пациент жауап экзамен. Емтихан сратары Ас азанны тменгі шетін анытау
 Скачать 1.68 Mb.
|
|
64.Гепатолиеналды синдром. Гепатолиенальды синдром - бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы. Бұл тәуелсіз ауру емес, асқыну, 90% жағдайда бауыр ауруларына байланысты. Дегенмен, бұл жағдайдың дамуының себебі жұқпалы аурулар, жүрек ауруы және қан аурулары болуы мүмкін. 65.Бауыр ауруларымен сырқат науқастардың негізгі шағымдары. Бауыр, өт қабы және өт жолдары ауырған науқастардың шағымы әртүрлі болып келеді. Бауырдың анатомиясын еске түсірсек, оның үлкен бөлігі оң жақ қабырға астында орналасуына байланысты ауыру сезімі оң қабырға астынан басталады. Өт қабы қабынғанда, өт жолдарының бұзылуы(дискенезия) және өт қабында тас байлану ауруларында болатын негізгі шағымы, ауыру кейде жәй, кейде өте қатты басталып, науқастың оң иығына жауырын астына беріледі. Ісіктер. Бауыр ісіктерін қатерлі және қатерсіз деп бөлуге болады. Қатерсіз ісіктер айтарлықтай жиі кездеседі (липомалар, фибромалар,ісіктер).Көп жағдайда симптомдарсыз өтеді. Тек ісіктің ұлғаю жағдайында, бездің де өлшемі артуы мүмкін, бұл іштің оң жақ бөлігінде ауру ретінде байқалады. Бауырдың ісікті ауруларының көбісі метастаздар басқа органдардан безге енуімен байланысты. Қатерлі ісіктердің әлсіздік пен салмақтың азаюынан бастап, ауру сезіміне дейін айқын симптомдары бар. Сары аурудың да пайда болуы сирек емес 66.Ісіктерді тексеру әдістері. 67.Бүйрек жетіспеушілік синдромы. Уремия туралы түсінік 68.Пульстің сипаттамасы. Қалыпты көрсеткіштері. Анықтау әдісі. 69.Бүйрек перкуссиясы. Пастернацкий симптомын бағалау. Перкуссия. Бүйрек ауруларына перкуссияны бел аймағын қолмен соққылау немесе қағу әдісімен жасалынады. Мұндағы мақсат Бел аймағының ауыратынын немесе ауру аяқ жаққа, іштің төменгі жағына берілуін байқау.Соққылау немесе қағу әдісі. Бүйректің қабынудан болатын пиелонефрит, немесе бүйректегі тасты анықтау үшін Пастернацкий әдісімен іске асырылады. Постернацкий әдісінің орындалуы дәрігер немесе мейірбике науқастың бел аймағына қойған сол қолының сыртынан оң қолдың қырымен жеңіл ғана соғады Науқастың белінен яғни бүйрек тұсынан соққан кезде бүйрек қозғалады, тас немесе жоғарыдағы айтылған аурулар болса ауырусезімі пайда болады, яғни науқаста Пастернацкий белгісі болса (симптом) онда оң (положительный) ал ауру сезімі болмаса, онда Пастернацкий белгісі теріс (отрицательный) деп тұжырым жасайды. 70.Ас қорытудың жеткіліксіздік (мальдигестия) синдромы. Мальдиистия синдромы – Ас қорыту жолында тағамдық комnоненттердің бөлінуін бұзу, ферментативті жетісnеушілік немесе басқа себептерге байланысты. Жүрек айнуы арқылы көрінеді, іштің салмағы, тебу, ауырсыну сезімі, метеоризм, диарея. Негізгі диагностикалық шаралар – нәжістің скотологиялық және бактериологиялық сараптамасы, ішек шырышты биопсиясы, Асқорыту жолындағы энзимдердің концентрациясын және оның мазмұнын анықтау, сондай-ақ қандағы мономерлерді өлшеу. Терапия синдромы диетаны тағайындау, патологияның себебін жою, перистальты түзету және асқорытуды қалпына келтіру. 