анатомия рубежка. 2. Кп білікті буына жатады шартрізді буындар (articulatio spheriodea), жаатрізді буындар (articulatio cotylica), жалпа буындар (articulatio planae), тостаан
 Скачать 0.5 Mb.
|
|
Буындар 1. Буынның қосымша элементтері: буын байламдары (ligamentum articulare), буын дискілері (disci articulares), буын менискілері (menisci articulares), буын еріндері (labium articulares), сесама сүйектері (ossa sesamoidea, май қатпарлары (plica adiposum), bursa(қапшық), labrum(ерін) 2. Көп білікті буынға жатады: шартәрізді буындар (articulatio spheriodea), жаңғақтәрізді буындар (articulatio cotylica), жалпақ буындар (articulatio planae), тостаған. 3. Ортаңғы атлант-біліктік буын түзілген: Ортасында тұрған тіс,den axis,атланттың алдыңғы доғасымен және атланттың латеральдық массаларының ішкі беттері арасында тартылған көлденең байламмен,lig.transversum atlantis қосылған. 4 Ортаңғы атлант-біліктік буынның пішіні:цилиндр тәрізді 5 Ауыз омыртқа-шүйде буынның пішіні:айдаршық тәріздіы 6. Сүйек байланыстарының қай түрі үзіліссіз байланысқа жатады: synartrosis-сүйекаралық қуыс болмайды,үздіксіз дәнекер тіні немесе сүйектік тіндер арқылы байланыстың 3 түрі: фиброздық, шеміршектік, сүйектік байланыс. 7.Фронтальды білік арқылы қозғалыс: Фронталды біоікті айнала қозғалу,бугилу(flexio),арасындағы бұрыштар кішіреуі,жазылуы(extensio),яғни осы бұрыштың үлкеюі 8.Омыртқа денелері бір-бірімен байланысады: Омыртқа денелері(corpus vertebrae,бір-бірімен омыртқараралық дискілермен, discus intervertebralis,және симфиздер (symphisis intervertebralis) арқылы үздіксіз байл 9.Омыртқа жотасының физиологиялық иілімдері: Мойын және бел лордозы, кеуде және сегізкөз кифозы. 10.Төс –қабырға буынын бекітетін байламдарды көрсетіңіз. Төс-қабырға байламы-lig.sternocostalis,буын аралық шеміршектен басталып меншікті төстік тілікке бекиді. Байламдары-anterior-posterior sternocostalis, lig.costaxiphoidea - қабырға-семсерлік байлам, төс қабырғалық сәулелік байлам, lig.sternocostalia radiata 11.Төс-бұғана буыны пішіні: Ертоқым тәрізді 12. Төс – бұғана буыны түзіледі: Төс-бұғаналық буын, articulatio sternoclavicularis, ол бұғананың төстік ұшы мен төс сүйегінің бұғаналық тілігінің, anterior et posterior, бетгесу нәтижесінде құралған 13 Төс – бұғана буынын бекітетін байламдарды көрсетіңіз. 14.Акромиалді-бұғана буынын бекітетін байламдарды көрсетіңіз. lig.coracoclaviculare және lig.acromioclaviculare арқылы. 15. Сагитальды білік арқылы қозғалыс: Сагитал білікті айнала қозғалу-келтіру adductio,орта жазықтыққа жақындау және әкету abductiо 16. Жаңа туған баланың бас сүйегініің еңбектері: Тақ еңбектерге: алдыңғы (маңдай) (fonticulus anterior) және артқы (шүйделік) (fonticulus posterior) жатса; жұп еңбектерге: сына сүйектің (fonticulus sphenoidalis) және самай сүйектің емізіктәрізді өсіндісінің емізіктік еңбегі (fonticulus mastoideus) жатады 17. Төбе сүйек шүйде сүйекпен қандай жік арқылы байланысады: Sutura lambdoidea 18. Шықшыт буыны пішін бойынша қандай буынға жатады: Шығыршық тәрізді 19 Иық буыны түзіледі: Бұл буынньің буын басы тоқпан жіліктің басынан, caput humeri, тұрса, буын ойысыжауырынның буындық ойығынан, cavitasglenoidalis, тұрады 20.Иық буыны пішіні: Шар тәрізді 21.Тоқпан-шынтақ буыны түзіледі: Тоқпан жілік айдаршығының шығырынан, trochlea humeri буын ойысы шынтақ жіліктің шығырлық тілігінен, incisura trochlearis құралған. 