анатомия рубежка. 2. Кп білікті буына жатады шартрізді буындар (articulatio spheriodea), жаатрізді буындар (articulatio cotylica), жалпа буындар (articulatio planae), тостаан
 Скачать 0.5 Mb.
|
|
Сұрақ: Трахеостомия жасау кезінде кеңірдектің мойын бөлімінің синтопиясын ескере отырып, қандай анатомиялық құрылымдарды зақымдап алу мүмкін?// Қалқанша без (gl. thyroidea), тіласты сүйегінен төмен орн бұлш, жалпы ұйқы артериясы (a. carotis communis), ішкі мойындырық вена (v. jugularis interna), кезбе нерв (n. vagus), өңеш (esophagus) 43.Құрылысшы биіктен құлау нәтижесінде өткір затпен бұғана үстінде, мойынның төменгі бөлімі жарақаттанды. Науқаста кенеттен тыныс алу қиындығы болды. Жедел жәрдем дәрігерлері қарау кезінде пневмоторакстың (өкпеқап қуысына ауа жиналуы) дамығандығын анықтады. Сұрақ: Мойын аймағының зақымдануы кезінде неліктен пневмоторкс дамыды? Өкпеқап топографиясын ескере отырып, анатомиялық негіздеме беріңіз.// бұғанадан 1,5 -2 см жоғары плевра күмбезінің топографиясы бұзылып тұр. Несеп жүйесі Бір дұрыс жауабымен: 1. Бүйрек қабықтарын дұрыс қабатты ретімен орналасуын көрсетіңіз: : фиброзды қабық capsula fibrosа, майлы қабық capsula adiposа, бүрек шандыры fascia renali 2. Spatium retroperitonealis-тен іріңді үдерістің қайда бағытталатынын көрсетіңіз:ішастар арты кеңістіктен іріңді үдерістердің таралуы ерекшелігі -шажырқай қойнауына таралуы 3. Ішастар арты кеңістігінің алдыңғы қабырғасы түзілген: париеталды ішастар , құрсақішілік шандыр пaриетальды ішперденің артқы жапырақшасы 4. Бүйрек орналасқан: омыртқа бағанасының бүйір жақтарында, соңғы кеуде және екі жоғары бел омыртқа деңгейінде TH11-L3 5. Бүйрек кесіндісіндегі макроскопиялық құрылысы: капсула ,паренхима, экскреторлық ағаш бүйрек паренхимасы (милық заты, medulla renalis; қыртыс заты, cortex renalis); бүйрек тостағаншалары, calyces renalis (minor et major), бүйрек түбегі, pelvis renalis бүйрек қақпасы, hilus renalis 6. Бүйрек денешігі тұрады: шоғыр, шоғыр капсуласы :шумақ glomerulus және оны қоршаған Шумлнский- Боумен атты шумақ қапшығынан capsul glomeruli 7. Бүйректің бекітуші аппараттары: кұрсакішілік қысым,бүйректік бұлшықет аякшалары, бүйрек тамырларының майлы капсуласының фасциясы 8. Бүйректің ішастарға қатынасы. Ретроперитонеалды +экстраперитониальды,немесе экскреторлы. 9. Экскреторлы ағаштың құрамына кіреді: Кіші тостағанша, үлкен тостағанша, түбек және несепағар)) calyces renales minoris et majoris, бүйрек түбегі pelvis renalis, несепағар ureter 10. Ультрадыбыстық тексеру кезінде оң жақ бүйректің жоғарғы полюсінде орналасқан мүшенің ұлғаюы анықталды. Осы мүшені атаңыз: оң жақ бүйрекүстілік без Бауыр, Hepar 11. Бүйректің түтікшелі жүйесі: артерия, веналар, лимфат тамырлар ,бүйрек өзекшелері : ирек прокс. өзекше-tubulus proximalis,pars convoluta;; тік прокс. өзекше-tubulus proximalis, pars recta;; нефрон (Генле) ілмегі-ansa nephroni, ирек дист. өзекше-tubulus distalis,pars convoluta; тік дист. өзекше-tubulus distalis, pars recta;; жин. түтік- ductus colligens;; бүртік түтік-ductus papillaris. 