рк. №2 РК. Аралы баылау 2
 Скачать 56.26 Kb.
|
|
Топырақтың сапасын бағалау дегенімз не? Топырақтын сапасын бақылау әдістері 1.Химиялық көрсеткіштер Топырақтың химиялық ластану деп антропогендік әсерлер салдарынан топырақтың сапасын нашарлататын топырақтың химиялық құрамының өзгерістерін айтамыз. Топырақтың ластануын бақылау принципі – оның құрамында ластаушы заттардың шоғырлануының бекітілген нормативтер мен талаптарға сәйкес болуын тексеру. Топырақта зиянды заттардың шоғырлануының жол берілетін шамасы (ШРК) – олардың ең көп мөлшерінде адамның денсаулығына тура және жанама теріс әсер етпейтін, топырақтың өздігінен тазару мүмкіндігіне зиян келтірмейтін шама. Жол берілетін шекті шамадан басқа, уақытша шамалар белгіленеді. Олар әр үш жылда қайта қаралады, немесе ЖШШ (ПДК) ауыстырылады. Топырақты ластаушылар өте көп және олар құрамдас әсер етеді. Сондықтан негізгі басым ластаушыларды, бірінші кезекте бақылау керек. Мұнда төмендегідей көрсеткіштер қолданылады: 1. Жалпы санитарлық қауіптілік көрсеткіші. Топырақтың өздігінен тазаруы және топырақ микробиоценоз санының ол прцесті бұзбайтын санымен сипатталады. 2. Қауіптіліктің транслокациясы (басқаға өту) көрсеткіші зиянды заттардың топырақтан өсімдікке және оның жемісіне өтіп шоғырлануына жол берілетін шекті шамасы. 3. Қауіптіліктің ауада көшіп-қону көрсеткіші. Зиянды заттарды топырақтан ауаға, суға көшуінің жол берілетін шекті шамасы. Топырақтың санитарлық көрсеткіші деп эпидемиологиялық гигиеналық қауіпсіздікті анықтайтын физикалық-химиялық және биологиялық қасиеттерін түсінеміз. Бақылаудың мақсаты – топырақтың қалдықтармен және орман шаруашылығында қолданылатын химиялық заттармен ластануын болдырмау. Бақылау көрсеткіштері – санитарлық- бактериологиялық, санитарлық – энтомологиялық көрсеткіштер. Олар- санитарлық сан, белокты азоттың жалпы органикалық азотқа қатынасы; аммонийлі және нитратты азоттың жинақталуы; хлоридтер, пестицидтер және т.б. ластаушы заттардың қалдық саны; канцорогендер, радиоактивті заттар; бактериялар, ішек құрттары, ауру тудыратын микроорганизмдер Топырақ анализі-бұл санитарлық зерттеулер мен лабораториялық анализ қорытындыларының негізінде топырақтың ластану деңгейі және оның адам денсаулығына қауіпсіздігі туралы гигиеналық қорытынды беру. Атмосфералық қысым нені зерттейді? Атмосфералық қысым — атмосфераның жер бетіне және ондағы заттарға түсіретін қысымы. Жер шарын коршап тұрған атмосфера өзінің салмақ күші арқылы жер бетіне қысым түсіреді, оны атмосфералық қысым деп атайды. Қазіргі кезде атмосфералық қысымды гектопаскальмен (гПа) көрсетеді. Атмосфералық ауаның жағдайын бағалау үшін атмосфералық ауаның қауіпсіздігін экологиялық нормативтермен бекітеді, көп мөлшерде атмосфералық ауаны ластайтын заттардың тасталудағы стационарлық көздері, стационарлық көздерге физикалық және биологиялық факторлардың аса шектеулі әсері, рекрециялық зонадағы өңделген газдардағы зиянды заттардың және тұрғындар пунктіне қатынайтын көздердің физикалық факторға әсері, басқа жердегі тіршілік, адамдардың уақытша немесе үнемі тұруы, қоршаған табиғи орта және азаматтардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында қоршаған табиғи ортаны бағалау. Ауа ластағыш заттарды пайдалануға қойылатын санитарлық- эпидемиологиялық талаптар? Өндірістік объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық ережесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2011 жылғы 22 сәуірдегі № 209 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2011 жылы 20 мамырда № 6966 болып тіркелді Зиянды заттар бөлінген кезде механикалық сорғыш және ауаны сору желдеткіш жүйесі, сондай-ақ технологиялық процесстерді ескере отырып жергілікті желдету жүйелері көзделеді. 