Балик касалликлари мажмуа. Тузувчилар

• Название: Тузувчилар
• Дата: 08.05.2023
• Размер: 6.01 Mb.
• Имя файла: Балик касалликлари мажмуа.docx
• Тип: Документы; #1114954
• страница: 18 из 26

Балиқларнинг механик шикастланиши. Балиқчилик соҳасини индустриал-жадал ривожланиш шароитида кўпчилик технологик жараёнлар балиқларга механик шикастланиш билан кечади. Кўпинча механик шикастланиш, контузия ва хоказо билан кечади. Бунда балиқларнинг ўлими тўғридан-тўғри механиқ шикастланиш оқибатида ёки иккиламчи омиллар, айниқса инфекцион касалликлар оқибатида, натижасида содир бўлади. Балиқларни кузда овлаш ва ўтказиш улар учун ўта хавфли ҳисобланади. Бунда сувнинг ҳарорати 10 град-лан пастга тушиб, балиқ организмда кечаётган жараёнларнинг тикланиши қийинлашади, куз ва қишда олинган шикастланишларнинг тузалиши қийин ва секин кечади, ҳамда замбўруғли ва бошқа касалликларнинг келиб чиқиши ва ривожланиши кучаяди. Бундан ташқари, ушбу даврда балиқларнинг озиқланиши тўхтаб, улар узоқ муддат давомида (ёз ойининг бошларигача оч қолишади. Бу эса балиқ организмининг касалликларга чидамлилигини пасайтиришга олиб келади.

Балиқларни (айниқса личинкалари ва бир ёшгача бўлганларини) ташишда вужудга келадиган шикасиланишларнинг асосий сабаби бу уларнинг яхши ташкил лаштирилмасликлари оқибатидир. Балиқлар, уларнинг икраси ва личинкалари ҳовуздаги балиқларни контрол равишда овланганида ҳам шикастланишлари мумкин, ҳамда уларни даврий равишда сортировка, бонтировка ҳамда гипофизар инъексия қилиш орқали овлангаларида ҳам шикастланишлари мумкин. Профилактик ишларни амалга оширишда, ванналардан фойдаланиш жараёнларида ҳам шикасиланадилар. Балиқларда шикастланишларда чидамлилик турлича, пеляд, оқ ва ола пешонадўнг балиқлар ва форел жуда ҳам оғир ўтказишади. Шу сабабли уларда оммавий равишда ўлим кузатилиши мумкин.

Балиқларнинг шикастланиш омилларига йиртқич балиқлар, ҳашаротларнинг личинкалари, паррандалар ва балиқларнинг бошқа душманлари, сувдаги ўсимликларнинг зичлиги, портлаш ишлари ҳам, шунингдек, балиқларни гидроқурилмалар орқали ўтказиш ҳам муҳим ўринни эгаллайди.

Клиник белгилари. Балиқларни овлаш қуроллари, инвентарлари, ташишда ишлатиладиган идишларнинг таъсирида келиб чиқувчи шикастланишларда балиқларнинг танасидаги тангачаларни қуруқсизланиши, сузғичларнинг синиши, танасига яраларни ҳосил бўлиши, чуқур мускул қатламига лат эган жойлар, ҳамда эзилиш кузатилиб, унинг оқибатида қон қўйилиш ва энгил-жароҳат олишлари мумкин.

Балиқ ўстирувчи хўжаликларда, қишловчи бассейнли комплексларда меъёрдан ортиқ балиқларни ўстириш жараёнида уларнинг тери қатламида жароҳатланиш, шиллиқ моддасининг йўқолиши кузатилади. Икра ва личинкаларини ўстириш ва инкубатсиялаш жараёнида, малки ва бир ёшдаги балиқ личинкалари орасида туғма майибларнинг пайдо бўлиши намоён бўлади.

Узоқ муддатли босим таъсирида балиқларнинг айрим органлари атрофияга учраб уларнинг ўлиши, нобуд бўлиши кузатилади. Бундай шикастланишлар асосан ва кўпроқ кўкрак ҳамда қорин сузғичларнинг асосида, агарда қишловчи бассейн комплексларнинг туби тошлар, тошчалар билан қопланган бўлса, кузатилади. Натижада жароҳатланиш кузатилади, айрим пайтларда бундай жароҳатланишлар тери қатламанинг ўлиши билан эмас, балким мускул қатлами ҳам жароҳатланади, бундай ҳолатлар айниқса ориқланган балиқларда яққол кўзга ташланади. Агарда бундай шикастланишлар тананинг кўп қисмини эгаллаган бўлса, ўлимнинг сабабчисига айланади. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, ҳатто жуда ҳам кам шикастланишлар организмни кучсизлантириб, организмни иккиламчи инфекцияларга бўлган мойиллигини оширади.

