анатомия рубежка. 2. Кп білікті буына жатады шартрізді буындар (articulatio spheriodea), жаатрізді буындар (articulatio cotylica), жалпа буындар (articulatio planae), тостаан
 Скачать 0.5 Mb.
|
|
-кіші жамбас клечаткасына (ішастар) қарай -corpus adiposum pararenale, (этот слой делится на три отдела: верхний - фасциально-клетчаточный футляр надпочечника, средний - жировая капсула почки, capsula adiposa renis (паранефрон), и нижний - фасциально-клетчаточный футляр мочеточника (парауретериум).)1.fascia endoabdominalis 2.textus cellulosus retroperitonealis 3.fascia retroperitonealis : fascia prerenalis; fascia retrorenalis 4. Capsula adipose renalis 5.paracolon 6.fascia toldti Ішастар арты кеңістігінің алдыңғы қабырғасы түзілген: париеталды ішастар құрсақішілік шандыр пaриетальды ішперденің артқы жапырақшасы Бүйрек орналасқан: омыртқа бағанасының бүйір жақтарында, соңғы кеуде және екі жоғары бел омыртқа деңгейінде Бүйрек кесіндісіндегі макроскопиялық құрылысы:капсула паренхима экскреторлық ағаш . Бүйрек денешігі тұрады: шоғыр капсуласы :шумақ glomerulus және оны қоршаған Шумлнский- Боумен атты шумақ қапшығынан capsul glomeruli Бүйректің бекітуші аппараттары:бүйрек аяқшасы, бүйрек орынжайы, бүйрек қабықтары, іш қуысының қысымы майлы капсула фасциясы Бүйректің ішастарға қатынасы.ішастардың артындағы кеңістік spatium retroperitoneale орналасады. Экскреторлы ағаштың құрамына кіреді:кішіүлкеншөлмекнеспағартүбеккішіжәнеүлкентостағаншаларcalycesrenalesminorisetmajoris, бүйректүбегіpelvisrenalis, несепағарureter Ультрадыбыстық тексеру кезінде оң жақ бүйректің жоғарғы полюсінде орналасқан мүшенің ұлғаюы анықталды. Осы мүшені атаңыз: оңжақбүйрекүстілік без Бауыр, Hepar Бүйректің түтікшелі жүйесі:артерия веналар лимфат тамырлар бүйрек өзекшелері : ирек прокс. өзекше-tubulus proximalis,pars convoluta;; тік прокс. өзекше-tubulus proximalis, pars recta;; нефрон (Генле) ілмегі-ansa nephroni, ирек дист. өзекше-tubulus distalis,pars convoluta; тік дист. өзекше-tubulus distalis, pars recta;; жин. түтік- ductus colligens;; бүртік түтік-ductus papillaris. несепағар бөлімдері іштік бөлігі pars abdominis, жамбас астау бөлімі pars pelvina, қабырғаішкі бөлімі pars intramuralis несеп қуық қабырғасының қабаттары: шырышты tunica mucosa, tela submucosa шырышасты негізі, бұлшықеттік tunica muscularis, дәнекер тінді немесе сірлі қабық. Ер адамдардағы несеп шығару өзегінің ең кең болып табылатын бөлімі:pars prostatica,bulbis penis,fossa navicularis urethra Ер адамдардағы несеп қуықтың артқы қабырғасына жанасатын анатомиялық құрылым:: тік ішек(rectum),шәует қуықшалары(vesicular seminales),шәует шығаратын түтік кең жері(ampulla ductus deferens) Несепағардың жамбастық бөліміне ауысар жерінде қиылысатын қандай артерия? Сол жақ ішкі мықын,оң жақ-сыртқы мықын Бүйрек қақпасында несепағар қалай орналасқан? Еңтөменгі Несеп қуықтың барынша қозғалмалы бөлімі: жатыр(не точный) екі дұрыс жауаппен: Бүйрек қақпасындағы құрылымдардың дұрыс синтопиясын көрсетіңіз: алдынан- бүйрек артериясы мен венасы, a. et v. Renalis,артынан- несепағар,ureter бүйрек артериясы мен нерв кіреді, бүйрек