71.Бауыр шекарасын Курлов бойынша анықтау. Бауырдың перкуссиясын Курлов әдісімен жүргізеді. Перкуссия арқылы бұғананың ортаңғы сызығымен бауырдың жоғарғы шекарасын анықтап, оған белгі қояды, сонан соң төменгі жағынан жәй перкуссиямен тимпаникалық дыбыс пайда болғанша перкуссия жасап, тауып оғанда белгі қоямыз. Қалыпты жағдайда бауырдың төменгі шекарасы қабырға доғасымен деңгейлес келеді. Яғни ол нүкте төстің семсер тәрізді өсіндісінен 3-6 см төмен. Содан әрі қарай бауырдың төменгі шекрасы сол жақтан қабырға доғасының үстінен 9-қабырғадан бастап жәй перкуссиямен төске қарай жылжытажасалады, оның белгісін саусақтың төменгі жағынан қояды. Қалыпты жағдайда 7 немесе 8- қабырға тұсына орналасады. Осы табылған нүктелер арасын сантиметрлік өлшегішпен өлшейді. Қалыпты жағдайда бауырдың көлемі 9х7х5 см болады: оң жақ бұғананыңортаңғы сызығымен 9 см (+1-2см) алдыңғы сызығымен 8 см (+1-2 см), сол жақ қабырға доғасымен 7(+1-2см.). 72.Іштің терең пальпациясы, әдісі, мақсаты. 73.Геморрагиялық синдром. 74.Жүректің салыстырмалы шекараларын анықтау. 75.Жалпы қан Анализін бағалаңыз: Нв -138 г/л, эр.-4,7*1012/л, түсті көрсеткіш- 1,0, лейкоциттер - 5,7*109 /л, т/я- 4 %, с/я- 56 %, лимфоциттер- 38 %, моноциттер-4 %, эозинофилдер- 2%, ЭТЖ- 9 мм/сағ. Қандай өзгерістер таптыңыз? 76.Астено-вегетативтік синдром. 77.Тыныс алу жүйесі ауруларымен сырқат науқастардың негізгі шағымдары. 78.Жүрек аймағын қарау, пальпация (жүрек ұшы соққысын анықтау). 79.Жедел коронарлықсиндром. 80.Өңеш ауруларымен сырқат науқастардың негізгі шағымдары. Дисфагия, қыжыл, жүрек айну, қан құсу, таңертең ауыздан жағымсыз қышқыл немесе ащы дәм, жұтылу қиындықтары, кекіру, дәреттің бұзылуы. Дисфагия – тағамның өңеш арқылы өтуінің нашарлауы. Бұл өңеш ауруларында ең жиі кездесетін симптомдардың бірі. Науқас өңешіне астың тұрып қалуы, мен оның ауырғанын сезінеді. Дисфагия өңештің органикалық немесе функционалдық таралуынан болады. Органикалық тарылу біртіндеп басталады, ол қатерлі ісікте күшейе түседі. Алғашқыда қою, сосын жұмсақ, соңында сұйық тағамның да жүруі нашарлайды. Қатерлі ісіктің ыдырауы кезінде уақытша болса да өңештің өткізгіштігі қалпына келгендей сезім пайда болады. Өңешке бөгде зат түскенде, сол сияқты өңештің ішік қабаты улы заттардың түсуіне байланысты күйгенде, дисфагия лезде пайда болады. Сонымен қатар ол өңешке сыртқы денелердің батып, оның қысылуынан, көбінесе қолқа аневризмасы кезінде, жүрек қабының ісігінің әсерінен де пайда болуы мүмкін. Өңештің функционалдық тарылуы өңеш бұлшық еттерінің рефректорлы болуынан, яғни невроз кезінде иннервациясының бұзылуы себебінен