12. несепағар бөлімдері іштік бөлігі( pars abdominis,) жамбас астау бөлімі (pars pelvina), қабырғаішкі бөлімі (pars intramuralis) 13. несеп қуық қабырғасының қабаттары: шырышты (tunica mucosa,)(tela submucosa) шырышасты негізі, бұлшықеттік (tunica muscularis,) дәнекер тінді немесе сірлі қабық. 14. Ер адамдардағы несеп шығару өзегінің ең кең болып табылатын бөлімі: (pars prostatica )жыныс мүшесінің басының буылтығы немесе +кеуекті 15. Ер адамдардағы несеп қуықтың артқы қабырғасына жанасатын анатомиялық құрылым: +1)тік ішек, шәует қуықшалары, шәует ампуласы 16. Несепағардың жамбастық бөліміне ауысар жерінде қиылысатын қандай артерия? Сол жақ ішкі мықын,оң жақ-сыртқы мықын 17. Бүйрек қақпасында несепағар қалай орналасқан? Ең төменгі 18. Несеп қуықтың барынша қозғалмалы бөлімі:Каналдар арқылы ,қуыққа зәр жиналады оны(везеруар) дейді,қуық асты безін бойлай сыртқы мүшесі арқылы зәр сыртқа шығады.АТАЛЫҚ ҰРЫҚ БЕЗ каналдар арқылы простата қуықасты безі арқылы екі дұрыс жауаппен: 1. Бүйрек қақпасындағы құрылымдардың дұрыс синтопиясын көрсетіңіз:медиальды-бүйрек артерия мен жүйкесі кіріп бүйрек тамыр,несепағар және лимфа тамырлары шығады. Бүйрек аяғын (crus Reno’s),бүйрек қойнауы (sinus renalis) 2. Несепағардың үш бөлімін атаңыз: Іштік-pars abdominalis,жамбастық-pars pelvina, қабырға ішілік- pars intramuralis 3. Бүйрек орынжайын құрайтын бұлшықеттерді атаңыз: үлкен бел бұлшық еті m. psoas major, белдің шаршы бұлшық еті m. guadratus lumborum, іштің көлденең бұлшық еті m. transversus abdominis 4. spatium retroperitonealis-тің қабырғаларын көрсетіңіз: Алдығы қаб - париеталды ішперденін артқы бөлімімен Артқы қаб Құрсақ ішілік шандырдын артқы бөлігі-fascia endoabdominalis артқы жағы 5. несеп жүйесінің морфофункционалды бөлімдерін атаңыз:несеп ағзаларына организде несепті түзетін және оны шығаратын бүйрек, несепағар, несепқуық және несепшығаратын өзек. 6. Бүйректің негізгі морфологиялық құрылымдарын атаңыз: Милы заты medulla renalis,cortex 7. Spatium retroperitonealis-те орналасқан мүшелерді атаңыз:ішперденің астыңғы кеністігінде бүйрек , бүйрек үсті безі , 12 елі ішек , төмен түсетін көлден бөліктері , жоғары төмен түсетін тоқ ішек , қолқаның құрсақ бөлігі,және төменгі қуыс вена. 8. Бүйрек паренхимасында бүйрек артериясының қалай бөлінетіндігін көрсетіңіз:неврон мальпиги денешігінен( шумақтан және шумақ капсуласынан тұрады) және бүйрек өзекшелерінен. (проксималды өзек, нефрон ілмагі, дисталды өзекше. 