Хир стрм. №1-20 билет хир. Стом. 1билет в поликлинику обратился пациент 63 лет с жалобами на подвижность зуба Объективно зуб 1 подвижен в медиальнодистальном направлении, подвижность 3 степени, в полости рта имеется частичносъемный протез с опорой на , 1, 4 зубы.
 Скачать 79.33 Kb.
|
|
1-билет 1. В поликлинику обратился пациент 63 лет с жалобами на подвижность зуба 1.1. Объективно: зуб 1.1 подвижен в медиально-дистальном направлении, подвижность 3 степени, в полости рта имеется частично-съемный протез с опорой на 1.7., 1.1, 2.4 зубы. Врач решил удалить 1.1 зуб. Какой инструмент необходимо использовать для удаления 1.1 зуба, опишите основные характеристики. Тік, жіңішке қысқыш. Екі ұрттары бірдей, кішкене ойықтары бар, ұрттарының ұштары дөңгелектенген. Гладилка және шматель арқылы қызыл иектен тісті ажыратып аламыз. 2. Анатомия верхней челюсти. Жоғарғы жақсүйек, maxilla, құрылысы күрделі жұп сүйек. Оның құрылысының күрделі болуы атқаратын қызметінің алуан түрлілігіне байланысты: сезім мүшелеріне арналған қуыстар - көзұясы мсн кеңсірік, кеңсірік пен ауыз арасында қалқа түзуге, сондай-ақ шайнау аппаратының жұмысына қатысады. Адамда еңбек әрекетіне байланысты ұстау-үзу қызметінің жақсүйектерден (жануарлардағы сияқты) қолға ауысуы жоғарғы жақсүйектердің кішіреюіне әкеледі; сонымен бірге адамда түсінікті сөз сөйлеудің пайда болуы жақсүйектің құрылысын нәзіктендіреді. Осының барлығы негізінде дамитын жоғарғы жақсүйсктің құрылымын белгілейді. Жоғарғы жақсүйек дене мен төрт өсіндіден тұрады. A. Денеде, corpus maxillae, үлкен ауалы куыс, sinus maxillaris (жоғарғы жақсүйекті немесе Гайморов қуысы, осыдан қуыстың қабынуы - гайморит) бар, ол кең тесігі, hiatus maxillaris, арқылы кеңсірікке ашылады. Дененің төрт бетін ажыратады Алдыңғы бет, facies anterior, қазіргі кездегі адамда тамақты қолдан даярлауға байланысты шайнау қызметінің әлсіреуінен ойыстанған, ал неандерталдық адамда жалпақ болған. Ол төменгі жағында ұяшықты өсіндіге айналады, ол жерде тіс түбірлерінін орнына сәйкес келетін біркатар ұяшықты томпақтар, juga alveolaria, байкалады. Иттіске сәйкес келетін томпақтар басқаларына қарағанында айкындау білінеді. Одан жоғары және латералды иттіс шұңқыры, fossa canina, орналасқан. Жақсүйектің жоғарғы жағында алдыңғы беті көздік беттен көзүя астындағы жиегімен, margo infraorbitalis, болінеді. Одан төмен көзұя астындағы тесігі, foramen infraorbitalc, байқалып тұрады, ол аркылы козұясынан аттас нерв пен артерия шығады. Алдыңғы беттің медиалды шекарасы - мұрын тілігі, incisura nasalis. Төменгі самайлық бет, facies infratemporalis, алдыңғы беттен бет өсіндісі арқылы бөлінген және онда жоғарғы жақсүйектің төмпешігі, tuber maxillae, және sulcus palatinus major орналасады. Мұрындық беті, facies nasalis, төменгі жағында таңдай өсіндісінің жоғарғы бетіне айналады. Онда төменгі мұрын калканы crista conchalis үшін қыр байқалады. Маңдай өсіндісінің артында көзжасы жүлгесі, sulcus lacrimalis бар, ол көзжасы сүйегі және төменгі қалқанмен бірге көзұясын төменгі мұрын жолымен жалғастыратын мұрын көзжасы өзегіне айналады. Одан да артқа қарай sinus maxillaris-ке келетін үлкен