімайда бөліктердің борпылдақ дәнекер тін арқылы қосылған жиынтығы болып келеді.

Бездің пішіні сопақ үсті шырышты қабықпен жабылған жақ-тіл етінің жоғарғы бетінде орналасқан. Ауыз қуысында без тіласты білігін құрайды. Оның көлемі 2 см, орташа салмағы 3,5 гр, негізгі шығару түтігінің ұзындығы 2 см, ал бездің үлкен бөлігінен басталып төменгі жақасты безінің шығару түтігіне келіп қосылады. Бездің майда бөліктері ауыз қуысы түбінің шырышты қабатына өте майда түтіктермен ашылады.

Жоғарыда аталған бездердің барлығы жұп бездер жалғыз бездердің болуы өте сирек кездеседі.

Сілекей бездері ас қорыту, шығару, эндокринді, инфекцияға қарсы және тістерге әсер ету функцияларын атқарады. Ересек адамда тәулігіне 1000—1500 мл сілекей бөлініп шығады.

№15 БИЛЕТ

1. 19 жастағы науқас емханаға оң жақтағы жақ астындағы аймақта ауырсыну мен ісіну, ауыр жұту және аузын ашу туралы шағымдармен жүгінді. Объективті: 4.8 тісі щек бағытында тек жартысына бөлінді. 4.8 тісті алып тастау керек. 4.8 тісті алып тастау үшін қандай құралды қолдану керек, негізгі сипаттамаларын сипаттаңыз.

2. Сілекей бездерінің анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері, сілекей-тас ауруының клиникасы мен ағымы үшін маңызды.

Жауабы:

1-сұрақ.Төменгі даналық тісті алу кезінде ауыз қуысы толығымен ашылмайды, сондықтан бұл жағдайда "көлденең" немесе "жазықтық"деп аталатын арнайы қысқыштар қолданылады. Олардың ерекшелігі-экстракция кезінде тұтқалардың осі көлденең, ал щектердің осі тік жазықтықта орналасқан.

2-сұрақ.Сілекей безі-бүкіл организм үшін маңызды рөл атқаратын экскреторлық бездердің класына жататын ас қорыту жүйесінің органы. Олардың міндеті – сілекей шығару, ол ас қорытуға, ауыз қуысын және бүкіл денені қорғауға қатысады. Бездер қандай функцияларды орындайды, олар қалай орналасады және ең бастысы-олар қалай жұмыс істейді?

Сілекей бездерінің функциялары.

Сілекей бездерінің көптеген функциялары бар, бірақ олардың кейбіреулері ерекше назар аударуға лайық. Өйткені, осы процестерді түсінгеннен кейін, патологияның қалай қалыптасатынын және олармен қалай күресуге, оларды қалай емдеуге болатындығын түсіну оңайырақ. Бірінші және, мүмкін, ең бастысы-экзокринді, яғни ас қорыту процесіне қатысатын ферменттердің өндірісі. Олар ауыз қуысына тілдің астына, бүкіл шырышты қабатқа немесе жоғарғы молярлардың үстіне ашылатын бездердің каналдары арқылы енеді. Сілекей мукині тамақ кесектерін ылғалдандырады, оның қалыптасуына және алға жылжуына қатысады, көмірсулардың бастапқы қорытылуын қамтамасыз етеді. Ферменттер тағамның дәмін жақсартатыны белгілі. Сілекейдің өзі тістерді әртүрлі зақымданудан қорғайды. Екінші, кем емес маңызды-қорғаныс. Сілекейде антисептикалық компоненттер, бірдей Мукин, иммуноглобулиндер бар, олар жергілікті иммунитетті қамтамасыз етеді. Бірақ бұл маңызды ғана емес. Сілекей ауыз қуысын қорғауда, сондай-ақ кариестің алдын алуда бұрын-соңды болмаған рөл атқарады. Шын мәнінде, ол эмальды минералдармен қанықтырады, де- (шығу) және реминерализация (қанықтыру) процестерін үйлесімділік пен тепе-теңдікте ұстайды. Сілекей бездері метаболизм өнімдерінің шығарылуын және қан плазмасының компоненттерін ауыз қуысының капиллярларынан сілекейдің құрамына сүзуді қамтамасыз етеді.

Сілекей бездерінің жіктелуі.

Ауыз қуысында көптеген сілекей бездері бар, оларды шартты түрде кіші және үлкен деп бөлуге болады – тек 3 жұп үлкен сілекей бездері. Шығарылған құпияның сипаты бойынша жіктеу бар:белок;шырышты;аралас.

Кішкентай сілекей бездері шырышты және аралас секрецияны шығарады, еріндердің, щектердің, таңдайдың және тілдің субмукозальды қабатында орналасқан. Кішкентайдан айырмашылығы, үлкен сілекей бездері ас қорыту процесінде, сондай-ақ ауыз қуысын қорғауда маңызды рөл атқаратын жұптасқан органдар болып табылады. Паротит безі жақ сүйегінде орналасқан, ал оның алдыңғы бөлігі шайнау бұлшықеттерінде орналасқан. Бұл арнайы секіргіштермен сегменттер мен сегменттерге бөлінген ең үлкен без. Осы арқылы безінің өтіп, артерия, вена және жүйке жүйесі, олар бөлінеді керек үлкен концентрациясы ақуыз.

Субмандибулярлы без аз үлкен және оның каналдары сублингвальды аймақтың алдыңғы бөлігіне енеді. Бұл төменгі жақтың астында орналасқан күрделі, тармақталған бездер. Бұл без демалу кезінде барлық сілекейдің 70% - на дейін шығарады. Сублингвальды бездер-ірі сілекей бездерінің ішіндегі ең кішісі. Бұл ақуыз, шырышты және ақуыз-шырышты секрецияны шығаратын аралас бездер. Көлемі бездің төмен өнімділігін түсіндіруге болады-сілекейдің жалпы көлемінің тек 4%.

Сілекей бездерінің құрылымында строма мен паренхиманы, секреторлық бөлімді және шығаратын каналдарды ажыратуға болады. Паренхима - бұл тығыз дәнекер тінінің капсуласы, ол ішкі бөлімдерді береді. Паренхима бездің соңғы бөлімдерінен және кішкентай шығаратын каналдардан тұрады, олар кейін үлкенге айналады және әр түрлі деңгейде ауыз қуысына шығады, бәрі бездің құрамына байланысты. Каналдар жиырылу қабілеті бар жасушалардан тұрады, бұл безден және оның каналдарынан секрецияны шығаруға көмектеседі.