венасы, лимфа тамырлары және несепағар шығады.Vena renalis,arteria renalis, nerve, limphatic ductus, ureter Несепағардың үш бөлімін атаңыз: Іштік-pars abdominalis,жамбастық-pars pelvina, қабырға ішілік- pars intramuralis Бүйрек орынжайын құрайтын бұлшықеттерді атаңыз:үлкен бел бұлшықеті m. psoasmajor, белдіңшаршыбұлшықеті m. guadratuslumborum, іштіңкөлденеңбұлшықеті m. transversusabdominis spatiumretroperitonealis-тің қабырғаларын көрсетіңіз:Алдығықаб - париеталдыішперденінартқыжапырақшасыАртқықаб -fasciaendoabdominalisартқыжағыЖоғарғықаб-диафрагма Төменде- жамбасқуысыpromontoriumжәнеlineaterminalis несеп жүйесінің морфофункционалды бөлімдерін атаңыз: systemaurogenitaleнесеп ағзаларын, organaurinariaжәне ағзаларын ,organagenitalia біріктіреді.Ерлерде жыныс жолдарының түтігі несеп шығаратын өзекке, әйелдерде қынап кіреберісіне ашылады. Бүйректің негізгі морфологиялық құрылымдарын атаңыз: medullarenalis,cortex Spatiumretroperitonealis-те орналасқан мүшелерді атаңыз:бүйрек,несепағар,құрсақтық қолқа. Бүйрек паренхимасында бүйрек артериясының қалай бөлінетіндігін көрсетіңіз:артериялар пирамидалар, яғни бүйрек үлестері арасынан өтеді, сондықтан aa.interlobaresrenisдеп аталады.пирамидалар негізінде милы зат пен қыртыс зат шекарасында олар доғалар , aa.arcuateтүзеді.Шумақтан капиллярға бөлінеді. Бүйректің милы затын құрайтын құрылымдарды көрсетіңіз пирамида pyramidarenalis, буйрекбүртігіpapillarenalis, нефорнілмегіansanephroni,жинаушытүтікшелерtubulirenaliscolligens,бүртіктікөзекшелерductulipapillares: lobulescorticalis құрамына кіретін құрылымдарды атаңыз: милы затmedullarenis,қыртыс затына cortexrenisөтіп (parsradiata,parsconvolute) қыртыс үлесше (lobulescorticales) болып біріктіріледі.Қыртыс заттың әрбір бүйрек үлесіне 600-ге жуық қыртыс үлесшелері,lobuluscorticales Форникальды аппарат құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз: m. levatorfornicis ,m.spincterfornicis,m. longitudinaliscalycis, m. spiraliscalycis Оң жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: бауыр, жиек ішектің оң жақ бұрылысы, ұлтабар, аш ішек, Сол жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: асқазан, көкбауыр, ұйқыбезі, төмендемелі аш ішек, аш ішек Үш дұрыс жауабымен Оң және сол жақ бүйректерге тән 3 негізгі белгілерін атаңыз: іш қуысының артқы қабырғасында spatium retroperitonialis жоғарғы бөлігінде, тығыз консистенциялы экскреторлы,зәр жасаушы, фиброзды қабықпен қапталған ,төменгі ұшы жіңішке ішек тұзақтарымен шектеседі,нефрон,бүйрек аяқшасы болады Несепағардың тарылған жерлерін көрсетіңіз: бүйректік -бүйрек түбегінен басталар жері, жамбастық- linea terminals тұсынды , қабырға ішілік- несепқуыққа ашылар жер Ситуациялық есептер Есеп №1. Хирург зардап шегушіні қарау кезінде сол жақ бүйректің ортаңғы үштен бірінің зақымдалғанын анықтады. Сол жақ бүйректің синтопиясын ескере отырып, міндетті түрде қандай мүшенің тұтастығын тексеру қажет? Ұйқы бездің бүтіндігі Есеп №2 Терапевт дәрігерге 52 жастағы әйел адам бел аймағының ауырсынуына, несеп шығарудың бұзылысына шағымданып келді. Бел аймағын перкуссиялау кезінде екі жақта ауырсыну анықталды. Дәрігер