Балик касалликлари мажмуа. Тузувчилар
Скачать 6.01 Mb.
|
Amaliy-laboratoriya mashg‘ulotlargа tavsiya etiladigan mavzular Baliqlar infektsion kasalliklarini laboratoriyada aniqlash usullari. Bakteriologik tekshiruv, virusologik, serologik, gemotologik, mikologik, bioproba qo‘yish usuli. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; Q7;internet saytlari. Baliqlarning infektsion (virusli gemorragik septitsemiya, qizamiq, bronxiomikoz) kasalliklari. Qo‘zg‘atuvchilarni anatomo-morfologik tuzilishi, biologik rivojlanishi, diagnoz, differensial diagnoz, davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6;Q7; internet saytlari. Baliqlarning invazion kasalliklarini laboratoriyada aniqlash usullari. Qo‘zg‘atuvchilarni anatomo-morfologik tuzilishi, biologik rivojlanishi, diagnoz, differensial diagnoz, davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; Q7; internet saytlari. Baliq trematodozlarini (diplostomoz, opistorxoz) davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Qo‘zg‘atuvchilarni anatomo-morfologik tuzilishi, biologik rivojlanishi, diagnoz, differensial diagnoz, davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; internet saytlari. Baliq sestodozlarini (ligulyoz, digrammoz va difillobotrioz) davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Qo‘zg‘atuvchilarni anatomo-morfologik tuzilishi, biologik rivojlanishi, diagnoz, differensial diagnoz, davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; internet saytlari. Baliq nematodoz, krustosenozlari (dioktofimoz, filometroidoz) Baliq nematodoz va krustotsenoz kasallik qo‘zg‘atuvchilarning sistematik holati, anatomo-morfologik tuzilishi, biologik rivojlanishi, ushbu kasalliklarga diagnoz qo‘yish usullari, differensial diagnoz, davolash, oldini olish va qarshi kurashish chora-tadbirlari. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; Q7;internet saytlari. Baliq protozoozlarining (kostioz, ixtioftirioz) davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Baliq protozoozlari qo‘zg‘atuvchilarning sistematik holati, anatomo-morfologik tuzilishi, biologik rivojlanishi, ushbu kasalliklarga diagnoz qo‘yish usullari, differensial diagnoz, davolash, oldini olish va qarshi kurashish chora-tadbirlari Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; Q7; internet saytlari. Baliqlarning yuqumsiz kasalliklari. Baliq zaharlanishlari. Baliqlarning yuqumsiz kasalliklari, noorganik va organik moddalar bilan zaharlanishni aniqlash usullari, davolash qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; Q7; internet saytlari. Baliqlar dushmanlari, shikastlanishlari, zararkunandalari va ulardan baliqlarni muhofaza qilish tadbirlari. Baliqlarning mexanik shikastlanishlari, tug‘ma majurxliklarni kelib chiqishi, diagnozi, davolash odini olish chora tadbirlari. Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: blits-so‘rov, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, kichik guruhlarda ishlash,savol-javob. Adabiyotlar: A1; A4; A5; Q2; Q4; Q5; Q6; Q7; internet saytlari. Amaliy-laboratoriya mashg‘ulotlarining kalendar tematik rejasi