9. Бүйректің милы затын құрайтын құрылымдарды көрсетіңіз :пирамида pyramida renalis, буйрек бүртігі papilla renalis, нефорн ілмегі ansa nephroni,жинаушы түтікшелер tubuli renalis colligens,бүртіктік өзекшелер ductuli papillares: 10. lobules corticalis құрамына кіретін құрылымдарды атаңыз:бүйректің қыртыс заты қою дәнді түрінде-қыртыс лабиринтімен көрсетілген,олар милы сәлелермен (Radii medullares)бөлінген.Бүйрек қыртыс заты пирамидалар арасында бүйрек бағаналарын (columnae renales) Пирамида негізі мен ағза бетінің арасындағы қыртыс заттың учаскесін қыртыс улесшесі (lobulus corticalis) 11. Форникальды аппарат құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз: m.levator fornicis, m. logitudinalis calyci; : m. sphincter fornicis и m. spiralis calyci. 1.Бірыңғай салалы бұлшықет талшықтары m.sphincter fornicis 2.дәнекер тінмен,қан тамырлар m. levator fornicis , m.spincter fornicis,m. longitudinalis calycis, m. spiralis calycis 12. Оң жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: бауыр, жиек ішектің оң жақ бұрылысы, ұлтабар, аш ішек, 13. Сол жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: асқазан, көкбауыр, ұйқыбезі, төмендемелі аш ішек, аш ішек Үш дұрыс жауабымен Оң және сол жақ бүйректерге тән 3 негізгі белгілерін атаңыз: жоғарғы полюсі сүйірленген, ал төменгісі дөңгелектенген. латеральды жиегі - сыртқа қарай дөңес, мелиальды жиегінде ойыс - бүйрек қақпасы бар 2. Несепағардың тарылған жерлерін көрсетіңіз: бүйректік -бүйрек түбегінен басталар жері, жамбастық- linea terminals тұсынды , қабырға ішілік- несепқуыққа ашылар жер Ситуациялық есептер Есеп №1. Хирург зардап шегушіні қарау кезінде сол жақ бүйректің ортаңғы үштен бірінің зақымдалғанын анықтады. Сол жақ бүйректің синтопиясын ескере отырып, міндетті түрде қандай мүшенің тұтастығын тексеру қажет? Ұйқы бездің бүтіндігі Есеп №2 Терапевт дәрігерге 52 жастағы әйел адам бел аймағының ауырсынуына, несеп шығарудың бұзылысына шағымданып келді. Бел аймағын перкуссиялау кезінде екі жақта ауырсыну анықталды. Дәрігер бүйрек патологиясына болжам жасады Сұрақ: дәрігер перкуссия кезінде қолданатын қалыпты жағдайдағы бүйрек проекциясын көрсетіңіз? Бүйрек іш қуысының артқы қабырғасында,омыртқа жотасының екі бүйір қапталында spatium retroperitonialis-тің жоғары бөлігінде орналасқан.Он бүйрек бауырдың оң үлесімен жақын беттесіп орналасуына байланысты сол бүйрекке қарағанда 1-1,5 см төмен орналасқан. Проксималді ұшы,extremiras superior, XI- қабырғаның тұсында,дисталді ұшының extremiras inferior, орналасуы тұрақсыз, жалпы мықын сүйегінің қырынан 3-5см-дей жоғары орналасқан. Есеп№ 3 Несеп шығару жолдарын рентгенконтрастылы урография жасау кезінде 45 жастағы ер адамнан сол жақты нефроптоз (сол жақ бүйректің төмен түсуі) анықталды. Сұрақ: Урограммада бүйректің орналасуын нақтылауда және осы диагнозды қоюда қандай сүйектік бағдарлар (құрылымдар) маңызды? Сол жақ бүйректің жоғары