|
|
микро. Асанбекова Д 9 Чк 204Б. Микробиология, вирусология жне иммунология кафедрасы
|
Микробиология, вирусология және иммунология кафедрасы
|
044-50/-
1 беттің беті
|
«Микробиология және иммунология» пәні бойынша тәжірибелік сабақтың тапсырмасы
| ЧЕК – ПАРАҚ БОЙЫНША ТАПСЫРМАМАМАНДЫҚ: «Жалпы медицина.» СТУДЕНТТІҢ АТЫ-ЖӨНІ: Асанбекова ДинаГРУППА НОМЕРІ: В-ЖМҚБ-04-19САБАҚ №9САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ: Зоонозды инфекция қоздырғыштары.
I. Сұрақтарға дұрыс жауап беру (жазбаша) – максималды 30 балл (4 сұрақ максималды 7,5 баллдан):
№
|
Сұрақтар
|
Деңгейі
|
өте жақсы
|
жақсы
|
қанағат-лық
|
қанағат-сыз
|
1
|
тақырып бойынша 1 сұрақ
|
7,5
|
5,25
|
3,75
|
0
|
2
|
тақырып бойынша 2 сұрақ
|
7,5
|
5,25
|
3,75
|
0
|
3
|
тақырып бойынша 3 сұрақ
|
7,5
|
5,25
|
3,75
|
0
|
4
|
тақырып бойынша 4 сұрақ
|
7,5
|
5,25
|
3,75
|
0
|
|
Жалпы:
|
30
|
21
|
15
|
0
|
№
|
Сұрақтар
|
Жауаптары
|
1
|
Аса қауiптi инфекциялардың қоздырғыштары. Оба қоздырғышының морфологиясы және дақылдық қасиеттерi.Оба бактериясының биохимиялық белсенділiгi және антигендік құрылымы. Оба қоздырғышының резистенттiлiгi және эпидемиологиясы
|
Үеrsіnіа реstіs полиморфты, үсақ сопақша яқша, талшықтары жоқ, спора түзбейді,
нәзік капсуланы 37°С-та түзе алады, грамтеріс, патологиялық
материалдардан алынған жағындыларда биполярлы боялады. Оба қоздырғышы - факультативті анаэроб, психрофил: ең қолайлы өсу мпературасы 28°С. Тығыз қоректік орталарда К- және 3пішінді колониялар түрінде өседі; К-пішіндісі ары вирулентгі, 8пішінділердің вируленттілігі төмен. Иерсиниялардың өсуін жылдамдату
үшін қоректік рталарға өсу стимуляторлары қосылады: натрий сульфиті,
гемолизденген қан, сарцина фильтраты. Тығыз қоректік ортада өскенде
8-12 сағатта «сынған шыныға» үқсас түссіз колониялар түзеді, 18-20
сағатта колониялары «айнала өрнекті орамалға» немесе «түймедақ
гүліне» ұқсас, ортасы ашық түсті, кейбір кезде 48 сағаттан кейін 8колонияларға ауысады.
Резистенттілігі. Күн және ультра күлгін сәулесі, кептіру, жоғарғы температура мен дезинфекциялық заттар (лизол, фенол, хлорамин
және басқалары) Ү. резііз-ті тез арада жояды. Төменгі
температураға, мүздатқанға және еріткенге төзімді, патологиялық материалда 10
тәулікке дейін өмір сүреді, Оә" температура кезінде 6 айға дейін сақталады.
Эпидемиологиясы.
Оба қоздырғышына кемірушілер (тарбағандар, суырлар, құрсуырлар,- сарышұнақтар,
егеуқұйрықтар, үй тышқандары) сезімтал. Түйелер, ақбөкендер, мысықтар, түлкілер,
кірпішешендер сезімтал болады. Зертханалық жануарлардың ішінде ақ тышқандар,
теңіз шошқалары, орқояндар және маймыл-дар анағұрлым сезімтал. Қазақстан
Республикасында арнайы обаға қарсы мекемелер бұл індеттің 17 автономды ошақтан
түратын 6 табиғи ошағына эпидемиологиялық қадағалауды қамтамасыз етеді.