Диагноз балиқларни клиник кўрикдан ўтказиш асосида ва шунингдек, танада тирналган, шикастланган, яралар, сузғичларнинг ишдан чиққанлиги, қон тўпланганлиги, қон қўйилганлигига қараб қўйилади. Механик шикастланишларни айрим инфекцион ва инвазион касалликлар оқибатида пайдо бўладиган жароҳатлардан фарқ қила олишимиз керак.

Профилактикаси. Биринчидан, шикастланишнинг келиб чиқиш сабабларини йўқотишга қаратилган тадбирларни амалга ошириш, балиқ овлашда ишлатиладиган асбоб-ускуналарни, овланган балиқларни ташишда ишлатиладиган асбоб-ускуналарни, транспорт воситаларини, ҳамда шундай тирналишлар, яралар олишнинг олдини олиш тадбирларини амалга ошириш талаб қилинади.Ҳовузлардаги балиқларнинг овлашда балиқ йиғувчи ёки тўпланувчи чуқурларда ёки балиқ ушловчи ускуналарда балиқларнинг травма олишларининг олдини олиш мақсадида, уларда этарли микдорда сув бўлиши шарт. Балиқлар қўл тўрини (асбобини ) сувдан кўтарганларида балиқлар микдори 5-7кг дан, агарда кўтарма тўр бўлса 30-50 кгдан ошмаслиги керак Катта ёшдаги балиқларни ташишда этарли микдорда ташувчи идишларда сув бўлиши шарт (бир балиқнинг ҳажмига камида 10 маротаба зиёд сув ҳисобида.

2. МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМ

Мавзу 1. Карп турдаги балиқларнинг септицемия касаллиги.
Саволлар:

1. 
   Касалликка таъриф, тарқалиши, иқтисодий зарари.
   
2. 
   Қўзғатувчиси, систематикаси, атаномо-морфологик тузилиши, биологик ривожланиши.
   
3. 
   Эпизоотологияси, патогенези, иммунитети.
   
4. 
   Касалликнинг клиник белгилари, патанатомик ўзгаришлари.
   
5. 
   Диагноз ва дифференциал диагноз.
   
6. 
   Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари.
   

Фойдаланиш учун тавсия этилаётган адабиётлар рўйхати
Асосий адабиётлар

1. Осетров В.С. (под редаксией) «Болезни рыб». Справочник, Москва ВО Агропромиздат, 1989.

2.Шишков В.П. «Ветеринарный энциклопедический словар», Москва, издателство «Советская энциклопедия», 1981.

3. Ҳақбердиев П.С. ва бошкалар/ «Баликчилик ва балик касалликлари», Самарканд, 2008.

4. Ҳақбердиев П.С.,Қурбонов Ф.И., Қаршиева В.Ш. «Балиқ ва асалари касалликлари» / Ўқув қўлланма/Тошкент,2016 йил.
ҚЎШИМЧА АДАБИЁТЛАР:

1. 
   Каримов И.А. «Юксак маънавият энгилмас куч».Маънавият Т, 2008.
   
2. 
   Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 29 б.
   
3. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 47 б.
   
4. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 485 б.
   
5. 
   Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сонли Фармони. Тошкент, Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.
   
6. 
   Ҳақбердиев П.С., Турсунқулов А.Р. «Балиқларнинг юқумли ва юқумсиз касалликлари».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2010.
   
7. 
   Ҳақбердиев П.С., Тайлоқов Т.И. «Балиқларнинг паразитар касалликлари». Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009 йил.
   

Мавзу 2. Карп турдаги балиқларнинг оспа (чечак) касаллиги.
Саволлар:

1. 
   Касалликка таъриф, тарқалиши, иқтисодий зарари.
   
2. 
   Қўзғатувчиси, систематикаси, атаномо-морфологик тузилиши, биологик ривожланиши.
   
3. 
   Эпизоотологияси, патогенези, иммунитети.
   
4. 
   Касалликнинг клиник белгилари, патанатомик ўзгаришлари.
   
5. 
   Диагноз ва дифференциал диагноз.
   
6. 
   Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари.
   

Фойдаланиш учун тавсия этилаётган адабиётлар рўйхати
Асосий адабиётлар

1. Осетров В.С. (под редаксией) «Болезни рыб». Справочник, Москва ВО Агропромиздат, 1989.

2.Шишков В.П. «Ветеринарный энциклопедический словар», Москва, издателство «Советская энциклопедия», 1981.

3. Ҳақбердиев П.С. ва бошкалар/ «Баликчилик ва балик касалликлари», Самарканд, 2008.