екені сөзсіз, сол сияқты оған өңеш бұлшық еттерінің қатты тартылып, жиырылуы да әсер етеді. Ауру (dolor) – бұл өңештің кілегей қабатының қабынуы кезінде, яғни эзофагит ауруында байқалады. Өңештің ішкі қабаты сілтілер мен қышқылдардың әсерінен күйіп қалғанында, науқас ауырғанын бүкіл өңештің ұзына бойына сезінеді. Өңештің ауруы жауырынынң екі ортасына беріледі. Кардия ахалазиясы ауруында ауру сезімі әдетте арқаға, төс сүйегінің жоғарғы жағына қарай, мойынға, иек асты, жақ сүйекке беріледі. Аурудың ұзақтығы бірнеше минутқа немесе сағатқа мүмкін. Кеуде пердесіндегі өңеш тесігінің жарығы және асқазан-өңеш рефлюкс ауруы кезінде ауырғаны кеуде клеткасының сол жағынақарай беріледі жіне ол жүрек ауруы сиқты сезіледі. Құсу (emesis, vomitus) – бұл өңештің таралуынан болады. Тағам өңештің тарылған жерінен жоғары кеңейген жеріне жиналады да, оның бұлшық еттерінің жиырылуының нәтижесінде тағамды сыртқа рефлекс түрінде итеріп шығарады. Құсу бірнеше белгілермен ерекшеленеді: ол лоқсусыз болады, науқас тағам тұрып қалған сияқты сезінеді. Құсықтың құрамын зерттегенде, онда қорытылмаған ас қалдығы немесе тұз қышқылы, пепсин бар-жоқтығына көз жеткізу керек. Егер құсықта шіріген иіс пайда болса, ол өңеш дивертикуласын немесе қатерлі ісіктің ыдырауын көрсетеді.Тамақтың өңештен кері қайтарылуы, ол өңештің тарылған жерінен өте алмағандығынан болады. Бқл белгі көбінесе нерв жүйесі сырқаттарында жиі байқалады. Сонымен бірге ол өңештің төменгі бөлігінің тарылуынан да болуы мүмкін. Сілекейдің ағуы – бұл белгі эзофагит ауруында кезеседі. Өңештің тесігінің (тырысып, бүрісіп) тарылуы, кейде қатерлі ісіктің салдарынан да болады. Шірік иісті сезіну – өңештің қатерлі ісігінде және кардия ахалазиясын кезінде ас қалдықтарының жиналып қалуынан және оның шіруінен пайда болады. Қыжылдау (pirosis) симптомы – ол төстің төменгі жағынан сезіледі. Ол асқазандағы ас қалдығы өңештің төменгі бөлігіне қайта түсуінен және сол сияқты эзофагит рефлюксінің (кері ағуның) әсерінен де болады. Қан кету. Ол өңештің жарасы кезінде байқалады, сондай-ақ бөгде заттардың әсерінен өңештің жарақаттануынан, қатерлі ісіктің ыдырауынан болады. Кейде өңештің кеңейген вена қан тамырынан қан кету себебінен, оның кілегей қабатының өңеш пен асқазанның кардиалды бөлігінің байланысынан, оның аймағындағы кернеудің күшеюінен, тамырлардың кішігірім жарылуынан пайда болады (Меллори – Вейса синдромы). 81.Тыныс алу қозғалысын санау. Қорытындысын бағалау. Демікпенің түрлері. (10-сұрақ) Аурулардың халықаралық жіктелуі бойынша, БДДСҰ,1995ж, бронх демікпенің келесі түрлері бар: І.Себебіне байланысты: 1.Экзогенді демікпе (жұқпалы емес, атопиялық) 2.Эндогенді демікпе (атопиялық емес, жұқпалы-аллергиялық) 3.Аралас демікпе Демікпені пайда болу себебіне байланысты әртүрге бөледі, сонымен қатар клиникалық сипаттамасына қарай даму кезеңдерін бөледі: 1.