20. Қауіптіліктің 1 және 2-класстағы зиянды заттарының жабық үй-жайларға бөлінуі болжанған өндірістік объектілерде оқшауланған үй-жайларға немесе пультпен немесе операторлық аймақтардан осы жабдықты басқаратын аймақтарда технологиялық жабдықты орналастыру көзделеді. 21. Қауіптіліктің 1 және 2-класстағы зиянды заттарымен жұмыс жүргізілетін бірнеше өндірісті бір ғимаратқа орналастыру кезінде улы заттардың көп компонентті қоспаларының пайда болуына және көрші өндірістік үй-жайларға олардың таралуына кедергі жасайтын құрылыс шешімдерін пайдалана отырып, әрқайсысын оқшаулау қамтамасыз етіледі. Шаң бөлінуі мүмкін үй-жайларда оның жинақталуына мүмкіндік жасайтын және жинауды күрделендіретін конструктивтік элементтері мен әрлеу материалдары пайдаланылмауы тиіс. 25. Өндірістік ғимараттарда сыртқа тарату желдеткіші камераларына алаң бөлінеді. Сыртқа тарату желдеткішіне кіру ауасында зиянды заттары жоқ үй-жайлардан, дәлізден, тамбурдан немесе сырттан болуы тиіс. Сыртқы ауаны сыртқа тарату желдеткішіне жинау жерден кемінде 2 м биіктікте жүргізіледі. Зиянды және агрессивті заттарды қолдана отырып, учаскелер орналасқан үй-жайларда қабырғаларды, төбелерді және басқа да беттерін, оның ішінде ішкі құрылыс конструкцияларын әрлеу үшін сіңіруді болдырмайтын және жүйелі тазартуға, ылғалды және вакуумды жинауға, қажет болғанда зарарсыздандыруға жол беретін материалдар көзделуі тиіс. 29. Ашылатын терезелермен немесе жарық фонарларымен жабдықталған ғимараттарда және құрылыстарда еденнен немесе жұмыс алаңынан басқарылатын, ашық ойықтардың шамасын реттеуге арналған механизмдер, сондай-ақ осыған ұқсас жұмыстарды ыңғайлы және қауіпсіз орындауды қамтамасыз ететін терезені, фонарьларды және жарық арматурасын тазартуға арналған механизмдер көзделуі тиіс. Автомобильден шығатын зиянды заттарға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар? "Көлік құралдарына және жолаушыларға қызмет көрсету жөніндегі объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 27 ақпандағы № 156 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 15 сәуірде № 10728 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 23 қыркүйектегі № ҚР ДСМ - 98 бұйрығымен. Осы "Көлік құралдарына және жолаушыларға қызмет көрсету жөніндегі объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалар (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) көлік құралдарына және жолаушыларға қызмет көрсету жөніндегі объектілерге: 1) жобалау, жер таңдау, салу; 2) реконструкциялау, жөндеу, іске қосу және күтіп-ұстау; 3) өндірістік және тұтыну қалдықтарын жинау, аймақтарды күтіп-ұстау; 4) сумен жабдықтауды, су бұруды, жарық беруді және желдетуді (кондиционерлеуді) ұйымдастыру; 5) қызметкерлерге еңбек жағдайын жасау, адам денсаулығына зиянды әсер ететін өндірістік