Қарқынды медициналық күтім. арынды медициналы ктім
 Скачать 0.86 Mb.
|
Менингит Ми мен жұлында инфекция болған кезде бұл өте ауыр қабынуға әкелуі мүмкін.Энцефалит Бұл мидың қабынуы, оны негізінен вирус тудырады, бірақ оны бактериялар да тудыруы мүмкін. Шарттың бұл түрі ауырлығы төмен немесе жоғары болуы мүмкінТуретта синдромы - бұл балалық шақта немесе жасөспірімде көрінетін генетикалық неврологиялық жағдай. Осы аурумен ауыратын адам қимыл жасайды, тик немесе әдеттен тыс естіледі және сіз бұларға өте нашар бақылау жасайсыз. Бұл синдром кезінде пайда болатын алғашқы белгілер - бет, магистраль және қол белгілері.Альцгеймер - бұл ақыл-ойдың біртіндеп пайда болатын және есте сақтау қабілеті мен зияткерлік және әлеуметтік дағдылар сияқты маңызды танымдық функцияларды бұзатын түріКөптеген склероз - бұл а созылмалы ауру бұл миелин деп аталатын заттың болмауына байланысты пайда болады, ол біздің орталық жүйке жүйесінің жүйке талшықтарын орауға және қорғауға жауап береді. Блет№19 1.Минингит дегеніміз қандай ауру? Менингит – ми қабығының қабынуы. Менингиттің бірнеше түрі бар: а)індеттік (вирустық),б) іріңді және улы. Іріңді менингиттің өзі екі түрлі. Алғашқысы – ми қабығының менингококк микробынан зардап шегуі. Соңғысы – адам ағзасындағы инфекция ошағынан немесе бас сүйектің жарақаттануы салдарынан ми қабығына инфекция түсуі. Жалпылай айтқанда, ауру бастапқы кезеңде екi түрге бөлiнедi. Жедел және созылмалы болатын бұл аурудың ең күрделiсi мида iрiңдi түрде болатын менингиальдық синдромы. 2.Минингит ауруының пайда болу себептеріне нелер жатады? Менингиттің себептері көп болуы мүмкін, бірақ жалпы оларды вирустық және бактериялық деп бөлуге болады. Менингиттің бұл түрлері инфекцияның әсерінен болады организмге белгілі бір бактериялардың түсуінен пайда болады, мысалы, пневмококк, стреп немесе менингококк. Көрсетілген жарақат жарақат, пневмония, иммундық және / немесе метаболизм проблемалары немесе тіпті ағзадағы бактерияларға байланысты болуы мүмкін. Олар әсіресе балаларда, қарт адамдарда және әртүрлі аурулармен ауырған кезде ауыр сипатқа ие. Вирустық менингит - бұл белгілі бір вирустар тудыратын ауру. Олар асептикалық менингит деп те аталады, өйткені олар жүйеге микроорганизмдердің енуін көрсетпейді. Олар әдетте жұмсақ сипатқа ие, сондықтан дене қызуы, бас ауруы және басқа да белгілер пайда болады, олар онша ауыр емес. Дегенмен, ерекше тәуекел мен ауырлықтың ерекше жағдайлары бар. Ерекше жағдай - бұл герпес вирусы, өйткені ол энцефалитке немесе мидың қабынуына әкеліп соғады, бұл пациенттің миында өлімге әкелетін немесе мүгедектікке әкелетін өзгерістер тудыруы мүмкін. 3.Минингит аурулары кезінде күтім шаралары Менингитке мейірбикелік күтім-бұл пациентке дұрыс емдеуді қамтамасыз ету мақсатында оған қатысты іс-шаралар жүргізу. Бұл күтімге режим бойынша дұрыс тамақтану, арнайы дәрі-дәрмектерді қабылдау, сондай-ақ толық ұйқы кіреді. Мұндай іс-шараларды медбикелер көрсетеді. Мейірбике ісінің жоспары келесі тармақтарды қамтиды: Бұзылған қажеттіліктер. Қалыпты температураны сақтау. Ұйқы, тамақтану, дәрі-дәрмек режимін сақтау. Әпкесі науқастың қауіпсіздігін бақылайды. Мәселелер нақты. Аурудың салдарынан бас ауруы, мұрыннан су ағу, құрғақ жөтел, әлсіздік, ұйқының бұзылуы, тәбеттің төмендеуі, қалтырау, безгегі басталуы мүмкін. Әпке жағдайды жеңілдетеді. Мәселелер ықтимал. Құрысулар, құсу, мидың ісінуі, токсикалық шок. Егер олар пайда болса, медбике алғашқы көмек көрсетеді және дәрігерді шақырады. Ұзақ мерзімді мақсат. Дәрігердің ұсынымдарын сақтай отырып, пациентті шығару және оның әдеттегі өмірге оралуы Түсіндіру де маңызды: Дәрі - дәрмектің мақсаты. Олар пайда болған кездегі жанама әсерлер. Дәрі қабылдау әдісі мен уақыты. Дәрі-дәрмекті сақтау ережелері. Емдеу мерзімі. Ұсыныстарды сақтамаудың салдары. Билет№20 1.Эпилепсия дегеніміз не? Эпилепсия – құрысу ұстамаларымен (бұлшық еттің еріксіз жиырылуы) қосарланатын мидың белсенділігінің бұзылысы. Ауруға қайталанатын ұстамалар тән. Бұл ұстамалар дененің қандай да бір бөлігінің қысқа мерзімді еріксіз құрысуы түрінде (парциалдық құрысу) немесе бүкіл дене бойы (жалпы құрысу) және кейде естен танумен және ішек немесе қуық қызметін бақылауды жоғалтумен қосарланады. 