1 Жер жмыстарыны клемін есептеу жне топыраты орташа ашытыын анытау

• Название: 1 Жер жмыстарыны клемін есептеу жне топыраты орташа ашытыын анытау
• Дата: 28.10.2021
• Размер: 1.7 Mb.
• Имя файла: NazgulTSP.docx
• Тип: Документы; #257912
• страница: 4 из 6

5 Жер жұмыстарын орындауға дейінгі дайындық және қосымша процесстер

№1 тапсырма

Қазаншұңқырды өңдегенде топырақ суларының қажетті төмендету деңгейін қамтамасыз ету үшін инесүзгіштің саны мен адымын дөңгелете отырып орнтау арқылы анықтаймыз (сурет 1а). Берілген деректері 1-ші кестеде.

Шешімі

1. 
   Инесүзгімен ауданын анықтаймыз:
   

F=(A+2C)(B+2C) (1)

F=(13+2*3.5)(50+2*3.5)=1140м²;

мұндағы F- аудан, м²;

А және В – үстіңгі жағынан қазаншұңқыр өлшемі, м;

С – Қазаншұңқырдың жоғарғы қабаттан инесүзгіге дейінгі

арақашықтық,м.

2. 
   Инесүзгіге сомалы ағын суды анықтаймыз:
   

Q=α·KS (2)

Q=2,1*30*3=189м²/сағ;

мұндағы Q – су құйылысы, м³/сағ;
К – сүзу коэффициенті, м/сут,
α – коэффициент, 2-ші сурет а) графигі бойынша анықталады;
S - ЖСД (жерасты сулары деңгейі) төмендету тереңдігі;

Инесүзгінің мөлшерін анықтаңыз:

(3)

N=189/2.5=75.6;

мұндағы q - инесүзгінің өткізу мүмкіндігі, м³/сағ. 2-ші сурет б) графигінен анықталады.

3. 
   Инесүзгінің адымын анықтаңыз:
   

(4)

I=65/75.6=0.8

P = (30+2.5)*2=65

мұндағы P – аудан периметрі, инесүзгімен бөлінген, м.

4. 
   Уақытты сағатпен анықтаңыз, УГВ төмендетуге талап етілген белгіленген белгіге дейін, сағ:
   

(5)

t=1140/2*20=19

мұндағы – фильтрация коэффициенті, м/тәулік, 1 кесте бойынша қабылданады;

– ауданы, м².
Кесте 1 – Берілгені

№ нұсқа	13
Фильтрация коэффициенті, , м/тәу	30
ЖСД төмендету тереңдігі, , м	1,5
Ордың беті бойынша өлшемдері , м	35х8
Инесүзгіштен ордың жоғарғы жиегіне дейінгі қашықтық, , м	3.0
Инесүзгіштен қазаншұңқырдың еңіс табанына дейінгі қашықтық , м	8
Су іріккіш қабаттың қуаттылығы , м	20

1. 
   Орды өңдегенде инесүзгіш саны мен адымын ор өсіне біршама бірқатар орната отырып анықтаймыз (1б сурет). Берілген деректері 1-ші кестеде келтірілген.
   

Шешімі

1. 
   Судың құйылысын сызықты орнатудан анықтаймыз, ордың сыртымен жөнделген:
   

Q₁₀₀=β·K·S (1)

Q₁₀₀=1,5*30*3=135

мұндағы Q₁₀₀ – су құйылысы, м/сағ ордың 100 пос.м

K және S - жоғарыда анықталған;

β – коэффициент, 1-ден 3-ке дейін қабылдайтын.

β максималды мәнін сүзгінің аз коэффициент болған кезде қабылдайды, жұмыс мерзімінің азаюы кезінде, сонымен қатар су тұтқырлық қабаттың үлкен қуаты кезінде β минималды мәнін сүзгі коэффициентің көп дегенде 30 м/сут қабылдау керек.

2. 
   2-ші кестені қолдана отырып К фильтрация коэффициентін, су іріккіш қабаттың қуаттылығын Н және инесүзгіш пен еңіс табанының қашықтығын Х (1-ші суреттің б) қара), ордың ең ұлкен тереңдігі шамасы мен инесүзгіштің енгізу тереңдігін .анықтаймыз.
   
