саноат корхоналарининг электр энергия таъминоти. лаборатория. Лаборатория машулотлари 1лаборатория машулоти саноат корхоналари электр юкламалари графиклари. Назарий исм

• Название: Лаборатория машулотлари 1лаборатория машулоти саноат корхоналари электр юкламалари графиклари. Назарий исм
• Анкор: саноат корхоналарининг электр энергия таъминоти
• Дата: 11.09.2022
• Размер: 0.96 Mb.
• Имя файла: лаборатория.docx
• Тип: Документы; #671710
• страница: 3 из 5

Тажриба ишини бажаришдаги вазифалар:

1. Чизиқли ва ночизиқ юкламаларда кучланиш формаси носинусоидаллик коэффициентини аниқлаш ва шаҳарларнинг тақсимловчи электр тармоқларидаги компенсацияловчи фильтр қурилмаларининг таъсирини кузатиш.

Асбобларни асосий характеристикалар:

Жадвал №1

№	Асбобларни номлари	Ўлчанилган катталиклар	Ўлчов бирликлари	Аниқлик синфи
1
2
3

Тажриба ишининг бажарилиш тартиби ва услуби:

1. №2 тажриба ишида ишлатилган асосий тушунчалар ва терминларни, шунингдек “Тажриба қурилмасининг таърифи” бўлимини ўрганиш.

2. Иш бажаришда ишлатиладиган асбоблар билан танишиш ва уларнинг асосий характеристикаларини жадвалга ёзиш.

3. Автоматик узгичлар AV, V₁, V₂, V₃ вa V₀ лар “выкл” ҳолатида турганлигига ишонч ҳосил қилиш учун тажриба қурилмасининг ишга тайёрлигини текшириш.

4. Қуйидаги расмда кўрсатилган схемани йиғиш.

5. Чизиқли юкламада кучланиш эгри чизиғи формасини олиш:

5.1. Қайта улагич Р1 ни “ЛН” ҳолатига қўйиш.

5.2. Қайта улагич Р3ни 4 ҳолатига қўйиш.

5.3. Автоматик узгичлар AV, V₁, V₂, V₃ ва V₀ ларни қўшиш ёрдамида стендга кучланиш бериш ва осциллограф осциллогрфни улаш.

5.4. Осциллографнинг экранидан трансформатор Т1 нинг ЮК (БҲ) тарафидаги кучланиш эгри чизиғини халқага кўчириш.

5.5. Қайта улагич Р3 ни 3 ҳолатга қўйиш ва бу ҳолда осциллографнинг экранидан трансформатор Т1 нинг РК (НН) тарафидаги фаза кучланиш эгри чизиғини калькага кўчириш.

6. Автоматик ўчиргичлар AV, V₁, V₂, V₃ ва V₀ ларни узиш. Қайта улагич Р3ни 4 ҳолатига кўйиш.

7. Актив юкламада кучланиш эгри чизиғини олиш керак, бунинг учун схемага қўшимча схемани йиғиш керак.

7.1. Қайта улагич Р1ни “НЛИ” ҳолатига қўйиш, бу эса тармоқнинг R₅ юклама тўғриланишининг уч фазали схемаси орқали уланишига олиб келади.

7.2. AV, V₁, V₂, V₃ва V₀ ларни қўшиб, стендга кучланиш бериш.

7.3. Осциллографнинг экранидан трансформатор Т1 нинг ЕЮК (БҲ) тарафидаги кучланиш эгри чизиғи формасини калькага кўчириш.

7.4. Қайта улагич Р3 ни 3. 2. 1 ҳолларга кўйиб, осциллограф экранидан трансформатор Т1нинг ПК (ҲҲ) томонидаги, трансформатор Т2нинг ПК (ҲҲ) томонидаги ва тўғриланган кучланиш эгри чизиғи формасини калькага кўчириш.

7.5. Қайта улагич Р2 ни “вкл” ҳолатига куйиш, бу эса юкламанинг олти фазали тўғрилаш схемасидан узилишига мос келади ва п.п. 7.3., 7.4. лардаги ўлчашлани олиб бориш.

8. Автоматик узгичлар AV, V₁, V₂, V₃ вa V₀ лар ёрдамида стендни ўчириш.

9. Схема қўшимча қилиб индуктивлик Л ни улаш ва 7.2., 7.3., 7.4. ва 7.5. пунктлардаги операцияларни бажариш керак.

10. Қайта улагич P4 ни “вкл” ҳолатига қўйиш, бу эса компенсацияловчи фильтр қурилманинг Т2 трансформаторнинг ВН томонига уланишига мос келади ва 7.2., 7.3., 7.4. ва 7.5. пунктлардаги операцияларни бажариш керак. Фильтр компенсацияловчи қурилманинг эффективлиги А6 миллиамперметр ёрдамида назорат қилинади.

