терапия. 18.11 терапия. Бронхиттер. Бронх демікпесі Жедел пневмониялар
 Скачать 471.13 Kb.
|
|
ШЖҚ«Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметова атындағы Ақтөбе Жоғары медициналық колледжі»МКК  203 Емдеу ісі топ студенті Тастемірова Аңсағанның 18.11.2020 ж. Күнгі «Бронхиттер. Бронх демікпесі Жедел пневмониялар» Тақырыбында жүргізілген дистанционды оқыту бойынша орындаған тапсырмалары. Тексерген: Талипова Б.И Ақтөбе 2020 жыл Келесі сұрақтарға жауап беріңіз: -Бронхит, бронхы демікпесінің анықтамасы қандай? Жауабы: Бронхит — бұл өкпеге ауа баратын тыныс жолдарындағы немесе түтікшелердегі инфекция. Бронхит болғанда жөтелде шуыл болады, көбіне сілекей немесе қақырық түседі. Бронхит әдетте вирустан пайда болады, сондықтан оған антибиотиктер беруге болмайды. Антибиотиктерді егер бронхиттен оңалудың белгілері болмай бір аптадан артыққа созылған жағдайларда, өкпе қабынуының белгілері білінсе немесе өкпеңізде созылмалы аурулар болған жағдайларда ғана пайдаланыңыз. Бронх демікпесі (БД) - тыныс алу жолдарының созылмалы қабынуы. Бронх демікпесінің негізгі белгілері - тұншығу, қысқа деммен жұту және қиын дем шығару шабуылдарымен бронхтардың ісінуі мен спазмы. - Бронхит, бронхы демікпесі қалай жіктеледі? Жауабы: Тегіне қарай: аллергиялық бронх демікпесі аллергиялық емес демікпе аралас астма бронх демікпесі, анықталмаған Ауырлығы бойынша: үзіліссіз, яғни эпизодтық тұрақты жұмсақ ауырлық тұрақты қалыпты ауырлық тұрақты күйде Осы жағдай бойынша: шиеленісуі ремиссия тұрақсыз ремиссия тұрақты ремиссия Бақылау деңгейі бойынша: бақыланатын ішінара бақыланатын бақыланбайтын Яғни, Науқасты демікпе диагнозы барлық жоғарыда сипатталған сипаттамаларды қамтиды. Мысалы, «Аллергиялық емес бронхиялық астма, үзіліссіз, бақыланатын, тұрақты ремиссияда». - Бронхит, бронхы демікпесінің этиологиясы қандай? Жауабы: Этиологиясы: вирустар (грипп, аденовирустар, риновирустар), бактериалдық қоздырғыштар, химиялық заттар(азот, күкірт, тітіркендіргіштер), физикалық(ыстық және суық ауаның әсері), аллергендер(өсімдік текті шаңдар, т.б.). Қауіп – қатер факторлары: қоршаған орта факторлары: ауадағы шаң, метеорологиялық қолайсыз жағдайлар, шылым шегу, мұрын жұтқыншақтың созылмалы инфекциялық ошақтары. - Бронхит, бронхы демікпесінің патогенезі қандай? Жауабы: Патогенезі Вирустар немесе химиялық, физикалық әсер бронх шырышты қабатының эпителий жасушаларын зақымдайды және олардың өлімін тудырады, бұл бактериялық флораның бронх тіндеріне енуіне қолайлы жағдайлар жасайды (көбінесе пневмококк және Haemophilus influenzae). Бактериялық флора әдетте тыныс алу жолдарының вирустық инфекциясына аурудың 2-3 күнінен бастап қосылады. Бұл микроциркуляцияның, жүйке трофизмінің және микро-тромбоздың бұзылуымен ауырлататын туындаған қабынудың одан әрі ағынын анықтайды. Әдетте, қабыну жоғалады және зақымдалған тыныс алу жолдарының қабаты бірнеше апта ішінде қалпына келтіріледі. Кейбір науқастарда патологиялық процесс кері дамуға ұшырамайды және созылмалы түрге ауысады. Жеңіл жағдайларда морфологиялық өзгерістер тек шырышты қабықпен ғана шектеледі, ауыр жағдайларда бронх қабырғасының барлық қабаттары ұсталады. Шырышты қабық бетінде шырышты, мукопурулентті немесе іріңді экссудаттың қатысуымен, ісінетін, гиперемияланған көрінеді. Ауыр түрінде шырышты қабатта қан кетулер жиі байқалады, экссудат геморрагияға айналуы мүмкін. Кейбір жағдайларда ұсақ бронхтар мен бронхиолалар люменінің толық кедергісі байқалады. - Бронхит, бронхы демікпесінің клиникалық белгілері қандай? Жауабы: Клиникалық көрінісі: шағымдары: тумау, әлсіздік, тамақтың жыбырлауы, төс артында күйдіріп, қысып тұрған ауру сезімі, құрғақ мазалайтын жөтел. 