4. Ҳақбердиев П.С.,Қурбонов Ф.И., Қаршиева В.Ш. «Балиқ ва асалари касалликлари» / Ўқув қўлланма/Тошкент,2016 йил.
ҚЎШИМЧА АДАБИЁТЛАР:

1. 
   Каримов И.А. «Юксак маънавият энгилмас куч».Маънавият Т, 2008.
   
2. 
   Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 29 б.
   
3. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 47 б.
   
4. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 485 б.
   
5. 
   Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сонли Фармони. Тошкент, Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.
   
6. 
   Ҳақбердиев П.С., Турсунқулов А.Р. «Балиқларнинг юқумли ва юқумсиз касалликлари».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2010.
   
7. 
   Ҳақбердиев П.С., Тайлоқов Т.И. «Балиқларнинг паразитар касалликлари». Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009 йил.
   

Мавзу 3. Амур турдаги балиқларнинг псевдомоноз касаллиги.

Саволлар:

1. 
   Касалликка таъриф, тарқалиши, иқтисодий зарари.
   
2. 
   Қўзғатувчиси, систематикаси, атаномо-морфологик тузилиши, биологик ривожланиши.
   
3. 
   Эпизоотологияси, патогенези, иммунитети.
   
4. 
   Касалликнинг клиник белгилари, патанатомик ўзгаришлари.
   
5. 
   Диагноз ва дифференциал диагноз.
   
6. 
   Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари.
   

Фойдаланиш учун тавсия этилаётган адабиётлар рўйхати

Асосий адабиётлар

1. 
   Осетров В.С. (под редаксией) «Болезни рыб». Справочник, Москва
   

ВО Агропромиздат, 1989.

2. ПолтевВ.И., Нешатаева Э.В.// Болезни и вредители пчел/ Москва,

Колос, 1977.

3. Ҳақбердиев П.С. ва бошкалар/ «Баликчилик ва балик касалликлари»,
Қўшимча адабиётлар:
1. Каримов И.А. «Юксак маънавият энгилмас куч».Маънавият Т, 2008.

2. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 47 б.
   
3. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 485 б.
   
4. 
   Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сонли Фармони. Тошкент, Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.
   
5. 
   Ҳақбердиев П.С., Турсунқулов А.Р. «Балиқларнинг юқумли ва юқумсиз касалликлари».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2010.
   
6. 
   Ҳақбердиев П.С., Тайлоқов Т.И. «Балиқларнинг паразитар касалликлари». Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009 йил.
   
7. 
   Ҳақбердиев П.С., Қаршиева В.Ш. «Балиқларнинг заҳарланиши».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009.
   

Интернет маълумотлари.

www.ziyonet.uz

Email:zooveterinariya@ mail.ru

Email:veterinariya@ astavis.ru/
Мавзу 4. Ихтиофтириоз. Триходиниоз. Гиродактилёз. Дактилогироз.

Саволлар:

1. 
   Касалликка таъриф, тарқалиши, иқтисодий зарари.
   
2. 
   Қўзғатувчиси, систематикаси, атаномо-морфологик тузилиши, биологик ривожланиши.
   
3. 
   Эпизоотологияси, патогенези, иммунитети.
   
4. 
   Касалликнинг клиник белгилари, патанатомик ўзгаришлари.
   
5. 
   Диагноз ва дифференциал диагноз.
   
6. 
   Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари.
   

Фойдаланиш учун тавсия этилаётган адабиётлар рўйхати

Асосий адабиётлар

1. 
   Осетров В.С. (под редаксией) «Болезни рыб». Справочник, Москва
   

ВО Агропромиздат, 1989.

2. ПолтевВ.И., Нешатаева Э.В.// Болезни и вредители пчел/ Москва,

Колос, 1977.

3. Ҳақбердиев П.С. ва бошкалар/ «Баликчилик ва балик касалликлари»,
Қўшимча адабиётлар:
1. Каримов И.А. «Юксак маънавият энгилмас куч».Маънавият Т, 2008.

2. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 47 б.
   
3. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 485 б.
   
4. 
   Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сонли Фармони. Тошкент, Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.
   
5. 
   Ҳақбердиев П.С., Турсунқулов А.Р. «Балиқларнинг юқумли ва юқумсиз касалликлари».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2010.
   
6. 
   Ҳақбердиев П.С., Тайлоқов Т.И. «Балиқларнинг паразитар касалликлари». Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009 йил.
   
7. 
   Ҳақбердиев П.С., Қаршиева В.Ш. «Балиқларнинг заҳарланиши».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009.
   

Интернет маълумотлари.

www.ziyonet.uz

Email:zooveterinariya@ mail.ru

Email:veterinariya@ astavis.ru/

Мавзу 5. Сапролегния. Флексибактерия. Мелеоз.