2.Эпилепсия ауруыеа себеп болатын факторларды атаңыз Эпилепсия кез келген жаста пайда болуы мүмкін, бірақ, көбінесе, 5 - 20 жас аралығында болады. Әдетте, науқастарда эпилепсиямен ауырудың отбасылық тарихы болады. Эпилепсияның кең таралған себептері: мидың туа біткен мәселесі (мидың туа біткен ақауы) Мидың босану кезіндегі жарақаты Заттек алмасуының туа біткен бұзылыстары (мысалы, фенилкетонурия) бассүйек-ми жарақаты Инфекциялар, оның ішінде, мидың абсцессі, менингит, энцефалит, ЖИТС(СПИД) Инсульт мидың ісігі мидағы ақаулы қантамырларының болуы ми тінінің зақымдануына немесе бұзылуына апарған басқа ауру кейбір дәрі препараттарын қолдану, оның ішінде, антидепрессанттар, кокаин, амфетамин Деменция (қарттық естен адасу), Альцгеймер ауруы Өзгерістер нәтижесінде мидың тінінде жоғары қозғыштық ошағы қалыптасады, ми бүкіл денеге жалған сигнал (импульстер) жібереді. Бұл кезеңді, болжанбайтын эпилепсия ұстамасына апарады. Жалғыз құрысу ұстамасы, әдетте, науқаста эпилепсия болуын білдірмейді. 3.Эпилепсия кезіндегі алғашқы көмек ҰСТАМА КЕЗІНДЕ НЕ ІСТЕУ ҚАЖЕТ? · Құрысу қимылдарын күштеп ұстауға тырыспау; · Тісін ажыратуға тырыспау; · Жасанды тыныс алу немесе жүрек массажын жасамау, ұстамаға ұшыраған адамды тегіс жерге жатқызып, басының астына жұмсақ нәрсе қою қажет; · Адамды ұстама болған жерден қозғамау, тек өмірге қауіпті болмаса; · Тілдің кептелуінің және сілемейдің тыныс алу жолдарына түсуінің алдын алу үшін жатқан науқастың басын бір жағына бұру қажет, ал құсу пайда болған жағдайда бүкіл денесін абайлап бір жағына бұру қажет. Ұстама аяқталғаннан кейін адам өзіне келіп, тыныштанып, ұйқысын қандыруы қажет. Ұстамадан кейін көп жағдайда естің қалыпты болмауы және әлсіздік пайда болуы мүмкін, адам өздігінше тұрғанға дейін біраз уақыт өтуі тиіс (әдетте, 5-30 минут). Бірінің соңынан бірі келетін бірнеше үлкен құрысу ұстамалары ерекше қауіпті. Мұндай жағдай эпилепсиялық статус аталады. Ол өмірге қауіпті, себебі, науқастың тыныс алуы тоқтауы және тұншығудан өлімге ұшырауы мүмкін. Билет№21 Шок дегеніміз не? Шок — организмге шектен тыс күш эсер еткенде дамитын, қан айналымының жедел жеткіліксіздігімен көрініс беретін ауыр пато-логиялық үрдіс. Бүл кезде гипоксия жағдайына байланысты зат алмасу үрдістері бүзылып, ағзалар қызметі өте әлсірейді Шоктың түрлері: пайда болу себептеріне қарап шоктың төмендегідей түрлерін ажыратады: 1)жарақаттық, 2) гиповолемиялық, 3) кардиогендік, 4) сепсистік (токсико-инфекциялық), 5) гемотрансфузиялық, 6) ана-филактикалық және 7) нейрогендік Жарақаттық шок. Жүмыс орнында, әртүрлі табиғи апаттарда, қару-жарақты қолданғанда дамитын ауқымды жарақаттарда байқ-алады. Гиповолемиялық шок. Көп қан кету жағдайында көп мөлшерде плазманы жоғалтқанда (мысалы, қүсу немесе іш кету нәтижесінде) сүйықтықтар мен электролиттер организмнен шығып кеткенде, яғни айналымдағы қан көлемі өте азайғанда дамиды. 2.Шоктың қандай түрлерін білесіз? Шоктың түрлері: пайда болу себептеріне қарап шоктың төмендегідей түрлерін ажыратады: 1)жарақаттық, 2) гиповолемиялық, 3) кардиогендік, 4) сепсистік (токсико-инфекциялық), 5) гемотрансфузиялық, 6) ана-филактикалық және 7) нейрогендік Жарақаттық шок. Жүмыс орнында, әртүрлі табиғи апаттарда, қару-жарақты қолданғанда дамитын ауқымды жарақаттарда байқ-алады. Гиповолемиялық шок. Көп қан кету жағдайында көп мөлшерде плазманы жоғалтқанда (мысалы, қүсу немесе іш кету нәтижесінде) сүйықтықтар мен электролиттер организмнен шығып кеткенде, яғни айналымдағы қан көлемі өте азайғанда дамиды. Гемотрансфузиялық шок топтары сәйкес келмейтін қан құйылғанда дамиды Анафилактикалық шок организмге әртүрлі аллергиялық реакциялардың дамуына байланысты. Нейрогендік шок. Жұлын-ми жарақаттанғанда немесе ауқымды дене жарақатында кездеседі. Оның негізгі себебі орталық нерв жүйесіне афференттік ауыру импульстарының шектен тыс түсуі. Осы жағдайда шеткі қан тамырлары ерекше кеңейіп, қан қысымы өте төмендеп кетеді. 