Қазақстанның 38% жерінде обаның табиғи ошақтары орналасқан.
|
2
|
Бруцелланың жiктелуi, морфологиялық және дақылдық қасиеттерi. Бруцелланың биохимиялық және антигендiк қасиеттерi. Бруцеллездiң зертханалық диагностикасы. .Бруцеллездi арнайы алдын алу және емдеу.
|
Бруцеллалар – ұсақ, коккобактериалды, грам теріс таяқшалар.
Олар спора түзбейді, талшықтары жоқ, капсуласы бар.
Бруцеллалар қоректік орталарға талғамды. Олар ақуызды немесе
аминқышқылдарын қажет етеді. Сарысулық, қанды агарда жақсы
өседі. Колониялары S-формалы, ұсақ, тегіс, жылтыр, биохимиялық
белсенді емес. Баяу көбейеді (2-3 аптадан кейін).
АНТИГЕНДІК ҚАСИЕТІ
Бруцеллалар каталаза және оксидазасы бар,
нитратты нитритке айналдырады, цитратты
утилизацияламайды, күкіртті сутек түзеді.
Бруцеллалардың О-антигендері
бойынша бірнеше түрі бар; негізгі беткейлік антигендері А және М антигендері. Бұл Аг-дер түрге байланысты арнайылығы бар: Brucella melitensis М Аг басым, ал
B.abortus пен B.suis-те А Аг басым боп келеді. Бруцеллалардың термостабильді
VI-антиген анықталған.
МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ДИАГНОЗ ҚОЮ
Зерттеуге алынатын материал – қан, зәр, сүйек кемігі. Диагноз қою үшін барлық микробиологиялық әдістер
қолданылады. Мұндағы негізгі әдіс – бактериологиялық әдіс. Бактериолгиялық әдіс қоздырғыштың туыстығын ғана емес,
инфекция көзін табу үшін де анықтайды. Сонымен қатар, серологиялық әдіс (Райт, Хедельсон аглютинациялық реакциялары, жанама геммаглютинациялық реакция,
КБР(комплемент байланыстыру реакция) және т.б.), тері аллергиялық сынама (бруциллинмен Бюрне сынамасы)
қолданылады. Биологиялық әдіс үшін ақ тышқандар және теңіз шошқаларына жұқтырады.
ЕМДЕУІ және АЛДЫН АЛУЫ
Негізгі емі – кең спектрлі антибиотиктермен емдеу. Созылмалы түрінде антибиотиктер әсер етпейді, сондықтан арнайы имунды емдеу - өлі вакцинаны және бруцеллездік
иммунды глобулинді қолданады. Бруцеллезден сақтануда – санитарлық-гигиеналық шаралар маңызды рөл алады (соның ішінде сүтті пастеризациялау). Қазақстан Республикасында 2007 жылға
дейін эпидемиологиялық көрсеткіштері
бойынша бруцеллездік құрғақ вакцина (Brucella abortus 19BA сиыр типті вакциналық штамм) қолданылды.
|
3
|
Туляремия қоздырғышының морфологиясы және дақылдық қасиеттері. Туляремия қоздырғышының эпидемиологиясы және төзімділігі.
|
Туляремия қоздырғышы -
Frasiella Tularensis
Сыртқы ортада төзімді.Әсіресе
төменгі температураға төзімді,
топырақта, суда, зәрде бірнеше
апта, бірнеше ай бойы сақталады. Кепкенде, қайнатқанда, 1-3 % хлорлы зарарсыздандыру ерітінділерін қолданған кезде өледі.
Эпидемиологиясы Аурудың негізгі көзі – кеміргіштер, қоян және жануарлар: ақтиын,түлкі, ит мысық. қой, жылқы және т.б. Жұғу жолдары: Контактілі –жанурлармен жанасқанда.Алиментарлы – кеміргіштердің зәрімен инфицирленген су, тағам арқылы. Шаң-тозаң арқылы – шөп, егін
жинағанда .Трансмиссивті – әртүрлі қан
сорғыштармен (маса,кене) арқылы беріледі.
Дақылдық қасиеттері
Аэроб,қарапайым қоректік орталарда өспейді, дефибригденген қан, сарысыу -10%, сарыуыз немесе цистин , тиамин , глюкоза қосылған орталарда өседі.
|
4
|
Сiбiр күйдiргiсi қоздырғышының морфологиясы, және дақылдық қасиеттерi. .Сiбiр күйдiргiсiнiң зертханалық диагностикасы. Сiбiр күйдiргiсiн алдын алу және емдеу.
|
Тізбектеліп орналасқан,ірі, қозғалмайтын, спора түзетін таяқшалар.Спора таяқша ортасында орналасады, мөлшері микроб жасушасының диаметрінен аспайды.