факторлармен жұмысқа; 6) гигиеналық оқыту, медициналық қамтамасыз ету, қызметкерлерге арнайы және емдік-профилактикалық тамақтану және тұрмыстық қызмет көрсету кезінде қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді. 7) инфекция ошақтарын шоғырландыру бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу. Адам денсаулығына автомобильден шығатын зиянды шығындылардың әсері жәнесанитарлық-эпидемиологиялық талаптар? Автомобильден жанып шыққан газдың кұрамындағы улы заттар (көмір қышқыл тотығы, азот тотығы, көмірсутегі т.б.) атмосфераға тарап, адам организмін уландырып, кей жағдайларда қатерлі ісік ауруларына шалдықтырады. Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету — күрделі жэне каржыны көп талап ететін шара. Оны аймак, кала немесе автопарк деңгейінде шешу үшін кешенді экологиялық максатты жоспар жасалуға тиіс. Ол жоспар автопарктің көздеген мақсатының орындалуын қамтамасыз етуі кажет.Экологиялық тазалықты сақтаудың бір жолы: автомобильдің техникалық жағдайын жақсарту; экологиялық талаптарға сай жанармай пайдалану; жұмыс істеген майларды, аккумуляторды зиянсыздандыру т.с.с. Экологиялық жағдайды түзеу үшін арнаулы мемлекеттік стандартты орындау қажет. Автомобиль көліктері қоршаған ортаға екі жолмен әсер етеді: біріншіден, автомобиль көліктерінің қоршаған ортаға тікелей эсер етуі; екіншіден, жанама эсер етуі.Автомобиль көліктерінің қоршаған ортаға тікелей әсер етуі — ол жанар-жағармайдың жерге ағуы, жұмыс істеген газдың шығуы, ыдыстағы жанармайдың булануы, шаң, шинаның желінуі, жағымсыз дыбыстың шығуы, діріл, адам организміне жарақат түсіру. Мысалы, 15…20 жыл аралығында АҚШ және басқа да өркендеген елдерде экологиялық таза жа- нармай қолдану жоспарлануда, ол — сутегіні қолдану.Автокөліктердің адамға жанама эсер етуі — ол энергетикалык корды пайдалану; материалдық корды пайдалану; жер қорын пайдалану; адам қорын пайдалану. Өркендеген елдерде автокөліктердің энергетикалық корды пайдалану бөлігі 12…17% құрайды. АҚШ-та материалдық корды пайдалану: болат — 20%, алюминий — 12%, қорғасын — 50%, цинк — 35% т.с. Тұрғын үй-жайларды жарықтандыру, жылыту және желдету. Қоғамдық ғимараттар мен тұрғын үй-жайларын жарықтандыру. Қоғамдық ғимараттардағы үй-жайлардың табиғи және жасанды жарықпен жарықтандырылу деңгейі ҚР ҚН 2.04-01 және қолданыстағы санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес келуі керек. Қоғамдық ғимараттар үй-жайларындағы жалпы жарықтандыру біркелкі болуы керек. Жалпы жергілікті жарықтандыруды: - стационарлық ірі жабдығы бар үй-жайларда (дүкендердің сауда залдары, мұрағат және кітап сақтау орындары); - экспозиция жазықтықтары тұрақты көрме үй-жайларында; - жұмыс орындары жекелеген учаскелерге (тігу және жөндеу шеберханалары, кір үтіктеу орындары, зертханалар) жиналған топ болып орналасқан үй-жайларда, - әртүрлі учаскелерінде талап әрқалай жарықтандырылуды талап ететін әртүрлі дәлдіктегі жұмыстар орындалатын үй-жайларда қарастыру қажет. Табиғи жарықтандырусыз төмендегідей орындарды жобалауға болады: - жертөле қабаттарына орналастыруға болатын үй-жайларды; - акт залдарын; - конференц-залдарды, дәрісханалар мен кулуарларды; - дүкендердің сауда залдарын; - тамақтану блогының ас үй ыдыстары жуылатын орындарды, буфеттерді және мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту ұйымдарының қызмет көрсетуші қызметкерлерінің бөлмелерін; - көрсету, спорттық-көрсетілім және спорттық-ойын-сауық залдарын; - мұз жабыны бар спорт залдарын, спорт құрылыстарының нұсқаушылар мен бапкерлер құрамының бөлмелерін; - наркоз жасау, ота жасау алдындағы бөлмелерді, секциялы және секция алды, функционалдық, эндоскопиялық, сәулелі диагностика кабинеттерін; гало- және спелеотерапия процедураларын жүргізу, клизма жасау бөлмелерін; аппарат тұратын, салмақ өлшеу, термостат тұратын бөлмелерді, микробиологиялық бокстарды; қызмет көрсететін қызметкерлердің бөлмелерін, емдеу мекемелерінің стационарларындағы тамақтану блогының және тамақ ішу үй-жайларын; буфеттерді, кір жуатын бөлмелерді, дезинфекциялық өңдеу және емдеу-сауықтыру мекемелерінің үй-жайларын; сондай-ақ рентгенодиагностикалық кабинеттердің процедура жүргізу бөлемелері жобаланады; - тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарына келушілерге арналған салондарды; - санитарлық өткізу орындарын; дәретханаларды; киім ауыстыратын бөлмелерді; душтарды; қоймаларды; құрғақ бу моншалары үй-жайларын; солярийлер үй-жайлары мен процедура жасау бөлмелерін; бассейн жанындағы нұсқаушы бөлмесін, қызметкерлер бөлмелерін; автокөлік тұрақтарына арналған үй-жайларды. Бір, екі қабатты ғимараттарда күннен қорғауды көгалдандыру арқылы қамтамасыз ету қажет. Оқу орындарындағы рекреация ретінде пайдаланылатын дәліздерге табиғи жарық түсуі керек. Технологиялық талаптар бойынша ауаның кіруіне жол бермейтін немесе ауаны баптауды қарастыру қажет болатын үй-жайларды қоспағанда, табиғи жарық түсетін үй-жайларды фрамугалар, желкөздер немесе басқа да құрылғылар арқылы желдету керек. Тұрғын үйлердің орналасуы және оның микроклимат пен жарық режиміне әсері. Жатақханаларды жоспарлау ерекшеліктері. Тұрғын үй маңызды әлеуметтік-гигиеналық мәселе болып саналады.Тұрғын үйде адам өзінің өмірінің көп уақытын өткізеді,сондықтан тұрғын үй адамның денсаулығына,көңіл –күйіне,жұмыс қабілетіне әсер етеді.Үй адамды қоршаған орта факторларының теріс әсерінен; ыстық,суық,қар,жаңбырдан қорғану үшін,жұмыс істеуге және дем алуға онтайлы жағдай жасау үшін қажет. йде даладағы микроклиматтық жағдайға қарамастан тұрақты климат болу керек,оны микроклимат деп атайды,ол адамға жақсы жағдай тудырады. Тұрғын бөлме микроклиматы дегеніміз,ол сол бөлменің; 1.температурасы 2.ылгалдылыгы 3.ауа жылдамдылыгы 4.болменыны ышындеге ауа температурасы Конвекция арқылы жылу беру тек қоршаған орта температурасы адам денесінің температурасынан төмен жағдайда ғана жүреді. Жылу берудің негізгі жолы-радиациялы түрде жылу беру,яғни жылуды қоршаған ортаға беру,ол бөлмеде жылу режимі жақсы сақталғанына ғана байланысты емес, оның ішкі қабырғаларының,еденнің,терезенің де температурасына байланысты. Біздің климаттық жағдайда тұрғын бөлменің температурасы нормада 18-20 С градус Микроклиматқа температурадан басқа ауа ылғалдылығы да әсер етеді. Бөлмеде ауа ылғалдылығы нормада 40-60 % Қошаған ауаға жылу беру мөлшері ауа жылдамдылығына байланысты. Ауа жылдамдылығы өскен сайын конвекция жолымен жылу беру өседі. Тұрғын бөлмеде жайлы жағдай жасалу үшін көптеген шаралар қолданылады: Жылыландыру дегеніміз даладағы температураның өзгерісіне қарамастан бөлмені біркелкі температурамен қамтамасыз ету.