3.Аллерген дегеніміз не? Аллерген (аллергия... және genos — туу, тегі) — аллергия туғызатын заттек. Соңғы кезде жаңа химиялық қосылыстар есебінен бұлардың саны едәуір өсті.[1] Билет№22 1.Анафилактикалық шок дегеніміз не? Анафилактикалық шок (АШ) - ағзаға аллергендер енгенде жедел түрдегі аллергиялық реакцияны тудыратын, қанайналым, тыныс алу, орталық жүйке жүйесінің ауыр бұзылысытарымен сипатталатын, жедел дамитын, өмірге қауіпті патологиялық үрдіс. Найзағай тәрізді ағым жедел ба¬сталады, артериалық қысым тез удемелі төмендейді,етен тану,тыныс жетіспеушілігі үдейді. Бұл ағымның ерекшелігі жүргізілген белсенді шокқа қарсы емгетөзімді және үдемелі төмендейді, естен тану, тыныс жетіспеушілігі үдейді.Бұл ағымның ерекшелігі жүргізілген белсенді шокқа қарсы емге төзімді және үдемелі терең коматозды жағдайға дейін дамиды. Алғашқы минуттарда немесе сағаттарда өмірлік маңызды мүшелердің зақымдануына байланыты өлімге әкеледі. Бұл ағым екі түрде өтуі мүмкін. Же¬дел тыныс жетіспеушілігімен немесе же¬дел тамыр жетіспеушілігімен. 2.Анафилактикалық шоктың пайда болуына себеп болатын факторларды атаңыз? Анафилактикалық шок дамуы мүмкін егер:анамнезінде дәрілік аллергия,дәрілік препараттарды ұзақ қабылдау,әсіресе қайталанған к у р с т а р м ен, д е п о- п р е п а р а т т а р д ы қолдану, полипрагмазия, дәрілік препараттың жоғары сенсибилизациялық белсенділігі,мамандығына байланысты дәрімен ұзақ қатынаста болу,анамнезінде дәрілік аллергия,дәрілік препараттар¬ды ұзақ қабылдау,әсіресе қайталанған курстармен,депо- препараттарды қолдану, полипрагмазия, дәрілік препараттың жоғары сенсибилизациялық белсенділігі,мамандығына байланысты дәрімен ұзақ катынаста болу,анамнезінде аллергиялықаурулар,пенициллинге сенсибилизация көзі түрінде дермотомикоздардың (эпидермофития) болуы. 3. Анафилактикалықшок кезіндегі алғашқы көмек? Жедел жәрдем: – ағзаға аллергендердің ары қарай түсуін тоқтату; – тыныс жолдарынын өткізгіштгін қалпына келтіру, таза ауаның келуін қамтамасыз ету. – науқасты: аяғын көтерген күйде Тренделенбург қалпына келтіру, тілін артқа кетуінің алдын алу үшін басын бүйірне қарату, асфиксия, құсық массаларымен аспирация болдырмау үшін төменгі жақты алға тарту; – оттегімен емдеу; аллерген парентеральді енген жағдайда 0,1% адреналин ертндісімен 0,1 мл/жасына сәйкес мөлшерде 5,0 мл натрий хлориді изотониялық етіндісіне араластырып аллерген енген жерді; айналдыра eгiп шығады; -аллерген енген жердің жоғарғы бөлігіне артерияны қыспаитын eтin, 30 минутка жгут салу ( әр 10 минут сайын жгутты бip-eкi минутқа босатып отыру қажет) ; -көктамырды тауып 0,1% адреналин ерітіндісін 0.1 мл/жасына (0,01 – 0,02 мг/кг) сәйкес мөлшерде бipaқ, 1,0 мл -ден аспау керек; -глюкокортиоидты гормондар енгізу преднизолон 5-10 мг/кг , әсері болмаса қайталау; -антигистаминді дәрілер енгізу: 2% супрастин 0,1- 0,15 мл/жасына немесе 1 % димедрол ертінідісін 0,05 мл/кг көктамырға немесе бұлшық етке, бipaқ біp жасқа дейінгі балаларға 0,5 мл-ден, бip жастан асқан балаларға 1,0 мл, 1% дифенгидрамин epтіндіci 1,0 мл-ден аспау керек (өршіген урдісті ары қарай болдырмау). Пипольфен қабылдауға қарсы көрсеткіш айқын гипотензивті әсері! – инфузионды терапия 0,9 % натрий хлориді ертіндісі 1 литрден аз болмау керек. Кан тамырішілік көлемді қайта қалпына келтіру yшiн. Алғашқы 10 минут ішінде гемодинамика тұрақтылығы жойылғанда шоктың ауырлығына байланысты қайталап коллоидты ертіндй (пентакрахмал) 1-4 мл/кг/мин енгіземіз. Инфузионды терапия жылдамдығы және көлемі АҚҚ жоғарылауымен, Орталық венозды қысым жоғарылауымен және науқастың жағдайының жақсаруымен анықталады Билет№23 1.Анафилактикалық шок дәрілерден басқа неден пайда болуы мүмкін ? Анафилаксия себептері бойынша екінші орынды гименоптеран жәндіктерінің шағуы алады (шамамен 40%). Үшінші топқа тамақ өнімдері жатады (жағдайлардың шамамен 10%): балық, консервіленген балық, уылдырық, шаян тәрізділер сиыр сүті жұмыртқа ақтығы бұршақ жаңғақтар тағамдық қоспалар (сульфиттер, антиоксиданттар, консерванттар және т.