анатомия рубежка. 2. Кп білікті буына жатады шартрізді буындар (articulatio spheriodea), жаатрізді буындар (articulatio cotylica), жалпа буындар (articulatio planae), тостаан
 Скачать 0.5 Mb.
|
|
Пирамида негізі мен ағза бетінің арасындағы қыртыс заттың учаскесін қыртыс улесшесі (lobulus corticalis) 11. Форникальды аппарат құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз: m.levator fornicis, m. logitudinalis calyci; : m. sphincter fornicis и m. spiralis calyci. 1.Бірыңғай салалы бұлшықет талшықтары m.sphincter fornicis 2.дәнекер тінмен,қан тамырлар m. levator fornicis , m.spincter fornicis,m. longitudinalis calycis, m. spiralis calycis 12. Оң жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: бауыр, жиек ішектің оң жақ бұрылысы, ұлтабар, аш ішек, 13. Сол жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: асқазан, көкбауыр, ұйқыбезі, төмендемелі аш ішек, аш ішек Үш дұрыс жауабымен Оң және сол жақ бүйректерге тән 3 негізгі белгілерін атаңыз: жоғарғы полюсі сүйірленген, ал төменгісі дөңгелектенген. латеральды жиегі - сыртқа қарай дөңес, мелиальды жиегінде ойыс - бүйрек қақпасы бар 2. Несепағардың тарылған жерлерін көрсетіңіз: бүйректік -бүйрек түбегінен басталар жері, жамбастық- linea terminals тұсынды , қабырға ішілік- несепқуыққа ашылар жер Ситуациялық есептер Есеп №1. Хирург зардап шегушіні қарау кезінде сол жақ бүйректің ортаңғы үштен бірінің зақымдалғанын анықтады. Сол жақ бүйректің синтопиясын ескере отырып, міндетті түрде қандай мүшенің тұтастығын тексеру қажет? Ұйқы бездің бүтіндігі Есеп №2 Терапевт дәрігерге 52 жастағы әйел адам бел аймағының ауырсынуына, несеп шығарудың бұзылысына шағымданып келді. Бел аймағын перкуссиялау кезінде екі жақта ауырсыну анықталды. Дәрігер бүйрек патологиясына болжам жасады Сұрақ: дәрігер перкуссия кезінде қолданатын қалыпты жағдайдағы бүйрек проекциясын көрсетіңіз? Бүйрек іш қуысының артқы қабырғасында,омыртқа жотасының екі бүйір қапталында spatium retroperitonialis-тің жоғары бөлігінде орналасқан.Он бүйрек бауырдың оң үлесімен жақын беттесіп орналасуына байланысты сол бүйрекке қарағанда 1-1,5 см төмен орналасқан. Проксималді ұшы,extremiras superior, XI- қабырғаның тұсында,дисталді ұшының extremiras inferior, орналасуы тұрақсыз, жалпы мықын сүйегінің қырынан 3-5см-дей жоғары орналасқан. Есеп№ 3 Несеп шығару жолдарын рентгенконтрастылы урография жасау кезінде 45 жастағы ер адамнан сол жақты нефроптоз (сол жақ бүйректің төмен түсуі) анықталды. Сұрақ: Урограммада бүйректің орналасуын нақтылауда және осы диагнозды қоюда қандай сүйектік бағдарлар (құрылымдар) маңызды? Сол жақ бүйректің жоғары ұшы XI кеуде омыртқасының ортасының деңгейіне,ал төменгі ұшы III бел омыртқасының жоғарғы жиегіне сәйкес келуін нақтылау маңызды Есеп № 4 57 жастағы ер адамды оң жақты трансперитонеальды нефроэктомия (оң жақ бүйректі іш қуысының алдыңғы қабырғасы арқылы алып тастау) отасына дайындады. Сұрақ: Хирург отаны сәтті орындау үшін оң жақ бүйректің қандай синтопиялық қатынасын ескеру қажет? Дәрігер оң бүйректің жоғарғы ұшының шамалы бөлігі бүйрекүсті безбен, gl.suprarenalis; алдыңғы беті бауырмен, hepar; алдыңғы бетінің төменгі бөлігі он екі елі ішектің төмендеген бөлігімен, pars descendens duodeni,шектесетінін ескеру керек. Есеп № 5 Палуан ер адам, ауыр көтеру кезінде жарақат алды. Тексеру кезінде бүйректің күрт қызметінің