1 1. Иккита осциллограмма учун ўқитувчи кўрсатмаси бўйича кучланиш эгри чизиғининг носинусоидаллик коэффициуентини аниқлаш.


A







R₅



U L




a) b)

2-расм.

Тажрибадан олинган кўрсатгичларни қайта ишлаш усули:

Ўзгарувчан носинусоидалликни Фуре гармоник қаторига ёйиш мумкин:

U(L)=AK₀+K_v sin(t+_v)

Бу ерда, A₁ кузатилаётган ўзгарувчан носинусоидалликнинг биринчи гармоникаси ташкил этувчисининг амплитудаси.

K₀, K₁, . . . K_n, - Фуре гармоник қаторининг коэффициентлари; v - гармониканинг тартиби; =2f = 314 1/с - биринчи гармоника бурчак частотаси; n - охирги гармониканинг тартиби.

Фуре қатори коэффициентлари қуйидаги ифодалар ёрдамида аниқланади:





Бу ерда, a_v, b_v - гармоника амплитудасининг ҳақиқий ва комплекс ташкил этувчилари; m - осциллограмма ординаталари сони; N - ўзгарувчан носинусоида бир даврининг интерваллар сони.

 - Гармоника амплитудаси.



Гармониканинг бошланғич фазаси



-гармоникани биринчи гармоника амплитудасига нисбати коэффициентини % лардаги қиймати:



Даврий ўзгарувчан носинусоидаллик коэффициенти



Осциллограмманинг Фуре қаторига ёйиш операциясини қўлда ёки ЭҲМ ёрдамида амалга ошириш мумкин.

Осциллограммани қайта ишлаш ва кучланиш эгри чизиғи носинусоидаллиги коэффициентини ҳисоблаш

Мисол. Фаза кучланишининг қиймати U=2,5 В (T2 трансформаторни NN тарафида). Кучланиш осциллограммаси қуйидаги расмда кўрсатилган.

Осциллограмманинг бир даври 24 интервалга бўлинган (N=24). Осциллограмманинг симметриклигини ҳисобга олган ҳолда ўлчашни битта ярим даврида олиб борса ҳам бўлади (N =12).

Халқадаги ордината ўлчамлари ўлчаш берилганлари 2-жадвалда берилган.

Xi	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
U	0,77	0,96	0,8	1,1	1,2	1,5	2,0	1,9	1,75	1,5	0,35	0,01

Носинусоидаллик коэффициентини ҳисоблаш учун А₁, А₃, А₅ ва ҳоказоларни ҳисоблаш зарур.



Кучланиш оссилограммаси.



A₃= A₅=

A₃, A₅ ва ҳакозаларнинг илдиз остидаги қийматлари худди A₁ никидек аниқланади.

Гармоника коэффициентини қуйидагича аниқлаймиз:

Даврий ўзгарувчан функциянинг носинусоидаллик коэффициенти:





Юқори гармоникаларнинг жойлашуви.


Ток ва кучланиш бўйича характеристикаларни қуриш.

Ҳисоботни тайёрлашга тавциялар:

Ҳисоботда ишнинг номи, номери ва мақсади кўрсатилади, асосий тушунчалар ва терминларни қисқа таърифи келтиради.

Ўлчаш натижаларини қайта ишлаш тўгрисидги барча маълумотлар кўрсатилади. Ҳисоботда қуйидагилар бўлиши керак.

Тажриба курилмасининг схемаси, электр ўлчаш асбоблари ёрдамида олинган экспериментал ўлчаш натижалари. Кузатилаётган кучланишнинг осциллограф экранидаги эгри чизиғининг калькадаги тасври. Ҳисоботнинг ҳисоб қисмида K_v ва K_ns ларнинг ҳисобларини акс этиши лозим. Ҳисобот хулоса билан якунланиши шарт.

6-ЛАБОРАТОРИЯ МАШҒУЛОТИ

Уч фазали тармоқнинг носимметрия юкламаларини симметриялаш

Назарий қисим:

Эҳтимоллар назарияси, математик статистика ва ишочлилик назариясиусулларидан фойдаланиб куч трансформаторларининг ишончлилигини баҳолаш усули қуйдагича.

1) Куч трансформаторларининг ишончли ишлаш эҳтимоли - бу маълум вақт оралиғида маълум режимлар ва иш шароитида куч трансформаторларида бирон бир носозлик бўлмаслиги эҳтимоли ҳисобланади ва қуйдагича белгиланади.
,

бу ерда: Т–биринчи носозликка қадар тизимнинг узлуксиз ишлаш вақти.
У
шбу функция тизим ва унинг алоҳида элементларининг ишончлилигини тўлиқ аниқлайди.

Куч трансформаторларининг ишончли ишлаш эҳтимоли
Амалда, носозликлар тўғрисидаги статистик маълумотлар маълум бўлса, унда қуйидаги ифода билан аниқлашмумкин:
,

бу ерда: –тадқиқот олиб борилган трансформаторлар сони;

тадқиқот олиб борилган трансформаторлар бузулишлари сони.