3-4 күннен кейін бактериалды инфекция қосылғаннан кейін, ылғалды жөтел және қиын бөлінетін шырышты немесе шырышты – іріңді қақырық. Майда бронхтардың зақымдануы кезінде ентігу, дем алудың қиындауын туғызады. Перкуторлы тексеруде өкпе үстінде анық өкпелік дыбыс анықталады. Аускультацияда қатан тыныс естіледі, құрғақ шашыранды ысқырықты сырылдар болу мүмкін обструктивті синдром кезінде. Қақырық пайда болғанда ылғалды, дыбыссыз сырылдар , жөтелгеннен кейін сырыл өзінің сипатын ауыстырады. - Бронхит, бронхы демікпесінің диагностикасы қандай? Жауабы: Аускультативті қатаң дыбыс , ысқырвқты сырлы етіледі . Екі күннен соң ылғалы, орташа көпіршікті сырылдар етіледі. Қақырық бөлінуімен науқас жағдайы жақсарды. Жедел көріністер бірінші апта соңында жойылады, ал жөтел 10-14 күн сақталады. Ауа өткізгіш жолдардың қызметі екінші апта соңында қалпына келеді. Жалпы қан анализінде нейтрофилды лейкацитоз, ЭТЖ жоғарылауы байқалады. - Бронхит, бронхы демікпесінің асқынулары қандай? Жауабы:Бронх демікпесінің ауырлық дәрежесіне және қарқындылығына қарай, эмфизема және екінші рет кардиопульмональды жеткіліксіздіктің қосылуы күрделі болуы мүмкін. Бета-адреностимуляторлардың дозалануы немесе глюкокортикостероидтардың дозалануының жылдам төмендеуі, сондай-ақ аллергияның массивтік дозасы бойынша байланыс астматикалық мәртебенің пайда болуына әкелуі мүмкін, астма шабуылдары бір-біріне қарай шабуылға ұшыраса және олар тоқтатылса дерлік мүмкін емес. Астматикалық статус өлімге әкелуі мүмкін. - Бронхит, бронхы демікпесінің алдын алу шаралары қандай? Жауабы: Бронхиалды демікпе ауруы шиеленістің және ремиссияның сериясынан тұрады, уақтылы анықтау арқылы тұрақты және ұзақ мерзімді ремиссияға қол жеткізуге болады, болжам көбірек байланысты, науқастың денсаулығы мұқият болып табылады және доктордың нұсқауларына қаншалықты сәйкес келеді. Астматының алдын алу өте маңызды, бұл созылмалы инфекция ошақтарын қалпына келтіру болып табылады, темекіге қарсы күрес, сондай-ақ аллергендермен байланысын барынша азайтады. Бұл адамдар үшін өте маңызды, тәуекелге душар болған немесе тұқым қуалайтын. Тапсырмалар Тапсырма №1 Жағдаяттық тапсырма Науқас В., 54 жаста фельдшерге түнде тұншығу ұстамасына әсіресе ауа шығаруы қиындағаны, жалпы әлсіздікке шағымданады.Ұстамадан соң кішкене созылмалы әйнек тәрізді қақырық бөлінеді. Науқас өзін 2 жыл бойы аурумын деп санайды, көбіне күзгі мезгілде. Анамнезінде науқастың пеницилинге аллергиясы бар. Қарау: жалпы жағдайы орташа. Науқас керуерттің шетіне тіреліп отыр. Терісі таза, цианоз белгілері бар. Кеудесі бөшкі тәріздес, қабырға аралары кеңіген, мойын көк тамырлары ісінген, көмекші бұлшық еттер дем алысқа қатысқан. Дем алысы шулы, 22 рет 1минутта. Қағу-коробкалы дыбыс, тыңдау-әлсіз визикулярлы дыбыс, құрғақ ысқырықты сырылдар. ДАҚ 22 рет 1минутта. Жүрек тондары ырғақты, ашық, 92 рет1 минутта. А/Қ 140/70 мм.