тесік орналасқан. Тегіс, жалпақ, көздік беті, facies orbitalis, үшбұрыш пішінді. Оның медиалды жиегінде, маңдай өсіндісінің артында көзжас тілігі, incisura lacrimalis, жатады, оған көзжасы сүйегі кіреді. Көздік бетінің артқы жиегінен көзүя асты жүлгесі, sulcus infraorbitalis, басталады, ол алдыңғы жағына қарай бұрын аталған foramen infraorbitale арқылы жоғарғы жақсүйектің алдыңғы бетінде ашылатын canalis infraorbitalis-ке айналады. Көзүя асты өзегіне алдыңғы тістерге баратын нервтер мен тамырларға арналған ұяшықты өзектер, canales alveolares, шығады. Ә. Өсінділер: 1. Маңдай өсінді, prosessus frontalis, жоғары көтеріліп, маңдай сүйегінің pars nasalis-імен байланысады. Медиалды бетінде қыр, crista cthmoidalis, ортаңғы мұрын қалқанының бекіген ізі бар. 2. Ұяшықты өсіндінің, processus alveolaris, төменгі жиегінде, arcus alveolaris, жоғарғы сегіз тістің тіс ұяшықтары, alveoli dentales бар; ұяшықтар қалқалармен, septa interalveolaria, бөлінеді. 3. Таңдай өсіндісі, processus palatinus, ортаңғы жік арқылы қарсы жақтың жұп өсіндісімен байланысып, қатты таңдайдың, palatum osseum үлкен бөлігін түзеді. Ортаңғы жіктің бойымен өсіндінің жоғарғы, мұрын қуысына қараған жағында өре сүйектің төменгі жиегімен қосылатын мұрын қыры өтеді. Crista nasalis-тің алдыңғы ұшына жақын жерде жоғарғы бетінде күректіс өзегіне, canalis incisivus, баратын тесік байқалады. Жоғары беті тегіс, ауыз қуысына қараған төменгі беті кедір-бұдырлы және онда нервтер мен тамырлар үшін бойлық жүлгелер, sulci palatini, орналаскан. Алдынғы бөлігінен күректіс жігін, sutura incisiva, жиі байқауға болады. Ол көптеген жануарларда жеке сүйек (os intermaxillare) түрінде, ал адамда сирек вариант ретінде ғана кездесетін жоғарғы жақсүйекпен қосылып-бітісіп кеткен күректіс сүйегін, os incisivum бөліп тұрады. 4. Бетсүйектік өсінді, processus zygomaticus, бет сүйегімен бай- ланысып, жуан таяныш түзеді, ол арқылы бет сүйегіне шайнау кезіндегі қысым беріледі. №2 БИЛЕТ 48 жастағы науқас тіс тістеген кезде ауырсыну туралы шағымдармен емханаға жүгінді 1.2. Объективті: 1.2 тісінде бойлық жарық бар, бұрын күрделі кариес үшін өңделген. 1.2 тісті алып тастау керек. 1.2 тісті алып тастау үшін қандай құралды қолдану керек, негізгі сипаттамаларын сипаттаңыз. Инструмент: прямые щипцы (сходящий) Тісті жұлудан бұрын қызыл иек пен дөңгелек сіңірді тістен ажыратады. Сонда қысқышты тіс-қызыл иек қалтасына бойлата жылжытуға, кілегей қабықтың жыртылмай аман қалуына мүмкіндік туады. Тегістегіш (гладилка) аспаптың ұшын иектің астына 1-2 см-дей бойлатып сүйек қырына дейін жетіп, тіс сауытын айналдыра кіреберіс пен ауыз қуысы жағындағы иекті тістен ажыратады. Егер жұлынатын тіс жеке дара тұрған болса, онда оны шыр айналдыра қызыл иектен ажыратады. Қызыл иекті тістен ажыратпай тұрып тіс жұлуды бастасақ, кілегей қабықтың біраз бөлігі сүйектен сылынып, жыртылып тіспен бірге жұлынады. Жарақат орны қанап, жалаңаштанып қалған сүйекке инфекция оңай еніп қабыну басталуы әбден мүмкін. Жыртылған кілегей қабықты орнына орналастырып тігіп қою керек. Үстіңгі тістерді жұлғанда сол қолдың 2-3 саусақтарын ауыз қуысына енгізіп, бас бармақпен сыртынан төменгі жақты сыға ұстаймыз. Бұл төменгі жақтың буынын жарақаттан сақтайды. 