бүйрек патологиясына болжам жасады Сұрақ: дәрігер перкуссия кезінде қолданатын қалыпты жағдайдағы бүйрек проекциясын көрсетіңіз? Омыртқа жотасының бүйірінде Th12-L 1-2 омыртқалар деңгейі. Есеп№ 3 Несеп шығару жолдарын рентгенконтрастылы урография жасау кезінде 45 жастағы ер адамнан сол жақты нефроптоз (сол жақ бүйректің төмен түсуі) анықталды. Сұрақ: Урограммада бүйректің орналасуын нақтылауда және осы диагнозды қоюда қандай сүйектік бағдарлар (құрылымдар) маңызды? Сол жақ бүйректің жоғары ұшы XI кеуде омыртқасының ортасының деңгейіне,ал төменгі ұшы III бел омыртқасының жоғарғы жиегіне сәйкес келуін нақтылау маңызды Есеп № 4 57 жастағы ер адамды оң жақты трансперитонеальды нефроэктомия (оң жақ бүйректі іш қуысының алдыңғы қабырғасы арқылы алып тастау) отасына дайындады. Сұрақ: Хирург отаны сәтті орындау үшін оң жақ бүйректің қандай синтопиялық қатынасын ескеру қажет? Дәрігер оң бүйректің жоғарғы ұшының шамалы бөлігі бүйрекүсті безбен, gl.suprarenalis; алдыңғы беті бауырмен, hepar; алдыңғы бетінің төменгі бөлігі он екі елі ішектің төмендеген бөлігімен, pars descendens duodeni,шектесетінін ескеру керек. Есеп № 5Палуан ер адам, ауыр көтеру кезінде жарақат алды. Тексеру кезінде бүйректің күрт қызметінің бұзылуымен оң жақ бүйректің төмен түсуінің 3-ші дәрежесін анықтады. Бұлшықет құрақтарын қолдана отырып, бүйректің бекіткіш аппаратына ота жасау жоспарланды. Сұрақ: Бүйректің бекітуші аппаратына қандай құрылымдар жатады? Құрсақ ішілік қысым, fascia renalis ,бүйрек орынжайы , бүйрек аяқшасын құрайтын бүйрек тамырлары. Есеп № 6.Жедел медициналық көмек ауруханасына 62 жастағы ер адам жол-көлік оқиғасы кезіндегі іш жарақатымен келіп түсті. Ультрадыбыстық тексеру кезінде «бүйрек аяқшасынан» бүйректің үзілуі анықталды. Сұрақ: «Бүйрек аяқшасын» қандай құрылымдар түзейді? Бүйрек қақпасындағы құрылымдардың синтопиясы атаңыз. Артынан бүйрек түбегі мен несепағардың басталар бөлімі, түбектің алдынан және жоғары бүйрек артериясы , артерияның алдынан және жоғары бүйрек венасы. есеп № 7Терапевтте ұзақ уақыттан бері тіркеуде тұрған науқаста пиело-венозды рефлюкс анықталды: несеп шығару жолынан несептің қанға өтуі. Сұрақ: Осы бүйрек патологиясына әкелетін бүйрек құрылымын атаңыз және ол неден құралған? Бүйректүбегі- pelvis renalis; calyces renales minors et majores Ер-жыныс мушеси Бір дұрыс жауабымен: Несеп шығару өзегінің рars prostatica бөлімінің анатомиялық ерекшеліктерін атаныз:// Несеп шығару өзегінің pars membranacea бөлімінің анатомиялық ерекшеліктерін атаныз:// Несеп шығару өзегінің pars spongiosa бөлімінің анатомиялық ерекшеліктерін атаныз:// Ерлердегі несеп шығару актісінің негізгі кезеңдерін атаныз:// Оң және сол жақ атабезді ажырату белгілері:// Атабез стромасы тұрады:// Аталық без паренхимасы тұрады:// Несеп шығару өзегінің ең кен бөлімі:// Spermium ның түзілетін орны// Ұрық шығару жолдары басталады:// Бульбоуретральды бездердің топографиясын көрсетініз:// Ұрық шылбырының құрамы:// Аталық без жабылған:// Ұрық шығару жолдарының дұрыс реттілігін танданыз// Ұрық шығару өзегінің шырышты қабаты сипатталады:// Ұрық шығару өзегінің бұлшықеттеі қабаты сипатталады:// Ерлерде несепті шығару бұзылысы келесі құрылымның гипертрофиясында болады:// isthmus prostatae Екі дұрыс жауабымен Қуық асты безінің синтопиясы:// Ductus deferens-тің бөлімдері:// Vesicular seminalis-тің топографиясы:// 3 жауаппен. Несеп шығару өзегінің бөлімдері:// Аталық без қосалқысының қызметтерін атаныз:// Бір дұрыс жауабымен: 1.