Қарқынды медициналық күтім. арынды медициналы ктім
 Скачать 0.86 Mb.
|
|
Қарқынды медициналық күтім Билет№1 1.Анестезиология дегеніміз қандай ғылым? Анестезиология (грек. an – сыз, сіз, емес қосымшасы және aіsthёsіs – сезім, logos – ғылым) – клиникалық медицина ғылымының ағзаларды уақытша жансыздандыру мәселелерін зерттейтін саласы. Аумақтық жансыздандыру (анестезия) тәсілдері 19 ғасырдан белгілі. Қазіргі заманғы анестезиологияның негізін салған 19 ғасырда өмір сүрген ағылшын ғалымы Ю.Сноу болды. Ол алғаш рет медицинада эфирлі және хлороформды наркоз пайдаланған. Қазақстанда анестезиология ғылымына профессор А.Тоғайбаев көп үлес қосты. Оның басшылығымен ісікті емдеу кезінде пайдаланылатын наркоздың адам организміне әсері зерттелді. Анестезиологияның ең негізгі мақсаты – хирург. Операцияның барлық кезеңдерінде науқастың қауіпсіздігін сақтау және зақымданған ағзаның ауруын жеңілдету әрі сол кездегі олардың бұзылған қызметтерін реттеу. 2.Анестезиологияның мақсаты қандай? Анестезиологияның ең негізгі мақсаты – хирург. Операцияның барлық кезеңдерінде науқастың қауіпсіздігін сақтау және зақымданған ағзаның ауруын жеңілдету әрі сол кездегі олардың бұзылған қызметтерін реттеу. Анестезиология жалпы анестезиология және аумақтық анестезиология болып екіге бөлінеді. Жалпы анестезиологияда адам есінен танады, бүкіл дене сезімінен айрылады. Мұнда сезімталдықты жоятын наркотик. дәрі-дәрмектер қолданылады. Аумақтық анестезиологияда адам есі сақтала отырып, дененің белгілі бір бөлігінде ғана дәрілер арқылы сезімталдық жойылады. Қазіргі анестезиологияның негізгі ғылыми бағыты – жансыздандыратын дәрілердің жаңа түрін шығару, олардың пайдалы, зиянды әсерлерін зерттеу, наркоз беретін құралдарды (аппараттарды) жетілдіру. 3.Анестезиолог деген кім? Анестезиолог — ауыртпау және хирургиялық жолмен араласу кезінде организмнің өмірлік маңызды функцияларын меңгеру мәселелері бойынша арнап даярлықтан өткен маман дәрігер. Анестезиолог - операция кезінде пациенттің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жауапты дәрігер. Осыған байланысты, бұл маман, анестезияны енгізгенге дейін, пациенттің медициналық тарихымен мұқият танысып, онымен жеке сұхбат және емтихан өткізеді (қажет болған жағдайда). Дәрігер науқаста қандай да бір созылмалы аурулардың бар-жоғын білуі керек (мысалы, жүрек немесе өкпе ауруы), кейбір дәрі-дәрмектерге аллергия бар. Билет№2 1.Наркоз дегеніміз не? Наркоз [1](грек. narkosіs – мелшию, ұйып қалу) – орталық жүйке жүйесіне арнайы дәрілер жіберу арқылы организмде жасанды түрде шақырылған терең ұйқы. Наркоздан кейін адам есінен толық не жартылай айырылып, ауыру сезімін жоғалтып, тіндер жансызданады. Негізінен күрделі хирургиялық операциялар кезінде ауру сезімін болдырмау мақсатында наркоз беріледі. Наркозды организмге жіберудің: ингаляциялық(дәріні тыныс жолдарына жіберу), ингаляциялық емес (дәріні қан тамырына, бұлшық етке, тері астына егу) және күрделі (аралас) түрлері бар. Наркоз берер алдында науқастың ауыз қуысы, асқазаны, ішегі толық тазаланады, жүйке жүйесін тыныштандыратын дәрі беріледі, мұны премедикация кезеңі деп атайды. Наркоз арнайы наркоз аппараттарымен беріледі. Анестезиологтар жіберілетін дәрінің мөлшерін аппарат (электрэнцефалограф) арқылы бақылап, тамырдың соғуын, қан қысымын өлшеп отырады. Өйткені науқастың организмі жіберілген дәріге реакция беріп, анафилакстік шок (естен тану) болуы не наркоз беретін түтік тыныс жолдарын жарақаттап, ауаның өтпей қалуы мүмкін 2.