Бөлмеде біркелкі температура болу белгілі бір жағдайлармен анықталады;жылыландыру жүйесі,отынның сапасы,жылыландырудың жергілікті және реттілігі. Бөлме температурасы нормада қысқы уақытта 18-29 С градус аралығында болу керек.бөлмеде тәулік бойы температураның ауытқуы болмау керек. Мұндай жайлы жағдайды тек орталықтандырылған жылуландыру жүйесі ғана қамтамасыз ете алады,сондықтан тұрғын үйдің орталықтандырылған жылыландыру жүйесімен қамтамасыз етілгені дұрыс. Туртын уйлерді жане когамдык гимараттарды жобалауда онын табиги и жане жасанды жарыктануынын жаксы болуы манызды орын алады .Табити жане жасанды жарыктандыру жаксы болса ,ол адамнын керу кабілетіне, емірлік тонусына, жумыс кабілетіне эсер етеді. *Тургын жане котамдык гимараттардын жарыктандырылуы «Таби и жане жасанды жарыктану»КНменЕ нормативті кужатынын талаптарына сайкес болуы керек. Ауылдық тұрғын үйлерді жоспарлау. Жаңа ауыл салу немесе қолданыстағы ауылды кеңейту үшін жер учаскесін таңдау кезінде мынадай ойлар басшылыққа алынады. Учаске безгек масаларының пайда болу ошақтарынан 3 км-ден жақын болмауы керек: батпақтар, сулы-батпақты жағалаулары бар ағындар және т.б. топырақ құмды, құмды сазды немесе сазды болғаны жөн; бұл аумақтың шамадан тыс батпақтануына жол бермейді. Жер бедерінің немесе жасыл массивтердің арқасында учаске суық желдің, қардың немесе құмның әсерінен табиғи қорғанысқа ие болса жақсы. Учаске теміржол немесе тас жол магистральдарымен қиылыспауы керек. Ауылдық елді мекендерді жоспарлау және салу ауыл шаруашылығындағы экономика мен еңбек жағдайларынан, табиғи факторларға жақындықтан, үй учаскелерінің болуынан және т.б. туындайтын кейбір ерекшеліктермен сипатталады. сонымен бірге оларды жоспарлауға қалалар мен жұмысшы ауылдарды жоспарлаумен бірдей гигиеналық талаптар қойылады. Таңдалған аймақ жеткілікті ашық болуы керек және сонымен бірге қатты желден рельефпен немесе жасыл екпелермен қорғалуы керек. Сонымен қатар, сайлармен қатты қиылысатын жерлерден аулақ болу керек, бұл ұтымды орналасуды едәуір қиындатады. Ақырында, сайт жеткілікті жақсы сумен қамтамасыз етілуі керек, Ең жақсысы жер асты көздерінен. Аталған шарттар сақталған жағдайда ірі су айдындары мен орман алқаптарының жанында орналасқан жерлер артықшылыққа ие болады, бұл ретте ауылдар су тасқыны кезінде су баспайтын өзеннің неғұрлым жоғары жағасында орналасуы тиіс. Сондай-ақ, елді мекендерді көркем аумаққа орналастырудың оң психогигиеналық маңыздылығын есте ұстаған жөн. Бірнеше параллель және перпендикуляр көшелері бар тұрғын аудандарға айқын бөлінетін ауылды жоспарлаудың ең қолайлы түрі. Тоқсандық құрылыс түрімен. Ғимараттардың жол бойындағы сызықтық орналасуы, керісінше, жағымсыз. Ат трактаттарының орнында пайда болған қазіргі заманғы ірі көлік магистральдары, егер оның дамуы автомобильдің үлкен жылдамдығымен үздіксіз ағынмен жүретін тас жолдың екі жағында болса, ауылды іс жүзінде бөлшектейді. Ауылдық елді мекенді жоспарлау оның аумағын екі аймаққа — шаруашылық-өндірістік және тұрғын үйге бөлуді көздеуге тиіс. Әкімшілік және мәдени мекемелер қоғамдық орталықты құрайды. Елді мекендерді дұрыс жоспарлау халықты механикаландырылған көліктің қозғалысына, жөндеу шеберханаларының, астық кептіргіштердің жұмысына және т. б. байланысты шудан, шаңнан, газдардан қорғауға ықпал етеді. Мал шаруашылығы ғимараттары, құс фермалары мен астық қоймалары орналасқан өндірістік аймақта тышқан тәрізді кеміргіштердің саны жоғары, шыбындардың көбею орындары және т.