бұзылуымен оң жақ бүйректің төмен түсуінің 3-ші дәрежесін анықтады. Бұлшықет құрақтарын қолдана отырып, бүйректің бекіткіш аппаратына ота жасау жоспарланды. Сұрақ: Бүйректің бекітуші аппаратына қандай құрылымдар жатады? Бүйрек аяқшасы , бүйрек орынжайын ( 4 бұлшықет) бүйрек қабықшасы, ішкі қысым Есеп № 6. Жедел медициналық көмек ауруханасына 62 жастағы ер адам жол-көлік оқиғасы кезіндегі іш жарақатымен келіп түсті. Ультрадыбыстық тексеру кезінде «бүйрек аяқшасынан» бүйректің үзілуі анықталды. Сұрақ: «Бүйрек аяқшасын» қандай құрылымдар түзейді? Бүйрек қақпасындағы құрылымдардың синтопиясы атаңыз. алдынан- бүйрек артериясы мен венасы, a. et v. Renalis Артынан- несепағар,ureter бүйрек артериясы мен нерв кіреді, бүйрек венасы, лимфа тамырлары және несепағар шығады есеп № 7 Терапевтте ұзақ уақыттан бері тіркеуде тұрған науқаста пиело-венозды рефлюкс анықталды: несеп шығару жолынан несептің қанға өтуі. Сұрақ: Осы бүйрек патологиясына әкелетін бүйрек құрылымын атаңыз және ол неден құралған? Бүйрек түбегі- pelvis renalis; calyces renales minors et majores Еркек жыныс мүшесі: Бір дұрыс жауабымен: 1. Несеп шығару өзегінің рars prostatica бөлімінің анатомиялық ерекшеліктерін атаныз://Несеп қуыққа жақын Ұз 3 см.артқы қабырғасында (colliculus seminalis, utriculus prostaticus, sinus prostaticus) қуықасты безін тесіп өтетін қуыққа жақын бөлімі. 2. Несеп шығару өзегінің pars membranacea бөлімінің анатомиялық ерекшеліктерін атаныз:// бұл қысқа өте тар бөлігі ұз1-1,5 .несеп шығаратын өзектің жарғақты бөлігі қуық асты без ұшынан жыныс мүшесінің буылтығына орналасады, несеп-жыныс көкетінің бұлшықеттерімен қоршалған., несеп шығаратын өзектің алдында шат аралық көлденең жалғамасы, несепқуықтың тамырлық өрімі және қасаға симфизі жатады.Шат аралықтың терең көлденен бұлшықеті қалындаған бүйірінен буылтық-несеп шығаратын өзек бездері (куперов) орналасады, түтіктері несеп шығаратын өзектің кеуекті бөлігінің бастапқыда ашылады. 3. Несеп шығару өзегінің pars spongiosa бөлімінің анатомиялық ерекшеліктерін атаныз://ең ұзын бөлігі, жыныс мүшесі кеуекті денесінің қалындығына өтеді.Тек тері мен борпылдақ дәнекер тінді шелмаймен қоршалған. 4. Ерлердегі несеп шығару актісінің негізгі кезеңдерін атаныз:// M.detrusor urenae несепті қуықтан сығып шығарады ,қуық асты безінің бұлшықетті бөлімі және несеп шығару өзегінің m.sphincter vesicae,m.sphincter uterae босаңсиды ,несеп өзекке түседі. тарылу және кеңею жерлері, тарылу жерлері Еркек несеп шығарғыш өзегі S- тәрізді иіліп 3 кезең: 1)еркек несеп шығаратын өзектің ішкі тесігі аймағында 2) несеп жыныс көкетінен өткен жерінде 3)еркек несеп шығаратын өзектің сыртқы тесік аймағында. Кең жерлері 1) қуықасты без бөлігінде 2) жыныс мүшесінің буылтығында 3) құйрық тәрізді шұнқырда (fossa navicularis urethras. 5. Оң және сол жақ атабезді ажырату белгілері:// жоғарғы полюсына caput epididymidis жанасады, алдыңғы жиегі бос, corpus epididymidis артқы жиегіне жанасады, бүйір бетінде аталық безбен оның қосалқысының аралығында sinus epididymidis пайда болады 6. Атабез стромасы тұрады://ақ қабық (tunica albuginea) , орталығы ( mediastinum testis), қалқашық( septula testis) 7. Аталық без паренхимасы тұрады://.Қысқа тік өзекше( tubuli seminiferi recti) иректелген өзекше( tubuli seminiferi contorti),. 