б.). 2.Анафилактикалық шок кезінде пульс қандай болады? Объективті клиникалық зерттеуде анықталады: - жиі жіп тəрізді пульс ( перифериялық қан тамырларда); - тахикардия (сирек брадикардия, аритмия); - жүрек тондері тұйықталған; - артериалдық қысым тез төмендейді ( ауыр жағдайда төмен қысым анықталмайды). - жеңіл жағдай кезінде салыстырмалы түрде АҚ төмендемейді, төменгі критикалық деңгей 90-80 мм.рт.ст. Алғашқы минуттарда кейде АҚ аздап төмендеуі мүмкін; - тыныс бұзылысы (ентігу, қиындаған сырылды тыныс, ауыздан көбік ағу); - қарашық кеңейген жəне жарыққа реакция жоқ. Шоктың I дəрежесі: Компенсирленген, вазоконстрикция басым: жалпы жағдайы ауыр бозғыл, ерні жəне саусақ тырнақтары көгерген, беткей тыныс, гипотермия белгілері болады. ОЖЖ жағынан симптоматикалар: əлсіздік, баяу реакция, қарашықтың тарылуы. Кардиоваскулярлы өзгерістер: артериалдық қысым аздап төмендеген немесе қалыпты, баяу пульс. Шоктың III дəрежесі: Декомпенсирленген, вазоатония басым: жалпы жағдайы өте ауыр, тотальды цианоз, гипотермия, беткей тыныс, жиі Чейна-Стокс типті, анурия. Церебральды синдром: сан сезімі жойылған, толық адинамия, қарашық кеңейген, жарыққа реакция жоқ, сезімталдығы жоғалған. Кардиоваскулярлы синдром: жіп тəрізді пульс, систолалық АҚ 50 мм.с.б.б. төмендеген, жүрек үндері тұйықталған, аритмия, қанда метаболикалық ацидоз, ауыр гипоксемия, тіндер мен мүшелерде екіншілік қайтымсыз өзгерістер. 3.Анафилактикалық шок кезінде қан қысымында қадай өзгерістер болады Билет№24 1.Травматикалық шок дегеніміз не? Жарақаттық шок – жіті дамитын және өмірге қауіп төндіретін жағдай.Ол ауыр механикалық жарақаттың ағзаға әсер етуі нәтижесінен дамиды. Оның өзіндік нерв-рефлекторлы және тамырлық реакциясы ағзадағы қан айналымының, тыныс алу, заталмасу жән эндокриндік бездер функциясының (қызметінің) бұзылуына әкеледі. Жарақаттық шоктың тудырушы механизмдері: ауырсыну және афференттік импульсация, жедел массивті қан жоғалту, өмірге қажетті ағзалардың жарақаттануы, психикалықстресстер. 2.Травматикалық шокқа себеп болатын факторлар Жарақаттық шоктың тудырушы механизмдері: ауырсыну және афференттік импульсация, жедел массивті қан жоғалту, өмірге қажетті ағзалардың жарақаттануы, психикалықстресстер. 3.Травматикалық шоктың белгілері? Шоктың жалғыз тән симптомы жоқ. Бұл ең көп таралған симптомдар кешені. Науқас шоктың бастапқы кезеңінде есін сақтайды, жарақат алғаннан кейін бірден қозуы мүмкін, бірақ сәл кейін ол түңілу, немқұрайлылық танытады, оның тағдыры мен айналасы қызықтырмайды. Терісі бозғылт, көкшіл және салқын, жиі тер басқан, жүрек соғысы жылдам, дерлік байқалмайды. Қан қысымы тез төмендейді. Қан қысымы төмендеген сайын, ишемиялар мен мидың жеткіліксіз оттегімен қамтамасыз етілмеуі нәтижесінде қарашықтар кеңейіп, жарыққа азырақ жауап беруі мүмкін. Билет№25 1.Травматикалық шок кезіндегі алғашқы көмек Дәрігерлердің тобына келгенге дейін, жәбірленушінің жағдайын жақсарту үшін өз бетімен бірқатар рәсімдерді жүргізуге болады: - қалыпты температураны ұстау үшін адамның пальто немесе көрпе; - басы денеге бір деңгейде орналасқандықтан оны тегіс бетке қойыңыз. Егер омыртқаның зақымдалуына күдік бар болса, онда сіз құрбанға қол тигізе алмайсыз; - Маңызды мүшелерге қан беруді жақсарту үшін аяқтарды көтеру керек. Бұл жәбірленушінің басы, мойны, жамбас немесе төменгі аяқтың зақымдалуы, жүрек соғысының күдігі немесе инсульты болған жағдайда жасалмауы мүмкін; - еркін тыныс алуды қамтамасыз ету - киімді ашуды тоқтату, шетелдік қарсылықтарды жою. - сыртқы қан тоқтатылуы керек; - тыныш, сөйлесіп, зардап шегушінің белсенді түрде қозғалуына жол бермеңіз; - Ішуге болмайды, тек ерінін дымқыл пышақпен ылғалдандырады. Жәбірленушіге бәрі жақсы болатынын дәлелдеу үшін өте маңызды. Оның психологиялық жайлылығынан және көптеген жағдайларда сендіру қабілетіңіз оның жағдайының нәтижесіне байланысты. 2.