Лаб жумыс. Орын ауыстыру тсілі

Название	Орын ауыстыру тсілі
Дата	13.02.2019
Размер	0.67 Mb.
Формат файла
Имя файла	Лаб жумыс.docx
Тип	Документы #67507
страница	3 из 5

1 2 3 4 5

Тіл-ақылдың өлшемі

,	С	А	Д
А	Т	І	Л
Е	Б	Ә	Л
Қ	Н	Е	Б

Басқа бәле тілден

Л	З	Ө	Ұ
Ө	І	Л	К
Т	М	Е	Қ
К	А	Р	С

Сөз көмекті құрал

ІІІ-деңгейлік тапсырма

Магиялық квадрат шифры бойынша шифрлаңыз:

5*5 магиялық квадратын дешифрлаңыз

А	А	Н	Р	І
А	Б	Б	Д	Б
Ы	О	Б	К	М
Т	А	Ы	А	Ө
Л	С	А	С	Л

Бас аман болса,бөрік табылады

Қ	А	Қ	Р	Е
Ы	Т	К	Д	Ы
Ы	Т	Т	Ң	О
Б	Ө	Ы	Р	Е
А	Д	А	П	Р

Көп қорқытады,терең батырады

Р	.	С	А	С
Г	Д	Ө	,	Ө
Ы	З	Е	П	І
А	Т	!	К	Б
Ө	Р	Й	І	?

Өтірік сөз өрге баспас

Гронсфельд шифры

Гронсфельд шифры деп аталатын бұл күрделі ауыстыру шифры Цезарь шифрының өзгертілген бір түрі болып табылады. Ол үшін негізгі хабар әріптерінің астына сандар түріндегі кілттің цифрлары жазылады. Егер кілт хабардан қысқа (аз) болса, онда кілттің цифрлары қайталана береді. Мысалы, кілт ретінде 3514 санын қолдана отырып ОПТИКАЛЫҚ ҚОРҒАУ хабары үшін келесі шифрмәтін алынады

Хабар

Кілт

Шифрмәтін

І-деңгейлік тапсырма

Берілген сөздер	Кілт	Шифрланған сөздер
Жүйе	122	Зхқж
Пернетақта	341	Тисөйувңув
Файл	53	Щвнң

ІІ-деңгейлік тапсырма

Берілген сөздер	Кілт	Шифрланған сөздер
Адам қайғысы – заман қайғысы	22	Бзбо лбқжэуэ - йбобо
Ана тілің алпыс тілге татиды	132	Әөб уюньп бмсіұ ұьнғи ұәүкжю
Ауыр сөз айтқан дос емес	131	Әфіс ұпи вкумәң иөт знёт

ІІІ-деңгейлік тапсырма

Берілген сөздер	Кілт	Шифрланған сөздер
Адамның баласы – нәпсінің құлы: маңдайы тасқа тимей тоқтамайды	23	Бибөоюө ғбңбұю – огсұяояө нхңь: обпзвқю ұвунб үкожл ұпнұвңвқиь
Білімді адам біліп іс қылады, біліп істеген іс өкінішсіз болады.	32	Ғэңэожэ взво гюнюс юу ньңбиь, ғэңэт эұұздзо юу слюоюъуюй ғпңбеь
Көргеннен, білгеннен аспау, барды қанағат қылу, жоқты іздемеу – ой мешеулігі	123	Қреёопёо, ғьнжёоөёо бұрбф, вбужь нәовдбү льңұ, йөмүі ьйзнжф – өқ өёъзұңюғю

Полибия квадраты

Криптографияда Полибия шахмат тақтасы ретінде белгілі Polybius алаңында Полибия (грек тарихшысы, командир, мемлекет қайраткері, б.д. III ғасыр) ұсынған көне кодтау жүйелерінің бірегей қарапайым кодының түпнұсқасы болып табылады. Бұл кодтау бастапқыда грек алфавиті үшін қолданылған [1], бірақ содан кейін басқа тілдерге таратылды.

1-қадам:

Латындық алфавит

Қазіргі латын әліпбиінде 26 әріп бар, сондықтан кесте 5 жолдан және 5 бағаннан тұруы керек, себебі 25 = 5 * 5 ең жақын сан. Бұл жағдайда I, J әріптері бір-бірінен айырмашылығы жоқ (J I әріпімен анықталады), себебі 1 ұяшық жеткіліксіз:

	1	2	3	4	5
1	A	B	C	D	E
2	F	G	H	I/J	K
3	L	M	N	O	P
4	Q	R	S	T	U
5	V	W	X	Y	Z

Орыс алфавиті

Шифрлау кестесін құру идеясы орыс тілінде көрсетіледі. Орыс алфавитіндегі әріптер саны грек алфавитіндегі әріптер санынан өзгеше болады, сондықтан кестенің өлшемі әртүрлі (6 * 6 = 36 квадрат, себебі 36 36-ке жақын).

	1	2	3	4	5	6
1	А	Б	В	Г	Д	Е
2	Ё	Ж	З	И	Й	К
3	Л	М	Н	О	П	Р
4	С	Т	У	Ф	Х	Ц
5	Ч	Ш	Щ	Ъ	Ы	Ь
6	Э	Ю	Я	-	-	-

Сондай-ақ E және E, I және Y, b және b әріптерін біріктіретін компиляцияның тағы бір нұсқасы мүмкін. Бұл жағдайда келесі нәтиже аламыз:

	1	2	3	4	5	6
1	А	Б	В	Г	Д	Е/Ё
2	Ж	З	И/Й	К	Л	М
3	Н	О	П	Р	С	Т
4	У	Ф	Х	Ц	Ч	Ш
5	Щ	Ы	Ь/Ъ	Э	Ю	Я

Осындай алгоритмді пайдалану кез келген тілге шифрлау кестесін орнатуға болады. Жабық мәтінді шифрлау үшін алфавиттік шифрлау кестесінің шифрланғанын білуіңіз керек.

1 2 3 4 5