Физика шпоры. Атом ядросы андай блшектерден трады
Скачать 0.96 Mb.
|
Виннің ығысу заңы . 1877 жылы неміс физигі В.Вин термодинамика және электродинамика заңдарына сүйене отырып ελ,т функциясының максимум мәніне сәйкес келетін λmax толқын ұзындығының Т температураға тәуелділік заңдылығын ашты. Сонда абсолют қара дененің спектрлік сәуле шығарғыштық қабілетінің максимал мәніне сәйкес келетін толқын ұзындығы max оның Т абсолют температурасына кері пропорционал болады, яғни: λmax=С/Т, мұндағы С=2,9*10-3м*К тәжірибесімен табылған Вин тұрақтысы. Виннің ығысу заңы . 1877 жылы неміс физигі В.Вин термодинамика және электродинамика заңдарына сүйене отырып ελ,т функциясының максимум мәніне сәйкес келетін λmax толқын ұзындығының Т температураға тәуелділік заңдылығын ашты. Сонда абсолют қара дененің спектрлік сәуле шығарғыштық қабілетінің максимал мәніне сәйкес келетін толқын ұзындығы max оның Т абсолют температурасына кері пропорционал болады, яғни: λmax=С/Т, мұндағы С=2,9*10-3м*К тәжірибесімен табылған Вин тұрақтысы. Вульф-Бреггтердің кристалл заттар үшін формуласын жаз. Оған енетін өлшемдерді ата.Кристалдан шағылған рентген сәулелерінің интенсивтігі өте зор болу үшін мына шарт орындалуға тиіс: 2dsinφ=kλ. где d —жазықтықтардың аралығы, φ— дифракциялық бұрыш , n — шағылу реті, λ — толқын ұзындығы. Осы теңдеу Вульф-Бреггер формуласы деп аталады. Мұндағы к=1,2,3... , яғни шағылудың реттік шартын көрсетеді. Вульф-Бреггер әдісі рентген сәулелерінің спектрі жайындағы ілімді және кристалл құрылымын зерттеуге мүмкіндік береді. Газ 0,2 МДж жылу алып, ішкі энергиясын 50 кДж көбейтті. Газдың атқарған жұмысын анықта.Берілгені:Q = 0.2·106 Дж ; U=50·103 Дж ; A - ?Шешуі: Q = U + A ; A = Q – U = 200·103 Дж- 50·103 Дж= 150·103Дж Глицирин құйылған шыны ыдысқа түскен сәуле оның түбінен шағылады. Қандай түсу бұрышында шағылған сәуле толық поляризацияланады? nгл = 1,45. Шешуі: nгл = 1,45. ? nгл = 1,45. tgα=n α=arctgn=55ֹ44’. Гюйгенс-Френель принципінің тұжырымын жазыңыз.Толқындық фронттың әрбір элементін екінші ретті сфералық толқындарды туғызатын екінші ретті ауытқу центрі ретінде қарастыруға болады, ал кеңістіктің әрбір нүктесіндегі қорытқы жарық өрісі осы толқындардың интерференциясымен анықталады. Де Бройль формуласы. Ол корпусклалық-тоқындық дуализм универсалды сипатта болады және заттың бөлшектері толқындық қасиет көрсетуі мүмкін деп болжады. Дененің жүріп өткен жолының уақытқа тәуелділік теңдеуі берілген . Дененің t = 2 c уақыт мезетіндегі үдеуін анықта. , t = 2 c, а-? ; V=18t2+3; а=18*4=72 м/с2 Дененің инерция моменті деп -күш моментінің оның туғызатын бұрыштық үдеуге қатынасы I =M/ε айтылады. Инерция моменті дененің айналмалы қозғалысқа қарасты инерттілік өлшемі болып табылады. Қатты дененің z айналу өсіне қатысты инерция моментін негізінен былайша IZ=Σ miRi2 = ƪR 2dm өрнектеуге болады. Бұдан дененің инерция моменті оның массасы мен бірілген өске қатысты массаның таралуына байланысты екендігі белгілі Дененің кинетиқалық энергиясы неге тең?