ЕСЕП Шап-ұмалық жарығымен 46 жастағы ер адам жоспарлы отаға ауруханаға түсті. Беткей шап сақинасы диаметрі үлкейген. Шап өзегіне жасалатын пластика түрін таңдау үшін хирург шап-ұмалық аймақтың қабаттық құрылысын білу қажет. Сұрақ: ұма қабаттарының дұрыс реттілігін көрсетіңіз// 2.ЕСЕПШап-ұмалық жарығымен 46 жастағы ер адам жоспарлы отаға ауруханаға түсті. Беткей шап сақинасы диаметрі үлкейген. Шап өзегіне асалатын пластика түрін таңдау үшін хирург шәует шылбырының құрылым ерекшеліктерін білу қажет. Сұрақ: Шәует шылбырын құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз// ӘЙЕЛ ЖЫНЫС ЖҮЙЕСІ БОЙЫНША СҰРАҚТАР Бір дұрыс жауабымен Жатыр түтігінің бөлімдерін атаңыз:Жатыр бөлігі(pars uterine); Жатыр түтігінің қылқасы (isthmus tubae uterinae);Жатыр түтігінің кеңжері(ampulla tubae uterinae) infundibulum Аталық бездің ішастарға қатынасы Экстраперитонеальды Аналық бездің байламдарын атаныз: lig.ovarii proprium(ана бездің меншікті байламы),lig.suspensorium ovarii Жатырдың бекітуші аппараттарына жатады: lig. Teres uteri, lig.cardinalia, іш қуысы қысымы, параметрий, несеп-жыныс көкетінің бұлшықеттері Овуляция дегеніміз ол:жетілген фолликуланың жарылуы салдарынан жұмыртқаның аналық безден фаллопиялық түтікке шығуын білдіретін құбылыс Овариальды-етеккір циклі дегеніміз ол: Аналық жыныс жүйесінің қызметі мен құрылысының циклдық өзгерістері Овариальды-етеккір циклінің етеккір фазасында өтетін үдерістер: Жатырдың шырышты қабығынан беткей қабатының қанмен бірге ажырап, жыныс жолдарынан менструация түрінде шығуы Овариальды-етеккір циклінің етеккір арты фазасында өтетін үдерістер: эстрогеннің әсері жағдайында эндометрийдің функциялық қабатының қалпына келіп, қалыңдауы, сонымен қатар бездердің де қалрына келуі. Менструация басталғаннан 5ші күннен басталып, 14-15 күнге дейін созылады Овариальды-етеккір циклінің етеккір алды фазасында өтетін үдерістер: Сары дене гормоны прогрестерон әсері жағдайында секреция фазасында эндометрийдің қалыңдап, ұрықтанған жыныс жасушасының оған енуіне дайындалуы. Менструация циклінің 15-28 күндерін қамтиды Периметрий бұл: .Жатырдыңсыртқықабаты.Периметрий бұл: жатырдың сірлі қабығы(жатырдың сырты қабаты),tunica serosa н.е периметриум,жатырды жабатын ішастар табағы.Сірліасты негізі жатырдың бүйір қабырғасы мен мойны аймағында ғана ішастар,жатырдың жалпақ байламы,lig.latum uteri жалғасады. Параметрий тұрады: борпылдақ шелмай.Жатыр маңы тіндерден.Жатыр мойнының айналасында, әсіресе бүйірінде ,ішастардың астында қоймалжың дәнекер тін- жатыр маңындағы шелмай,parametrium,орналасқан Ситуациялық есептер Есеп 1.