8. Несеп шығару өзегінің ең кен бөлімі://жыныс мүшесі басының буылтығы кеуекті бөлігі (pars spangiosa) 9. Spermium ның түзілетін орны//tubuli seminiferi controli 10. Ұрық шығару жолдары басталады:// tubuli seminiferi recti 11. Бульбоуретральды бездердің топографиясын көрсетініз:// құрлысы бойынша альвеолярлы-түтікшелі. Шығару өзектері зәр шығару түтігінің жоғарғы бөлігіне ашылады.Секреторлық бөлімдері шырышты жасушалардан тұрады . Бездердің кенейген альвеолары эпителий жазық , ал қалған бөліктері текшелі немесе призмалық.Секреторлық бөлімде жазық бұлшықет жасушалары шоғыры бар дәнекер тінінде орналасады.Бульборалды бездер шат аралығының көлденен бұлшық тереңде орналасқан. 12. Ұрық шылбырының құрамы://шәуіт шығаратын түтік , қан және лимфа тамырлары , нервтер , атабезді котеретін бұлщықет пен қабықтар 13. Аталық без жабылған://фиброзды ақ қабық (tunica albuginea) , ұма (scrotum). 14. Ұрық шығару жолдарының дұрыс реттілігін танданыз//tubuli seminiferi controli, tubuli seminiferi recti, rete testis, ductus efferentes testis, dustus epididymidis,epididymidis,ductus deferens,vesicula seminalis,ductus excretorius, ductus ejaculatorius,uretra masculina. 15. Ұрық шығару өзегінің шырышты қабаты сипатталады:// 3-5 бойлық қатпарлары бар, ампула аймағында шырышты қабық (diverticulum ampullae) түзіледі. 16. Ұрық шығару өзегінің бұлшықеттеі қабаты сипатталады:// қиғаш бағытталған ішкі циркулярлы, сыртқы бойлық бағытталған біріңғай салалы жасушалы шабаттардан тұрады. 17. Ерлерде несепті шығару бұзылысы келесі құрылымның гипертрофиясында болады:// қуықасты безі(prostate) isthmus prostatae Екі дұрыс жауабымен 1. Қуық асты безінің синтопиясы:// алдыңғы беті қасаға симфизіне бағытталған (pubic symphis),артқы беті тік ішекпен (rectum) ,жоғарғы бөлігі несепқуықпен (vesica urinaria), бездің негізгі артқы бөлімінде шәует қуықшаларымен (vesicular seminalis). 2. Ductus deferens-тің бөлімдері:// 1)шаптық жамбастық бөлігі 2)ата бездік шылбырлық 3. Vesicular seminalis-тің топографиясы:// 1)қуық асты безінің жоғары, несеп қуықтың артқы және бүйір жағында 2)кіші жамбас астауында шәуіт шығару түтігінің ампуласының бүйір жағында. 3 жауаппен. 1. Несеп шығару өзегінің бөлімдері://қуықасты бөлігі (pars prostatica),жарғақты бөлігі (pars membranacea), кеуекті бөлігі (pars spongiosa) 2. Аталық без қосалқысының қызметтерін атаныз:// 1)сперматозоидтардың үшін резервуары болып табылады.Осы жерде жасушалар жинақталып жетіледі 2)сперматозоидтардың жұқа қабатын гликокаликс өндіреді.3) өзек эпителий сперматозоидтардын қозғалысына ықпал ететін сұйықтық өндіреді. Ситуациялық есептер Есеп №1 Шап-үма жарығы бойынша45 жастағы ер науқас хирургпен жоспарлы отаға дайындалуда. Беткей шап сақинасының және шап өзегінің алдыңғы қабырғасының пластикасы жоспарланды. Шап өзегінің алдыңғы қабырғасын және беткей шап сақинасын құрайтын анатомиялық структураларды атаныз. Бұл тесіктің үш қабырғалары ажыратылады: а) медиалді және латералді қабырғасы іштің сыртқы қиғаш бұлшықетінің апоневрозының медиалді аяқшасы, crus mediale мен латералді аяқшасы, crus lateralis және ә) аралық қабырғасы: аяқша аралық дәнекер тінді талшықтардан, fibrae intercrurales және иіліп доға тәрізді байламадан, ligamentum reflexum тұрады. Задача №2 Шап-үма жарығы бойынша45 жастағы ер науқас хирургпен жоспарлы отаға дайындалуда. Беткей шап сақинасының және шап өзегінің жоғарғы қабырғасының