лекция. 1 ДӘНДІ ДАҚЫЛДАР. 1 Днді даылдар 1 Жазды днді даылдар Жазды бидай
 Скачать 194.78 Kb.
|
|
Астық бағытындағы тары сорттары: Саратовское 6. Сорт Оңтүстік –Шығыс АШҒЗИ-да шығарылған. Сангвинеум түршесі. Сіпсебасы қысылған, антоциансыз. Дәні шар тәрізді, қызыл түсті. Мың тұқымның массасы 6,8-8,9г. Қауыздылығы 16,5%. Орташа мерзімде пісетін сорт, вегетациялық кезең ұзақтылығы 61-82 тәулік. Сорттың қара күйе ауруына төзімділігі жоғары. Жарма шығымдылығы 78%, дән толықтылығы 83%. Ақуыз мөлшері 14%. Сорт жапырылуға берік және шашылуға орташа төзімді. Сорттың ең жоғары өнімділігі 29,1 ц/ га. Саратовское 3. Сорт Оңтүстік –Шығыс ҒЗИ-да шығарылған. Сангвинеум түршесі. Орташа мерзімде пісетін сорт, 70-80 тәулікте пісіп жетіледі. Дәні шар тәрізді, ірілігі орташа, қызыл түсті. Мың тұқымның массасы 6,8-7,2 г. Қауыздылығы 17-18%, дән толықтылығы 88%, дән шығымы 31,6г, жарма шығымы 76%. Сорттың артықшылығы- тозаңды қара күйе ауруына төзімді. Сонымен қатар жоғары өнімділігімен, өміршендігімен, жаппай біркелкі шашақтануымен және пісуімен ерекшелінеді. Ең жоғары өнімділігі 40,6 ц/ га. Шортандинское 7. А.И.Бараев атындағы АШҒЗИ-да шығарылған. Сангвинеум түршесі. Сіпсебасы қысылған, борпылдақ, сіпсебасы піскенде Саратовское 3 сортына қарағанда аз иіледі. Жастықшасы әлсіз байқалады. Дән ірілігі орташа,қызыл түсті. Мың тұқымның массасы 5,0-7,3 г. Қауыздылығы 15-19%.Орташа мерзімде пісетін сорт, вегетациялық кезеңі 77-83 тәулік, Саратовское 3 сортына қарағанда орташа 2-3 күнге бұрын піседі.Өсімдік биіктігі 83-112 см стандартқа сай. Жатып қалуға төзімді және шашылып қалуға төзімділігі 4 балл. Құрғақшылыққа төзімді. Сорт ерекшелігі - қара күйе ауруына төзімді. Тарының жемшөптік бағытында қолданылатын сорттары: Кормовая 89. Қазақ астық шаруашылығы ҒЗИ-да шығарылған. Ауреум түршесі. 1993 жылдан бері Ақмола, Павлодар, Қарағанды облыстарында аудандастырылған. Сабағы нәзік, жақсы жапырақтанған, түктелген, ұзындығы 53 см-ге жетеді. Жапырағы ланцетті, кең ( 1,6-1,8 см ), жалаңаш, балауыз дағы жоқ, жасыл түсті. Жапырақ қынабы түкті. Тілшесі қысқа, кірпіктелген. Сіпсебасы борпылдақ, иілген, ұзындығы 24 см жетеді.Масақшасы -эллипс тәрізді, масақша қабығы үшкірленген жұмыртқа тәрізді. Дәні сопақша, сары түсті. Вегетация кезеңі орташа шаруашылықтық пісу-89 тәулік, жасыл балаусаға шабу мерзімі- 44 тәулік. Сорт өнімді. Омская 11. Сібір АШҒЗИ-да шығарылған. Флявум түршесі. Солтүсті Қазақстанда 1994 жылдан бері аудандастырылған. Сіпсебасы шашыраңқы, иілген. Дәні сары, шар тәрізді ұзынша. Мың тұқымның массасы 6,8-7,6 г, қауыздылығы 17-18%. Вегетация кезеңі 87-105 күн. Құрғақшылыққа төзімділігі орташа, жатып қалуға, қара күйе ауруына төзімді. Техникалық жіне жармалық сапасы жақсы. Толықтылығы 73%, жарма шығымы 76-78%. Ботқа түрі мен түсі- 4-4,5балл. Ақуыз құрамы 13-14%. Қарақұмық сорттары: Богатырь. Сорт Орлов мемлекеттік АШ тәжірбие станциясында шығарылған. Алята түршесі. Жемісі қанатты, қоңыр түсті, ірі. Мың тұқымның массасы 25,3-26,4 г. Тұқым натурасы жоғары 540-682 г/л. Қауыздылығы 18,4-19,8%. Орташа мерзімде пісетін сорт, 74-84 тәулікте пісіп жетіледі.Шашылып қалуға және құрғақшылыққа төзімді, ауруға шалдығу дәрежесі орташа. Сорт топырақ ылғалдылығына, жылуға талап қояды және бозқырауға сезімтал. Бағалы сорттар қатарына жатады, ең жоғары өнімділігі 24,2 ц/га. Шортандинская крупнозерная. Сорт А.И.Бараев атындағы Қазақ АШҒЗИ-да шығарылған. Алята түршесі. Орташа мерзімде пісетін сорт, вегетациялық кезең ұзақтығы 80-83 тәулік. Жатып қалуға және шашылуға төзімділігі орташадан жоғары. Жармалық сапасы жоғары. Дәні жоғары толықты 78,7-80,8%, жеңіл талқан- далынады. Жармалық шығымы 68,3-69,8%. Сорт жаздық кеш түсетін ылғалды жылдары, жақсы жағымен көрінеді. Ең жоғары өнімділігі 19,4 ц/га. Сумчанка. Сорт Сумск мемлекеттік облыстық АШ станциясы мен астықбұршақ және жармалық дақылдардың БОҒЗИ-да шығарылған. Алята түршесіне жатады. Ер- те мерзімде пісетін сорт, 69-83 тәулікте пісіп жетіледі. Технологиялық және жарма- лық сапасы жоғары. Жармалық шығымы 74-78%. 1000 дәннің массасы 27,5-31,4г, қабықтылығы 19-22%. Сорт жаздық кеш түсетін ылғалды жылдары, жақсы жағымен көрінеді, дәнді қарқынды түрде құрастырады. Сорт шашылып және жығылып қалуға төзімді. Ең жоғары өнімділігі 24,7 ц/га. Тары егістерін 2-3 жапырақшалар кезеңінде және түптену мезгілінде гербицид 2,4Д амин тұзымен өңдеуге болады. Тары егістіктерін өскін шықпай тұрып жеңіл және орташа тырмалармен тырма- лау керек. Кең қатарлы себілген егістерде, қатар аралығын қопсыту қажет, бірінші өңдеуді отауыштық жұмыс құралдарымен, екіншісін – шошақты құралдармен атқа- рамыз. Тары мен қарақұмықты бөлектеп жинау әдісімен бастырады. Тарыны дестеге шабуды сіпсебастар дәндерінің 80-85% піскенде, қарақұмықты дәндердің 70-75% бурылданғанда бастайды. Бастыру уақытында барабанның 1 минута айналыу санын 500-700-ге дейін реттеген жөн. Тары өсірудің технологиялық схемесы
Қарақұмық өсірудің технологиялық схемесы
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||