Кинетикалық энергия– механикалық жүйе нүктелерінің жылдамдығы бойынша анықталатын энергия.Кинетикалық энергия дененің қозғалу салдарынан туындайды. Кинетикалық энергия дененің массасына және жылдамдығының квадратына тура пропорционал: Ek = mV²/2 ; m – дененің массасы, V –дененің жылдамдығы. Дененің салмағы деп нені айтады? Дененің салмағы - аспаға және тірекке әсер естетін күш.Р=0, a=g; P=m(a±g) Дифракция дегеніміз не. Оған мысал келтіріңіз.Дифракция-жарық толқындарының таралу жолындағы бөгеттерін орағытып өту құбылысы. Дифракция торының штрихтарының арақашықтығы d = 4 мкм. Торға толқын ұзындығы λ = 0,6 мкм сәуле тік келіп түседі. Тордың максимумдарының ең көп реттік санын анықтандар. Дифракциялық тордың периоды дегеніміз не? Тордағы сызықтар қайталанатын аралықты дифракциялық тордың периоды деп атайды. Және d әрпімен белгілейді. Егер 1мм торға келетін N сызықтарының саны белгілі болса, тордың периодын мына формула бойынша анықтайды: 0,001/N. Доп 4 м/с бастапқы жылдамдықпен тік жоғары лақтырылды. Лақтырғаннан кейін 0,2 с өткенде доп қандай биіктікке көтеріледі ? V=4м/с, t=0,2 с.һ=? V=2gh, Һ= v/2g=4/0.2*9.8=0,2м Дөңгелек орамның центріндегі магнит өрісінің кернеулігі 20 А/м орамдағы ток күші 2 А болса, орамның радиусы қандай? Дөңгелек тоқтың магнит өрісінің индукциясының формуласы. ; Егер энергиялық жарықтанудың спектрлік тығыздығының сәйкес толқын ұзындықтары λ1=720 нм ден λ2 = 400 нм ге өзгерсе , қара дененің сәуле шығаруының қуаты қанша есе өзгереді? Λmax=C/T. T= Λmax/C. P=Re*S= σT4*S. P2/P1=( σT24*S)/ ( σT14*S)=T24/ T14=λ14/λ24=269/25.6=10.5 Егер энергиялық жарықтанудың спектрлік тығыздығының сәйкес толқын ұзындықтары λ1=720 нм ден λ2 = 400 нм ге өзгерсе , қара дененің сәуле шығаруының қуаты қанша есе өзгереді? Λmax=C/T. T= Λmax/C. P=Re*S= σT4*S. P2/P1=( σT24*S)/ ( σT14*S)=T24/ T14=λ14/λ24=269/25.6=10.5 Егер дифракция торының периоды 3,6 мкм болса, дифракцияның 3-ретінде қандай толқын ұзындығы байқалады?dsinφ= 2kλ, λ=d/k=3.6/3=1.2мкм Егер дифракция торының периоды d = 2 мкм болса, онда, толқын ұзындығы λ = 5890 Ǻ сары спектр сызығының ең үлкен ретін анықта. Егер жарық қалыңдығы 30 мм заттан өткенде оның қарқындылығы 8 есе төмендесе, оның жарықты жартылай жұту қабаты d қандай? Егер ортаның абсолют сыну көрсеткіші 1,5 болса, онда бұл ортадағы жарық жылдамдығы қандай? !c=3* м/с!U=? формула n= c/ v=v=c/n=3* м/с /1.5=2*108 м/с. Екі когерентті жарық көзі (λ=600 нм ) интерференция картинасын береді. Біреуінен шыққан жарық жолына қалыңдығы d = 3 мкм (n = 1,6) шыны пластинка қояды. Интерференция картинасы қанша жолаққа ығысады? ; S=n*d, S1-S2=S, =>k=1,8=>k=3 Екі поляроидтардың жарық өткізетін жазықтықтарының арасындағы бұрыш α = 60°.Осы нүктені түскен табиғи жарық жүріп өткенде ол қанша есе әлсірейді? Еркін электрондардың комптондық шашырауы кезіндегі сәуле шығарудың толқын ұзындығының ең үлкен өзгерісін көрсететін өрнекті жаз. ∆λ=h/m0c*(1-cosθ)=2h/m0c Еркіндік дәрежелер саны(i)-берілген бөлшектің кеңістіктегі орнын белгілейтін,яғни көрсететін тәуелсіз координаталар саны.