пластикасы жоспарланды. Шап өзегінің жоғарғы қабырғасын және беткей шап сақинасын құрайтын анатомиялық структураларды атаныз. Жоғарғыны- ішкі қиғаш жіне көлденең бұлшықеттердің төменгі жиегі, ал төменгі қабырғаны - шап байламы құрайды. Задача №3 Іштің алдыңғы қабырғасының кесілген жарақатымен хирургия бөліміне науқас госпитализацияланған. Іштің оң жақ тік бұлшықетінің кіндіктен жоғары проекциясында ісік байқалады. Геморрагиялық сүйықтықтың оң жақ тік бұлшықетінің қынабында жиналғаны анықталды. Осындай жергілікті өзгерістеріне қандай қынаптың анатомиялық ерекшеліктері түсіндіреді?қынаптың алдыңғы қабырғасы, (paries anterior, жоғарғы 3/1 несепқуықтың түбіне, ал қалған бөлігі әйел несеп шығаратын өзек қабырғасымен бітісіп кеткен. Артқы қабырғасынан (paries posterior), жоғарғы бөлігі ішастармен жабылған, ал қалған төменгі бөлігі тік ішектің алдыңғы қабырғасына жатады. Түтік пішінді, қынап жоғарғы шеті жатыр мойнынан басталып, төменгі қынап тесігімен (ostium vaginae) кіреберіске ашылады. Ол қыздық пердемен жабылған. Жатыр мойын айналасында тар саңылау- қынап күмбезін(fornix vaginae) түзеді .Қынаптың артқы қабырғасы ұзын және жоғары, жатыр мойнына бекиді күмбездін артқы бөлігі (pars posterior) Задача №4 Медициналық тексеріс кезінде жоғарғы кластар арасында бір балада кіндіктен 3 см жоғары ортанғы сізік бойынша іштің алдынғы қабырғасының жарығы аңықталды. Қандай әлсіз жерден жарық пайда болды және неге? Жарық жие орналасатын аймағы 1) іштің ақ сызығы(linea alba) ,2) кіндік аймағы( regio umbilicalis) Сыртқы (іш қуысынан тыс, тері астында орналасқан) жарықтар (шап, сан, іштің ақ сызық және кіндік т.б. жарықтары) –Hernia abdominalis externa . Задача №5 Мойыннын ірінді қабынуы анықталған 56 жастағы науқаста тіл асты сүйегінен төмен оң жағында ашу кезінде ірінді сүйіктіқтің мойыннын тек алдыңғы аймағымен шектелгены байқалды. Қандай анатомиялық кұрылымдар ірінді мойынның артқы аймағынан таралауын шектейді? Задача №6 Неврология бөліміне сол жақ бет невриты клиникасымен науқас түсті. Қарау кезінде беттің ассиметриясы байқалады, сол жақ қабағы жабылмайды, еріндерді түтік тәрізді жауып алдыға шығара алалмайды. Қандай көз және ауыз аймағындағы ымдау бұлшықеттер зақымдалған? Задача №7 Жарақат нәтижесінде науқаста аяқты әкелу және сырқа бірау қызметі бұзылған.Қандай бұлшықеттердің қызметі бұзылған? Задача №8 12 жастағы бала травматологиялық пунтке жеткізілді. Ананмнезінде баланын 30 минут бурын талдын оң жақ бүйіріне қулап оң жақ иығын жарақаттағаны аңықталды. Оң жақ қолдын сүйектерінің ренгенограммасында тоқпан жіліктің сынуы анықталды. Қарау кезінде колды әкету және горизонталь денгейыне дейын көтеру қызметі қызметі бұзылғаны анықталды. Сүйек сынуы қай жерде орналасады және қандай бұлшықеттерінің қызметі бұзылды Задача №9 47 жастығы ер адам спорт залында тренировка кезінде штанганы дұрыс емес позицияда көтеріп сол жақ аяғында қатты ауырсыну сезді. Спорт дәрігері қарауы кезінде ұршық буыны денгейінде бұгу және супинация қозғалысында ауырсыну байқалады. Қандай бұлшықеттер тобы зақымдалған?m.iliopsoas Задача №10 56 жастағы әйел бақшада жұмыс кезінде оң жақ бүйіріне құлап оі жақ қолда қатты ауырсыну сезді. Кезекті ауруханаға жеткізіліп травматологпен қаралды. Оң жақ шынтақ буынында бұгу және қол басынын ішке айналдыру кезінде қатты ауырсыну бар. Қандай бұлшықеттердің қызметі