Саволлар:

1. 
   Касалликка таъриф, тарқалиши, иқтисодий зарари.
   
2. 
   Қўзғатувчиси, систематикаси, атаномо-морфологик тузилиши, биологик ривожланиши.
   
3. 
   Эпизоотологияси, патогенези, иммунитети.
   
4. 
   Касалликнинг клиник белгилари, патанатомик ўзгаришлари.
   
5. 
   Диагноз ва дифференциал диагноз.
   
6. 
   Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари.
   

Фойдаланиш учун тавсия этилаётган адабиётлар рўйхати
Асосий адабиётлар

1. 
   Осетров В.С. (под редаксией) «Болезни рыб». Справочник, Москва
   

ВО Агропромиздат, 1989.

2. Ҳақбердиев П.С. ва бошкалар/ «Баликчилик ва балик касалликлари»,
Қўшимча адабиётлар:
1. Каримов И.А. «Юксак маънавият энгилмас куч».Маънавият Т, 2008.

2. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 47 б.
   
3. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 485 б.
   
4. 
   Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сонли Фармони. Тошкент, Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.
   
5. 
   Ҳақбердиев П.С., Турсунқулов А.Р. «Балиқларнинг юқумли ва юқумсиз касалликлари».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2010.
   
6. 
   Ҳақбердиев П.С., Тайлоқов Т.И. «Балиқларнинг паразитар касалликлари». Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009 йил.
   
7. 
   Ҳақбердиев П.С., Қаршиева В.Ш. «Балиқларнинг заҳарланиши».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009.
   

Интернет маълумотлари.

www.ziyonet.uz

Email:zooveterinariya@ mail.ru

Email:veterinariya@ astavis.ru/

Мавзу 6. Ошқозон ости безининг инфекцион некрози.
Саволлар:

1. 
   Касалликка таъриф, тарқалиши, иқтисодий зарари.
   
2. 
   Эпизоотологияси, патогенези, иммунитети.
   
3. 
   Касалликнинг клиник белгилари, патанатомик ўзгаришлари.
   
4. 
   Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари.
   

Фойдаланиш учун тавсия этилаётган адабиётлар рўйхати
Асосий адабиётлар

1. Осетров В.С. (под редаксией) «Болезни рыб». Справочник, Москва ВО Агропромиздат, 1989.

2. Шишков В.П. «Ветеринарный энциклопедический словар», Москва, издателство «Советская энциклопедия», 1981.

3. Ҳақбердиев П.С. ва бошкалар/ «Баликчилик ва балик касалликлари», Самарканд, 2008.

4. Ҳақбердиев П.С.,Қурбонов Ф.И., Қаршиева В.Ш. «Балиқ ва асалари касалликлари» / Ўқув қўлланма/Тошкент,2016 йил.
ҚЎШИМЧА АДАБИЁТЛАР:

1. 
   Каримов И.А. «Юксак маънавият энгилмас куч».Маънавият Т, 2008.
   
2. 
   Мирзиёев Ш.М. Эркин ва фаровон демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 29 б.
   
3. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 47 б.
   
4. 
   Мирзиёев Ш.М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. Тошкент, “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 485 б.
   
5. 
   Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги ПФ-4947-сонли Фармони. Тошкент, Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.
   
6. 
   Ҳақбердиев П.С., Турсунқулов А.Р. «Балиқларнинг юқумли ва юқумсиз касалликлари».Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2010.
   
7. 
   Ҳақбердиев П.С., Тайлоқов Т.И. «Балиқларнинг паразитар касалликлари». Ўқув қўлланма., Самарқанд, 2009 йил.
   

Мавзу 7. Ботриоцефалиоз.
Саволлар:

1. 
   Касалликка таъриф, тарқалиши, иқтисодий зарари.
   
2. 
   Эпизоотологияси, патогенези, иммунитети.
   
3. 
   Касалликнинг клиник белгилари, патанатомик ўзгаришлари.
   
4. 
   Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари.
   

Фойдаланиш учун тавсия этилаётган адабиётлар рўйхати
Асосий адабиётлар

1. Осетров В.С. (под редаксией) «Болезни рыб». Справочник, Москва ВО Агропромиздат, 1989.

2.Шишков В.П. «Ветеринарный энциклопедический словар», Москва, издателство «Советская энциклопедия», 1981.

3. Ҳақбердиев П.С. ва бошкалар/ «Баликчилик ва балик касалликлари», Самарканд, 2008.

4. Ҳақбердиев П.С.,Қурбонов Ф.И., Қаршиева В.Ш. «Балиқ ва асалари касалликлари» / Ўқув қўлланма/Тошкент,2016 йил.