Қан кету дегеніміз не? Қан кету – қан тамырлардын зақымдалуы кезінде немесе олардың қабырғасының өткізгіштігі бұзылғанда қанның ағуы. • Қан кетудің негізгі қаупі – жедел қан кетуің дамуы: 10% 450 -500 мл қан кету болса қан айналуының (ОЦК) бұзылуына әкелмейді. • Қан кетудің 30% мөлшерінде болса, қанның қысымы сынап АҚ 70 мм. с. б. науқастың өміріне қауіп төндіреді, науқастың ағзасында күрт өзгерістер байқалады. 3.Қан кету нешеге бөлінеді? Қан кетіп жатқан тамырдың түріне қарай: • артериалды; • артериовенозды; • капиллярлы; • аралас; • паренхиматозды; Артериялық қансырау, аққан қанның түсі алқызыл, қан қысымы жоғары болғандықтан атқылап, шапшып ағады. Қан қолқа, сан жөне қолтық асты артерия тамырларынан ақса, адам өміріне өте қауіпті жағдай тууы мүмкін. Сондықтан көрсете білу әрбір мейірбикенің борыпты міндеті. Веналық қансырау. Вена қанының түрі шие түстес қызыл қошқыл болады. Егер мойындағы немесе кеудедегі веналар зақымданса, тамырлардың бойына ауа кіріп / эмболия/ ауыр асқынуларға әкеліп соқтыруы мүмкін. Аралас кету - ұзақтығына қарай - жедел және созылмалы; қайталануына байланысты- бір рет қайталанған, көп рет қайталаған болып бөлінеді. • Капиллярлық қан кетуі. • Жараның барлық беті қанайды. Ұан түрі бойынша артериялық және көк тамыр қандарының арасындағы орталық жағдайда болады. Қан кетуі қауіпті, мысалы, гемофилияда, сепсисте, бұнда қан ұюының бесәңдеуі байқалады. Әдетте капиллярлық қан кетулер өз-өзінен тоқтап қалады. Паренхиматоздық қан кету. • Бұндай қан кету ішкі мүшелердің: бауырдың, талақтың, өкпенің, бүйректің барлық тамырларының (артерия, көк тамыр, капиллярлар) зақымданғанда байқалады. Бұл қан кету қауіпті, себебі паренхематоздық мүшелер дәнекер тірегі (строма) тамырлар қабырғасын ұстап тұру себебінен олардың қысылмауы, сондай-ақ паренхиматоздық мүшеде антикоагулянттық заттардың болуына байланысты, тромб болмау нәтижесінде өз-өзінен тоқтауға мүмкіншілік болмайды. Билет№26 1.Венадан қан кету кезінде қанның түсі қандай болады? Веналық қансырау. Вена қанының түрі шие түстес қызыл қошқыл болады. Егер мойындағы немесе кеудедегі веналар зақымданса, тамырлардың бойына ауа кіріп / эмболия/ ауыр асқынуларға әкеліп соқтыруы мүмкін. 2.Қан кету кезінде алғашқы көмек шараларына сипаттама Артериялық Бұл қан кетудің ең қауіпті түрі, оны тез арада тоқтату керек. Себебі, аз уақыттың ішінде тамырдан көп мөлшерде қан ағып кетеді. жарақаттанған аяқ-қолды жоғары қарай көтеріңіз; жараның үстінгі жағындағы артерияны қолдың бас бармағымен басу арқылы қанды тоқтатыңыз; егер ол тоқтамайтын болса, жоғарыда айтылған жерге резеңке бұрау (жгут) байлап, байлаған уақытты жазып қою қажет. Өйткені, бұрауды жазғы уақытта 2 сағат, ал қысқы мерзімде 1 сағаттан ұзақ ұстауға болмайды; егер көрсетілген мерзімде дәрігер келмеген болса, бұрауды жайлап шешіп, қан айналымы қалпына келгенше күтіңіз. Содан кейін оны қайта қолданыңыз; жәбірленушіге көмек көрсеткеннен кейін, оны дереу денсаулық сақтау мекемесіне жіберіңіз. Веноздық Оның артериялық қан кетуден айырмашылығы, қанның түсі қарайған болады және атқылап ақпайды. жарақат алған аяқ-қолды жоғары көтеріңіз; бинтті бірнеше рет қабаттап, жараның үстіне басып қойыңыз; содан кейін таңғышпен қысып байлаңыз; егер бұл әрекеттер қанды тоқтата алмаса, онда жараның үстіңгі жағына бұрау тағыңыз; науқасты ауруханаға жіберіңіз немесе жедел жәрдемді күтіңіз. Капиллярлық Капиллярлардың зақымдалуының белгісі – жараның бүкіл беті қанайды, бірақ, қан аз ағады. Егер алғашқы көмек шаралары дұрыс болса, жәбірленушінің өміріне қауіп төнбейді. зақымданған тері аймағын кез-келген антисептикпен емдеңіз; жараны пластырьмен немесе мақтамен жауып, бинтпен бекітіңіз; таңғышты қатты қысып байламаңыз; көп жағдайда, бұндай жарақат – ауруханаға баруды қажет етпейді. Ішке қан кету Оны көзбен анықтау өте қиын. Келесі белгілерге назар аудару керек: жәбірленушінің терісінің бозаруы, әлсіз тыныс алу, пулсьтін жиі соғуы, бас айналуы, есінен тану. бұл жағдайда, дереу жедел жәрдем шақырыңыз; жарақат аймағына мұз басыңыз; науқасты жартылай отырғызып, оның тыныштығын қамтамасыз етіңіз. 3.