Жансыздандвру нешеге бөлінеді? Жансыздандыру Анестезия – ан – жоқ, естезия – сезім, сондықтан, анестезия - жансыздандыру, сезімсіздендіру немесе ауырсынуды жою. Жалпы Наркоз - бұл орталық нерв жүйесінің(Ц. Н. С. ) жасанды жолмен істелген қайтымды тежелуін (торможение) айтамыз, есінің, сезімінің, булшық ет тонусының және кейбір рефлекстердің жойылумен сипатталады. • Жергілікті Бұл жасанды жолмен істелінген организмдегі белгілі бір жердің ауру сезімін жою болып табылады, бірақ науқастын есі жогалмайды. 3.Жергілікті жансыздандыру дегеніміз не? Жергілікті Бұл жасанды жолмен істелінген организмдегі белгілі бір жердің ауру сезімін жою болып табылады, бірақ науқастын есі жогалмайды. Жергілікті жансыздандыру 1. апликациялық 2.инфильтрациялық 3.Регионарлыn(өткізгіштік, бағаналы) Жергілікті жансыздандыру (жергілікті анестезия) — бұл белгілі бір дене бөлігінде ауырсынуды басу, ол қалпына келетін процесс және науқас ұйықтамайды. Сезімталдықтың басқа түрлері (тактильды, проприорецептивті, суық) төмендеген, бірақ сақталған болады. + Жергілікті анестезияның артықшылықтары науқастың есі анық болады, яғни науқаспен қатынас орната алуға мүмкіндік болады; арнайы операция алды дайындықтың қажеті жоқ; орындаудың қарапайымдылығы мен қол жетімдігі; орындау үшін қымбат аппаратура қажетінің болмауы. - Жергілікті анестезияның кемшіліктері мүмкін болатын аллергиялық реакциялар; ұзақ операциялар кезінде науқастың психоэмоциональды қозуы; толық бұлшық еттік босаңсу қажет жағдайларда, ауқымды және жарақаттық операциялар кезінде қолдана алмаушылық, сонымен қатар өмірге қажетті мүшелері зақымданған науқастарда қолдана алмаушылық Билет№3 1.Наркоздың негізін қалаушылар?  2.Эндотрахеялық нархоз дегеніміз не? Эндотрахеальды анестезия-бұл ингаляциялық анестезия әдісі, жалпы анестезияның нұсқасы, онда операция кезінде дәрі-дәрмектерді беру және сыртқы тыныс алу жоғарғы тыныс жолдарына, яғни трахеяға енгізілген арнайы түтік арқылы жүзеге асырылады. Біріктірілген эндотрахеальды анестезия-бұл жалпы анестезияның жеке әдісі, онда анестезияға қарсы препараттар көктамыр ішіне де, тыныс алу жолдары арқылы да енгізіледі 3.