22.Тоқпан - шынтақ буыны пішіні: Бір білікті, шығыр тәрізді буындарға жатады. 23.Кәрі жілік - білезік буынының қозғалысы: Фронтальді білік бойынша қол басы бүгіледі, жазылады. Сагитальді білік бойынша әкелінеді, әкетіледі және айналма бағытта қозғалады. 24.Кәрі жілік - білезік буынының байламдары: 1. Коллатералдық кәрі жілік-білезік байламы, lig.collaterale carpiradialis 2. Коллатералдық шынтақ жілік-білезік байламы, lig.collaterale carpiulnare, 3.Алақандық кәрі жілік-білезік байламы, lig.radiocarpeumpalmare, 4. Сыртқы кәрі жілік — білезік байламы, lig.radiocarpeum dorsale 25.Білезік алақан буындарының пішіні: Үшбұрышты және цилиндр тәрізді. 26. II-VII қабырғаның төс сүйегімен байланысы: Симфиздер немесе жалпақ буындар,articulationes sternocostales арқылы байланысады 27. Омыртқа өсінділерінің аралық байламдарын көрсетіңіз: 1. Омыртқа аралық буындар, articulationis zygapophysialis seu untervertebralis 2. Омыртқалардың қылқанды өсінділері, processus spinosum, өзара қылқанды өсінділерінің аралық байламдары арқылы, Іід. interspinale,3. Омыртқаның көлденең өсіндісі - processus transversus, 28. Синдесмоз түрлері: Membrana interossea-егер дәнекер тін сүйектердің үлкен аралықтарын толтырса Ligamenta-Егер аралық дәнекер тін талшықты шоғырлар құрылысына ие болса Suturea-Егер бассүйек сүйектері арасында аралық дәнекер тін жұқа қабатша сипатына ие болса 29. Сегізкөз мықын буынының байламы: Art.sacroiliaca 30. Сегізкөз-мықын буыны пішіні бойынша: Құлақша тәрізді 31. Үлкен жамбас астауын кіші жамбас астауынан бөлетін шекара сызығы өтеді: Шекаралық сызық (linea terminalis) 32 Ұршық буыны жатады: Шектеулі типті шартәрізді буынға тосттаған тәрізді буын,фронталды,сагиталды,вертикалды,айнымалы қозғалыс жасайды. 33. Ұршық буыны түзілген: Жамбас сүйек жағынан жартылай шартәрізді ұршық ойығы (acetabulum)яғни оның ортан жіліктің басы кіретін (facies lunata) түзілген. 34. Тізе буыны құрылысы бойынша: Күрделі буын 35.Тізе буыны түзілген: Ортан жілік айдаршығының буын беті, асықты жілік айдаршығының буын беті және тізе тобығының буын беті. 36. Тізе буынындағы қозғалыс: Бүгу,жазу,айналдыра бұру 37. Тізе буыны буыннан тыс байламдары: Асықты жілік шыбығының коллатералды байламы (lig. collaterale fibulare), асықты жіліктің коллатералды байламы (lig. collaterale tibiale), тізе буынының қиғаш байламы (lig. popliteum obliquum), тізе буынының доға тәрізді байламы (lig. popliteum arcuatum) 38. Тізе буыны буын беті пішіні бойынша: Айдаршық тәрізді 39. Сирақ сүйектерінің өзара байланыс түрі: Диартроз және синдесмоз 40.Сирақ сүйек аралық буынның буын беті пішіні бойынша: Жазық 41. Сирақ- асық буын байламдары: 1)алдыңғы асықты жілік-асық байламы, lig. tibiotalaris anterior 2)асықты жілік-өкше байламы, lig. Tibiocalcaneum 3)алдыңғы және артқы асық-асықты жілік шыбығының байламы, lig. talofibularis anterior et posterior 4)өкше-асықты жілік шыбығының байламы, lig. calcaneofibulare 42. Асық –өкше-қайықтәрізді буын байламдары: 1)асық-қайықша байламы, lig. Talonavicularis 2)табандық өкше-қайықша байламы, lig. Calcanonavicularis 3)Talocalcaneum interosseum 43. Табансүйектеаралық буынның буын беті пішіні бойынша: Жазық 44. Аrticulationes interphalangeae pedis де болатын қозғалыс: Фронталді бүгіледі, аздап жазылады 45. Шопарова буыны «Кілті»: Екі жақты жалғама (ligamentum bifurcatum): өкше-қайықша сүйек жалғамы (ligamentum calcaneonaviculare), өкше-текше сүйекті жалғама (ligamentum calcaneocubaideum) 46. Лисфранкова буыны «Кілті»: медиалды және латералды сына табан байламдары, lig. cuneometatarsea mediale et laterale 47. Articulatio atlantooccipitalis пішіні бойынша буын түріне жатады: (2 дұрыс жауабымен): Буын беттерінің сыртқы пішініне қарай эллипс немесе айдаршық тәрізді құрама буын, articulatio combinata, жатады 48.