Mustaqil ta’lim tashkil etishning shakli va mazmuni “Baliq kasalliklari” fani bo‘yicha talabaning mustaqil ta’limi shu fanni o‘rganish jarayoninint tarkibiy qismi bo‘lib, uslubiy va axborot resurslari bilan to‘la ta’minlangan. Mustaqil ta’lim ishlarini talabalar og‘zaki, referat shaklida (A4 formatli qog‘azda yoki umumiy daftarda) yoki kompyuterda bajarilgan referatning internet axborot resurslaridan foydalanilgan holda izlab topilgan materiallarini elektron versiyasi. Talabalar auditoriya mashg‘ulotlarida professor-o‘qituvchilarning ma’ruzasini tinglaydilar, misol va masalalar echadilar. Auditoriyadan tashqarida talaba darslarga tayyorlanadi, adabiyotlarni konspekt qiladi, uy vazifa sifatida berilgan misol va masalalarni yechadi. Bundan tashqari ayrim mavzularni kengroq o‘rganish maqsadida qo‘shimcha adabiyotlarni o‘qib referatlar tayyorlaydi hamda mavzu bo‘yicha testlar yechadi. Mustaqil ta’lim natijalari reyting tizimi asosida baholanadi. Uyga vazifalarni bajarish, qo‘shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o‘rganish, kerakli ma’lumotlarni izlash va ularni topish yo‘llarini aniqlash, internet tarmoqlaridan foydalanib ma’lumotlar to‘plash va ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy to‘garak doirasida yoki mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma’ruzalar tayyorlash kabilar talabalarning darsda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi. SHuning uchun ham mustaqil ta’limsiz o‘quv faoliyati samarali bo‘lishi mumkin emas. «Baliq kasalliklari» fanidai mustaqil ish majmuasi fanning barcha mavzularini qamrab olgan va quyidagi 14 ta katta mavzu ko‘rinishida shakllantirilgan. Talabalar mustaqil ta’limining mazmuni va hajmi
O‘quv - malaka amaliyotini o‘tkazish tartibi “Baliq kasalliklari” fanidan malakaviy amaliyot Samarqand viloyati baliqchilik xo‘jaliklarida o‘tkaziladi. Malakaviy amaliyotni o‘tkazish bo‘yicha mavzular: Baliqchilik xo’jaliklarida baliqlarni parvarish qilishda qatnashish. Baliqchilik xo’jaliklarida baliqlarni oziqlantirishda qatnashish. Baliqchilik xo’jaliklarida baliqlarni kasalliklardan profilaktik tadbirlarni bajarish. Baliqchilik xo’jaliklaridagi suv xavzalarini nazorat qilish. Sam VMI laboratoriya sharoitida baliqlarning patologo anatomik yorib kurish. Olingan patologik namunalardan preparatlarni tayyorlash va surtmalarni bo’yash uslublarini o’rganish. Malakaviy amaliyot bo’yicha bir kunga bitta amaliy mashg’ulot rejalashtirilgan bo’lib, u 6 soatga mo’ljallangan. Har bir guruh talabalari kichik guruhlarga bo‘linadi va kafedra o’qituvchilarning rahbarligida berilgan amaliy mashg’ulot vazifalarini mustaqil bajarishadi. Bajarilgan ishlarni daftarga qayd etib boradi, tahlil qiladi va xulosa chiqaradi. Malakaviy amaliyotni o‘tkazish vaqtida har bir talaba uslubiy qo‘llanmalardan hamda internet ma’lumotlaridan foydalanadi. Ana shunda amaliy mashg‘ulotlar bo‘yicha qo‘yilgan vazifalarni har bir talaba to‘liq bajarishga erishadi. Dasturning informatsion uslubiy ta’minoti Mazkur fanni o‘qitish jarayonida ta’limning zamonaviy metodlari, pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash nazarda tutilgan: -«Baliq kasalliklari» fanining tegishli ma’ruza darslarida filmlar, zamonaviy kompyuter texnologiyalari yordamida prezentatsion va elektron didaktik texnologiyalardan foydalanish; -Amaliy mashg‘ulotlarida kasal va kasallikka gumon qilingan baliq va asalarilar, turli parazitlar (ho‘l va quruq preparatlar) hamda dori-darmon namunalari bo‘yicha aqliy hujum, guruhli fikrlash texnologiyalarini qo‘llash nazarda tutiladi. -Baliqlarning infektsion, invazion, yuqumsiz kasalliklarni laboratoriya tekshirish usullari va ularning qiyosiy tashxisi amaliy va laboratoriya mashg‘ulotlarida kichik guruhlar musobaqalari, guruhli fikrlash pedagogik texnologiyalarini qo‘llash nazarda tutiladi. «Baliq kasalliklari» fanidan talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash mezoni «Baliq kasalliklari» fani bo’yicha reyting jadvallari, nazorat turi, shakli, soni hamda har bir nazoratga ajratilgan maksimal ball, shuningdek joriy va oraliq nazoratlarining saralash ballari haqidagi ma’lumotlar fan bo‘yicha birinchi mashg‘ulotda talabalarga e’lon qilinadi. Fan bo‘yicha talabalarning bilim saviyasi va o‘zlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini ta’minlash uchun quyidagi nazorat turlari o‘tkaziladi: joriy nazorat (JN) - talabaning fan mavzulari bo‘yicha bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Joriy nazorat fanning xususiyatidan kelib chikkan holda amaliy-laboratoriya mashg‘ulotlarida og‘zaki so‘rov, test o‘tkazish, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshqa shakllarda o‘tkazilishi mumkin; oraliq nazorat (ON) - semestr davomida o‘quv dasturining tegishli (fanning bir necha mavzularini o‘z ichiga olgan) bo‘limi tugallangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash hamda baholash usuli. Oralik nazorat bir semestrda ikki marta o‘tkaziladi va shakli (og‘zaki, test va Yozma) fanga ajratilgan umumiy soatlar hajmidan kelib chiqqan holda belgilanadi; Yakuniy nazorat (YAN) - semestr yakunida muayyan fan buyicha nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarni talabalar tomonidan o‘zlashtirish darajasini baholash usuli. Yakuniy nazorat og‘zaki, test va tayanch tushuncha hamda iboralarga asoslangan “Yozma ish” shaklida o‘tkaziladi. ON o‘tkazish jarayoni kafedra mudiri tomonidan tuzilgan komissiya ishtirokida muntazam ravishda o‘rganib boriladi va uni o‘tkazish tartiblari buzilgan hollarda, ON natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda ON qayta o‘tkaziladi. Institut rektorining buyrug‘i bilan ichki nazorat va monitoring bo‘limi rahbarligida tuzilgan komissiya ishtirokida YANni o‘tkazish jarayoni muntazam ravishda o‘rganib boriladi va uni o‘tkazish tartiblari buzilgan hollarda, YAN natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda YAN qayta o‘tkaziladi. Talabaning bilim saviyasi, ko‘nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi asosida talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi. «Baliq kasalliklari» fani bo‘yicha talabalarning semestr davomidagi o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 100 ballik tizimda (JN-30 ball, ON-40 ball va YAN-30 ball) baholanadi.
Fan bo‘yicha saralash bali 55 ballni tashkil etadi. Talabaning saralash balidan past bo‘lgan o‘zlashtirishi reyting daftarchasida kayd etilmaydi. Talabalarning o‘quv fani buyicha mustaqil ishi joriy, oraliq va Yakuniy nazoratlar jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib chiqqan holda baholanadi. Talabaning fan bo‘yicha reytingi quyidagicha aniqlanadi: bu erda: R-talabaning fan bo‘yicha reytingi, V-semestrda fanga ajratilgan umumiy o‘quv yuklamasi (soatlarda); O‘-fan bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi (ballarda). Fan bo‘yicha JN va ONlarga ajratilgan umumiy 70 ballning 55 foizi saralash 39 ball hisoblanib, ushbu foizdan kam ball to‘plagan talaba Yakuniy nazoratga kiritilmaydi. JN va ON turlari buyicha 55 bal va undan yuqori balni to‘plagan talaba fanni o‘zlashtirgan deb hisoblanadi va ushbu fan bo‘yicha Yakuniy nazoratga kirmasligiga yo‘l qo‘yiladi. Talabaning semestr davomida fan bo‘yicha to‘plagan umumiy bali har bir nazorat turidan belgilangan qoidalarga muvofiq to‘plagan ballari yig‘indisiga teng. ON va YAN turlari kalendar tematik rejaga muvofiq dekanat