Дақылдық қасиеттері
Факультативті анаэроб,қарапайым қоректік орталарда жақсы өседі,оптимальды өсу температурасы 34-37С ,орта рН- 7,2-7,5 .
Зертханалық диагноз.
Диагнозы, ажырату диагнозы. Сібір
жарасы диагнозын өзіне тән
клиникалық көрінісіне сүйене отырып
қояды. Әсіресе олардың ішінде
жаралы ошақта іріңнің болмауы,
жарылған көпіршіктерден, өлеттенген
жерден сібір жаралары
қоздырғыштарының табылуы негізге
алынады.
• Диагнозын анықтау үшін ауру қанын,
үлкен дәретін бактериологиялық
зерттеуге алады және антроксинмен
терісіне аллергиялық сынақ қояды.
Науқастың жұмысы ауру
жануарлармен байланысты болғанын
анықтау диагноз қою үшін өте маңызды.
Сібір жарасын шиқан, көршиқан,
тілмеден ажырата білген жөн.
Алдын алу және емдеу.
Сібір жарасы, көршиқан бетте, ауыз қуысының
шырытшы қабығында орналасса консервативті ем
қолданады. Ауруға емдік майлы танбалар қолданып,
тыныштық жағдай туғызады. Дезинтоксикациялық,
десенсибилизациялық, жалпы денсаулығын нығайту
терапиясын жүргізеді, антибиотиктер мен
сульфаниламидтер тағайындайды. Сібір жарасының
ағымы ауыр, инфекция күшейіп жайылған жағдайда
пенициллиңді 1,5—2 миллионнан, стрептомицинді
тәулігіне 6—8 рет организмге ендіреді.
Антибиотиктерді ауыстырғанда тетрациклин,
левомицитин, цефалоспорин, макролид т, б.
дәрілерді қолданған жөн.
| II. Берілген тапсырмадағы сұрақтарға ауызша жауап беру – максималды 10 балл (ZOOM платформасы арқылы ауызша жауап беру).III. Тест тапсырмаларын орындау. Тест тапсырмасына дұрыс жауап беріңіз (5-6 тесттік тапсырмалар) – максималды 10 баллов (дұрыс жауапты қызыл түспен белгілеңіз). 1. Ауыр интоксикациямен, лихорадка, лимфа түйіндерінің зақымдалуымен, септицемиямен сипатталатын карантиндік ауру ... деп аталады . А. туляремия B. бруцеллез C. күйдіргі D. тырысқақ E. оба 2. Оңтайлы өсу температурасы 28°C болатын психрофилдер болып табылатын грам-теріс, овоидты таяқшалар қоздырғыш болып ... табылады. A. оба B. туляремия С.бруцеллез D. сібір жарасы E. тырысқақ 3. Диагноз қою үшін Райт пен Хедделсонның агглютинация реакциясы, Бюрне тері-аллергиялық сынамасы қолданылады ... A. обада B. туляремияда С.бруцеллезде D. сібір жарасында E. тырысқақта 4. Биполярлы боялған және жоғары вируленттілігі бар грам-теріс овоидты таяқшалар қоздырғышы болып ... табылады. А. туляремия B. оба С.бруцеллез D. сібір жарасы E. тырысқақ 5. Ұзақ қызба, тірек-қимыл аппаратының, жүйке, жүрек-тамыр және генитурарлы жүйелердің зақымдануы ... кезінде байқалады . А. оба B. туляремия С. күйдіргі D. тырысқақ E. бруцеллез IV. Жағдайлық есепті шешу (2 жағдайлық есеп) – максималды 10 балл (әрбір есеп махималды 5 баллдан):
№
|
Сұрақтар
|
Деңгейі
|
өте жақсы
|
жақсы
|
қанағат-лық
|
қанағат-сыз
|
1
|
тақырып бойынша 1 жағдайлық есеп
|
5
|
3,5
|
2,5
|
0
|
2
|
тақырып бойынша 2 жағдайлық есеп
|
5
|
3,5
|
2,5
|
0
|
|
Жалпы:
|
10
|
7
|
5
|
0
| Есеп №1Науқаста ұзақ уақыт (бір айдан астам) субфебрильді температура, лимфа түйіндерінің ұлғаюы, буындардағы ауырсыну, жалпы әлсіздік байқалды. Малшаруашылығында жұмыс істейді. Болжамды диагноз: бруцеллез.
