2597459794218_Картография топография негіздерімен 6В05201 каз. 1. Пн туралы апарат

• Название: 1. Пн туралы апарат
• Дата: 29.01.2021
• Размер: 177.02 Kb.
• Имя файла: 2597459794218_Картография топография негіздерімен 6В05201 каз.docx
• Тип: Документы; #172315
• страница: 1 из 4

1. Пән туралы ақпарат

Пәннің атауы Картография топография негіздерімен	Пәннің коды GЕО		Кредит саны 5	Курс/ 2 Семестр/ 3
БББ атауы География	БББ коды 6В05201		экология және география кафедрасы	ЖҒжәне Т Факультеті
Пәнді өткізу уақыты және орны оқу кестесі бойынша, № 4___ оқу ғимараты, _____ ауд. _____
Кеңес беру уақыты – оқу кестесі бойынша
Рейтинг кестесі: 7 және 15 апта
Оқытушылардың тегі, аты-жөні, ғылыми дәрежесі, атағы, лауазымы Сабырбаева Б.Т. – аға оқытушы		Байланысу ақпараты (жұмыс телефоны, ұялы телефон номірі, e-mail) [e-mail] 8-705-795-1698

2. Пәннің қысқаша мазмұны:

Картография пәні болашақ мамандардың картографиялық дүниетанымын қалыптастырады, және картографияның кәсіби білім үшін маңызы жайлы және қоршаған әлемді бейнелеу тәсілдері, кеңістіктік талдау және моделдеу туралы білім береді.

Мақсаты географиялық карталармен, атластармен және басқа картографиялық шығармалармен негізгі жұмыстарды жүргізу, картографиялық ғылым мен өндірістің келешегімен таныстыру.

Пәннің мазмұнына топография және картография негіздері, карта туралы түсінік, олардың түрлерін; математикалық карта түрлері; жергілікті жерде топографиялық түсірілімдер жатады.

Студенттер осы пәнді оқығанда білуге міндетті:

• 
  топография және картография негіздерін; карта туралы түсінікті және олардың түрлерін; математикалық негізде картаны; жергілікті жерде топографиялық түсірілімді;
  
• 
  жергілікті жерде бағдарлауды;
  

- нақты өмірлік жағдайда алған білімдері мен дағдыларын қолдануға;

Құзыреттілік: пән студенттерде топографиялық және картографиялық дағдыларын географиялық пәні бойынша жетілдіруге бағытталған .

Оқыту нәтижелері:

1) ұсынылған картографиялық және статистикалық деректер бойынша әлемдік экономикалық дағдарыстардың экономиканы дамытуға әсер ету себептерін белгілеу;

2) картография және топографияның теориялық негіздерін: карталар және олардың түрлері туралы түсінік; карталардың математикалық негізі; жергілікті жердің топографиялық түсірілімдері туралы білімді қалыптастыру;

3) алынған білімді нақты өмірлік жағдайларда қолдану дағдыларын меңгеру.

3 Пререквизиттер тізімі

№	Пәндер атауы және олардың тақырыптары
1	Математика, топография геодезия негіздерімен

4 Постреквизиттер тізімі

№	Пәндер атауы және олардың тақырыптары
1.	Оқу далалық іс тәріжибелер өтетін уақытта
2	Материктер мен мұхиттардың физикалық географиясы, Әлемнің экономикалық, әлеуметтік және саяси географиясы