2) Куч трансформаторларининг ишламай қолиш эҳтимоли яъни маълум вақт оралиғида камида битта носозлик юзага келиши эҳтимоли қуйдаги ифода орқали аниқланади:

,
Куч трансформаторларининг ишламай қолиш эҳтимоли
Куч трансформаторларининг ишламай қолиш эҳтимоли ва уларнинг ишончли ишлаш эҳтимоли бир-бирига мос келмайдиган қарама-қарши ҳодисалар бўлганлиги сабабли, қуйидаги ифодага мос келади.

,
Куч трансформаторларининг ишламай қолиш эҳтимолини статистик аниқлаш учун формуладан фойдаланишимиз мумкин.

,
3) Ишламай қолишгача бўлган ўртача вақт яни элементни ишга тушириш давридан ишдан чиқишгача бўлган ўртача вақт қуйдаги орқали аниқланади:


бу ерда: – текширилган намуналар сони; – i намунанинг хизмат қилиш вақти

Ишончлиликнинг кўриб чиқилаётган миқдорий тавсифларининг афзалликлари – бу ишончлиликка таъсир қилувчи омилларни ҳисобга олиш, вақт ўтиши билан ишончлиликнинг ўзгаришини кузатиш қобилияти ва тизимни амалга оширишдан олдин, яъни лойиҳалаш босқичида фойдаланиш имконияти ҳисобланади.

Асосий камчилик шундаки, иккала кўрсаткич ҳам тизимнинг ишончлилигини фақат биринчи носозликка қадар тавсифлайди, яъни улар фақат тикланмайдиган тизимларни тўлиқ ифодаланади. Қайта тикланадиган тизимлар учун бошқа кўрсаткичлардан фойдаланиш керак.

Куч трансформаторларининг ишлаш ишончлилигига таъсир этувчи омиллардан бири бўлган носимметрия жараёни таъсирида унинг ишдан чиқиш эҳтимолини ҳисоблаш формуласи орқали аниқланади.

, бунда P(B) > 0

бу ерда А ва B ҳодисалар ўзаро боғлиқ бўлсин. шартли эҳтимоллик деб Б ҳодиса рўй берганлиги аниқ бўлганида А ҳодисанинг рўй бериш эҳтимоли аниқланади.

Яъни, А – куч трансформаторининг ишдан чиқиш эҳтимоли; B – носимметрия таъсирида чўлғамнинг ишдан чиқиш эҳтимоли деб шартли равишда белгилаб олинади.

Экспоненциал тақсимот назарияси. Ушбу назария қурилманинг нормал ишлаши вақтида, эскириш туфайли аста-секин носозликлар пайдо бўлмасидан олдин ва ишончлилик тўсатдан носозликлар билан тавсифлангандаги ишончлилигини ифодалайди. Бундай носозликлар турли омилларнинг ноқулай бирикмасидан келиб чиқади ва доимий интенсивликка λ эга. Экспоненциал тақсимот кўпинча ишончлиликнинг асосий қонуни деб аталади. Экспоненциал тақсимот объектларнинг ишламай қолгандан кейинги ва босқичма-босқич носозликлар пайдо бўлишидан олдинги даврда ишончлилигини баҳолаш учун мос келади. Ушбу қонун мураккаб тизимларга хизмат кўрсатиш муаммоларини ҳал қилишда ҳам қўлланилади.

Экспоненциал тақсимот фақат битта λ параметрига эга ва Вейбулл тақсимоти ҳамда Гамма тақсимотининг алоҳида ҳолатидир. Тасодифий миқдорнинг кўрсаткичли тақсимот қонуни бўйича тақсимот функцияси қуйидаги ифодада келтирилган.

,

Экспоненциал тақсимот эҳтимоли зичлиги қуйидаги ифода билан аниқланади.

= ,

Тарқатиш функцияси объектнинг ишдан чиқиш эҳтимолини ифодалайди. Куч трансформаторларининг ишончли ишлаш эҳтимоли қуйидагича белгиланади:

,

бу ерда: бузилишлар жадаллилиги; шарт бажарилса тенгликни қабул қилиши мумкин.

Математик кутилиш:

,

Статистик дисперция:

,

Ўртача квадратик четланиш:

,

Вариация коэффициенти:

,

Статистик тадқиқотларда кўпинча қуйидаги хусуциятлар қўлланилади: Арифметик математик кутилишни аниқлашда ўртачаквадратик хатолик:

,

Ўртача квадратик четланишни ҳисоблашда ўртача квадратик хатолик:

,

Эҳтимоллар назарияси, математик статистика ва ишочлилик назариясиусулларидан фойдаланиб куч трансформаторларининг ишончлилигини баҳолаш усули ишлаб чиқилди.