ұшы XI кеуде омыртқасының ортасының деңгейіне,ал төменгі ұшы III бел омыртқасының жоғарғы жиегіне сәйкес келуін нақтылау маңызды Есеп № 4 57 жастағы ер адамды оң жақты трансперитонеальды нефроэктомия (оң жақ бүйректі іш қуысының алдыңғы қабырғасы арқылы алып тастау) отасына дайындады. Сұрақ: Хирург отаны сәтті орындау үшін оң жақ бүйректің қандай синтопиялық қатынасын ескеру қажет? Дәрігер оң бүйректің жоғарғы ұшының шамалы бөлігі бүйрекүсті безбен, gl.suprarenalis; алдыңғы беті бауырмен, hepar; алдыңғы бетінің төменгі бөлігі он екі елі ішектің төмендеген бөлігімен, pars descendens duodeni,шектесетінін ескеру керек. Есеп № 5 Палуан ер адам, ауыр көтеру кезінде жарақат алды. Тексеру кезінде бүйректің күрт қызметінің бұзылуымен оң жақ бүйректің төмен түсуінің 3-ші дәрежесін анықтады. Бұлшықет құрақтарын қолдана отырып, бүйректің бекіткіш аппаратына ота жасау жоспарланды. Сұрақ: Бүйректің бекітуші аппаратына қандай құрылымдар жатады? Бүйрек аяқшасы , бүйрек орынжайын ( 4 бұлшықет) бүйрек қабықшасы, ішкі қысым Есеп № 6. Жедел медициналық көмек ауруханасына 62 жастағы ер адам жол-көлік оқиғасы кезіндегі іш жарақатымен келіп түсті. Ультрадыбыстық тексеру кезінде «бүйрек аяқшасынан» бүйректің үзілуі анықталды. Сұрақ: «Бүйрек аяқшасын» қандай құрылымдар түзейді? Бүйрек қақпасындағы құрылымдардың синтопиясы атаңыз. алдынан- бүйрек артериясы мен венасы, a. et v. Renalis Артынан- несепағар,ureter бүйрек артериясы мен нерв кіреді, бүйрек венасы, лимфа тамырлары және несепағар шығады есеп № 7 Терапевтте ұзақ уақыттан бері тіркеуде тұрған науқаста пиело-венозды рефлюкс анықталды: несеп шығару жолынан несептің қанға өтуі. Сұрақ: Осы бүйрек патологиясына әкелетін бүйрек құрылымын атаңыз және ол неден құралған? Бүйрек түбегі- pelvis renalis; calyces renales minors et majores Асқорыту 1. Ас қорыту түтігі қабырғасының екі ішкі қабатын көрсетіңіз: (екі дұрыс жауабымен)// шырышты tunica mucosa,шырышасты tunica submucosa 2. Жоғарғы еріннің төменгі ерінге ауысатын жеріндегі құрылымды көрсетіңіз:// comissurae labiorum 3. Ауыз көкеті неден түзілгенін көрсетіңіз:// жұп m.mylohyoideus 4. Сavitas oris propria-ның артқы жағында орналасқан құрылым// Аран,fauces 5. Доғаларды құрайтын жұмсақ таңдайдың бұлшықетін көрсетіңіз(екі дұрыс жауабымен):// m.palatoglossus,m.palatopharyngeus 6. Аран орналасқан бөлімді көрсетіңіз:// Ауыз қуысы мен жұтқыншақты байланыстырушы тесігі 7. Vestibulum oris-тың қабырғасы// жоғарғы төменгі еріндер (labium sup/inf),ұрт bucca,жоғарғы төменгі жаксүек ұяшық өсінділері,тістер,қызыл иек gingivae (алдынан -тіс, бүйірінен-ұрт) 8. Dentes permanents-н формуласы және алмасу мерізімі:// 2*1*2*3 6-7 жас 9. Тілдің меншікті бұлшықеті(3 дұрыс жауабымен):// тілдің жоғарғы бойлық бұлшықеті (m.longitudinalis superior),тілдің төменгі бойлық бұлшықеті (inferior)тілдің көлденең бұлшықеті,(m.transversus linguae)тілдің вертикалды бұлшықеті.