Жалпы жансыздандырудың ерекшеліктері? Жалпы жансыздандыру немесе наркоз (грек – естен айырылып сіресіп қалу) организмге наркотикалық дәрілер енгізу арқылы орталық нерв жүйесінің жұмысы терең тежеу: наркозға ауру дегенде біртіндеп есінне айырылып, ауыру сезімі жойылып, бұлшықеттер босаңсып қозғалу және рефлекстер бәсеңдейді. Жалпы наркоз: -Ми а тежегіш сер ғ ә к рсетеді. ө -Барлы операция қ уа ытында ес т ссіз қ ү алыпта болады. қ -Есі тек бірнеше уа ытта қ алып а келеді. қ қ -Наркоздан кейін ж тел ө ж не бас ауру к рініс ә ө береді. Жергілікті анестезия: -Журек аритмиясы, гипоксия -Операция уа ытында қ есін біліп жатады. -Кішкене уа ытта есін қ жинайды. -Операциядан кейін бас ауруы ж не ар а т сында ә қ ұ ауру сезіміні болуы ң бай алады. қ Жалпы наркоз: -Ми а тежегіш сер ғ ә к рсетеді. ө -Барлы операция қ уа ытында ес т ссіз қ ү алыпта болады. қ -Есі тек бірнеше уа ытта қ алып а келеді. қ қ -Наркоздан кейін ж тел ө ж не бас ауру к рініс ә ө береді. Жергілікті анестезия: -Журек аритмиясы, гипоксия -Операция уа ытында қ есін біліп жатады. -Кішкене уа ытта есін қ жинайды. -Операциядан кейін бас ауруы ж не ар а т сында ә қ ұ ауру сезіміні болуы ң бай алады Билет№4 1.Реанимация дегеніміз не? Организмді тірілту, реанимация (лат. re – қайта және лат. anіmatіon – жандандыру) – организмнің тіршілік етуіне қажетті ең маңызды органдар қызметінің бұзылуын не тоқтауын қалпына келтіру. Организмді тірілту терминальдық жағдайларда, оның ішінде клиникалық өлім кезінде қолданылады. Әдетте, организм тіршілігі біртіндеп барып тоқтайды. Бұл кезде ми және орталық жүйке жүйелері тіршілігін толық жоғалтпайды. Физиологиялық зерттеулер нәтижесінде өмір мен өлім арасында белгілі бір аралық жай болатыны дәлелденген. Бұны клиникалық өлім деп атайды. Бұл кезде тыныс алу, жүрек соғысы, шартты және шартсыз рефлекс байқалмайды, клиникалық өлім 5 – 8 минутқа созылады. Организмді тірілту үшін ең алдымен қолдан тыныс алдыру мен жүрекке массаж жасалынады. Сондай-ақ, қан құю, жүректі электрмен дефибрилляция жасау шаралары да жатады. Организмді тірілтуге бағытталған негізгі шаралар түріне қарай жүрек-өкпелік, жүректік, тыныс алу реанимациясы деп бөлінеді. Клиникалық өлімнен организмді тірілту неғұрлым ерте (8 минуттан) басталса және қолдан тыныс алдыру мен жүрекке массаж дұрыс жасалcа нәтижелі болады. Бұрын ауырмаған адам кенеттен не кездейсоқ себептерден (мысалы, электр тогы соққанда, наркоз көп мөлшерде берілсе, әр түрлі себептермен жүрегі тоқтап қалғанда, т.б.) клиникалық өлімге ұшыраған жағдайда, организмді тірілту жиі қолданылады. Адам ұзақ ауырып, оның организміндегі тіршілікке маңызды органдарында (мысалы, жүйке жүйесінде, т.б.) қайтымсыз өзгерістер байқалса, Организмді тірілтуге мүмкіндік болмайды. Бұл кезде өлімнің биологиялық сатысы басталады 2.Реаниматолог деген кім? Реаниматолог-бұл өмірінен айрылу қаупі бар ауыр жағдайға тап болған адамға көмек көрсететін дәрігер. Мұндай маман қарқынды терапияны қолдана отырып, өмірлік белгілерді тұрақты күйге келтіріп, содан кейін дененің негізгі функцияларын қалпына келтіру процесін қамтамасыз етуі керек. Реаниматологтың белгілі бір ауруға қатысты мамандануы жоқ. Бұл дәрігердің міндеті-пациенттің өмірін сақтау, кейде клиникалық өлім жағдайынан қайтару. Мұның бәрін ең аз уақыт ішінде, кейде бірнеше минут ішінде жасау керек және реаниматологтың негізгі қажетті дағдылары осыған байланысты: ол тыныс алуды қалыпқа келтіруді, жүректің жұмысын тұрақтандыруды, науқастың қан айналымын қамтамасыз етуді түсінуі керек. Сондай-ақ, реанимацияда адамдар шок жағдайынан шығарылады, бұл дәрігерлер диализ жасайды және механикалық желдетуді жүзеге асырады. Көбінесе реанимация бөлмесіне суға батқан, апатқа ұшыраған, өрттен немесе электр қуатынан күйік алған, инсульт немесе инфаркт алған, сондай-ақ әртүрлі қарудан жарақат алған адамдар келеді. 