сн.бағ. 1.Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?. 2.Госпиталға дейінгі этаптаа жедел көмек көрсетіңіз. Жауабы: Науқасқа емшара жүргізу мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз. 2.Науқасқа өз-өзіне ингаляторды қолдануын үйрету. 3.Науқасқа отыру немесе тұру қалпын жасаңыз. 4.Баллоншаның мундштугінен қорғаныш қалпағын алыңыз. 5.Баллоншаны аэрозольмен жоғарғы жағын төмен қаратып бұрып, бірнеше рет жігерлі сілкілеңіз. 6.Науқасқа асықпай ауыз арқылы терең демді шығаруды сұраңыз. 7.Баллоншаны аэрозольмен қолыңызға алып, ауызға жақындатып, балоншаның мундштугін еріндерімен қамтып ұстап, басын сәл артқа қарай шалқайтуын сұраңыз. Тапсырма №2 1 Жағдаяттық тапсырма Науқас 47 жаста, ауырғанына 7 жылдай уақыт болған. Ұстамалы тұншығу болып, қиын мөлшерде «әйнек» тәрізді қақырық бөлінетіндігіне шағымданады. Косметика қолданумен байланыстырады. Қарау:ортопноэ қалпы, цианоз, жабысқақ қиын бөлінетін қақырықты жөтел, экспираторлы ентікпе, тұншығу, кеудесі эмфизематозды түрде өзгерген, қағу кезінде қорап тәрізді дыбыс, тыңдағанда демалысы әлсіреген, өкпеде ысқырықты құрғақ сырылдар естіледі. Дем шығаруы қиындаған. Дем алу жиілігі 32 рет 1 минутта, пульс 120 рет 1 минутта АҚҚ 160/90 мм.сн.бағ. 1.Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?. 2.Госпиталға дейінгі этаптаа жедел көмек көрсетіңіз. Жауабы: Науқастан терең дем алуын сұрап және бір мезетте баллоншаның түбін тығыз басыңыз – осы мезгілде ауыз қуысына дәрінің дозасы аэрозольді түрінде түседі. 2.Науқасқа аэрозольді ішке тартып, 10-12 секунд демін ұстауын сұраңыз. Ауызынан мундштукті шығарып, сосын науқас ақырын мұрын арқылы демін шығарады. 3.Баллоншаның мундштугіне қорғаныш қалпағын кигізіңіз. Тапсырма №3 Коммуникативті дағдыларды қолдана отырып, науқасқа ингаляторды қолдану техникасын көрсетіңіз. Жауабы: ЖЕКЕ ИНГАЛЯТОРДЫ ҚОЛДАНУ Мақсаты: емдік, науқасқа өз-өзіне қолдануын үйрету. Қолдану көрсетілімдері: қан айналу және тыныс алу органдары ауруларында дәрігердің тағайындауымен. Дайындаңыз: аэрозольді ингаляторды, оның сақталу мерзімін тексеріңіз. Іс-әрекет алгоритмі: 1.Науқасқа емшара жүргізу мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз. 2.Науқасқа өз-өзіне ингаляторды қолдануын үйрету. 3.Науқасқа отыру немесе тұру қалпын жасаңыз. 4.Баллоншаның мундштугінен қорғаныш қалпағын алыңыз. 5.Баллоншаны аэрозольмен жоғарғы жағын төмен қаратып бұрып, бірнеше рет жігерлі сілкілеңіз. 6.Науқасқа асықпай ауыз арқылы терең демді шығаруды сұраңыз. 7.Баллоншаны аэрозольмен қолыңызға алып, ауызға жақындатып, балоншаның мундштугін еріндерімен қамтып ұстап, басын сәл артқа қарай шалқайтуын сұраңыз. 8.Науқастан терең дем алуын сұрап және бір мезетте баллоншаның түбін тығыз басыңыз – осы мезгілде ауыз қуысына дәрінің дозасы аэрозольді түрінде түседі. 9.Науқасқа аэрозольді ішке тартып, 10-12 секунд демін ұстауын сұраңыз. Ауызынан мундштукті шығарып, сосын науқас ақырын мұрын арқылы демін шығарады. 10.Баллоншаның мундштугіне қорғаныш қалпағын кигізіңіз. Ескерту: -аэрозольмен дем алғанда клапанның шашырататын басын 1 реттен артық басуға болмайды; -аэрозольдің дозасын дәрігер анықтайды. №4 Кестені толтыр