Омыртқа жотасында болатын физиологиялық кифоздар: (2 дұрыс жауабымен):// Мойын,бел лордозы мен кеуде, сегізкөз маңындағы кифоздары ажыратылады. 49. Аrticulatio zygapophysialis пішіні бойынша буын түріне жатады: (2 дұрыс жауабымен)://мойын және кеуде омыртқаларының буындық өсінділерінің буындық беттері-жалпақ, ал бөлімінде-цилиндр тәрізді. 50.Омыртқа жотасында болатын физиологиялық лордоздар: (2 дұрыс жауабымен)://Мойын,бел лордозы 51. Қозғалыс білікті санына қарай буын қандай топтарғабөлінеді: (3 дұрыс жауабымен):// 1,2 және көп білікті 52. Буын бетттерінің пішініне қарай буындар бөлінеді: (2 дұрыс жауабымен):// шар, эллипс, блок т.б. 53. Аrticulatio coxae буынының буын ішілікбайламдарды көрсетіңіз: (3 дұрыс жауабымен):// буын ойысының көлд.байлам-lig.transversum acetabuli, тоқпан жілік басының байламы-lig.capitis femoris 54. Аяқтыңбойлық күмбездерін ұстап тұратын анатомиялық түзілістерді көрсетіңіз: (2 дұрыс жауабымен):// өкше, қайықша,мед.сына тәрізді сүйек 55. Аяқтыңкөлденең күмбезінқандайбайламдарнығайтуға қатысады: (2 дұрыс жауабымен):// ұзын табан байлам-lig.plantare longum, өкше-қайықша байлам-lig.calcaneonavicularis, терең көлд.байлам-lig.transversum profundum 56. Анатомия пәні бойынша практикалық сабақта студентке үзіліссіз байланыстардың түрлері туралы сұрақ қойылды. Студент түсіндіру барысында синхондроздардың үш түрі; негізгі, қосымша және аралас түрлері бар деп жауап берді. Сұрақ: студент синхондроздардың түрлерін дұрыс айтты ма? Синхондроздардың түрлерін атаңыз. гиалинді, талшықты 57.Бассүйек жарақатынан кейін науқаста төбе сүйектері мен шүйде сүйегінің зақымдалуы анықталды. Рентгендік зерттеу кезінде аталған сүйектер арасындағы қосылыстар тұтастығының бұзылуымен қатар жүрген сынық анықталды. Сұрақ: бассүйек қорабын құрайтын сүйектер арасында қосылыстардың қандай түрлері кездеседі? синартроз(үзіліссіз) синдесмоз-жік 58.Науқас шықшыт аймағына қатты соққы алғаннан кейін, дәрігерге көрінді. Дәрігер шықшыт буыны зақымдалуын нақтылау үшін рентген зерттеу жасады. Сұрақ: Рентгенде көрінетін шықшыт буынының элементтерін атаңыз? Нег.эл.(буын беттері):төм.жақ сүйектің басы(caput mandibularis) және самай сүйектің төм.жақсүйек шұңқыры(fossa mandibularis) және буындық төмпешігі(tub.art.) 59.Науқас емханаға қол басының ауырсынуына, қол басын қозғағанда ауырсынудың күшеюіне шағымданып келді. Дәрігер білезік буынының қозғалыстарының шектелуін анықтады. Сұрақ: білезік буыны пішіні бойынша қандай буынға жатады және қандай білікте қозғалады? 2білікті,эллипс 60.Футболшы ойын барысында оң жақ тізе буының қатты зақымдап алды. Жедел жәрдеммен травматология бөліміне түсті. Травматолог қарау барысында тізе буынының буын ішілік элементтерінің зақымдалуына күмәнданып, ота жасау қажет деп шешті. Сұрақ: тізе буынының буын ішілік элементтерін атаңыз. мед. и лат.мениск, аралық көлд.