3.Реанимация сөзі қай тілден алынған? реанимация (лат. re – қайта және лат. anіmatіon – жандандыру) – организмнің тіршілік етуіне қажетті ең маңызды органдар қызметінің бұзылуын не тоқтауын қалпына келтіру реанимация (лат. re – қайта және лат. anіmatіon – жандандыру) – организмнің тіршілік етуіне қажетті ең маңызды органдар қызметінің бұзылуын не тоқтауын қалпына келтіру реанимация (лат. re – қайта және лат. anіmatіon – жандандыру) – организмнің тіршілік етуіне қажетті ең маңызды органдар қызметінің бұзылуын не тоқтауын қалпына келтіру Билет№5 1.Өлім дегеніміз не? Өлім организдегі тіршіліктің толық тоқтауы Адам өлімін бүкіл организмнің өлімі деп қарау керек. Бірак, әр түрлі зерттеулер арқылы кейбір ағзалардың, тіндердің өз тіршілігін организм өлгеннен кейін де біраз уақытқа дейін сақтай алатындығы анықталған. Осыған байланысты өлген адам ағзаларын, тіндерін трансплантация үшін пайдалану мүмкіншілігі туды. Қазіргі кезде бүйректерді, жүректі өлген адамнан ауру адамға кешіріп отырғызу практикада кең колданыс алған. 2.Өлім нешеге бөлінеді? Өлімнің əр бір сатысының ұзақтық мерзімі əр түрлі, мысалы, агония бірнеше минуттан, бірнеше сағатқа немесе тəулікке созылуы мүмкін. Клиникалық өлім əдетте 5-6 минуттан соң билогиялық өлімге өтеді. Бұл кезде орталық нерв жүйесінде, кейірек басқа ағзаларда, қайтымсыз өзгерістер дамиды. Осы кезде бастап қана организмді өлік деп атауға болады. Табиғи өлім адам әбден қартайып, ағза қызметтерінің бірте-бірте әлсіреп барып, тоқтауымен , тозуымен байланысты. Өлім үдерісінің сатылары: 1.Жанталас алды күйі 2.Жанталас( агония)-бірнеше минуттан бірнеше сағатқа немесе тәулікке созылады. 3.Клиникалық өлім- 5-6 минутқа созылады. 4.Биологиялық өлім Өлімнің себептері 1.Табиғи(физиол огиялық) 2.Зорлықзомбылық нәтижесінде Адам әбден қартайып, ағзақызметтерінің әлсіреп, сөнуімен байланысты Өлімді сот медицинасы зерттейді. 3.Өлімнің алғашқы белгілері? Өлім белгілері Бағдарлы белгілері: -қозғалыссыз дене қалпы; -есінің болмауы және күшті тітіркендіргіштерге жауап бермеуі: -терінің бозаруы немесе цианоз; -магистральды (ұйқы)артериясында пульстың бомауы; -жарыққа реакциясыз кеңейтілген көздер. Абсолютті белгілері: -мәйітті дақтар; -мәйіттің сіресуі; -дене температурасының +20 градустан төмен болуы; -Белоглазова белгісі (басқанда көз қарашығының формасының өзгеруі). Билет№6 1.Өлген адамның денесінде қандай өзгерістер болады? Төменде өлімнен кейін біздің ағзамыздың қандай күй кешетіндігі берілген: 1. Мидың белсенділігі күрт артып, содан соң ол өледі. 2. Дененің температурасы сағатына 1.6 градусқа төмендеп, ақыр соңында бөлме температурасына жетеді. 