№5 Тест тапсырмасын орында 1. Мына аурудың этиологиясында аллергия маңызы бар: А.Эксудативті плеврит В. Крупозды пневмония С. Өкпе абсцесі Д. Өкпе туберкулезі Е. Бронх демікпесі 2. Құрамында Шарко- Лейден кристалдары, Куршман спиральдары мен эозинофилдер бар қақырық мына ауруға тән: А. Экссудативті плевритке В. Бронх демікпесіне С. Крупозды пневмонияға Д. Өкпе абсцесіне Е. Өкпе туберкулезіне 3. Көбіне түнгі мезгілде дамитын ұстамалы экспираторлы ентікпе тән: А. Созылмалы бронхитке В. Экссудативті плевритке С. Бронх демікпесіне Д.Крупозды пневмонияға Е.Жүрек демікпесіне 4. Бронх демікпесінің ұстамасы кезінде науқасқа енгізуге болмайды: А. Морфин, промедол В. Преднизолон, гидрокартизон С. Эуфиллин, эфедрин Д. Димедрол, супрастин Е. Адреналин, норадреналин 5. Бронх демікпесінің ұстамасы кезінде көрсетілетін жедел жәрдем: А.Пенициллин н/е канамицин бұлшықетке В. Нитроглицерин тіл астына, қыша қағазын жүрек тұсына салу С. Дымқыл оттегі, эуфиллин н/е эфедрин, адреналин, преднизолон көк тамырға Д. Клофелин н/е магний сульфат н/е лазикс көк тамырға, қыша қағазын желкеге, балтырға салу Е. Кеудеге мұзды мұйық, аминокапрон қышқылы көк тамырға тамшы ретінде, викасол, децинон бұлшықетке 6.«Әйнек тәрізді» қақырықты жөтел, экспираторлы ентікпе – мына ауруға тән: А.Жүрек демікпесіне В. Өкпе шеменіне С.Стенокардия ұстамасына Д. Бронх демікпесіне Е. Крупозды пневмонияда 7. Созылмалы бронхит- дегеніміз: А. Тұншығу ұстамасына әкеліп соқтыратын тыныс мүшелерінің созылмалы қабынған ауруы В.Өкпенің бір бөлігінің зақымдануымен және патоморфологиялық өзгерістерімен сипатталатын, клиникалық дамуы кезеңдікпен өтетін жедел өкпе қабынуы С. Плевра бетіне фибриндердің пайда болуымен немесе плевра қуысында сұйықтық жиналуымен сипатталатын плевра бетінің қабынуы. Д. Жөтелмен, ентікпемен, дем алыстың қызметінің бұзылуымен сипатталатын бронхтардың кілегейлі қабықтарының диффузды зақымдануы. Е. Өткір дамитын және кілегейлі қабықтың диффузды қайтымды зақымдануымен сипатталатын көмекей, бронхтар мен бронхиолдардың жедел қабынуы 8.Жедел бронхит клиникалық белгілері: А. Жалпы әлсіздік, көкірек тұсының ауруы, тоңып, дірілдеу, жалпы интоксикация, бастапқы кезде құрғақ жөтел, артынан жөтел ылғалды, температура (субфебрильді немесе жоғары-38*С), өкпеде қатқыл дыбыс В. Жедел басталу және аллергендерге байланысты болуы, қақырық шығуы қиындалған ұстамалы жөтел, қақырық мөлдір, созылмалы, экспираторлы ентікпе, тұншығу ұстамасы, қалпы ортопноэ, кеуде қуысының қабырға аралары алшақ, бөшкі тәріздес, диффузды цианоз, өкпені қағу-коробкалы дыбыс, өкпенің барлық жерінде құрғақ сырылдар С. Кеуденің қатты ауыруы оның жөтелген, қозғалған кезде күшеюі, құрғақ жөтел, әлсіздік, дене температурасы көтерілуі, зақымданған жақ кеуденің дем алыстан қалуы, плевра үйкеліс дыбысы естіледі. Д. Қақырықты жөтел (кілегейлі, кілегейлі-іріңді), көбіне таңертеңгілік, ауызын толтырып, экспираторлы ентікпе, қатыңқы дем алыс, ысқырықты құрғақ және әртүрлі калибрлі дымқыл сырылдар Е. Зақымданған өкпе жағындағы кеуденің ауыруы, оның жөтелгенде өршуі, әуелі жөтел құрғақ, 2-3 тәуліктен жабысқақ, тотық түстес, науқас-беті қызарған, терісі мен мұрнына ұшық шыққан, ентікпе, дене температурасы жоғары 9. Бронх демікпесі- дегеніміз: А. Тұншығу ұстамасына әкеліп соқтыратын тыныс