Ол саан газ молекуласының құрылысына тәуелді.мысалы,1 атомды молекула үшін оның еркіндік дәрежесі-3ке тең.2 атомды-5ке тең.көп атомды-6га тең. Жартылай ыдырау периоды деп нені түсінеміз?Бірінші ретті ядролардың саны ыдырайтын уақыт аралығы. Жарык Кысымынын формуласы: р=Е(фотон.эн)/с*(1+р)=w(1+р) Жарык кысымы толкындык жане кванттык теориямен бiрдей тусiндiрiледi. Жарық толқынының жиілігі 2 есе ұлғайса фотон импульсі қалай өзгереді?ν> 2есе, Т/К:Импульстi. Р(имп)=hν/с ягни жиiлiк 2есе артканда, импульс те 2 есе артады. Жарық дисперсиясы дегеніміз не?-заттың сыну көрсеткішінің n түскен сәуленің жиілігіне н/е толқын ұзындығына тәуелділігін айтады. Жарық толқындары ұзарғанда, яғни тербеліс жиілігі азайғанда сыну көрсеткішінің кемуі қалыпты дисперсия деп аталады. Жарық толқындары неге электромагниттік деп аталады? Жарық өте күрделі құбылыс: кейде жарық электромагниттік толқын қасиеттерін көрсетсе, кейде ерекше бөлшектер (фотондар) ағыны ретінде байқалады. Максвелл электромагниттік толқын мен жарықтың табиғаты бір, яғни жарық дегеніміз электромагниттік толқындардың дербес түрі. Жылдамдығы 10 м/с электрон индукциясы 0,5 Тл магнит өрісінде индукция сызығы на параллель қозғалады.электрон заряды 1,6 Кл, массасы 9,1 кг.Лоренц күшін анықта.( ) (причем тут масса???) Жылу мөлшері. Меншікті және мольдік жылу сыймдылықтар. Жылу мөлшері1-ші жүйеге сырттан берілген жылу мөлшері Q оның ішкі энергиясынүлғайтуға және сыртқы күшке қарсы жұмыс A істеуге жұ.мсалады.Q = U + A.немесе Q=Cm T=Cm(T2-T1).Жылу сыйымдылығы- оның температурасын бір градусқа көтеру үшін керекті жылу мөлшеріне тен шаманы айтады. Егер де денеге берілген жылу мөлшері оның температурасын шамасына арттыратын болса, анықтама бойынша жылу сйымдылық: Меншікті жылу сиымдылық-массасы бір килограмм заттың температурасын 1К –ге қыздыруға қажетті жылу мөлшерін айтады: Мольдік жылу сйымдылық деп- бір моль заттың температурасын 1К қыздыруға қажетті жылу мөлшерін айтады заттың.мөлшеріне.қатысты. Заттың магниттелуі нені сипаттайды? Заттың магниттілгіштігі деп, оның бір өлшем көлеміндегі моментін айтады.ј=P/V ; мұндағы ј-магниттілгіш. Идеал газ молекуларынын орташа арифметикалық жылдамдығы. U= = = ; ; Молекула-Кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі: ; Р-қысым;n-молекула концентрациясы. Идеал газ молекуларының ең ықтимал жылдамдығы? = = = ; Молекула-Кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі: ; Р-қысым; n-молекула концентрациясы; Идеал газ молекуларының орташа квадраттық жылдамдығы. Uкв= = = ; ; Молекула-Кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі: ; Р-қысым;n-молекула концентрациясы; Идеал газ молекуласының орташа кинетикалық энергиясы ; [Дж] Мұндағы : Р – қысым;F – сұйық ыдыс қабырғасына әсер ететін күш;S – сұйық ыдыс қабырғасының ауданы;a – қабырға ұзындығы; – молекуланың ілгерілемелі қозғалысының кинетикалық энергиясы;n0 – көлем бірлігіндегі молекулалар саны;V – көлем;R – 8,31Дж/(К·моль) универсал газ тұрақтысы;T – температура;NA – 6,02·1023 моль-1 - Авогадро саны;k – 1,38·10-23Дж/К - Больцман тұрақтысы; идеал газ молекуласының орташа кинетикалық энергиясы. Идеал газдын ішкі энергиясы-оның молекулаларының кинет.