б. нәтижесінде қауіпті зооантропоноз қоздырғыштарымен адамдарға жұқтыру ықтималдығы туындайды. Көң қоймалары мен көңмен ұрықтандырылған алқаптар топырақтың гельминт жұмыртқаларымен ластануына әкеледі. Өндірістік нысандар, әдетте, тұрғын аудандарға қатысты және рельефтен төмен орналасқан. Олардың арасында жасылдандырылмаған учаскелер-ені 150-ден 300 м-ге дейінгі санитарлық-қорғау аймақтары орналасқан. Топырақ сынамаларын алу ерекшеліктері, химиялық, бактериологиялық, гельминтологиялық зерттеу. Санитарлық тексеру елді мекенде қалыптасқан жағдайды анықтау үшін санитарлық қадағалау жұмысының бірінші кезеңі болып табылады. Бақылаудағы объектіні (үй, аула, аула ғимараттары, ғимараттар тобы, квартал, аудан аумағы) тазалаудың қолданыстағы жүйесіне баға беру қажет. Қалдықтарды нашар жинауға , сақтауға және жоюға байланысты болуы мүмкін жұқпалы аурулар туындаған жағдайда тексеру міндетті болып табылады. Зерттеудің арнайы әдістерін қолдана отырып, келесі ұсыныстарды объективті негіздеу үшін аумақты санитарлық тазарту сапасына гигиеналық баға беру керек. Мұндай әдістерге мыналар жатады: санитарлық-энтомологиялық, санитарлық-гельминтологиялық және санитарлық-химиялық. Химиялық, бактериологиялық және гельминтологиялық талдаулар үшін сынама алу жылына кемінде 1 рет жүргізіледі. Ауыр металдармен ластануды бақылау үшін сынама алу 3 жылда кемінде 1 рет жүргізіледі. Балабақшалардың, емдеу-профилактикалық мекемелердің және демалыс аймақтарының топырақтарының ластануын бақылау үшін сынамаларды алу жылына кемінде 2 рет - көктемде және күзде жүргізіледі. Өзін-өзі тазарту динамикасын зерделеу кезінде сынамаларды алу бірінші айда апта сайын, содан кейін вегетациялық кезеңде ай сайын өзін-өзі тазартудың белсенді кезеңі аяқталғанға дейін жүргізіледі. 1. Нүктелік сынамалар сынақ алаңында конверт әдісімен, диагональ бойынша немесе кез келген басқа тәсілмен бір немесе бірнеше қабаттардан немесе горизонттардан алынады, осылайша әрбір сынама генетикалық горизонттарға немесе топырақтың осы түрінің қабаттарына тән топырақ бөлігі болып табылады. Нүктелік сынамалар саны ГОСТ 17.4.3.01-83 сәйкес келуі тиіс. Нүктелік сынамалар пышақпен немесе шпательмен қазбалардан немесе топырақ боракс арқылы алынады. 3.2. Біріктірілген сынама бір сынақ алаңында іріктелген нүктелік сынамаларды араластыру жолымен жасалады. 3.3. Химиялық талдау үшін біріктірілген сынама бір сынақ алаңынан алынған бес нүктелік сынамадан кем болмайды. Біріктірілген сынаманың массасы кемінде 1 кг болуы керек. Беттік бөлінетін заттармен ластануды бақылау үшін - мұнай, мұнай өнімдері, ауыр металдар және т.б. - нүктелік сынамалар әрқайсысының салмағы 200 г /аспайтын 0-5 және 5-20 см тереңдіктен қабаттарға алынады. Оңай қоныс аударатын заттармен ластануды бақылау үшін топырақ профилінің бүкіл тереңдігіне генетикалық горизонттар бойынша нүктелік сынамалар алынады. 