Аллергиялық демікпе. Аллергендерден пайда болған демікпенің түрі. 2.Аллергиялық емес демікпе. Бұл түрі аллергендерден емес, басқа себептерден, мысалы, гормондық өзгерістерден пайда болатын түрі. 3.Аралас. Жоғарғы екі түрі бірге кездесетін жағдай. 82.Паренхиматозды сарғаю синдромы. Сарғаю синдромы – бауыр және өт жолдарының көптеген ауруларында байқалады. Тері сарғаюымен бірге зәр түсі өзгеруі ықтимал. Зәрдің түсі қоңыр-сары немесе қоңыр (сыра түсті) болады, ал нәжістің түсі ақшыл, кейде тіпті түссіз болуы мүмкін. Паренхиматозды (бауырлық) сарғаю гепатоциттердегі және бауыр ішілік өт өзектерінде метаболизм мен билирубинді тасымалдау бұзылған кезде болды. Патологиялық процестердің орналасу орнына байланысты 3 түрі бар: бауырлық-жасушалық, холестатикалық және энзимопатикалық. Бауырлық-жасушалық сарғаю бауырдың диффузды токсикалық және қабыну ауруларында, инфекциялық мононуклеозда, лептоспирозда, гепатоциллюлярлы аденокарцинома кезінде анықталады. Қанда билирубиннің екі фракциясының да мөлшерінің көбеюі тікелей билирубиннің жоғарлауының басымдылығымен көрінеді, зәрде уробилиндердің жоғарылауымен өт пигменттері пайда болады (билирубинурия), ал нәжісте стеркобилинннің мөлшері қалыпты болады. Холестатикалық сарғаю кезінде бауыр ішілік холестаздың бұзылуы байқалады, ол жағдайда өт қышқылдардың метаболизмінің бұзылуы мен өт капиллярларының өткізгіштігінің бұзылысы (холестатикалық гепатит, біріншілік билиарлы бауыр циррозы, аминазинмен, хлорпропамидпен, сульфаниламидтермен улану) байқалады. Қанда тікелей билирубиннің мөлшері жоғарылайды, билирубинурия байқалады, ал нәжіспен стеркобилиноген мен зәрмен уробилиноидтар мүлде шықпайды немесе аз мөлшерде болады Энзимопатикалық сарғаю (бұрынғы аты - қатерсіз гипербилирубинемия) ол билирубиннің қармап алу, конъюгациясы, тасымалдануы және экскрециясына жауапты ферменттің жетіспеушілігінен болады. Жильбер синдромы (қатерсіз тікелей емес гипербилирубинемия) гепатоциттердің тікелей емес билирубинді қармап алу қасиетінің бұзылуы мен оның глюкурон қышқылымен байланысуы (глюкуронилтрансфераза ферментінің жетіспеушілігі) бұзылған кезде байқалады. Қанда тікелей емес билирубин мөлшері жоғарлайды, зәрде өт пигменттері анықталмайды, сонымен қатар, зәрде уробилиноидтар мен нәжісте стеркобилин қалыпты деңгейде анықталады. 83.Жүректің салыстырмалы тынық шегін анықтау   84.Науқас бел тұсының ауруына шағымданды. Қарағанда бетінде ісік бар. Нечипоренко сынамасының қорытындысы: эр-1000, лейк- 8000, цил- 440. Қай жүйенің ауруы бар? Нечипоренко сынамасын бағалаңыз? 85.Қай жүйенің ауруы бар? Нечипоренко сынамасын бағалаңыз? 86.