3. Дене жасушалары оттегінің жеткіліксіздігінен өле бастайды, содан соң ыдырайды. Шіру процесі басталады 4. Бұлшық еттерге кальций жиналып, ширықтырады. Мұндай ширығу шамамен 36 сағатқа созылады. 5. Кенеттен бұлшық еттер босаңсып, денеден несеп немесе нәжіс қалдықтары шығады. 6. Денедегі тері құрғап, жиырылады да, содан шаш пен тырнақ өсіп жатқандай көрінеді. 7. Гравитация (жер тартылысы) адамның қанын төменге тартады. Содан денедегі тері бозарып, қызғылт дақтар пайда болады. 8. Содан соң тері жасыл реңді болады. Себебі, ас қорытатын органдардағы ферменттер бактериялардың көмегімен өз-өздерін қорыта бастайды. 9. Адамның денесінен жаман иіс шығады. Өйткені, шіріп жатқан ағза путресцин және кадаверин сияқты химиялық заттарды бөліп шығарады. 10. Денені жәндіктер жей бастайды. Дернәсілдер бір аптаның ішінде денедегі ұлпалардың 60 пайызын жоя алады. 11. Дененің терісі өңсізденеді, содан соң қараяды, себебі, бактериялар денені үздіксіз құртумен болады. 12. Шаш түсе бастайды. 13. Адамның денесінің айналасындағы температура ең кем дегенде 10 градус жылы болса, шамамен төрт айдың ішінде дененің жұмсақ ұлпаларының ыдырайтындығы соншалық, адамның тек қаңқасы ғана қалады. 2.Клиникалық өлім дегеніміз не өлудің қайтымды кезеңі. Ұзақтығы 56 минут. Кейде фармакологиялық әдіспен немесе гипотермиялық жағдайда ұзақтығын 10-15 минутқа дейін созуға боллады. • Тыныс алу мен жүрек қызметінің толық тоқтаған сәттен бастап тіркеледі; • Егер 5-6 минутта өмірге қажетті қызметтер қалпына келтірілмесе, гипоксияға өте сезімтал бас миы қыртысының жасушаларының некрозы дамып, биологиялық өлімге әкеледі. 3.Биологиялық өлім дегеніміз не? Биологиялық өлім - ағзаның өмірге қажетті қызметтерін қалпына келтіру мүмкін емес, қайтымсыз процесс. Биологиялық өлімнің белгілері: көздің мүйізді қабатының кебуі және нұрлы қабық түсінің өлудің қайтымды кезеңі. Ұзақтығы 56 минут. Кейде фармакологиялық әдіспен немесе гипотермиялық жағдайда ұзақтығын 10-15 минутқа дейін созуға боллады. • Тыныс алу мен жүрек қызметінің толық тоқтаған сәттен бастап тіркеледі; • Егер 5-6 минутта өмірге қажетті қызметтер қалпына келтірілмесе, гипоксияға өте сезімтал бас миы қыртысының жасушаларының некрозы дамып, биологиялық өлімге әкеледі. өзгеруі; “мысық қарашығы” симптомы; Осы 2 белгі анықталса, өлім 1 сағат бұрын болған. дене температурасы әр сағат сайын 1 градус Цельсийге төмендейді; өліктік дақтар - 2-4 сағаттан соң түзіле бастап, 12-14 сағатта алғашқы гипостаз белгілері тұрақталады; өліктік тырысу ( қатаю )- 2-4 сағаттан кейін басталып, 3-4 тәулікте шегіне жетеді; өліктік ыдырау; Билет№ 7 1.Клиникалық өлім қанша уақытқа созылады? өлудің қайтымды кезеңі. Ұзақтығы 56 минут. Кейде фармакологиялық әдіспен немесе гипотермиялық жағдайда ұзақтығын 10-15 минутқа дейін созуға боллады. • Тыныс алу мен жүрек қызметінің толық тоқтаған сәттен бастап тіркеледі; • Егер 5-6 минутта өмірге қажетті қызметтер қалпына келтірілмесе, гипоксияға өте сезімтал бас миы қыртысының жасушаларының некрозы дамып, биологиялық өлімге әкеледі. 2.Жүрек өкпе реанимациясы дегеніміз не? |