Зерттеуге қандай материал алу керек?
қан,зәр,сүйек кемігі.
Диагностиканың қандай әдістерін қолдану керек?
Арнайы орталарға себу, таза дақылды бөліп алу және оны идентификациялау Есеп №2Табиғи ошақта обаның бубондық түріне күдікті адамдардың ауырған жағдайлары анықталды.
Обаның микробиологиялық диагностикасын жүргізу ерекшеліктерін атаңыз.
ЭКСПРЕСС, БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ, БАКТЕРИОСКОПИЯЛЫҚ ,БИОСЫНАМА
Диагнозды бактериоскопиялық әдіспен қалай растауға болады?
Метилен көгімен, Грам бойынша боялған жағындыларды микроскоптауға болады. V. Жұмыс дәптері бойынша тапсырманы орындау – максималды 2 0 баллVI. Сабақтың тақырыбы бойынша интернет сілтемеге өтіп, оны көріп, 1 парақ көлемінде эссе жазу – максималды 10 балл.https://youtu.be/wWVdWZOItHYЖАЛПЫ: МАКСИМАЛДЫ – 100 БАЛЛ.
Зоонозды инфекция қоздырғыштары.
Зоонозды инфекция қоздырғыштары оба антропозооноз, дене қызуының көтерілуімен өте айқын улану белгілерімен, терінің лимфа түйіндерінің өкпе және басқада мүшелер мен жүйелердің зақымдалуымен сипатталатын жұқпалы ауру.
Франсиеллалар –туляремия қоздырғышы болып жедел және созылмалы адамдарда және жануарларда ағзада қабыну процессін, интоксикациямен, лимфа түйіндерінің зақымдалуымен өтеді.
Бациллалар –адам және жануарларда кездесетін өте айқын улану белгілерімен өтетін, терімен лимфатикалық аппараттың зақымдалуы мен сипатталатын жедел жұқпалы ауру.
Жұқпа көзі және қоздырғыштың резервуары шөп қоректі жануарлар (сиыр, жылқы, түйе, ешкі, қой, шошқа т.с.с.) Жануарларда ауру негізінен ішектік және сепсистік түрде өтеді. Қоздырғыш ауру малдың организмінен зәрімен және нәжісімен бөлінеді. Ауру мал залалдылығын жазылғанша немесе өлгенше (80% дейін) сақтайды. Өлген жануарлар эпидемиологиялық талаптарға сай көмілмесе үлкен қауіп төндіреді. Өлген малдың денесі 7 күнге дейін залалды. Ауру малдан алынған өнім (жүні, терісі, мүйізі, т.б.) көп жылдарға дейін қаіптілігін жоймайды. Ауру адамның эпидемиологиялық қауіптілігі аурудың клиникалық формаларына байланысты. Терілік формасы қауіпсіз саналады. Біріншілік немесе екіншілік (сепсистік) өкпелік формалары және ішек формасы қауіпті. Жaнуарлар организміне қоздырғыш нәжіспен, зәрмен, қанмен, ластанған шөп, шаң арқылы енеді. Адамға қоздырғыш негізінен (95% астам жағдайда ) жанасу механизмі арқылы беріледі. Қарым-қатынас (жанасу) тікелей болуы мүмкін (ауру малды сою, жүндеу, терілеу т.с.с.) немесе шаруашылық құралдары, шөп арқылы болуы мүмкін. Біріншілік берілу факторлары- зәр, нәжіс, қан, ет, тері, жүн; екіншілік- саймандар, шөп, жем, т.с.с.) 5% жағдайда қоздырғыш адам организіміне аэрозольді немесе тағам жолымен енеді. Ауа-шаң (аэрогенді) жолы ауыл шаруашылық қызметкерлері арасында, техникалық қызметкерлер арасында жүзеге асуы мүмкін. |
|
|
Скачать 82.19 Kb.