2 саусақ ұртты ығыстырып тұрады. Төменгі оң жақтың тістерін жұлғанда сол қолдың 1-2 саусақтары ауыз қуысына орналасады. Қысқышты тіске салғанда, тіс оның екі жағының арасында болуы керек. Қызыл иекті қысып қалмайтындай етіп қысқыш жақтарының бірімен тісті ішкі (тіл, таңдай), екіншісімен сыртқы (ерін, ұрт) беттерінен ұстайды. Қысқыш жақтары мен тіс бір түзудің бойында орналасуы шарт – бұл негізгі ереже. Қысқыш тіс бойына дәл салынбай қисық түссе, онда тіс сынып кетуі мүмкін Қысқыш жақтары тісті бойлай сырғып қызыл иек астынан сүйекке барып тіреледі. Бұл кезде олар тістің мойнынан да әрі асып түбірді ұстайға ыңғайлы болады. Түбір мен тіс ұясының арасындағы байланысты тісті ырғау арқылы үзеді(люксация). Одан басқа тісті өз орнынан айналдыра (ротация) қозғап та ұясынан босатады. Берілген есепте бір түбірлі тіс болғандықтан да ротация қолданылады. Люксация алғаш сыртқа, сосын таңдайға қарай. Сол бүйірдегі күрек тісті жұлғанда науқастың басы аздап оңға қарай бұралады (немесе керісінше). Сол қолдың 1-2 саусақтарымен альвеола өсіндісін сыға ұстап, 2 саусақ үстіңгі ерінді ығыстырады. Жалпы күрек тістерді жұлу аса қиын емес. 2. Анатомия нижней челюсти.Ол бет әлпетінің төменгі бөлігінің негізі болып табылады. Бет- жақ аймағындағы жалғыз қозғалмалы сүйек және оған көптеген бұлшық еттердің жабысуына байланысты түрлі қызметтерді атқарады. Төменгі жақ сүйегі денесінен, альвеола өсінді бөлігінен және жоғары қарай ұзарып екі айырым өсінділермен бітетін бұтақтарынан түрады. Бүтақтар төменгі жақтың денесімен тік бүрыш жасап, жоғары карай өтеді де, артқа аздап қисайған.Төменгі жактың бүрышы 30-35 жаста 117,1° кұрайды, ал 70-75 жаста, тістер толық болмағанда, сүйек затының сему барысында, бұрыш 124,6° дейін үлкейеді. Бұтақтың сырқы беті бұдыр, ол шайнау бұлшық етінің (m.masseter) бекитін жеріне сәйкес келеді. Бүтақтың ішкі бетінде төменгі жақ сүйек тесікшесі (foramen mandibularis) орналасқан. Бұл тесікшенің орналасу деңгейі төменгі азу тістердің окклюзиялық беткейінен 1 см жоғары жүргізілген сызыққа сэйкес келеді. Төменгі жақ сүйегінің денесінің ішкі бетінде «ішкі қисық сызық» (Ііпеа obliqua ietema) орналасады. Ол сызык артқы жаққа жоғары көтеріліп, «сыртқы қисық сызықпен» бірігеді де, «моляр арты үшбұрышын» (tuberculum mandibulurea) түзеді және төменгі ақыл тістің артында орналасады. Төменгі жақтың альвеола болігінде тіс ұяшыктары орналасады. Төменгі жақ сүйегінің төменгі шеті айтарлықтай кеңейген, алдыңғы бетінің ортасында иектік шығыңқы орналасқан (tuberculum mentale). Төменгі жақ сүйегінің денесінің сыртқы бетінде, шамамен екінші премоляр аймағында иектік тесік (foramen mentalis) орналасқан, оның артынан жоғары қарай сыртқы қисық сызық орналасқан (linea obliqua externa), ол тэж тэрізді бүтақтың алдыңғы шетін айналады. Төменгі жақ денесінің ішкі бетінің ортасында, яғни тіл жағында, иек төмпешігі орналасады (spina mentalis), оған иек-тіл асты жэне иек-тіл бұлшық еттері бекиді. Төменгі жақ сүйегінің айтарлықтай сезімтал және жіңішке аймақтары сүйір тіс пен премолярдың маңайында,осымен қатар жақ бұрышы мен буындық өсіндінің мойны болып табылады. №3 БИЛЕТ 24 жастағы науқас тістеген кезде ауырсыну және 2.3 тістің қозғалғыштығы туралы шағымдармен емханаға жүгінді. Анамнезден жарақат 2 сағат бұрын болған. Объективті: 2.3 тісі мобильді. Рентгенограммада тамырдың қиғаш сынуы. 