Артериялық қан кетудің адам өміріне қаупін атаңыз? Жгут болмайды ұзақ ұстап зақымданған. Ең ұзақ уақыты салу жылы (арендаға), « 2 сағат, суық кезеңдерде – 1 сағ. Егер бітті уақытта қауіпсіз жгут, онда әрбір жарты сағат сайын оның ослабляют 5 минут үшін область зақымдану снабжалась қанмен. Кезінде қан ағуды тоқтату құрал развязывают, бірақ жалғастыруда бақылауға зардап шеккен. Егер биологиялық сұйықтық жаңадан бастайды струиться, жгут жүктейтін қайтадан жоғары жерден олорналасты. Егер қандай да бір себептермен жгут емес ослаблялся және алынды уақытында жұмыс сапарымен теле 3 сағаттан асатын болса, оны түсіруге болмайды. Бұл бөлігі жасуша кетті жоқтығынан түскен оттегі мен қоректік заттарды тері белгілері пайда отмирания тіндердің. Кезде жгут қан түсе бастайды бұл облысы. "Биологиялық сұйықтық түсіп токсиндер, артық өлі ұлпаларында. Олар разнесутся бүкіл телу. Зиянды заттардың таралуын әкеледі қаза тапқан барлық ағза. Билет№27 1.Қант диабеті дегеніміз не? Қант диабеті - бұл инсулин секрециясының немесе инсулин әсерінің жетіспеушілігінен дамытын ағзада зат алмасу бұзылыстарымен сипатталатын нәтижесінде көптеген жүйелердің жүрек бүйрек көздің қан тамырлардың зақымдануымен жүретін созылмалы ауру Инсулин- бұл ұйқы безінің лангерханс аралшасының бетта клеткасынан өндіріліп тікелей қанға сорылатын қалыпты жағдайда қандағы қант денгейін жоғарлатпай бір денгейде ұстап тұратын гормон болып табылады 2.Гипогликемиялық кома дегеніміз не? Гипогликемиялық кома - қандағы глюкоза концентрациясының күрт төмендеуіне байланысты пайда болатын адам ағзасының маңызды жағдайы. Бұл шұғыл медициналық көмекті қажет етеді, өйткені кешіктірілсе, ол өлімге әкелуі мүмкін. Гипогликемия - қандағы глюкоза деңгейі 3,5 ммоль / литрден төмен болатын құбылыс. Бұл жағдайға келесі себептер себеп болуы мүмкін: Гипогликемияға ұзақ уақытқа немқұрайды қарау; Алкогольді көп мөлшерде ішу; Инсулиннің үлкен дозаларын енгізу; Белгілі бір дәрі қабылдау; Шамадан тыс физикалық белсенділік; Теңгерімсіз аз тамақ. 3.Гиперкликемиялық комаға сипаттама беріңіз? Гипергликемия немесе жоғары қандағы қант - бұл қан плазмасында глюкозаның шамадан тыс мөлшері қан айналымы жағдайында. Әдетте, қандағы қант деңгейі 11,1 ммоль / л (200 мг / дл) -дан жоғары, бірақ 15-20 ммоль / л сияқты жоғары мәндер пайда болғанға дейін белгілер пайда болмауы мүмкін. Әдетте аурудың үш сатысы ерекшеленеді. Сонымен қатар, прекома мен команың сатысы да ерекшеленеді. Жарық - 6,7-8,3 ммоль / л. Орташа - 8,4-11 ммоль / л Ауыр - 11-16 ммоль / л. Прекома - 16,5 ммоль / л және одан жоғары. Гипергликемиялық кома - 55 ммоль / л. Бұл сандар әр түрлі және көптеген жағдайларда патологияны түзету мақсатында дәрігер үшін нұсқаулық болады. Глюкоза деңгейі 12-14 ммоль / л деңгейінде болған кейбір науқастарда прекома немесе тіпті кома болуы мүмкін. Билет№28 1.Анемия дегеніміз не? Анемия – қанда оттегіні ағзаларға негізгі жеткізушілер - сау қызыл қан жасушаларының тапшылығы болғанда дамитын ауру. Егер қанның қызыл жасушаларында гемоглобиннің мөлшері төмендесе, организм темірдің мөлшерін жеткіліксіз алады. Анемияның симптомдары, мысалы, шаршау оттегінің организмге жеткіліксіз түсуінен пайда болады. Анемия – қанның кең таралған дерті. Әйелдер және созылмалы ауруға шалдыққан адамдар осы дертке бейім келеді. Келесі факторларды есте ұстау қажет: · Анемияның кейбір түрлері тұқым қуалайды, сәбилер туғаннан зардап шегуі мүмкін. · Бала өрбіту жасындағы әйелдер анемияның темір тапшылықты аталатын түріне бейім, бұл етеккір кезінде қан жоғалтумен және жүктілік кезінде қан көлеміне қажеттіліктің артуына байланысты. · Егде жастағы адамдар да анемияның даму қаупіне бейім, төмен калориялы емдәм және басқа аурулардың болуына байланысты. Анемияның түрі көп. Олардың бәрінің себебі мен емдеу тәсілі бойынша айырмашылығы бар. Темір тапшылықты анемия - аса кең таралған түрі, темір құрамдас қоспалар мен емдәмді түзету арқылы жақсы емделеді. Анемияның кейбір түрі, мысалы, жүктілік кезіндегі – табиғи саналады. Алайда, анемияның кейбір түрлері адамның өмір бойы денсаулығына мәселелер әкелуі мүмкін. 2.