5.Күнтізбелік-тақырыптық жоспар

№	Пән тақырыптарының атауы	Апта	Сабақ түрі бойынша аудиториялық сағат саны		Сабақ түрі бой ынша аудитория лық емес сағат саны		Барлығы (с.) /
			Дәріс (с.)	Пр/сем./ зертх-қ./ студ (с.)	БОӨЖ (с)	БӨЖ (с)
1	Кіріспе. Картография топография негіздерімен пәні	1	1	2	1,6	5	10
2	Карталардың жіктемесі. Картографиялық жинақтау.	2	1	2	1,6	5	10
3	Географиялық карталардың математикалық негіздері.	3	1	2	1,6	5	10
4	Жердін пішіні мен өлшемі. Масштаб және масштабтың түрлері.	4	1	2	1,6	5	10
5	Картографиялық проекциялардың жіктелуі. Жердің беткі қабатының проекциялаудың әдістері.Картографиялық проекция.	5	1	2	1,6	5	10
6	Картографиялық кескіндеу тәсілдері	6	1	2	1,6	5	10
7	Картографиялық кескіндеу тәсілдері	7	1	2	1,6	5	10
8	Жалпы географиялық жəне тақырыптық карталардың мазмұны	8	1	2	1,6	5	10
9	Карталарды құру технологиялары	9	1	2	1,6	5	10
10	Геоақпараттық жүйелер (ГАЖ)	10	1	2	1,6	5	10
11	Топографиялық карталардың геодезиялық негіздері.	11	2	2	1,6	5	10
12	Жергілікті жерде бағдарлау	12	2	2	1,6	5	10
13	Жер бедерінің карталарда бейнелену тәсілдері.	13	2	2	1,6	5	10
14	Бұрышөлшем түсірімдері (буссольдіқ түсірім, теодолиттік түсірім).	14	2	2	1,6	5	10
15	Бұрышсызықтық түсірімдер (көзмөлшерлі). Биіктік түсірімдері (геометриялық ниверлирлеу, физикалық нивелирлеу). Ватерпасовка.	15	2	2	1,6	5	10
	Барлығы / Всего		20	30	25	75	150

6.Дәрістік сабақтар мазмұны

1. Тақырып: Кіріспе. Картография топография негіздерімен пәні.

Мақсаты: «Картография» ғылымдың түсінігін ашу. Географиялық карталар. Географиялық глобус. Топографиялық карта.

Тезистер: Картография - дүниетануын қалыптастырады және қоршаған тойтарыс тәсілдері туралы хабарлайды, кеңдік талдауда және үлгілеуде, георгафиялық карталармен, атластармен және басқа георгафиялық туындылармен карталардың құрастырушысының және жұмыстар негізін құрайды .

Халықаралық картографиялық қауымдастық дәстүрлі анықтаманы береді, оларды жасауда және қолдануда ақиқат бейнелеулері ерекше тәсілдер сияқты карталар туралы ғылыммен картографияны атайды.

Картография бір жағынан - әлемді тану туралы ғылым, басқа жағынан - коммуникация құралы ретінде, ал үшінші жағынан - ерекше тілден жасалатын білім.

Георгафиялық картография - картографиясы жүйесінде бөліс, мән қайсының елестету және георгафиялық жүйелердің зерттеуі құрастырады (геосистем) маңызды мағына болады.

Карта әлемді танудың негізгі құралдарынан болған және қала береді. Картадан сүреттен айырмашылығы, жер көшірмесімен келмейді, оның нақтылық бейнелеуі, картографтың өзі салған бейнесі. Сүретте фактілерді тек қана көз алдына келген, ал картада ұғымның, жалпылаулар, кисынды абстракция тағы .

Картографиядан зерттеу ерекше объектісімен топографияны белгілейді.

Топография - георгафиялық және геометриялық әдістері өңдеу арқылы топографиялық карталардың негізінде жасау мақсатымен жерді зерттеу ғылымы.

Карта - басқа денеде шартты белгілерінің қабылданған жүйесімен математикалық айқын, азайтылған, генерализацияланған ( жинақталған) жер бетін бейнелеу.

Глобус – картографиялық суреттеумен көрсетілген шар тәрізді жердің айналма үлгісі.

Атлас – ортақ программамен толық туынды ретінде орындалған картаның жүйелік жиыны.

Рельефті карталар – жерді үшөлшемде үлкейтіп көрсетілген карта.

Блог-диаграмма – бейнелеуі бірлескен қандай да бір бетті бойлай және көлденең тік кесулермен түсірілген үшөлшемді жалпақ картографиялық суреттер.

Әдебиеттер:

1. Жұмаділда Б.Ы. Картография негіздері : оқу құралы.- Қарағанды : Ақнұр, 2012

2. Бақтыбекова Ш.Б., Шорабаева Н.Д., Даменова А.Қ. Картография мен топография негіздері : оқу- әдістемелік құрал.- Алматы : Эверо, 2009.-

3. Тоқпанов Е.А., Мазбаев О.Б. Картография және топография негіздері : оқулық.- Алматы : Дәуір, 2012.

2. Тақырып: Карталардың жіктемесі. Картографиялық жинақтау.

Мақсаты: Картографиялық шығармаларының жіктемесінің қажеттілігі. Географиялық картографиядағы картографиялық жинақтаудың маңызы және мәні, оның ерекшелігі.