2.3 тісті алып тастау керек. 2.3 тісті алу үшін қандай құралды қолдану керек, негізгі сипаттамаларын сипаттаңыз. 2. Бұтақтардың бағыты және иннервация аймағы n. maxillaris; Жауабы: 1-сұрақ.Бұл тістердің тамыры бір, конус тәрізді,жаппай және біршама тегістелген. Тіс тесіктерінің қабырғалары жоғарғы инсекторларға қарағанда едәуір қалың. Қабыршақтарды алып тастағанда форсункаларды терең насихаттаңыз және люкспен біріктіріңіз қозғалыста. 2,3 алып тастау үшін Қабыршақтарды, төменгі жақтың прололарын кетіруге арналған қысқыштар. Сондай-ақ, тұмсық тәрізді форсаптар қолданылады, олардың жинақталмаған щектері дөңгелек ұштары мен ойықтары бар, бірақ ені мен иілуімен ерекшеленеді. 2-сұрақ.Үшкіл нервтің ІІ тармағының нервтену аймағы, топографиясы. Тригеминальды нервтің екінші тармағы. N. maxillaris, максиллярлық нерв, бас сүйегінің қуысынан foramen rorundum арқылы пертероидты фоссаға шығады; осыдан оның тікелей жалғасы-N. infraorbitalis, fissura orbitalis inferior арқылы sulcus және canalis infraorbitalis орбитаның төменгі қабырғасында, содан кейін foramen infraorbitale арқылы бетке шығады, онда ол бұтақтардың шоғырына бөлінеді. Бұл бұтақтар ішінара N. facialis бұтақтарымен біріктіріліп, төменгі қабақтың, мұрынның бүйір бетінің және жоғарғы еріннің терісін иннервациялайды. N. maxillaris және оның жалғасы, n. infraorbitalis, сонымен қатар келесі бұтақтар кетеді: 1. N. zygomaticus, зигоматикалық жүйке, бет терісіне және уақытша аймақтың алдыңғы жағына. 2. Nn. alveolares superiores maxilla қалыңдығында плексус, plexus dentalis superior түзеді, олардан rami dentales superiores жоғарғы тістерге және Rami gingivales superiores қызыл иектерге кетеді. 3. Rr. ganglionares N. maxillaris-ті ganglion pterygopalatinum-мен байланыстырады. Ganglion pterygopalatinum, қанат тәрізді түйін, п. maxillaris-тен медиальды және төмен қарай пертероидты-палатинді фоссада орналасқан. Вегетативті жүйке жүйесіне жататын түйінде N. intermedius вегетативті ядросынан жүйке құрамындағы мұрын мен таңдайдың шырышты қабығының лакрималды безіне және бездеріне, содан кейін n. petrosus major (бет нервінің тармағы) түрінде өтетін парасимпатикалық талшықтар үзіледі. Ganglion pterygopalatinum келесі (секреторлық) бұтақтарды береді: 1) rami nasales posteriores foramen sphenopalatinum арқылы мұрын шырышты бездерінің бездеріне өтеді; олардың ішіндегі ең үлкені N. nasopalatinus, canalis incisivus арқылы, қатты таңдайдың шырышты қабығының бездеріне өтеді; 2) nn. palatini canalis palatinus major-дан түсіп, foramina palatina majus et minus-тен шығып, қатты және жұмсақ таңдайдың шырышты қабығының бездерін иннервациялайды. Қанаттың түйінінен шығатын нервтердің құрамында секреторлық талшықтардан басқа, сезімтал (тригеминальды нервтің екінші тармағынан) және симпатикалық талшықтар өтеді. Осылайша, N. petrosus major арқылы өтетін N. intermedius талшықтары (бет нервінің парасимпатикалық бөлігі) мұрын қуысы мен таңдай бездерін, сондай-ақ лакрималды безді қанатты түйін арқылы иннервациялайды. Бұл талшықтар қанатты түйіннен n арқылы өтеді. zygomaticus және одан N. lacrimalis. №4 БИЛЕТ 1.35 жастағы науқас сынған тіске шағыммен емханаға жүгінді. Объективті: 1.5 тістің тәжі толығымен бұзылған, Сағыз деңгейінен төмен, тіс бұрын күрделі кариес үшін өңделген. 