Анамияның қандай түрлері бар? Анемияның түрі көп. Олардың бәрінің себебі мен емдеу тәсілі бойынша айырмашылығы бар. Темір тапшылықты анемия - аса кең таралған түрі, темір құрамдас қоспалар мен емдәмді түзету арқылы жақсы емделеді. Анемияның кейбір түрі, мысалы, жүктілік кезіндегі – табиғи саналады. Алайда, анемияның кейбір түрлері адамның өмір бойы денсаулығына мәселелер әкелуі мүмкін. Анемияның себебі неде? Анемияның 400 астам түрі бар, оларды үш санатқа жіктеуге болады: · Қан жоғалтудан болатын анемия. · Қызыл қан жасушалар санының азаюынан немесе түзілу механизмінің бұзылуынан туындайтын анемия. · Қызыл қан жасушаларының бұзылуынан болатын анемия Қан жоғалтудан болатын анемия. Қызыл қан жасушалары ұзақ уақыт бойы баяу созылған, байқалмаған қан кетуі салдарынан жоғатылуы мүмкін. Мұндай созылмалы қан кетулер әдетте, асқазан ішек жолдарының дертінің нәтижесінде болады, мысалы, ойық жаралар, геморрой, гастрит (асқазанның сілемей қабатының қабынуы) және қатерлі ісік. Созылмалы қан кетулер сондай-ақ, стероидты емес қабынуға қарсы дәрілік препараттарды (НПВП) қолданудан болуы мүмкін, мысалы, аспиринді. Етеккір және босану әйелдерде қанды едәуір жоғалтуға апарады, әсіресе, етеккірдің мол болуында және көп ұрықты жүктілікте. Қызыл қан жасушалар санының азаюынан немесе түзілу механизмінің бұзылуынан туындайтын анемия. Орақ тәрізді жасушалы анемияда қызыл қан жасушалары орақ тәрізді пішінді болады, (осыдан атауы, ”орақ тәрізді жасушалы”) генетикалық ауқау салдарынан. Олар тез жарылып-жойылады, сондықтан, оттегі ағзаларға жеткізілмейді, бұл анемияға апарады. Орақ тәрізді қызыл қан жасушалары ұсақ қантамырларында тіреліп қалуы да мүмкін, бұл ауырсынуды туындатады. В12 және фолий қышқылының жетіспеуінен болатын анемия (мегалобластық анемия) – анемияның бір түрі, себебі, организмдегі В12 дәруменінің тапшылығы. Қызыл қан жасушаларын түзу үшін организмге В12 дәрумені және фолий қышқылы қажет, егер олардың бірі немесе екеуі де организмде жетіспейтін болса, мегалобластық анемия дамиды. Aпластикалық анемия – діңгкекті жасушалар санының едәуір азаюында немесе олардың болмауында пайда болатын күрделі ауру. Апластикалық анемия тұқым қуалауы мүмкін, себепсіз немесе сүйек кемігінің дәрілік препараттармен, Ерлерде гемоглобин 130г/л және әйелдерде 120 г/л төмен, жүкті әйелдерде 110 г/л аз; Эритроциттер ерлерде 4х1012/л және әйелдерде у 3,5×1012/л төменрадиациямен, химиотерапиямен немесе инфекциямен зақымдануынан дамуы мүмкін. 3.Анемияның ауыр сатысы кезіндегі күтім шараларына сипаттама беріңіз? Жедел постгеморрагиялық анемия қан жоғалтуды шұғыл тоқтатуды және толық қан, эритроциттер массасын құю арқылы қан құрамын дереу жақсартуды қажет етеді. Құйылған қанның қажетті көлемі жоғалған қанның 15 % - больше артық болуы керек. Созылмалы қан жоғалту кезінде гемоглобинді қалпына келтіру үшін темір препараттары қолданылады, емдеудің негізгі принципі созылмалы қан кетуді анықтау және жою болып табылады. В, С дәрумендері, фолий қышқылы тағайындалады, қызыл қан жасушаларының массасы құйылады. Гемолитикалық анемиямен емдеудің радикалды әдісі-көкбауырды алып тастау, өт тастарының қатысуымен – өт қабын алып тастау. Апластикалық анемия тамыр қабырғасын нығайтатын дәрілермен емделеді (С дәрумені, рутин, децинон), глюкокортикоидты гормондар, цитостатиктер, лимфоцитарлы иммуноглобулин тағайындалады. Аллогенді сүйек кемігін трансплантациялау-емдеудің қолайлы әдісі. Билет№29 1.Лейкоз дегеніміз не? Лейкоз лейкемия (грек. leukos — ақ) — қан түзетін органдар жүйесінің қатерлі ісіктері. Ісік жілік майындағы клеткалардың тоқтаусыз өсуімен және сол жердегі қалыпты қан жасалу процесінің бұзылуымен сипатталады. Соның нәтижесінде қан түйіршіктерінің (эритроцит, тромбоцит) саны азайып, ал жетілмеген лейкоциттер саны көбейіп кетеді. Лейкоз иондаушы сәулелердің (радиацияның), кейбір хим. заттардың (бензол, бензпирен, т.