(m.vertialis linguae) 10. Ductus sublingualis-н қайда ашылатынын көрсетіңіз:// ауыз қуысына, екі жақтан тіласты бүртігіне 11. Жұтқыншақтың скелетопиясы:// бас сүйегінің негізінен СVI-VII дейн 12. Жұтқыншақ қабырғасының ерекшелігін көрсетіңіз:// Қабырғасы шырышты, ал шырыш асты негізгі, бұлшықетті, дәнекер тінді қабықтардан түзілген. 13. Жұтқыншақтың мұрындық бөлігінің қызметін көрсетіңіз:// таза тыныс алу 14. Пирогова-Вальдейера сақинасының құрылымдарын көрсетіңіз (екі дұрыс жауабымен):// 1. tonsilla tubaria, tonsilla palatina. 2. tonsilla parangea, tonsilla lingualis 15. Жұтқыншақтың бойлық бұлшықетін көрсетіңіз:// m.stylopharyngeus, m.palatopharyngeus 16. Жұтқыншақтың бұлшық ет қабығына қан құйылу бойынша операция кезінде, зақымдану аймағын анықтау үшін жұтқыншақтың бойлық бұлшық еттерін бөлу қажеттілігі туындады. Осы бұлшықеттерді көрсетіңіз:// M.stylopharyngeus,M.palatopharyngeus 17. Өңештің кеуделік бөлігігінің жоғарғы 1/3 бөлімінің алдында жататын құрылымды көрсетіңіз:// кеңірдек, кеңірдектің сол жағының артқы беті, көмей нерві(n. laryngeus recurrens sinister), сол жалпы ұйқы артериясы. 18. Өңештің бұлшықетті қабатының құрылысын көрсетіңіз:// сыртқы бойлық(stratum longitudinale),дөңгелек (stratum circulare) қабаттан тұрады/ішкі -дөңгелек 19. Өңештің скелетотопиясы:// 6мойын омыртқа деңгейінен,11арқа омыртқа дейін 20. Емханада долихоморфты типті ересек ер адамды қабылдау кезінде дененің тік жағдайында рентгенологиялық әдіспен осы түрге тән асқазан пішінін анықтады.Осы пішінді көрсетіңіз:// пішіні шұлық тәрізді 21. Glandula parotidea капсуласымен бітіскен құрылымды көрсетіңіз://m.sternocleidmastoideus,glandular sub mandibularis, glandular parotidea accessori,m.masseter,ductus parotideus,m.buccinator A.u.V facselis. 22. Жұтқыншақарты кеңістікте орналасқан құрылымды көрсетіңіз:// борпылдақ дәнекер тін/лимфалық түйіндер /жұткыншак артерия тармагы жұтқыншак венозды өрім 23. Дәрігер невропатологқа науқас тамақ жұтылудың қиындауына және тіл түбінің ауырсынуына шағымданады.Қарау кезінде тілдің алға жылжуының қиындауы және бір жаққа ауытқуы байқалады.Бұл симптоматика қай бұлшықеттің қызметінің бұзылғанын көрсетеңіз// иек-тіласты бұлш .m.genioglossus 24. Еpigastrium және mesogastrium арасындағы шекараны көрсетіңіз:// Х қабырғаның төменгі нүктесі арқылы жүргізілген горизонтальды сызық арасы. 25. Mesogastrium және hypogastrium арасындағы шекараны көрсетіңіз:// linea bispinalis 26. Ортаңғы бұғана сызық арқылы іштің алдыңғы қабырғасын қанша аймаққа бөледі// 3 аймақ regio umblicalis екі regio lateralis 27. Іш қуысының жоғарғы қабырғасын көрсетіңіз:// көкет диафрагамма(bursaonmentalis ), bursahepatica , bursapregastrica. 