Ортапедиялық стоматология. упп. Ортопедиялы стоматология бліміні 3 топ Ітопша студенті ойбаова Зарима Таатызы Алмалысалмалы протездер жасау техникасы
 Скачать 269.79 Kb.
|
|
«Атырау жоғарғы медицина колледжі» Атырау жоғарғы медицина колледжінің 3 курс «Ортопедиялық стоматология» бөлімінің 3 топ Ітопша студенті Қойбақова Зарима Таңатқызы «Алмалы-салмалы протездер жасау техникасы» пәні бойынша оқу – өндірістік тәжірибесі күнделігі «2021-2022»
Кәсіптік практикадан өтуі туралы күнделік-есеп Білім алушы: Қойбақова Зарима Таңатқызы
Ортопедиялық стоматология протездеудің екі түрін ұсынады: - Алынбайтын. Олар арнайы цементтелетін материалдардың көмегімен қатты ауыз қуысында белгіленіп, нық бекітіледі. - Алынбалы. Жиі ол тіс тізбегінің толымсыздығы кезінде қолданылады. Алынбайтын протездерге қарағанда, алынатын протездерді гигиеналық күтім үшін мерзімімен тазалап отыру керек. Кей жағдайдарда алынатын және алынбайтын элементерден тұратын, ортопедиялық бұйымдар қолданылатын аралас протездеу қолданылады. Ортопедиялық құрылымның түрі - Металлкүйіктастан жасанды тіс - Металлсыз жасанды тіс - Бюгельді протездер Баламалы протездеу: - Имплантатты (сілтеме – имплантация) - Виниры (сілтеме – винирлерді орнату) Металлкүйіктасты жасанды тіс Металлкүйіктасты жасанды тіс екі мәселені шешуге мүмкіндік береді: өз тістеріңізге шайнау функциясын қайтару және әсем күлімсіреуге қол жеткізеді. Металлкүйіктастан жасалған жасанды тіс — бұл алынбайтын аралас протез. Оны металлдан және күйіктасты қаптауынан өндіреді. Тіс функциясы металлды каркастан жасалады. Фарфор (қаптамасы) табиғи эмаль еліктеуіші болып табылады. Оның реңі тістің түсіне қарай таңдалады. Сол себептен, протез табиғи тістен ерекшеленбейді. Жиі металлкүйітас көпіршелі протез болып, тістің басқа бөлігі жасанды тістер үшін тірегі ретінде қызмет етеді. Металлкүйіктастың ерекшелігі: - Протездер сыртқы ықпалдарға төзімді - Кез келген тісті протездеуге болады - Жасанды тістердің рәсімінен кейін оны табиғи тістен айыра алмайсыз Металлкүйіктастың кемшілігі: - Табиғи тістердің қабығы егеледі - Күйіктас опырыла алады - Металлкүйіктастпен жанасу кезінде табиғи тіс тозады - Қызыл иекте сұр қабық пайда болады (металлдың тотығу себебі) Металлсыз жасанды тіс Металлсыз күйіктас — жеңіл, сенімді және эстетикалық протездерді өндіретін стоматологиядағы жаңа жетістік (алынбайтын протез). Ол металлды қолданусыз, толық күйітас фрагментінен немесе күйіктастың циркония диоксидінде өндіріледі. Біз металлсыз күйітаспен тек алдыңғы тістерді қалпына келтіруді ғана емес, сонымен қатар енді тістерді протездеуді және бірнеше тістер түсіп қалған кезде көпіршелі жасанды тіс протездерін де ұсынамыз. Металлсыз күйіктастың ерекшелігі: - Табиғи тістерді толығымен қайталау мүмкіндігі — мөлдірлігі, жарық өткізгіштігі - Металл болмағандықтан жасанды тіс каптамасы құрылым жуындылығы тығыз болғандығымен жуан емес - Тісті минималды өңдеу - Аллергиялық реакцияларды қоздырмайды. Бюгельді протездер Протездеудің ең соңғы түрінің бірі бугельді (алынбалы) болып табылады. Ол жасанды тіс каптамасының астында қалатын шағын нықталғыш кілт арқылы бекітілетін, жеңіл құрылымды қолданыспен қамтамасыз етеді. Бюгельді протездердің ерекшелігі: - Әр элемент есептеліп, модельденетін нақтылығы жоғары протездер - Жанама қатынасын сақтайтын киюшіге максималды ыңғайлылықпен қамтамасыз етеді - Осындай протезді орнату операциясы хирургиялық араласуларды және анестезияны талап етпейді, жиі