бұзылды? m.pranator teres, m.palmaris longus. Задача №11 Инсультке шалдыққан науқаста сол жақ қол басынын анық байқалатын бұгілу контрактурасы және қол басын бұккыштер тонусы жоғарлағаны байқалады. Реабилитологке қол басынын қызметін қалпына келтіру үшін қандай бұлшықеттер қызметін қалыптастыру қажет? m.flexor carpi ulnaris, m.palmaris longus, m.flexor carpi medialis, m.flexor digitorum superficialis Задача №12 Оң жақ тоқпан жіліктің хирургиялық мойыны денгейынде сүектің сыныу нәтижесінде ота жасау барысында қатты қан кеттуымен асқынды. Foramen quadrilaterum денгейынде хирург а. circumflexa humeri posterior ды байлауда. Төрт бұрышты тесік қалай қалыптасқан жоғ.-жауырын астылық беттің төменгі жиегі, төм.-үлкен жұмыр бұлшықет, мед.-m.triceps brachii-дың үлкен басымен, лат.- collum chirurgicum ossis femoralis Задача №13 Оң жақ балтыр сүйектерінің сынуы нәтижесінде науқас ұзақ төсекте аяқтын созылуында жатты. Реабилитог қалыптастыру мерзімінде науқас вертикалды жағдайында аяқты әкеле алмайтынын байқады. Санды әкелетің қандай бұлшықеттердің қызметі бұзылған?m.gracilis, m.adductor brevis, m.adductor longus, m.adductor magnus Задача №14 48 жастағы әйелде асық жіліктің сынғаны кезінде салынған лагента шешілді. Реабилитация кезінде аяқ басынын төмен салбырауы және аяқ басын асық тілерсек буыны денгейынде бұгілуы бұзылғаны байқалды. Қандай бұлшықеттердің қызметі бұзылған? m.soleus, m.gastrocnemius, m.plantaris ӘЙЕЛ ЖЫНЫС ЖҮЙЕСІ БОЙЫНША СҰРАҚТАР Бір дұрыс жауабымен Жатыр түтігінің бөлімдерін атаңыз:Жатыр бөлігі(pars uterine);Жатыр түтігінің қылқасы (isthmus tubae uterinae);Жатыр түтігінің кеңжері(ampulla tubae uterinae) infundibulum Аталық бездің ішастарға қатынасы ұрық эпителимен жабылған Аналық бездің байламдарын атаныз: lig.ovarii proprium(ана бездің меншікті байламы),lig.suspensorium ovarii Жатырдың бекітуші аппараттарына жатады: lig. Teres uteri, lig.cardinalia, іш қуысы қысымы, параметрий, несеп-жыныс көкетінің бұлшықеттері Овуляция дегеніміз ол: жетілген фолликуланың жарылуы салдарынан жұмыртқаның аналық безден фаллопиялық түтікке шығуын білдіретін құбылыс Овариальды-етеккір циклі дегеніміз ол: Аналық жыныс жүйесінің қызметі мен құрылысының циклдық өзгерістері Овариальды-етеккір циклінің етеккір фазасында өтетін үдерістер: Жатырдың шырышты қабығынан беткей қабатының қанмен бірге ажырап, жыныс жолдарынан менструация түрінде шығуы Овариальды-етеккір циклінің етеккір арты фазасында өтетін үдерістер: эстрогеннің әсері жағдайында эндометрийдің функциялық қабатының қалпына келіп, қалыңдауы, сонымен қатар бездердің де қалрына келуі. Менструация басталғаннан 5ші күннен басталып, 14-15 күнге дейін созылады Овариальды-етеккір циклінің етеккір алды фазасында өтетін үдерістер: Сары дене гормоны прогрестерон әсері жағдайында секреция фазасында эндометрийдің қалыңдап, ұрықтанған жыныс жасушасының оған енуіне дайындалуы. Менструация циклінің 15-28 күндерін қамтиды Периметрий бұл: .Жатырдың сыртқы қабаты Параметрий тұрады: борпылдақ шелмай Ситуациялық есептер Есеп 1.Жас әйел адамда анабез кистасына байланысты ота жасағаннан кейін жамбас астауының қабыну белгілері пайда болды; жамбас аймағындағы ауырсыну,дене қызуының көтерілуі, жалпы делсалдық. Параметрит диагнозы қойылды. Сұрақ: Бүйір параметрийден қабыну дерісінің таралу аймағын көрсетіңіз: бүйір шелмай кеңістігі |