мүшелерінің созылмалы қабынған ауруы В. Өкпенің бір бөлігінің зақымдануымен және патоморфологиялық өзгерістерімен сипатталатын, клиникалық дамуы кезеңдікпен өтетін жедел өкпенің қабынуы С. Плевра бетіне фибриндердің пайда болуымен немесе плевра қуысында сұйықтық жиналуымен сипатталатын плевра бетінің қабынуы Д. Жөтелмен, ентікпемен, дем алыстың қызметінің бұзылуымен сипатталатын бронхтардың кілегейлі қабықтарының диффузды зақымдануы Е. Жедел дамитын және кілегейлі қабықтың диффузды қайтымды зақымдануымен сипатталатын көмекей, бронхтар мен бронхиолдардың жедел қабынуы 10. Бронх демікпесінде науқас мынадай қалыпта болады: А.Тренделенбург В.Фаулер С.Симс Д.Ортопноэ Е.Бас жағын төмен, аяғын көтеріңкі етіп жатқызу 11. Бронх демікпесінің ұстамасы кезінде өкпеде тыңдау кезінде анықталады: А. Өкпенің барлық бөлігінде құрғақ ысқырықты сырылдар В. Өкпенің төменгі бөлігінде дымқыл сырылдар С. Бір жақ өкпеде орнықты дымқыл сырылдар Д. Бір жақ өкпеде амфоралық дем алыс Е. Өкпенің барлық бөлігінде дымқыл ірі, орташа көпірікті сырылдар 12.Бронх демікпесінде кеуде сарайы: А. Өзгермеген, қалыпты В. Қабырға аралары жақын С. Бөшкі тәріздес, қабырға аралары алшақ Д. Құс төсі тәрізді Е. Бір жағы үлкейген 13.Бронх демікпесі ұстамасында жедел көмекке қажетті аэрозолдар: А. Клофелин,тайлед В. Беротек, астмопент, сальбутамол С. Раунатин, спазмолитиктер Д. Валидол, нитроглицерин Е. Пенициллин, салицилаттар, тайлед 14.Созылмалы бронхитқа тән клиникалық белгілер: А. Жалпы әлсіздік, көкірек тұсының ауруы, тоғып дірілеу жалпы интоксикация,бастапқы кезде құрғақ жөтел, артынан жөтел ылғалды, температура (субфебрилді немесе жоғары-38˚С), өкпеде қатқыл дыбыс В. Жедел басталу және аллергендерге байланысты болуы, қақырық шығуы қиындалған ұстамалы жөтел, қақырық мөлдір, созылмалы, экспираторлы ентікпе, тұншығу ұстамасы, қалпы ортопноэ, кеуде қуысының қабырға аралары алшақ бөшкі тәріздес, диффузды цианоз, өкпені қағу-коробкалы дыбыс, өкпенің барлық жерінде құрғақ сырылдар С. Кеуденің қатты ауыруы оның жөтелген, қозғалған кезде күшеюі, құрғақ жөтел, әлсіздік, дене температурасы көтерілу, зақымданған жақ кеуденің дем алыстан қалуы, плевра үйкеліс дыбысы естіледі. Д. Қақырықты жөтел(кілегейлі, клегейлі-іріңді), көбіне таңертеңгілік, ауызын толтырып, экспираторлы ентікпе, қатыңқы дем алыс, ысқырықты құрғақ және әртүрлі калибрлі дымқыл сырылдар. Е. Зақымданған өкпе жағындағы кеуденің ауыруы, оның жөтелгенде өршуі, әуелі жөтел құрғақ, 2-3 тәуліктен жабысқақ, тотық түстес, науқас -беті қызарған, терісі мен мұрнында ұшық шыққан, ентікпе, дене температурасы жоғары 15.Жедел бронхит- дегеніміз: А. Тұншығу ұстамасына әкеліп соқтыратын тыныс мүшелерінің созылмалы қабынған ауруы В. Өкпенің бір бөлігінің зақымдануымен және патоморфологиялық өзгерістерімен сипатталатын, клиникалық дамуы кезеңдікпен өтетін жедел өкпе қабынуы С. Плевра бетіне фибриндердің пайда болуымен немесе плевра қуысында сұйықтық жиналуымен сипатталатын плевра бетінің қабынуы Д) Жөтелмен, ентікпемен, дем алыстың қызметінің бұзылуымен сипатталатын бронхтардың кілегейлі қабықтарының диффузды зақымдануы Е. Жедел дамитын және кілегейлі қабықтың диффузды қайтымды зақымдануымен сипатталатын көмекей, бронхтар мен бронхиолдардың өткір қабынуы |