науқастар өздерін сабырлы ұстайды Бюгельді протездердің кемшілігі: - Жеткіліксіз эстетика (табиғи тістерден ерекше екенін анықтауға болады) - Протездер алынбалы протездер түріне жатады, ал бұл оны уақытында шешіп, гигиеналық рәсімдерді өткізуді талап етеді. Білім алушының қолы ________________ 20 ___ ж. "_____" ____________________ ___________________________________________________________________ (кәсіптік практиканың тікелей жетекшісі) 20 ___ ж. "_____" ___________________ 2. Білім алушы мадақтамалары мен жазалары ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Кәсіпорыннан (ұйымнан) кәсіптік практика жетекшісінің қорытындылары ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Кәсіпорыннан (ұйымнан) кәсіптік практика жетекшісінің қолы ____________________________________ 20____ж. "_____"_____________________
Кәсіптік практикадан өтуі туралы күнделік-есеп Білім алушы: Қойбақова Зарима Таңатқызы
Жартылай алмалы пластиналы протезгеанықтама: • Тіс қатарының кетігі кезінде тіс қатарының бүтіндігін қалпына келтіру мақсатында қолданылатын протез. Шайнау қызметін 25-30 % қалпына келтіреді. Қолдану көрсеткіштері: • Кеннедидің І, ІІ , ІІІ, ІV класс тіс қатары кетігінде ; • Гавриловтың ІV класс тіс қатарының кетігінде; ЖААП бөліктері: • Негізі; • Тіректі элементтер; • Жасанды тістер. Негізі: • ЖАПП негізі деп жасанды тістер орналасатын, протезді ауыз қуысында ұстап тұратын пластмассадан немесе металдан жасалған бөлігі. Ол төменгі жақта адьвеолярлы өсіндіде,жоғарғы жақта сонымен қатар таңдайда орналасады. Жасанды тістер арқылы түскен шайнау қысымы негізі рқылы шырыштықабатқа беріледі. • Негіздің көлемі сақталған тістерге,альвеолярлы өсіндінің атрофиясына, шырышты қабаттың батымдылығына т.б байланысты. Жоғарғы альвеолярлы өсінді,айқын таңдай торусы протездің бекінуіне жағдай жасап, протездің негізін кішірейтуге мүмкіндік береді. Протез негізінің шекаралары: • Жоғарғы және төменгі жақта тіссіз альвеолярлы өсіндіде ерін, ұрт жағынан өтпелі қатпар бойымен ,шырышты қабаттың қозғалмалы аймағын, үзеңгілерді айнала өтеді. Қатты таңдайда А сызығына жетпейді. Протез жоғарғы жақ төмпешігін жауып жатуы тиіс.Бұл протездің ауыз қуысында бекінуін жақсартады. Сақталған тістер аймағында алдыңғы топ тістерінде 1\3 бөлігін , бүйір тістердің 3\2 бөлігін жауып жатуы тиіс. • Төменгі жақта тіл жағынан тістер сақталған және жоқ бөлігінде өтпелі қатпар бойымен тіл үзеңгісін айналып өтеді. Сақталған тістер аймағында сауыттың 3\2 бөлігін жауып жатуытиіс. Жасанды тістер: Жасанды тістерге қойылатын талаптар: • Тітіркендірмейтін және зиянды әсер көрсетпейтін материалдан дайындалуы тиіс; • Дұрыс анатомиялық формалы, табиғи тістердің түсіне сай болуы керек; • Қажалуы төмен ,шайнау қысымынан өзгеріске ұшырамауы тиіс; ЖАПП бекітілуі: • ЖАПП бекітілуінде адгезия (протез және шырышты қабық арасындағы сұйықтық көмегімен байланысы), анатомиялық ретенция, жасанды механикалық (кламмер, пелот) бекінуге жүгінеді. Анатомиялық ретенция: • Жоғарғы және төменгі жақта табиғи түзілістер арқылы жүзеге асырылады. Олар өзінің формасы мен орналасқан орнымен сөйлеу, шайнау кезінде протездің қозғалуын шектейді. • Мысалы: тістердің сақталуы, биік альвеолярлы өсінді, жоғарғы жақ төмпешігі т.