РЕФЕРАТ. Реферат таырып Платон " Мемлекет " Орындаан Мратхан
 Скачать 177.36 Kb.
|
|
Жетілген мемлекет Платон өзі атап өткен нашар мемлекет пен қоғамның нашар түрлеріне қарсы өзі жетілген ең жақсы және ең зерделі (наиразумный) мемлекет пен оны басқаруды көрсетеді. Олигархиялық мемлекет сияқты сияқты мемлекетті бірнеше адам басқаруы керек. Олигархиялық елдегіндей емес, бұл байлар емес. Елді шынындада жақсы басқара алатын, біріншіден табиғатынан ел басқаруға арналған және дарынды болуы керек, екіншіден ол көп жыл дайындалуы керек. Мемлекет жетілген болуының шарты және принципі мемлекеттегі әділеттік. Бұл әділеттік дегеніміз, Платонша, мемлекеттің азаматына белнгілі бір жұмыс және жағдай жасалу керек. Платон айтуынша, мемлекетте ең жақсы система болу үшін саяси ұйым мен өнегелі ізгілік болуы керек. Ол өте маңызды міндеттерді атқаруы керек болады. Жетілген мемлекет біріншіден қарсылас елмен соғысуға, гол елдің шабулдарына тойтарыс беруге шамасы келуі керек. Екіншіден, олар халықты қажетті заттармен қамтамасыз етуі крек. Үшіншіден мемлекет басшысы халықтың рухани дамуын қадағалап оны бағыттап оытру керк. Осы шарттар орындалғанда игіліктің жоғарғы сатысындағы мемлекет деп атауға болады. Платонның мемлекетінде жұмыстың бәрі бүкіл қоғамға бөлінетін, бірақ олар гармонияда тұратын. Бұл бөліну принципі қандай? Деген сұрақ туы мүмкін. Ол біртекті емес оның бөлінуі екі принциптен тұрады: біріншісі өнегелік, екіншісі шаруашалық. Халықты сословиеге бөлу кезінде, Платон, топты өнегелігіне және оның қасиеттеріне қарап бөлді. Оны қарастырғанда Платон экономикалық жағында қарастырды. Платон мемлекет және қоғам болудың фундаменті сословиеге бөлу деп есептеді. Сонымен қатар қоғамды мамандандыруды да қарастырады, осы мамандану арқылы жұмыс бөлінеді дейді. Платонның мемлекетті сословиеге бөлуін кейін Маркс қолдап, жоғары баға берген. Платонның айтуы бойынша қоғамның қажеттілігі біртекті болады. Осы қажеттілікті орындау үшін халықтың бірігуі крек, осы бірлестікті Платон мемлекет деп атайды. Платон жұмысшылар белгілі бір жұмысқа мамандану керек дейді. Плаон: «жұмысты жұмысшы істеуді үйрену керек және де ол кері болмауы керек». Платон айтуынша жұмыс оңай, тез, сапалы және жақсы орындалу үшінжұмысшы жұмысты ол жұмысқа бейім қойып, алаңдамай орындау керек, оның осы жұмыс тума қабілетті болу керек. Жұмысшылардың мамандануы қоғаиға ғана емес, мемлекет үшін қажет. Платонның ойынша мемлекет өзінің қажеттігін өтеу үшін ғана құрылады. Азық-түлік өндіретін, құрылыста жұмыс істейтін нетағ сол сияқтығана жұмысшы болмауы керек, сонымен қатар жұмысшыларға арнайы құрал-сайман жасап беретінде жұмысшылар болу керек. Жұмысшылар мамандану мн қатар сол өзінің жұмысынан шығатын басқада жұмыстарды атқару керек. Бұл кезде ауыстыру сауда пайда бола басиады, сондықтан сатушылар мен сатыпалып сатушылар классы джа пайда бола бастады. Сонымен қатар, су жолы пайда болғандықтан және бір затты бір жерден екінші жерге тасымалдау үшін адамдар керек болды, осы тасымалдау орындайтын адамдар пайда болды. Алдында айтып өткен алмастыруды іске асыру үшін базарлар, тауарды бағалау үшін тиын ақшалар керек болды. Мемлекет шаруашылығы толығымен даму үшін ұсақ жұмыстарды атқаратын жалдамалы, яғни өзі істеген жұмысқа ақы алатын, жұмысшылар керек деді. Осы аталып өткен жұмысшылар мен мамандалған жұмысшылар төменгі класты құрады, ал осы төменгі класты басқаратын жоғарғы класқа әскери адам мен басшы-философ жатады. Платон жетілген мемлекет болу үшін жұмысшылар мамандану керек десе, әскери адамдарды ол маманданған жұмысшыдан жоғары бағалады. Мамандалған жұмысшы, әскери адам, басшы-философ жетілген мемлекеттің негізін құрайды. Жас бала шаруалар жанұясында туылса, бірақ дарынды болып, жпқсы тәрбиелніп, білім алса, ол жоғарғы класқа, яғни әскери адам, не ел басшы-философ бола алады. Қолданылған әдебиет Платонның 3-томдық таңдамалы шығармалары кітабы. Москва 1971 жыл «Государство» кітабы 89-455 беттері. |