1.5 тісті алып тастау керек. 1.5 тісті алып тастау үшін қандай құралды қолдану керек, негізгі сипаттамаларын сипаттаңыз. Жауабы:S-тәрізді форсункалар-жоғарғы жақтағы премоларлар мен молярлар алынып тасталады.Жоғарғы молярларды алып тастауға арналған қысқыштарда шыбық щектердің бірінде орналасқан, ал екінші беті тегіс дөңгелек, бұл жоғарғы молярлардың тамырларының орналасу ерекшеліктеріне байланысты. Жоғарғы жақтың оң және сол жағындағы тістерді алып тастау үшін щекке тікенектің әртүрлі орналасуы бар форсункалар қолданылады. 2. Төменгі жақ ( Мандибулярлы) нерв Жауабы:Тригеминальды түйіннен тригеминальды нервтің үш тармағы кетеді: 1) көз нерві (бірінші тармақ); 2) Жақ-бет нерві (екінші тармақ); 3) мандибулярлы нерв (үшінші тармақ). Мандибулярлы нерв, P. mandibuldris, бас сүйегінің қуысынан сопақша тесік арқылы шығады. Оның құрамында қозғалтқыш және сезімтал жүйке талшықтары бар. Сопақша саңылаудан мандибулярлы нервтен шыққан кезде қозғалтқыш тармақтары сол атаудағы шайнау бұлшықеттеріне қарай созылады. Қозғалтқыш тармақтары: 1) шайнау нерві, P. mas-setericus; 2) терең уақытша нервтер, PP. tempordles profundi; 3) бүйір және медиальды пертероидты нервтер, пп. pterygoidei laterdlis et medidlis (сурет. 175); 4) палатиналық пердеге әсер ететін бұлшықет нерві, P. musculi tensoris veil palatini; 5) тимпаникалық мембранаға әсер ететін бұлшықет нерві, P. musculi tensoris tympani. Сезімтал бұтақтар: 1менингеальды тармақ, meningeus, бас сүйегінің қуысына ортаңғы бас сүйек Фосса аймағында мидың қатты қабығын иннервациялау үшін спиналық тесік арқылы оралады (ортаңғы менингиальды артериямен бірге жүреді) ; 2Щечный нерв, ". buccdlis, алдымен бүйірлік пертероидты бұлшықеттің бастары арасында жүреді, содан кейін шайнау бұлшықетінің алдыңғы жиегінен шығады, щек бұлшықетінің сыртқы бетіне жатып, оны тесіп, щек шырышты қабығында, сондай-ақ ауыздың бұрышының терісінде аяқталады. 3 құлақ-уақытша нерв, P. auriculotempordlis, ортаңғы менингиальды артерияны қамтитын екі тамырдан басталады, содан кейін бір магистральға қосылады. Төменгі жақтың коронарлық процесінің ішкі бетінен өтіп, нерв мойынның артқы жағынан өтіп, сыртқы құлақ каналының шеміршегінен алдыңғы жаққа көтеріліп, Үстірт уақытша артериямен бірге жүреді. Құлақ-уақытша нервтен алдыңғы құлақ нервтері, PP шығады. auriculdres anteriores, жүрекшенің алдыңғы жағына; сыртқы құлақ каналының нервтері, P. medtus acustici externi; тимпаникалық мембрананың бұтақтары, rr. Membrdnae tympani, тимпаникалық мембранаға; Үстірт уақытша бұтақтар [нервтер], rr. [nn.] tempordles super fiddles, уақытша аймақтың терісіне; паротит бұтақтары, rr. паротит сілекей безіне түйіннен кейінгі парасимпатикалық секреторлық жүйке талшықтары бар паротит. Бұл талшықтар дәнекер тармағының бөлігі ретінде құлақ-уақытша нервке қосылды (құлақ-уақытша нервпен), communicans (cum n. auriculotempordlis). БИЛЕТ №5 1. Емханаға 16 жастағы науқас тістердің фронтальды тобының толып кетуі туралы шағымдармен жүгінді. Ортодонтиялық көрсеткіштер бойынша 1.4, 2.4 тістерді алып тастау қажет. 