tomonidan tuzilgan reyting nazorat jadvallari asosida o‘tkaziladi. YAN semestrning oxirgi 2 haftasi mobaynida o‘tkaziladi. JN va ONlar bo‘yicha saralash balidan kam ball to‘plagan va uzrli sabablarga ko‘ra nazoratlarda qatnasha olmagan talabaga qayta topshirish uchun, navbatdagi shu nazorat turigacha, so‘nggi joriy va oraliq nazoratlar uchun esa Yakuniy nazoratgacha bo‘lgan muddat beriladi. Talabaning semestrda JN va ON turlari bo‘yicha to‘plagan ballari ushbu nazorat turlari umumiy balining 55 foizidan kam bo‘lsa yoki semestr yakunida joriy, oraliq va Yakuniy nazorat turlari bo‘yicha to‘plagan ballari yig‘indisi 55 baldan kam bo‘lsa, u akademik qarzdor deb hisoblanadi. Talaba nazorat natijalaridan norozi bo‘lsa, fan bo‘yicha nazorat turi natijalari e’lon kilingan vaqtdan boshlab, bir kun mobaynida fakultet dekaniga ariza bilan murojaat etishi mumkin. Bunday holda fakultet dekanining taqdimnomasiga ko‘ra rektor buyrug‘i bilan 3 (uch) a’zodan kam bo‘lmagan tarkibda apellyasiya komissiyasi tashkil etiladi. Apellyasiya komissiyasi talabalarning arizalarini ko‘rib chikib, shu kunning o‘zida xulosasini bildiradi. Baholashning o‘rnatilgan talablar asosida belgilangan muddatlarda o‘tkazilishi hamda rasmiylashtirilishi fakultet dekani, kafedra mudiri, o‘quv-metodika bo‘limi hamda ichki nazorat va monitoring bo‘limi tomonidan nazorat qilinadi. Talabalar JN dan to‘playdigan ballarning mezonlari
Talabalar ON dan to‘playdigan ballarning mezonlari
1-oraliq baholash mavzulari: Baliq kasalliklarining o‘rganishining ahamiyati Baliqlar hayotiga ta’sir etuvchi biotik va abiotik omillar Baliqlarning infektsion kasalliklari Virusli gemorragik septitsemiya qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Qizamiq (krasnuxa) qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Bronxiomikoz oldini olish chora tadbirlari Nefromikoz qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Ixtiosporidioz oldini olish chora tadbirlari Diplostomoz qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Postodiplostomoz kasalliklari qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Baliq sestodozlariniligulyoz qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Digrammoz qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Difillobotrioz davolash, qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari 2-oraliq baholash mavzulari: Opistorxoz Baliq protozoozlari (kostioz, ixtioftirioz) Baliq kostiozini davolash Baliq kostiozini qarshi kurashish va oldini olish chora tadbirlari Baliq ixtioftiriozini davolash Baliq ixtioftiriozini oldini olish chora tadbirlari Ixtioftiriozga qarshi kurashish chora tadbirlari YUqumsiz kasalliklar Gipovitaminozlar Turli xil zaharlanishlar Etiologiyasi noaniq bo‘lgan kasalliklar Baliqlar dushmanlari va ulardan baliqlarni muhofaza qilish tadbirlari Baliqlar shikastlanishlari va ulardan baliqlarni muhofaza qilish tadbirlari Baliqlar zararkunandalari va ulardan baliqlarni muhofaza qilish tadbirlari «Baliq kasalliklari » fanidan reyting nazoratlari xaritasi va grafigi Zootexniya ta’lim yo‘nalishlari uchun:
Yakuniy nazorat fakultet dekanati tomonidan og‘zaki, Yozma ish va test shaklida belgilanishi mumkin. Yakuniy nazoratni “Og‘zaki” shaklda baholash mezoni Yakuniy nazorat og‘zaki shaklda amalga oshirilganda, sinov ko‘p variantli usulda o‘tkaziladi va har bir variant 3 ta savoldan iborat bo‘ladi. Savollar fan bo‘yicha tayanch so‘z va iboralar asosida tuzilib, fanning barcha mavzularini o‘z ichiga qamrab oladi.