3.3.1. Нүктелік сынамаларды іріктеу және біріктірілген сынаманы жасау кезінде олардың қайталама ластану мүмкіндігі алынып тасталуға тиіс. Ауыр металдарды анықтауға арналған топырақтың нүктелік сынамалары құрамында металдары жоқ құралмен іріктеледі. Нүктелік сынамаларды алмас бұрын, қазу қабырғасын немесе өзектің бетін полиэтиленнен немесе полистиролдан жасалған пышақпен немесе пластикалық шпательмен тазалау керек. Ұшпа химиялық заттарды анықтауға арналған топырақтың нүктелік сынамаларын дереу флакондарға немесе ұнтақталған шыны банкаларға салу керек (тығындар, оларды тығынға дейін толығымен толтырады. Пестицидтерді анықтауға арналған топырақтың нүктелік сынамаларын полиэтилен немесе пластмасса ыдысқа алуға болмайды. Бактериологиялық талдау үшін бір сынақ алаңынан 10 біріктірілген сынама алынады. Әрбір біріктірілген сынама 0-5 және 5-20 см тереңдіктен қабаттарға іріктелген әрқайсысының салмағы 200-ден 250 г-ға дейінгі үш нүктелік сынамадан тұрады. Бактериологиялық талдауға арналған топырақ сынамаларын мақсатта (олардың қайталама ластануын болдырмау үшін асептика шарттарын сақтай отырып іріктеп алу керек: стерильді құралмен іріктеп, стерильді бетке араластырып, стерильді ыдысқа салу керек. Гельминтологиялық талдау үшін әр сынақ алаңынан әрқайсысының салмағы 20 Г болатын он нүктелік сынамадан тұратын, 0-5 және 5-10 см тереңдіктен қабат-қабат іріктелген 200 г Бір біріктірілген сынама алынады. қажет болған жағдайда сынамалар қабаттың терең қабаттарынан немесе генетикалық көкжиектерден алынады Гельминтологиялық талдау үшін әр сынақ алаңынан әрқайсысының салмағы 20 Г болатын он нүктелік сынамадан тұратын, 0-5 және 5-10 см тереңдіктен қабаттарға іріктелген 200 г Бір біріктірілген сынама алынады. қажет болған жағдайда сынамалар қабаттың терең қабаттарынан немесе генетикалық көкжиектерден алынады. 3.6. Барлық біріктірілген сынамалар журналда тіркеліп, нөмірленуі керек. Әрбір сынамаға ілеспе талон толтырылуы тиіс Қолдан жасалған елді мекендердің топырағын гигиеналық бағалау кезінде қолайлы эпидемиялық жағдай болған жағдайда қысқаша санитарлық талдау схемасы бойынша зерттеулер жүргізу ұсынылады: ылғалдылықты, хлоридтерді, тотығуды, санитарлық санды, микробтық санды, колититті, анаэробты титр, гельминт жұмыртқаларының, шыбындардың личинкалары мен қуыршақтарының құрамын анықтау. Қолайсыз эпидемиялық жағдайда схемаға патогендік бактериялар мен вирустардың болуы үшін топырақты зерттеу кіреді. Алдымен жер учаскесіне санитарлық тексеру жүргізіледі. Топырақтың санитарлық жағдайын бағалау кезінде мақсатқа байланысты физика-химиялық, гельминтологиялық, бактериологиялық, энтомологиялық, радиометриялық және басқа зерттеулер қолданылады. Сонымен, жаңа елді мекендерге бөлінген жер учаскелерінің табиғи топырағының санитарлық жағдайын бағалау кезінде топырақтың толық санитарлық талдауын жүргізу ұсынылады, оған мыналар кіреді: механикалық құрамы, жаңа алынған үлгінің ылғалдылығы және гигроскопиялық ылғалдылық; аммоний тұздарының, нитриттердің, нитраттардың, хлоридтердің құрамы; жалпы, органикалық және топырақ азоты; табиғи микро-және макроэлементтік құрамы; зиянды химиялық заттар; микроорганизмдердің жалпы саны, колититр, анаэробтардың титрі; гельминт жұмыртқаларының, шыбындардың личинкалары мен қуыршақтарының құрамы. |