Асқазан секрециясы бұзылу синдромы. Асқазан секрециялық қызметінің бұзылуы Асқазан секрециясының жоғарылауы, гиперсекреция, гиперхлоргидрия Асқазан секрециясының төмендеуі, гипосекреция, гипохлоргидрия, ахлоргидрия, ахилия Гиперсекреция көбіне тұз қышқылының өндірілуі жоғарылауымен қатар жүреді (гиперхлоргидрия), және асқазанның ас қорыту қабылетінің артуымен сипатталады. Асқазан гиперсекрециясы кейде гиперхлоргидриясыз да болуы мүмкін. Гиперсекреция және гиперхлоргидрия келесі патологиялық жағдайларға тән Созылмалы бактериялық (H.pylori-байланысты) гастрит (В типті гастрит) Рефлюкс- гастрит (химиялық гастрит) Асқазан және 12-елі ішек ойық-жара ауруы (әсіресе 12-елі ішек ойық-жарасы) Гиперхлоргидрия себептері Гипофиз гиперфункциясы Бүйрек үсті безі гиперфункциясы Қалқанша безінің гиперфункциясы Гипогликемия Климакс Шылым шегу Гипосекреция, гипохлоргидрия. Асқазанның сөл өндіруші бездерінің азаюы атрофиясы функциялық белсенділігінің төмендеуі Асқазан секрециясы төмендеу Гипосекреция – қарын сөлі өндірілуінің төмендеуі Гипохлоргидрия – қарын сөлінің қышқылдығы төмендеуі Ахлоргидрия – қарын сөлінде тұз қышқылы мүлде болмауы Асқазан секрециясы төмендеуі Тәбеттің төмендеуі Ауызда жағымсыз дәм сезілуі Ауамен, ішкен тамақпен кекіру Жағымсыз, шірік иісті кекірік Жүрек айну, құсу Эпигастрий аймағындағы ауырлық, керу сезімі Эпигастрий аймағының сыздап, батып ауыруы Метеоризм, іш өту Жүдеп арықтау Әлсіздік, тез шаршау, адинамия Артериялық гипотензия Гиповитаминоз, гипопротеинемия Теміржетіспеушілік анемия Асқазан секрециясы жоғарылауы Ацидизм (қышқыл диспепсия): қышқылтым дәмді кекірік, қыжылдату, ауызда қышқыл дәм сезілуі, қышқыл дәмді құсық Эпигастрий аймағындағы ауырлық сезімі, кейде сыздап, батып ауыру Іш кебу, іш қату Ас содасын қабылдағаннан кейін қыжылдату, ауыру сезімдерінің тез арада басылуы Қарын сөлі көп мөлшерде ұдайы өндіріліуі мүмкін - ашқарынға, түнгі уақытта Таңға жуық бұл көріністер ұлғая келе, қышқыл құсумен аяқталады да, науқас жағдайы жеңілдейді Жалпы көріністер: қозғыштық, психоэмо-циялық тұрақсыздық, ұйқысыздық, пульс және АҚ құбылмалылығы 87.Өңеш ауруларымен сырқат науқастардың негізгі шағымдары.(80-сұрақ) 88.Зимницкий сынамасының қорытындысы: полиурия, никтурия, гипостенурия анықталды. Анықтама беріңіз. ПОЛИУРИЯ – несептің тәуліктік мөлшерінің 2 литрден артық болуы. НИКТУРИЯ - несептің түнгі уақытта көп бөлінуі Гипостенурия –зәрдің салыстырмалы тығыздығының төмендеуі немесе меншікті салмағының азаюы.(Зимницкий сынағының барлық бөлігінде 1,018 - ден аз) 89.Асқазан диспепсиясы синдромы. Диспепсия немесе ас қорытудың бұзылысы – бұл іштің жоғарғы бөлігіндегі жеңіл жайсыздық, тамақ ішу кезінде немесе ішкеннен кейін пайда болады, келесі түрде сезілуі мүмкін: Кіндік пен төссүйегінің арасындағы қызу, күйдіру немесе ауырсыну сезімі Тамақ ішкен кезде немесе ішкеннен кейін бірден пайда болатын жағымсыз, іштің толып кету сезімі Іштің кебуі және жүрек айнуы - жиі кездеспейтін симптомдары. Диспепсия – қыжылдың симптомына жатпайды. Себептері