Жас әйел адамда анабез кистасына байланысты ота жасағаннан кейін жамбас астауының қабыну белгілері пайда болды; жамбас аймағындағы ауырсыну,дене қызуының көтерілуі, жалпы делсалдық. Параметрит диагнозы қойылды. Сұрақ: Бүйір параметрийден қабыну дерісінің таралу аймағын көрсетіңіз: бүйір шелмай кеңістігі Есеп 2. Ауруханаға жас әйел адам түтіктік жүктіліктің үзілуі белгілерімен келіп түсті. Ультрадыбыстық тексеру кезінде кіші жамбас астауында жатыр арты ұңғылда экссудат жиналғаны анықталды. Қынап арқылы қарау кезінде дуглас симптомы (+) анықталды. Диагностикалық мақсатта гинеколог пункция жасау керек.Сұрақ: Дәрігер қандай құрылымнан пункция жасау қажет және жауапты негіздеңіз: Жатыр мойны қынапқа еңген жерінде, алдыңғы және артқы ерін аралығында жатыр күмбезі орналасқан. Артқы күмбездің сыртқы жағынан ішастар жауып тұрады. Осы артқы күмбез арқылы пункция жасасақ, ішастар қуысына түсе аламыз. Кез-келген сұйықтық (қан, ірің) осы тік ішек-жатыр ұңғылында (excavatio rectouterina) немесе Дуглас атты ұңғылында жиналады. Қынап арқылы шприцті еңгізіп, артқы күмбез арқылы пункция жасаймыз. Есеп 3. Ауруханаға жас әйел адам түтіктік жүктіліктің үзілуі белгілерімен келіп түсті. Ультрадыбыстық тексеру кезінде кіші жамбас астауында жатыр арты ұңғылда экссудат жиналғаны анықталды. Қынап арқылы қарау кезінде дуглас симптомы (+) анықталды. Диагностикалық мақсатта гинеколог пункция жасады, бірақ тесіп өту белгісі және экссудат анықталған жоқ. Сұрақ дуглас кеңістігін пункция жасау кезіндегі айқын кедергінің болу себебін немен ? Дуглас кеңістігінде абсцесстің толуымен Или Тоқ ішектің соңғы бөлімінің Дуглас кеңістігіне пролапсынан пункция кезінде еш нәрсе анықталмады. Екі дұрыс жауабымен: Жатырдың топографиясы: несеп қуық бос кезінде жатыр түбі алға қарай бағытталған, ал алдыңғы беті алға және төмен қараған, бұл қалып anteversio деп аталады. Жатыр денесі алға иіліп, жатыр мойны мен арасында бұрыш түзеді, бұл бұрыш алға ашылған anteflexion деп аталады Жатырдың сыртқы құрылысындағы құрылымдарды атаныз: fundus uteri, corpus uteri, cervix uteri, margo uteri (dexter et sinister) Қынап топографиясының ерекшеліктерің атаныз: артқы қабырғасының жоғарғы төрттен бірі ішастармен жабылған, төменге қарай rectum ге жанасады және біртіндеп шатаралық аймағында тік ішекпен алшақтайды. Алдыңғы қабырғасының жоғарғы юөлімі несеп қуықтың түбіне жанасады және одан болбыр шелмаймен қабатымен бөлінген , ал төменгі бөлімі несеп шығарғыш өзекпен жанасады. Үш дұрыс жауабымен Сыртқы әйел жыныс мүшелерін атаныз: Қасаға,үлкен және кіші жыныс ернеулері,қынап кіреберісі,үлкен және кіші кіреберіс безі,деліткі clitoris, vestibulumvagina, glandulavestibularismajor (Bartolini), glandulavestibularisminors, monspubis, labiamajorapudendi, labia minorapudendi Аналық бездің сыртқы құрылысы: Медиалды және латеральды бет,артқы жиегі(margo liber.margo mesovaricus),түтікті шеті(extremitas tubaria),жатырлық шеті(ex.uterina). Несеп жыныс көкетінің бұлшықеттері m.bulbospongiosus, m.ishiocfvernosus, m.transversus perinea profundus 56 жастағы әйел бақшада жұмыс кезінде оң жақ бүйіріне құлап оі жақ қолда қатты ауырсыну сезді. Кезекті ауруханаға жеткізіліп травматологпен қаралды. Оң жақ шынтақ буынында бұгу және қол басынын ішке айналдыру кезінде қатты ауырсыну бар. Қандай бұлшықеттердің қызметі бұзылды? |