Har bir savolga berilgan javoblar bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 0-10 ball oralig‘ida baholanadi. Og‘zaki sinov shaklida umumiy o‘zlashtirish ko‘rsatkichini aniqlash uchun variantda berilgan savollarning har biri uchun berilgan javoblarga qo‘yilgan o‘zlashtirish ballari qo‘shiladi va yig‘indi talabaning Yakuniy nazorat bo‘yicha o‘zlashtirish bali hisoblanadi. Yakuniy nazoratni “Yozma ish” shaklida baholash mezoni Yakuniy nazorat “Yozma ish” shaklida amalga oshirilganda, sinov ko‘p variantli usulda o‘tkaziladi va har bir variant 5 ta savoldan iborat bo‘ladi. Savollar fan bo‘yicha tayanch so‘z va iboralar asosida tuzilib, fanning barcha mavzularini o‘z ichiga qamrab oladi. Har bir savolga yozilgan javoblar bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 0-6 ball oralig‘ida baholanadi.
Yozma ish bo‘yicha umumiy o‘zlashtirish ko‘rsatkichini aniqlash uchun variantda berilgan savollarning har biri uchun yozilgan javoblarga qo‘yilgan o‘zlashtirish ballari qo‘shiladi va yig‘indi talabaning Yakuniy nazorat bo‘yicha o‘zlashtirish bali hisoblanadi. Yakuniy nazoratni “Test” shaklida baholash mezoni Yakuniy nazorat test shaklida amalga oshirilganda, sinov ko‘p variantli usulda o‘tkaziladi va har bir variant 30 ta savoldan iborat bo‘ladi. Savollar fanning barcha mavzularini o‘z ichiga qamrab oladi. Har bir savolga topilgan javob bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 1 ball bo‘yicha baholanadi.
Test bo‘yicha umumiy o‘zlashtirish ko‘rsatkichini aniqlash uchun variantda berilgan savollarning har biri uchun to‘g‘ri topilgan javoblarga qo‘yilgan o‘zlashtirish ballari qo‘shiladi va yig‘indi talabaning Yakuniy nazorat bo‘yicha o‘zlashtirish bali hisoblanadi. Talaba fan bo‘yicha maksimal 30 ball to‘plashi mumkin. VII. Asosiy va qo’shimcha o’quv adabiyotlar hamda axborot manbalari Asosiy adabiyotlar 1.Бауэр O.Н. и другие «Ихтиопатология», Москва. Издательство Пищевая промышленность, 2006. 2.Haqberdiev P.S., Tayloqov T.I. «Baliqlarning parazitar kasalliklari», O‘quv qo‘llanma, Samarqand, 2009 yil. 3.Haqberdiev P.S., Qarshieva V.SH., «Baliqlarning zaharlanishi»., O‘quv qo‘llanma., Samarqand., 2009 yil. 4.Haqberdiev P.S., Tursunqulov A.R. «Baliqlarning yuqumli va yuqumsiz kasalliklari». O‘quv qo‘llanma. Samarqand, 2010 yil. 5.Haqberdiev P.S. va boshqalar //«Baliq kasalliklari»/ O‘quv qo‘llanma. Toshkent, 2016 yil. QO‘SHIMCHA ADABIYOTLAR: 1.Karimov I.A. «YUksak ma’naviyat engilmas kuch».Ma’naviyat T, 2008. 2.Mirziyoev SH.M. Erkin va farovon demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. Toshkent, “O‘zbekiston” NMIU, 2017. – 29 b. 3.Mirziyoev SH.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. Toshkent, “O‘zbekiston” NMIU, 2017. – 47 b. 4.Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. Toshkent, “O‘zbekiston” NMIU, 2017. – 485 b. 5.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-4947-sonli Farmoni. Toshkent, O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017 y., 6-son, 70-modda. 6.Zoxidov «Zoologiya ensiklopediyasi» (baliqlar va tuban xordalilar). O‘zbekiston SSR. Fan nashriyoti, Toshkent 1970. 7.Шишков В.П. Ветеринарный энциклопедический словарь. Moсква, /Издательство «Совецкая энциклопедия», 1981. Internet ma’lumotlari: www. Ziyo.net.uz. Email: Zooveterinariya @ mail.ru Email: Veterinariya @ actavis.ru/ www.sea@mail.net21.ru www.veterinary@actavis.ru www.fvat@academy.uzsci.net www.dbugs.net/page/6 www.book.tr200.net/v.php?id=1329599 ТАРҚАТМА МАТЕРИАЛЛАР |