Тезистер: Карталардың үлкен сілемінде хабардар болу үшін, үлгілердің және ұстаудың, шығарылғандардың әр түрлі уақытқа және әр түрлілерді елдерде хабар алу үшін, оларды топтастыру және реттеу қажет.

Таптастыруға арналған негіз ретінде картада кез-келген - сипаты немесе картографиялық туындыны алуға болады: масштаб, тақырыпты, жасау заманын, тілін, графикалық дайындау тәсіл және карта шығарулары және т.б.

Генерализация (жинақтау) - негізі жоба этапындағы карта мазмұнының құрылымы және оның негізін құрастыру болып табылады. Генерализация принциптарының піішінделуі мына параметрлер арқылы жүзеге асады – таңдаудың нормасы мен цензасы, контуры мен сызықтың нақтылау дәрежесі, сандық және сапалық сипаттамалардың жалпы жағдайы, сонымен қатар, оңай түсініктерден қиын түсініктерге аусыу.

Генерализация маңызы – оның мақсатқа бағытталған жалпылауы , ақиқат картасында бейнелеу түрінде бар болушы оның негізгі, типтік сызықтарда және сипатты ерекшеліктерде тағайындауға,тақырыпқа және карта масштабына сәйкес, маңызды сұрыптау. Генерализация карта танымдық құндылығын күшейтиді: сипатты ерекшеліктердің ықпалын жасауына жағдай жасайды және жалпылардың сипатын және заңдылықтар құруы арасында бұларды құбылыстардың орындалуын қамтамассыз етеді. Генерализация асумен байлаулы нақтылықтан абстрактыға аусыуымен байланысты, ол картаны зерттеу құралдар сияқты карта мағынасы жоғарылатады.

Әдебиеттер:

1. Жұмаділда Б.Ы. Картография негіздері : оқу құралы.- Қарағанды : Ақнұр, 2012

2. Бақтыбекова Ш.Б., Шорабаева Н.Д., Даменова А.Қ. Картография мен топография негіздері : оқу- әдістемелік құрал.- Алматы : Эверо, 2009.-

3. Тоқпанов Е.А., Мазбаев О.Б. Картография және топография негіздері : оқулық.- Алматы : Дәуір, 2012.
3. Тақырып: Географиялық карталардың математикалық негіздері.

Мақсаты: Математикалық карта негізі және оның нұсқауы. Картографиялық жобалаудың нұсқауы. Нольдік сызықтар және нольдік нүктелер туралы ұғум.

Тезистер: Картографиялық бейнелеуде математикалық негіз мына салдардан пайда болады: 1) жер эллипсоидының шартты бетіне жердің физикалық беттерін жобалау; 2) жобаланған элипсоидтан алынған жер бетінің физикалық азаю өлшемі; 3) элипсоидтың қисық беткейнінен жазық беткейіне ауысуы. Эллипсоид бетіне жобалау геодезия негізімен, азаю - масштабпен анықталады, ал эллипсоидтың жазықтықтарға асуы картографиялық проекциямен анықталады. Геодезия негізі, масштаб және жиынтықта проекция карта математикалық негізін құрастырады .

Үсақ масштабты карталардың қолдануында олардың геодезия негізі болмашы мағынаны болады. Математикалық негізге картографиялық проекция бұларды карталарды басты роль ойнайды, олардың масштабы да тәуелді болады. Картографиялық проекциямен жазықтықтарға жер эллипсоид бет бейнелеу тәсілі аталады ( картаға ). қандай созылуларсыз жазықтыққа ешуақытта мүмкін жайылған емес картографиялық проекциялар георгафиялық карта, эллипсоид бетін салып алмады немесе қысулардың .

Георгафиялық карта кез келген картографиялық бейнелеуіына немесе басқа дәрежелер бұрмаланған. Картографиялықтарды проекцияларда бұрмалаулардың келесі түрлері қатыса алады: ұзындықтардың бұрмалаулары, аудандардың бұрмалаулары, бұрыштардың бұрмалаулары, түрлердің бұрмалаулары. Сол себепті бұрмалаулар - шексіз аз шеңбер шарда (эллипсоидта) шексіз аз картада ұсынады эллипспен - оның бұрмалаулардың эллипсымен атайды. Картографиялық проекция айқын қасиет картографиялық бейнелеуіне қосып береді.