энергиясынан тұрады.U= + RT. U-ішкі энергия,i-еркіндік дәрежелер саны,m-масса, -мольдік немесе молярлық масса,R-универсал газ тұрақтысы. Ішкі энергияның өзгерісі:1.жүйенің не сыртқы күштердің жасайтын жумысы.2.Қоршаған ортадан жүйеге берілетін жылулық. Идеал газдын ішкі энергиясы-оның молекулаларының кинет.энергиясынан тұрады,себебі ,идеал молек-ңөзара әсер күштері болмайтындықтан идеал газдардың потенциалдық энергиясы 0-ге тең. =0. Идеал газ күйінің газ теңдеуі,Менделеев-Клапирон теңдеуі:PV= RT. R-универсал газ тұрақтысы=8,31Дж/моль*К. Мұндағы PV-газ қысымы ,m-масса, -мольдік немесе молярлық масса. Идеалдық жылу машинасында қыздырғыштан алынған әр кДж энергияға 300 Дж жұмыс атқарылады.Тоңазытқыш температурасы 280 К болғандағы машинаның ПӘКін және қыздырғыштың температурасын анықта. Берілгені: Q1=300Дж! Т1=280К! =? ню=T1*Q1=280К*300 Дж=84000КДж немесе 84* КДж. Изобаралық процесстің графигі және теңдеуі Изобаралық процесс деп берілген газдың қысымы тұрақты болғанда (Р=const) жүретін термодинамикалық процесті айтады. Бұл процесс кезінде газдың алған жылуының δQ бір бөлігі оның ішкі энергиясын ұлғайтуға , ал екінші бөлігі жұмыс атқаруға жұмсалады. Термодинамиканың бірінші бастамасынан: δQ Изобаралық процестің диаграммасы (изобара) Р, V координаттарында V оське параллель 1-2 түзумен кескінделеді. Атқарылған жұмыстың шамасы А штрихталған беттің (V1 – 1 – 2 – V2) ауданына тең. Изобарлық процесс үшін бірінші термодинамиканың заңын қолдану.Изобаралық процесс берілген газдың қысымы (P=const) тұрақты болғанда жүреді: ,dQ Изотермиялық процесс үшін бірінші термодинамиканың заңын қолдану.Изотермалық процесс температура (T=const) тұрақты болғанда өтеді де ,оның теңдеуі Бойль-Мариотт заңы болып табылады: pV= const ; Изотермиялық процесстің графигі және теңдеуі.Тұрақты температура (Т=const) кезіндегі газ күйінің параметрлері арасындағы тәуелділік графигі изотерма деп аталады. Р, V координаттардағы изотермалар, сол жағдай кезінде процесс өтетін температура неғұрлым жоғары болса, графикте соғұрлым жоғары орналасқан гиперболаларды білдіреді. Оның теңдеуі – Бойль-Мариотт заңы: РV=constР1V1 = Р2V2 бұдан Изотермиялық процес кезінде газдың ішкі энергиясының өзгерісі dQ=0,сондықтан термодинамиканың бірінші бастамасынан δQ = δA. Изохоралық процесстің графигі және теңдеуі .Изохоралық процесс - берілген газдың көлемі тұрақты (V=const) болғанда жүретін термодинамикалық процесс (dV=0). .Бұл процестің диаграммасы (изохора) Р, V координаттарында ордината осіне параллель түзуді кескіндейді. Мұндағы 1-2 түзуі изохоралық қыздыру кезіндегі қысымның ұлғаюын, 1-3 түзуі изохоралық суыну кезіндегі қысымның азаюын бейнелейді. |