байлам(lig.transversum intercondylaris), қанат тәрізді май қатпар(plica alares) Алд/артқы крест байлам(lig.cruciatum ant|post) 61.Әйел адамдарда босану үдерісіне болжам жасау үшін, үлкен және кіші жамбас өлшемдерін білудің маңызы зор. Сонымен қатар, жамбас астауындағы мүшелердің топографиясын білуде де үлкен және кіші жамбасты ажыратып алу қажет. Сұрақ: Үлкен және кіші жамбастың шекарасын анықтаңыз? Linea terminalis 62.Жүкті әйелді акушер-гинеколог тексеру барысында, жамбас өлшемдерін анықтауды бастады. Тексеру барысында conjugate vera 11 см құрады. Сұрақ: Бұл көрсетілген шама қалыпты көрсеткішке сәйкес пе? Сonjugate vera қалай өлшенеді? сәйкес норма-10,5-11см, жамбас мүйісі мен шат сүйегінің шығыңқысының аралық қашықтығы 63.Аяқ үсігіне байланысты науқасқа тілерсек сүйектерінің көлденең буыны деңгейінде экзоартикуляция отасын жасау жоспарланды. Ота барысында травматолог отаға қатысып тұрған резиденттен осы буынды ажырату үшін «буынның кілті» болып табылатын байламды сұрады. Сұрақ: Резидент қойылған сұраққа қалай жауап беру керек? Бұл буын қалай аталады және «буынның кілті» болатын байламды атаңыз. Лисфранк буыны-тілерсек-табан буындары; сына-табан байламы lig. cuneometatarsalia interossea mediale-«буынның кілті» болып табылатын байлам 64. Жүкті әйелді акушер-гинеколог тексеру барысында, жамбас өлшемдерін анықтауды бастады. Тексеру барысында diameter obliqua 12 см құрады. Сұрақ: Бұл көрсетілген шама қалыпты көрсеткішке сәйкес пе? Diameter obliqua қалай өлшенеді? сәйкес 12,0-12,6см; 1 жағынан сегізкөз-мықын буыны,2жағынан мықын-қасаға көтеріңкісі 65. Футболшы ойын барысында сол жақ сирақ-асық буынын қатты зақымдап алды. Жедел жәрдеммен травматология бөліміне түсті. Травматолог қарау барысында сирақ-асық буынының дельта тәрізді байламының зақымдалуына күмәнданып, ота жасау қажет деп шешті. Сұрақ: Дельта тәрізді байламның құрамын атаңыз. Lig. Collaterale mediale seu deltoideum: • lig.talofibularis post.-артқа • lig.talofibularis ant.-алға • lig.calcaneofibulare-төмен қарай Остеология 1. Сагиталды жазықтық адам денесін бөледі://оң(dexter) және сол(sinister) 2. Фронталды жазықтық адам денесін бөледі://алдыңғы(anterior) және артқы(posterior) 3. Горизонталды жазықтық адам денесін бөледі://жоғарғы (superior) және төменгі (inferior) 4. Латын термині «intermedius» білдіреді:// аралық 5. Латын термині «superficialis» білдіреді:// беткей 6. Сүйектердің құрылысы бойынша жіктелісі:// ұзын(түтікті немесе жілік), қысқа(кеуекті немесі кемік),жалпақ(жазық), аралас 7. Әрбір омыртқаға тән өсінділерді атаңыз:// көлденең-processus transversus, сүйір-processus spinosus, буындық(жоғарғы және төменгі)-processus articularis(superior et inferior) 8. Омыртқааралық тесіктер түзіледі:// Омыртқа тесіктері бір-бірімен бірігіп жұлын жататын омыртқа каналын түзеді. Бұл тесіктерден жұлын нервтері мен қан тамырлары өтеді. Құйымшақ омыртқалары.- бір-бірімен бірігіп, құйымшақ сүйегін түзеді. Құйымшақ- үшбұрыш тәрізді сүйек. Оның денесі мен доғасының арасындағы омыртқааралық тесік, құйымшақ өзегін түзеді. 