3. 
   Инесүзгіштің қажет санын 3-ші формуламен анықтаймыз
   

N=135/2.5=54

4. 
   Инесүзгінің адымын келесі формуладан анықтаңыз:
   

(2)

мұндағы L – ордың учаскесі, ұзындығы 100м.
I=100/54=1.85
h_т=4,6; h_и=7,25
Кесте 2 – Ордың ең үлкен тереңдік мәні h_т(алымында) және инесүзгінің бату шамасы h_и (бөлімінде), м

Сүзгі коэффициенті К, м/сут	Бірқатарлы орнату					Екіқатарлы орнату
	Сутұтқырлық қабат қуаты
	8		12		20		8	12	20
	х=5 м	х=10 м	х=5 м	х=10 м	х=5 м	х=10 м
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Арынсыз сутұтқырлық қыртысы
1
5

а)



Сурет 1

ЖСД төмендету үшін инесүзгіштерді орнату схемасы

а) екіқатарлы; б) бірқатарлы



Сурет 2

Инесүзгіштің фильтрация коэффициентін (а) және өндірісін анықтау графигі q (б)
№ 2 тапсырма

Қыс жағдайында топырақты үнемді өңдеу үішн, оны қатудан сақтандыру жүргізіледі. Топырақтың қату тереңдігін анықтау керек, қармен сақталмағандағы; борпылдақ топырақтың алдын ала қату тереңдігі: топырақты қатудан сақтайтын жылыту қалыңдығы. Берілген деректер 1-ші кестеде көрсетілген

Шешімі

1. 
   Топырақтың максималь қату тереңдігін, қардан сақталмаған, аяз түскеннен кейінгі күннен кейін келесі формуладан анықтауға болады:
   

(1)



мұндағы мына формула бойынша анықталады:

₍₂₎

;

мұндағы топырақтың 1 сөткедегі салқындату уақыты;
орташа айлық темперетура (1 кесте)

Топырақтың қату тереңдігі, жер жырту және тырмалау әдістерімен өңделген топырақ қабатымен төгілген келесі формула бойынша анықталады:

(3)

;

мұндағы топырақтың жылыту тәсілін есептейтін коэффициент.
Кесте 2 – коэффициентінің мәні

Топырақ бетін өңдеу тәсілі	кезіндегі -ның мәні
	0,1	0,2	0,3	0,4	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9	1,0	1,5	2,0
35 см тереңдікте жер жырту	15	16	17	18	20	22	24	26	28	30	30	30
Кем дегенде 0,5 м борпылдақ топырақ қабатын төгу	35	36	37	39	41	44	47	51	55	59	60	60

Кесте 3 – Топырақ сулары деңгейі төмен орналасқан негіздің коэффициентінің мәні

Топырақ	Жылытқыш материал
	Жапырақ	Ағаш жоңқасы	Ағаш үгітіндісіе	Шалшық мүкі	Ұсақ торф	Құрғақ қазан қоқыстары	Дымқыл қазан қоқыстары	Кәдімгі сабан	Қар
Құмдақ	1*/3.3	2/3.2	3/2.8	4/2.8	5/2.8	6/2	7/1.6	8/2.5	2.5
Құмайт	9/3.1	10/3.1	11/2.7	12/2.7	13/2.7	14/1.9	15/1.6	16/2.4	2
Балшықты	17/2.7	18/2.6	19/2.3	20/2.3	21/2.3	22/1.6	23/1.3	24/2	2
Саздақты	25/2.5	26/2.1	27/1.9			28/1.3	29/1.1	30/1.6	1.5
Ескерту:		* - алымында № нұсқа, бөлімінде коэеффициенті берілген

Кесте 1 - Берілген деректер

№ нұсқа	Қала атауы	Әр айдың орташа кері температурасы, град						Қар жамылғысының орташа қалыңдығы, см.
		I	II	III	XI	XII
4	Көкшетау	16.2	15.4	9.6	6.9	13.8	16

Ескерту: Күндізгі бөлімнің студенттері топырақтың қату тереңдігін 31 желтоқсаннан 5 ақпанға есептейді.

2. 
   Топырақтың үстіңгі бетін жылыту қабатымен қатудан сақтауға болады, оның қалыңдығы келесі формулабойынша анықталады:
   

(4)

Н_ут=(176,34-88,5)/1,3=37,89

=59*1,5=88,5

мұндағы топырақтың есептік қату тереңдігі; 1-ші формула

қар жамылғысының әсерінен топырақтың қату тереңдігінің мөлшері азаяды. ( қар жамылғысының қалыңдығы,; 1-ші кесте)

қар құрамын және жылытатын материалдың жылу лқшаулағыш коэффициенті (2-ші кесте)



№ 3 тапсырма