Көбінесе, егер қан кетуі, салмақ жоғалту немесе жұту секілді басқа симптомдармен бірге болмаса, диспепсия денсаулыққа қатысты күрделі мәселенің белгісі емес. Кейбір сирек жағдайда жүрек ұстамасы кезіндегі жайсыздық диспепсия ретінде қате қабылдануы мүмкін. Диспепсияның туындау себептері: • Алкогольді шамадан тыс тұтыну • Татымдылығы көп, майлы немесе қуырылған тағам • Тамақты шамадан көп ішу • Тамақты тез ішу • Күйзеліс немесе күйгелектену • Талшығы мол тамақты тұтыну • Темекі шегу • Кофеинді шамадан тыс көп тұтыну Диспепсияның басқа себептері: • Өт тастары • Гастрит (асқазанның сілемей қабатының қабынуы және ісінуі) • Ұйқыбезінің қабынуы (панкреатит) • Ойықжаралар (асқазанның немесе ішектің) • Кейбір дәрілік препараттарды қабылдау, мысалы, антибиотиктерді, аспиринді немесе ауырсынуды басатындар (НПВП – стероидты емес қабынуға қарсы препараттар). 90.Жүрек аймағын қарау, пальпация. Жүрек ұшы туралы түсінік. 91.Науқаста қара түсті нәжіс пайда болды. Пайда болуын қалай түсіндіруге болады? Медициналық терминологиямен аталуы. Қара нәжіс, мелена - Ол жолдардағы шайырға ұқсайтын қара, жылтыр және жабысқақ нәжіс. Жиі, қара нәжіс асқазан-ішек жолында қан кету немесе қан кету симптомы болып табылады. Мелена (Қанды дәрет, ағылш. bloody stool, грек. Меlаеnа - қоңыр - қара, Гиппократ: қою қара түсті нәжіс) — нәжістің жабысқақ қара масса түрінде бөлінуі; әдетте асқазан - ішек жолынан қан кетудің белгісі. 92.Плевра қуысына ауа жиналу синдромы. Плевра жапырақшалары аралығында әдетте газ (ауа) болмайды. Плевралық қуысқа аздап болса да ауа кіре калса ол біртіндеп канға сіңеді. Плевралық куыска ауа кіруі пневмоторакс пен аталады. Оған ауа көп кірсе тыныс тарылады. Пневмоторакс висцеральдық немесе париетальдық плевра жарақаттарында болады. Пневмоторакстардың жалпы көріністеріолардың түрімен байланысты. Ашық пневмоторакста науқастың жағдайы іле-шала нашарлайды. Аз уақыт рефлекторлы дем тоқтау қатты ентігумен ауысады, дем алуға кеуденің сыртқы еттері қатынасады. Оттегі жетіспеушілігі басталып, дене көгереді. Тамыр соғуы жиілейді, нашарлайды. Қан қысымы төмендейді. Науқас шыдамсыз, сабырсыз, оны өлім сезімі қинайды, тыныс кемістігі күшейеді де бірер сағаттан соң жүрек және дем тоқтауынан ауру адам өледі. Жабық пневмоторакстың клиникалық көрінісі едәуір жеңіл. Пневмотораксты емдеу - әрине, себеп болған жарақатты не ауруды емдеумен байланысты. Дегенмен, пневмоторакстың жеке өзі адам өміріне қауіпті жағдайға соғуына сәйкес осы қауіптерге қарсы көптеген арнайы шараларды талап етеді. Ашық пневмоторакста алғашқы көмек жел өткізбейтін окклюзионды байламмен жараның бетін жабудан басталады. Бұл қимыл ашық пневмотораксты уақытша жабық түріне айналдырып, көкірек мүшелеріне тиетін зиянды азайтуға бағытталған. Мұндай байламсыз жарақаттанған адам емханаға жетпей өліп кетуі мүмкін. |