б. ЖАПП механикалық бекіту әдісі (кламмер): Кламмер ауыз қуысында протездің тұрақталуы мен бекітілуін қамтамасыз етіп, тірек тіске мүмкіндігінше аз зиян келтіруі тиіс; • Кламмер- қызылиектің рельефін қайталай отырып, экватормен қызылиектің арасындағы көпнүктелі түйісу. Кламмердің құрылысы: • Иығы • Денесі • Өсіндісі • Иығы-қызылиек релеьефін қайталап, тістің апроксимальды экватор бөлігіне дейін өтеді. Иығы серпімді , тіске максимальды нүктелі жанасу қажет. • Экватордың апроксимальды бөлігінен денесі басталады. Ол кесу қырына жетпей 180 градус жасап,кесу қырына жетпей бірінші иілім жасайды. Альвеолярлы өсіндінің шырышты қабатына 1,0-1,5 мм жетпей, 2 иілім жасалады. Денесі мықты,берік болуы тиіс. Денесі жартылай негіздің қалыңдығында жатады. Артықшылығы : • Гигиена сақтауға қолайлы; • Тістер егелмейді. Клиникалық кезеңдері: 1-клиникалық кезең: Анамнез,тексеру,диагноз,ақпараттық келісім, конструкцияны таңдау, протездеу жоспарын құру.Қалып өлшем алу 2-клиникалық кезең: Жақ сүйектерінің орталық арақатынасын анықтау, модельдегі протез негізінің шекаралары, жасанды тістердің түсін таңдау 3-клиникалық-кезең: Ауыз қуысындағы протездің балауыз құрылымын тексеру 4-клиникалық кезең: Протезді техникалық және клиникалық бағалау, дезинфекция ,протезді жабдықтау және салу,протезді түзету, протезді пайдалану бойынша науқасқа ұсынымдар беру. Лабораториялық кезеңдері: 1-лабораториялық кезең: Жақ сүйектерінің орталық арақатынасын анықтау үшін окклюзиялық роликтері бар модель мен балауыз негізін жасау. 2-лабораториялық кезең: Модельді орталық қалыпта окклюдаторға гипстеу , кламмерлерді немесе басқа да бекіткіш элементтерді дайындау.Балауыз негізіндегі жасанды тістерді қою. 3-лабораториялық кезең: Протездің негізін түпкілікті модельдеу, протезді кюветке гипстеу,балауызды пластикке ауыстыру, протезді тегістеу және жылтырату. Білім алушының қолы ________________ 20 ___ ж. "_____" ____________________ ___________________________________________________________________ (кәсіптік практиканың тікелей жетекшісі) 20 ___ ж. "_____" ___________________ 2. Білім алушы мадақтамалары мен жазалары ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Кәсіпорыннан (ұйымнан) кәсіптік практика жетекшісінің қорытындылары ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Кәсіпорыннан (ұйымнан) кәсіптік практика жетекшісінің қолы ____________________________________ 20____ж. "_____"_____________________
Кәсіптік практикадан өтуі туралы күнделік-есеп Білім алушы: Қойбақова Зарима Таңатқызы
Мүлде тіссіз науқастарды протездегенде орталық окклюзияны емес,жақ сүйектерінің ара қатынасын анықтайды,себебі бұл кезеңде тіс қатары емес,окклюзиялы балауыз біліктері орын алады. Жақ сүйектері орталық ара қатынасын анықтау дегеніміз төменгі жақ сүйегінің жоғарыға қатысты орнын үш өзара перпендикуляр жазықтықта анықтау. Анатомиялық-физиологиялық әдіс. Алдымен модельдерді қарап шығады,модельдерді алдын-ала қарындашпен болашақ протездің шекарасы белгіленуі тиіс. Тістем бөліктері бар дайындалған балауыз негіздердің сапа критерийлері,базистермен жұмыс істеу. Балауыз негіздер үлгіге тығыз жақын жатуы тиіс,ал оның шеттері болашақ протез шеттеріне дәл сәйкес келуі керек. Негіз шеттері үшкір болмауын қадағалаған жөн. Содан соң балауыз біліктің биіктігі фронтальды бөлімде шамамен 1,5 мм.,ал шайнау тістері аймағына 5-7 мм. болуы керек. Фронтальды бөлімде жоғары білік сәл алға шығып,ені 3-4 мм болғаны дұрыс.