9. Жартылай қабырғалық шұқыршақтары бар кеуде омыртқаларын көрсетіңіз://Тһ-2-9 10. Сегізкөз омыртқаларының тесіктері құрайды://сегізкөз өзегі-canalis sacralis 11. Денесі жоқ мойын омыртқасы:// atlant-бірінші мойын омыртқа 12. Жоталық өсіндісі ұзын мойын омыртқасы://7-ші мойын омыртқасы(vertebra prominens) 13. Көлденең өсінділерінде тесіктері бар омыртқалар://1-7 мойын омыртқалары(vertebra prominens) 14. Атланттың алдыңғы және артқы доғаларын байланыстырушы құрылымдар://massa lateralis (бүйір массалық бөлігі) 15. Сегізкөздің дорсалды бетінде орналасқан құрылымдар:// crista sacralis mediana, crista sacraliscintermedia,crista sacralis laterale, foramina sacralia posterius, cornu sacrale, hiatus sacrale 16. Шынайы қабырғаларды көрсетіңіз:// 1-7 қабырғалар 17. Бел омыртқаларының жоғарғы буындық өсінділерінде орналасқан құрылымдар:// емізіктік өсінді – processus mammilaris 18. Жауырынның артқы бетінде орналасқан құрылымдар:// spina scapulae, fossa supraspinata et infraspinata, acromion 19. Жауырынның латералды бұрышында орналасқан құрылымдарды атаңыз://cavitas glenoidale, tuberculum supraglenoidale et infraglenoidale, collum scapulae 20. Бұғананың төстік ұшының анатомиялық сипаттамасы:// facies articularis sternalis, impressio ligamenti costoclavicularis 21. Бұғананың акромионды ұшының анатомиялық сипаттамасы://tuberculum conoideum, linea trapezoidea 22. Төстік бөліктерін атаңыз:// тұтқасы-manubrium, денесі-corpus sterni, семсерлік ұшы-processus xiphoideus 23. Тоқпан жіліктің проксималды ұшының сипаттамасы://caput-басы, collum anatomicum-анатомияллық мойны, collum chirurgicum-хирургиялық мойны,tuberculum majus et minus-үлкен және кіші төпешіктер, sulcus intertubercularis- төмпешікаралық жүлге, crista tuberculi majoris et minoris-үлкен және кіші төмпешіктер жүлгесі, 24. Тоқпан жілік төмпешіктері мен қырқаларының арасында орналасқан құрылымды атаңыз://sulcus intertubercularis – төмпешікаралық жүлге 25. Тоқпан жіліктегі денесіне ауысатын жердегі тар, жиі сынғыш жері://хирургиялық мойны, collum chirurgicum 26. Тоқпан жілік денесінің алдыңғы латералды бетінде орналасқан:// tuberositas deltoidea-дельта тәрізді бұдыр 27. Тоқпан жіліктің дисталды эпифизінде орналасқан құрылым:// capitulum, fossa coronoidea, fossa radialis, fossa olecrani, trochlea humeri epicondylus medialis et lateralis,condylus 28. Шынтақ жіліктің дисталды эпифизінінің құрылымдары:// басы-caput, буындық беті- facies articularis, біз тәрізді өсінді- processus styloideus, circumferentia articularis 29. Кәрі жіліктің дисталды эпифизінің құрылымдары:// incisura ulnaris(шынтақтық тілік), processus styloideus(біз тәрізді өсінді), facies articularis carpea(алақан сүйектерімен байланысатын буындық беті) 30. Білезіктің проксималды қатар құрамына кіреді://қайықша(os scaphoideum), ай тәрізді(os lunatum),үшбұрыш тәрізді(os triquetrum), бұршақ тәрізді(os pisiforme) 31. Мықын сүйек қанатының сыртқы беті құрылымдары:// алдыңғы бөкселік сызық(linea glutea anterior), артқы бөкселік сызық(linea glutea posterior), төменгі бөкселік сызық(linea glutea inferior) 32. Ортан жіліктің үлкен және кіші ұршығын артқы бетінде өзара қосатын құрылым://ұршықаралық қырқа-crista intertrochanterica 33. Ортан жілікте үлкен бөксе бұлшықеттің бекитін орны://tuberositas glutea(үлкен бөксе бұлшықетінің бұдыры) 34. Асықты жіліктің дисталды эпифиз құрамына кіреді:// incisura fibularis(шыбықтық тілік), malleolus medialis(медиальды толарсақ), sulcus malleolaris(толарсақ жүлгесі), facies articularis malleoli(толарсақ буындық беті), facies articularis inferior(төменгі буындық бет) 35. Аяқ басында ладья тәрізді сүйек орналасады:// асықты сүйек пен сына тәрізді сүйектердің аралығында |