анатомия рубежка. 2. Кп білікті буына жатады шартрізді буындар (articulatio spheriodea), жаатрізді буындар (articulatio cotylica), жалпа буындар (articulatio planae), тостаан
 Скачать 0.5 Mb.
|
|
16. Кеңірдектің мойын бөлімінің синтопиясы (3 дұрыс жауабымен):// алдыңғы беті қалқанша безбен glandulae thyroidea және тіласты сүйегінен төмен орналасқан бұлшықеттермен шектелген, бүйір беті жалпы ұйқы артериясымен a.carotis communis, ,і шкі мойындық венамен v.jugularis interna және кезбе нервпен n.Vagus, артқы беті өңешпен esophagus шектелген. 17. Кеңірдектің талшықты-шеміршекті қабаты немен құралатынын көрсетіңіз:// Талшықты дәнекер тінді байламдар ligg.annularia арқылы өзара байланысқан 16-20 сақиналы шеміршектен тұрады. 2/3 18. Өкпенің құрылымдық-қызметтік бірлігі болып табылады:// ацинус 19. Оң жақ өкпе қақпасында жоағрыдан төменгі бағытта орналасады:// негізгі бронх, өкпе артериясы, екі өкпе венасы; 20. Сол жақ өкпе қақпасында жоағрыдан төменгі бағытта орналасады:// өкпе артериясы, негізгі бронх, екі өкпе венасы; 21. Оң жақ өкпе ұшының скелетотопиясы:// бұғанадан 2 см. жоғары, І қабырғадан 3-4 см. жоғары 22. Бронх ағашы құрылысын көрсетіңіз://үлестік bronhius lubaries , сегменттік brunchus sigmentalis, субсигменттік subsigmentalis, үлесшелік bronchus lubularies, ақырғы бронхтар , тыныс алу бронхшалары, алвеоларлық жол ductuli alveolaries, алвеолла қапшығы succi alveolares. 23. Альвеола ағашы құрылысын көрсетіңіз:// bronchioli respiratorii, ductuli alveolares, sacculi alveolares-альвеоларымен бірге. 24. Оң жақ өкпенің жоғарғы үлесінің бронхөкпелік сегменттерін атаңыз (3 дұрыс жауабымен): //төбелік, артқы, алдыңғы ) ұштық, артқы, алдыңғы. үлестік bronhius lubaries , сегменттік brunchus sigmentalis, субсигменттік subsigmentalis, үлесшелік bronchus lubularies, ақырғы бронхтар , тыныс алу бронхшалары.( 25. Оң жақ өкпенің ортаңғы үлесінің бронхөкпелік сегменттерін атаңыз:// латералды, медиалды 26. Оң жақ өкпенің төменгі үлесінің бронхөкпелік сегменттерін атаңыз: , төбелік, медиальды негіздік, алдыңғы негіздік, латералды негіздік, артқы негіздік 27. Сол жақ өкпенің жоғарғы үлесінің бронхөкпелік сегменттерін атаңыз:// ұштық, артқы, алдыңғы, жоғарғы тілшелік, төменгі тілшелік. (Segmentum apicalis, posterius, anterius, linguale superior, linguale inferior) 28. Сол жақ өкпенің төменгі үлесінің бронхөкпелік сегменттері://жоғарғы ұштық, медиальды негіздік, алдыңғы негіздік, латералды негіздік, артқы негіздік (Segmentum apicale (superior), basale mediale (cardiacum), basale lateralis, basale posterior, subapicale) 29. Өкпеқап қойнауларын көрсетіңіз (3 дұрыс жауабымен):// қабырға-көкет, қабырға-көкірекаралық, көкет-көкірекаралық 1) Recessus pleuralis, деп париетальді және висце-ральді өкпеқаптың аралығындағы қуыс.2) Екі өкпеқаптың төменгі бөлігінде, қабырғалық өкпеқап пен көкеттік өкпеқаптың түйіскен жерінде орналасқан кең қабырға-көкет қойнауы, recessus costodiaphragmaticus.3) Қабырға-көкірекаралық қойнау, recessus costomediastinahs, ол сол өкпенің алдыңғы жиегінің жүректік тілігінің, incisura cardiaca, бойында орналасқан. 30. Париетальды өкпеқап бөлінеді:// өкпеқаптың қабырғалық pleura costalis, көкеттік pleura diaphragmatica, көкірекаралық өкпеқап pleura mediastinalis. 31. Өкпеқап күмбезінің скелетотопиясы://алдынан қарағанда 1-қабырғадан 3-4 см жоғары орналасып, арқа жағынан VI-мойын омыртқаның қылқанды өсіндісіне сәйкес келеді. 32. Өкпеқаптың барынша терең және ірі қойнауын көсетіңіз:// Кең қабырға-көкет қойнауы, (recessus costodiaphragmaticus)Қабырға-көкірекаралық қойнауы, (recessus costomediastinalis). 33. Мұрын қуысы келесі қызметтерді атқарады(екі жауабы бар сұрақ:дыбыс шығару, бактериостатикалық Мұрын қуысындағы ауа тазаланады, ылғалдандырылады және жылынады. Қалыпты тыныс алғанда, дауыстық сипаттамасының тембірі келтіріледі. 