б.), вирустардың әсерінен дамиды. Клиник. ағымы бойынша және қан элементтерінің цитохим. өзгерістеріне қарай Лейкоздарды жедел және созылмалы деп бөледі. Жедел Лейкоздер кенеттен басталады. Науқастың дене қызуы көтеріліп, қызыл иектің қанап қабынуы, ауыз шырышты қабықтарының қанталауы, мойындағы, қолтық астындағы лимфа түйіндерінің шошынып ісінуі байқалады. Қандағы лейкоциттер саны 1 мкл қанда 10 мыңнан 100 мыңға дейін 109/л) жетеді, олар негізінен жетілмеген клеткалардан×(10,0–100,0 тұрады. Шырышты қабықтардағы, денедегі қанталау ошақтары қан ұюына қатынасатын тромбоциттер санының азайып кетуіне байланысты болады. Қан тамырларының қабырғасына Лейкоз клеткаларының сіңіп қалуы — миға қан құйылуына әкеледі. Науқас адам қалтырап тоңады, қаны азаяды 2.Лейкозға себеп болатын факторлар? Лейкоздың даму себептері толық анықталмаған. Бұл туралы вирустық, химиялық, эндогендік және радиациялық теориялар орын алуда. Вирустық инфекция; Химиялық заттар; Иондаушы радиация; Генетикалық және тұқымдық факторлар; Хромосомалық аномалиялар. 3.Ісік ауруымен ауыратын науқастардың қарқынды күтім шаралары? Қәтерлі ісікпен ауыратын науқастар – бұл физикалық ғана емес, сонымен бірге психологиялық азап шегетін адамдардың ерекше категориясы. Науқастың қажетті өмір сүру сапасын сақтауға деген үміт деңгейі медицина қызметкерлеріне байланысты. Тек осы жағдайда, егер ол басқалармен қарым-қатынасы екі тарап үшін де маңызды екенін көрсе, ол адам ретінде бағаланатынына сенсе, бұл үмітті қолдауға болады. Онкологиялық науқастың негізгі қажеттіліктері мен проблемалары: қауіпсіздік, қолдау қажеттілігі; отбасына тиесілі болу сезімі (науқас өзін ауыртпалық сезінбеуі керек); махаббат қажеттілігі (пациентке назар аудару және онымен қарым-қатынас жасау); түсіну (аурудың белгілері мен ағымын түсіндіруден және өлу процесі туралы сөйлесу мүмкіндігінен туындайды); науқасты басқа адамдардың қоғамында қабылдау (оның көңіл-күйіне, қарым-қатынасына және сыртқы түріне қарамастан); өзін-өзі бағалау (науқастың шешім қабылдауға қатысуына байланысты, әсіресе егер оның басқаларға физикалық тәуелділігі артып кетсе, науқасқа тек алуға ғана емес, беруге де мүмкіндік табу керек болғанда). Билет№30 1.Ковид инфекциясы дегеніміз не? Коронавирустық инфекция COVID-19 (ағылш. cоronavirus disease 2019), (бұрын: коронавирустық инфекция 2019-nCoV) — SARS-CoV-2 (2019-nCoV) коронавирусымен қоздырылатын ауыр респираторлық инфекция. Жіті респираторлық вирустық инфекциясы жеңіл түрде де, ауыр түрде де өту қауіпі бар ауру. Оның ерекше асқынулары вирустық пневмония, жіті респираторлық дистресс-синдромға, тіпті өлімге әкеп соқтыруы мүмкін Коронавирустық инфекция Жіті вирустық ауру, вирустың жаңа түрі, тыныс алу мүшелерінің қабынып ауруы. Коронавирус инфекциясын жұқтырған адамның дене қызуы көтеріліп, қатты жөтел қысады және екі өкпесі бірдей зақымдалады. Катаральды түрде мұрынның зақымдалуымен және интоксикацияның аздап байқалуымен болады [7]. Жіті вирустық ауру, вирустың жаңа түрі, тыныс алу мүшелерінің қабынып ауруы. Коронавирус инфекциясын жұқтырған адамның дене қызуы көтеріліп, қатты жөтел қысады және екі өкпесі бірдей зақымдалады 2.Ковид инфекциясына себеп болатын факторлар? жөтел немесе түшкіргенде мұрын мен ауызды иілген шынтақпен немесе бір рет қолданылатын майлықпен жауып, кейіннен міндетті түрде қолды жуу керек ; • жөтел немесе дене қызуы жоғары адамдардан алшақ болу (1 метрден кем емес ); • мүмкіндігінше мұрын, ауыз және көзді қолмен ұстамаңыз ; • өкпенің жіті респираторлық ауруының белгілері болған жағдайда үйде қалу ; • безгек, жөтел және тыныс алу қиын болған жағдайда, медициналық мекемеге жүгінуге болады ; • тірі жануарлар, ет немесе құс сатылатын азық-түлік базарларына барған кезде гигиена ережелерін сақтау ; • шикі немесе нашар термиялық өңделген жануарлардан алынатын өнімдерді тұтынудан аулақ болу. 3.Ковид инфекциясы кезіндегі күтім? Коронавирустар төмен және өте төмен болған кезде тұрақты деп саналады белгілі бір уақыт кезеңіндегі температура, қолдану азық түлік қауіпсіздігі жөніндегі Нұсқаулық олардың алдын алады тамақ арқылы тарату. • Азық-түлік қызметінің қызметкерлері: o пациенттер палаталарына кірмеуі керек. o дайындық кезінде бет қорғанысы мен қолғап кию керек, палаталардан тыс азық-түлікті беру немесе жеткізу науқастар. o қолды жиі жуу керек |