Бүйірлік учаскелерде білік биіктігі 5 мм-ден аспайды,ені 8-10 мм болады. Міне,осылай жоғары жақ сүйегінде окклюзиялы білік периметрі және пішініне қарай болашақ тіс доғасына сәйкес келуі керек. Балауыз біліктерде бекіткіш алюминий сымдар оратылады. Біліктер балауыз негізге бүкіл периметр бойына балауызбен құйылып шығуы қажет. Беттің пішіні дұрыс болса,еріндер еркін түйісіп,мұрын-ерін және иек қатпарлары сәл ғана білініп езу аз ғана төмен түсіп тұратыны анатомиядан белгілі. Осы әдістің физиологиялық негізгі төменгі жақ сүйектің салыстырмалы немесе физиологиялық тыныштық күйіне және окклюзиялық біліктің немесе физиологиялық кезіндегі биіктіктен 2-3 мм-ге кем дегенде дерекке байланысты. Физиологиялық тыныштық-төменгі жақ сүйегінің еркін күйі,бұл кезде тістер арақашықтығы 2-3 мм-ге тең,ал бұлшық еттер сәл жиырылған. Окклюзиялы білікті балауыз негізді ауыз қуысына енгізіп,жоғары жақ сүйегіне орнатады. Жоғарғы ерін орнын анықтайды: ол алға шықпауы,керілмеуі,салбырмауы керек. Ерін орналасуын түзетуде біліктің вестибуляр бетіндегі балауызды кеседі н/е өсіреді. Содан кейін жоғары біліктің фронтальды бөлімдегі биіктігін анықтайды. Жоғарғы ерін ұзындығы түрлі болғандықтан,жоғарғы білік шеті ерін астынан 2 мм-ге шығып тұра алады,ерін деңгейінде болады н/е жоғарғы ерін шетінен 2 мм-ге жоғары тұруы мүмкін. Жоғарғы тістер биіктігін оңтайлы орнату үшін жоғарғы білік шеті ерін астынан 2 мм-ге шығып тұрғаны дұрыс. Келесі кезең-төменгі білікті жоғарыға қарап кигізіп өлшеу. Әдетте ауыз қуысына окклюзиялы білікті төменгі негізді енгізерде тек бүйір бөліміндегі түйісу белгіленеді,сондықтан осы аймақта білік шпательмен сылынады немесе Найша аппаратын қолданады. Биіктігіне қарай төменгі білікті кигізіп өлшегенде мына жайтты ескереді: жақ сүйектері түйіскенде белгіленген нүктелердің арақашықтығы физиологиялық тыныштық күйіне қарағанда 2-3 мм-ге кем болуы керек,периметрі жағынан төменгі окклюзиялы білік жоғарғы ұқсас келуі керек. Жұмысты табысты ететін негізгі сәт-біліктердің қабысуы кезіндегі біркелкі,жазық түйісуі. Көбінесе жақ сүйектері орталық ара-қатынасын бекітудің мына әдісін қолданады. Жоғарғы білікте бірінші премолярлармен молярлар аймағында шпательмен екі-екіден бір-біріне параллель емес із түсіреді,ал төменгі окклюзиялы білікке жақсы жылытылған балауыз жолағын төсейді. Дәрігер сұқ саусақтарын шайнау тістері аймағына салып,науқастың тілінің ұшын қатты таңдайдың артқы үштен біріне тигізуі сұралады және осы күйде жақ жабылады. Жоғарғы жақ сүйегіндегі шпательмен жасалған ізге жылытылған балауыз кіріп,құлыптар түзеді,ал балауыздың жылытылған табақшасы біліктер астына басылып шығып,нәтижесінде беттің төменгі бөлімінің биіктігі артылмайды. Бұдан кейін окклюзиялы біліктерді ауыз қуысынан шығарады,салқындатады,езілген балауыздың артығын сылып тастайды. Жақ сүйектері орталық ара қатынасының дұрыс бекуін бірнеше рет тексереді. Осы кезеңде фонетикалық сынамаларды өткізуге болады. Дауысты дыбыстарды айтқанда жоғарғы және төменгі біліктер ара қашықтығы 2 мм болуы керек,ал сөйлесу кезінде 5 мм болғаны жөн. Білім алушының қолы ________________ 20 ___ ж. "_____" ____________________ ___________________________________________________________________ (кәсіптік практиканың тікелей жетекшісі) 20 ___ ж. "_____" ___________________ 2. Білім алушы мадақтамалары мен жазалары ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 3. Кәсіпорыннан (ұйымнан) кәсіптік практика жетекшісінің қорытындылары ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Кәсіпорыннан (ұйымнан) кәсіптік практика жетекшісінің қолы ____________________________________ 20____ж. "_____"_____________________
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||