28. Іш қуысы қандай кеңістіктерден тұратындығын көрсетіңіз:// Іш қуысы және ішастар артқы кеңістік 29. Іштің қабырғасын көрсетіңіз:// алдыңғы, бүйір, артқы 30. Іштің бүйір қабырғасының бедеріне негізгі маңыз беретін құрылымды көрсетіңіз:// m transverzus abdominis,facia transverzus 31. Шап және сан жарықтарында іш аймағының маңызды ориентирлерін көрсетіңіз:// 32. Несепағарға және бүйрекке ота жасау үшін сүйекті бағдарларды көрсетіңіз:// 11 кеуде 3 бел омыртқалар 33. Кіндік сақинасының негізі қандай қалдық құрылымнан түзілгенін көрсетіңіз:// 34. Өңештің асқазанға ауысатын жерін көрсетіңіз:// ThXI 35. Асқазан күмбезінің деңгейін көрсетіңіз:// V қабырғаның төменгі жиегі тұсында,(кардиалді бөлігінің сол жағында дөңестеу орналасқан) 36. Асқазанның қақпашық (шығаберісі) бөлімдерін көрсетіңіз:// қақпашық өзегі, қақпашық үңгірі 37. Асқазанның қышқылдық ортасын қалтқы бөлімінен бөліп тұратын құрылымды көрсетіңіз:// 38. Glandulae pyloricae қандай жасушалардан тұратынын көрсетіңіз:// пепсиноген бөлетін негізгі жсушалардан 39. Жалпы өт өзегі және ұйқыбез өзегі он екі елі ішектің қай бөліміне ашылатын көрсетіңіз:// төмендеген бөлігінің pars decendens,(ішкі қапталында үлкен бүртігіне papilla major) 40. Пейер табақшалары қай мүшеде орналсқанын көрсетіңіз// ішектің шырышты қабатында кездеседі, соның ішінде мықын ішекте 41. Жіңішке ішектің бөлімдері:// 3 дұрыс жауабымен он екі елі, аш және мықын ішек 42. Құрт тәрізді өсіндінің төмен орналасуы жиілігінің кездесуін көрсетіңіз:// 40-45% 43. Тоқ ішектің қалған бөліктерінен ,көлденең жиек ішектің қандай белгісі арқылы анықтаймыз?// шажырақайлық таспаның болуы 44. Ішектің шырышты қабығының қабырғасы қандай қызмет атқаратынын көрсетіңіз:// сіңірілу, секреторлы 45. Ректоския орындау (тік ішектің шырышты қабатын тексеру) барысында проктолог тік ішектің сагиттальды жазықтықта екі иілімнің болуы бар екендігін есте ұстауы қажет? Осы иілімді көрсетіңіз:// сегізкөздік иілім glexura sacralis және шаттық иілім flexura parienalis 46. Бауырдың голотопиясы:// құрсақ қуысының оң жағында, көкет күмбезінің астында төменгі қабырғаларға таяу жатады 47. Бауырдың висцеральды бетінде ажыратылатын үлестер:// сол үлесі lobus hepatis sinsinister,оң үлесі lobus hepatis dexter,шаршы үлесі lobus quadratus,құйрықтық үлес lobus caudatus 48. Бауыр беттері:// көкеттік және вицералді 49. Бауыр қақпасының құрамын көрсетіңіз:// 3 дұрыс жауабымен Бауыр қақпасы арқылы бауырға :Жалпы бауыр өзегі ,меншікті бауыр артериясы,нерв ,қақпа венасыы кіреді.Кері бағытта лимфа тамырлары мен өт жолы шығады. 50. Өтқуық бөлігі:// 3 дұрыс жауабымен fundus corpus collum , түбі, денесі, мойны , қуықтық өзекше 51. Өттүтігі қайда ашылады://жалпы бауыр түтігіне 52. Бауырдың құрылымдық-функционалдық бірлігін көрсетіңіз://бауыр ацинусы-қақпалық вена,артерия өт өзекшелері |