1.4, 2.4 тістерін алып тастау үшін қандай құралды қолдану керек, негізгі сипаттамаларын сипаттаңыз. Бұл жағдайда тіс дәрігері кең щектері бар s-тәрізді қысқыштарды пайдаланады. Мұндай модельдерде тұтқалар мен щектердің осьтері арасындағы бұрыш шамамен 180 градус, ал кейбір құралдарда осьтер параллель болады. 2. Жоғарғы жақ сүйек артериясы, бұтақтары, қан айналымы Жоғарғы жақ сүйек артериясы a.maxillaris сыртқы ұйқы артерия сынан төменгі жақсүйектің буындық өсіндісі мойыны деңгейінде тік бұрыш жасап тармақталады. Артерияның бастапқы бөлімі шықшыт без бен, кейін тамырмен иреленіп горизонталді алдынан төменгі жақ сүйек бұтағымен lig.sphenomandibulare арасына бағытталады. Кейін артерия m.pterygoideus lateralis пен m. temporalis арасында жатып қанат - таңдай шұңқырына жетеді соңғы тармақтарына бөлінеді. 7Жоғарғы жақ сүйек артерия сын төменгі жақ сүйек бұрышының 2 см алдынан басады. A.maxillaries – жоғарғы жақ сүйек артериясы, сыртқы ұйқы артериясының басқа бір соңғы тармағы болып табылады. Тармақтарды зерттеу оңай болу үшін, оның қысқа сабауын үш бөлімге бөледі: бірінші бөлім төменгі жақ мойнын орап өтеді, екінші бөлім m.pterygoideus lateralis-тің бетімен fossa infratemporalis-ке өтеді, үшінші бөлім - fossa pterygopalatina-ға өтеді. Бірінші бөлімнің тармақтары жоғары қарай сыртқы есту тесігіне sissura pterygotympanica арқылы дабыл қуысна барады; мидың қатты қабықшасына foramen spinosum арқылы a.meningea media – ортаңғы менингеалдық артерия өтеді және төменгі тістерге - a.Alveolaris inferior - төменгі ұшықтық артерия барады. Соңғы артерия төменгі жаққа Canalis mandibulae арқылы өтеді. Өзекке енгенге дейін a.Alveolaris inferior аттас бұлшық етке r.Mylohyoideus береді, ал өзекте өзінің тармақтарымен төменгі тістерді қамтамасыз етіп, a.Mentalis деген атпен Foramen mentale арқылы шығып, иек терісі мен бұлшықеттерінде тармақталады. Екінші бөлім тармақтары: ұрт бұлшықетіне және барлық шайнау тобы бұлшықеттеріне аттас артериялары арқылы, сондай-ақ sinus maxillaries -тің шырышты қабығына және жоғарғы азу тістерге артқы жоғарғы ұяшықтың артериялары арқылы барады. Үшінші бөлімнің тармақтары. 1) a.infraorbitlis-көзұя асты артериясы, Fissure orbitalis inferior арқылы көзұясына енеді,содан кейін Canalis infraoorbitalis арқылы жоғарғы жақ сүйектің алдыңғы бетіне шығып, төменгі қабаққа , көз жасы қабына және төмен қарай жоғарғы ерін мен ұртқа тармақтар береді. Бұл жерде бет артериясы тармақтарымен қосылады,сондықтан a.Maxillaries сабауында қан ағысы қиындағанда, қан оның бассейніне a.Facialis арқылы келеді. Көзұясының езінде-ақ a.Infraorbitalis көз алмасы бұлшықеттеріне тармақтар береді; Көз асты тілігінен өткенде ит және күрек тістерді және sinus maxillaries-тің шырышты қабығын тармақтармен жабдықтайды; |