34. Дауыс саңылауын кеңейтетін көмей бұлшықеттерін атаңыз(екі жауабы бар сұрақ):// 1)Артқы жүзікожау тәрізді бұлшықет (Cricoarytenoideus poserior),2)Қалқаншакөмей қақпашығы бұлшықеті (M. thyroepiglotticus) 35. Көмейдің тақ шеміршектерін көрсетіңіз (екі жауабы бар сұрақ)://қалқанша шеміршек cartilagо thyroidea, жүзіктәрізді шеміршек cartilagо cricoidea 36. Кеңірдек қабырғасының құрылысы(екі жауабы бар сұрақ):// . шырышты, шырышастылық, , талшықты шеміршекті, адвентициалды 37. Өкпенің беттерін көрсетіңіз(екі жауабы бар сұрақ):// 3)қабырғалық беті (facies costalis), медиальді беті (facies medialis ), 1)көкеттік беті (facies diaphragmatica) және 2)көкірекаралық беті (facies mediastinalis ) 38. Өкпе келесі қызметтерді атқарады(екі жауабы бар сұрақ):// ауа алмасу, қан айналыс, қышқыл-негіздік тепе-теңдікті реттеу, сіңіру 39. Ауа өткізетін құрылымдарды көрсетіңіз(екі жауабы бар сұрақ):// Мұрын қуысы, , көмей, кеңірдек,альвеолярлық ағаш, бронхтар(негізгі, үлестік бронхтар, сегментаралық, субсегментаралық ,үлесшелік бронхтар, ақырғы бронхатар) 40. Мұрынның іріңді қабыну ауруымен науқас ауруханаға келіп түсті. ЛОР-дәрігер қарау кезінде қабыну ортаңғы мұрын жолы аймағында екенін анықтады. Сұрақ: Іріңді қабыну бірінші қандай мұрын маңы қойнауларына таралуы мүмкін?// Маңдай қойнауы (sinus frontalis) және жоғарғы жақ сүйек қойнауы (sinus maxillaris) 41.Науқас мұрын аймағының жарақатынан кейін, ауқымды қан кетуге байланысты жедел жәрдем шақырды. Қан кетуді тоқтату қиын болды. Науқасты жедел жәрдеммен ауруханаға алып келді. Сұрақ: Мұрыннан қан кету және қан кетуді тоқтатудың қиындығына әкелетін мұрынның анатомиялық ерекшелігін түсіндіріңіз?//тыныс алғанда ауаны жылытатын қан тамырлар және веноздық өрімдер болады осы веноздық өрімдерге зақым келгеннен мұрыннан қан тоқтамай ағады 42.Трахеостомия (кеңірдекті ашып түтік қою) жасаудың бірден – бір көрсеткіші жоғары тыныс жолдарына бөгде заттың түсуі. Трахеостомия әдетте шұғыл көмек көрсету мақсатында, тіпті күтпеген жағдайда шұғыл жасалады. Сондықтан, трахеостомия жасау кезінде асқыну, қате жасау немесе асығыстық нәтижесінде басқа анатомиялық құрылымдарды зақымдап алу мүмкіндігі жоғары. Сондықтан, кеңірдектің синтопиясын жақсы білу осы асқынуды болдырмай, алдын алуға септігін тигізеді. Сұрақ: Трахеостомия жасау кезінде кеңірдектің мойын бөлімінің синтопиясын ескере отырып, қандай анатомиялық құрылымдарды зақымдап алу мүмкін?// Қалқанша без (gl. thyroidea), тіласты сүйегінен төмен орн бұлш, жалпы ұйқы артериясы (a. carotis communis), ішкі мойындырық вена (v. jugularis interna), кезбе нерв (n. vagus), өңеш (esophagus) 43.Құрылысшы биіктен құлау нәтижесінде өткір затпен бұғана үстінде, мойынның төменгі бөлімі жарақаттанды. Науқаста кенеттен тыныс алу қиындығы болды. Жедел жәрдем дәрігерлері қарау кезінде пневмоторакстың (өкпеқап қуысына ауа жиналуы) дамығандығын анықтады. Сұрақ: Мойын аймағының зақымдануы кезінде неліктен пневмоторкс дамыды? Өкпеқап топографиясын ескере отырып, анатомиялық негіздеме беріңіз.// бұғанадан 1,5 -2 см жоғары плевра күмбезінің топографиясы бұзылып тұр. Несеп жүйесі Бір дұрыс жауабымен: 1. Бүйрек қабықтарын дұрыс қабатты ретімен орналасуын көрсетіңіз: : фиброзды қабық capsula fibrosа, майлы қабық capsula adiposа, бүрек шандыры fascia renali 2. Spatium retroperitonealis-тен іріңді үдерістің қайда бағытталатынын көрсетіңіз:ішастар арты кеңістіктен іріңді үдерістердің таралуы ерекшелігі -шажырқай қойнауына таралуы 3. Ішастар арты кеңістігінің алдыңғы қабырғасы түзілген: париеталды ішастар , құрсақішілік шандыр пaриетальды ішперденің артқы жапырақшасы 4. Бүйрек орналасқан: омыртқа бағанасының бүйір жақтарында, соңғы кеуде және екі жоғары бел омыртқа деңгейінде TH11-L3 5. Бүйрек кесіндісіндегі макроскопиялық құрылысы: капсула ,паренхима, экскреторлық ағаш бүйрек паренхимасы (милық заты, medulla renalis; қыртыс заты, cortex renalis); бүйрек тостағаншалары, calyces renalis (minor et major), бүйрек түбегі, pelvis renalis бүйрек қақпасы, hilus renalis 6. Бүйрек денешігі тұрады: шоғыр, шоғыр капсуласы :шумақ glomerulus және оны қоршаған Шумлнский- Боумен атты шумақ қапшығынан capsul glomeruli 7. Бүйректің бекітуші аппараттары: кұрсакішілік қысым,бүйректік бұлшықет аякшалары, бүйрек тамырларының майлы капсуласының фасциясы 8. Бүйректің ішастарға қатынасы. Ретроперитонеалды +экстраперитониальды,немесе экскреторлы. 9. Экскреторлы ағаштың құрамына кіреді: Кіші тостағанша, үлкен тостағанша, түбек және несепағар)) calyces renales minoris et majoris, бүйрек түбегі pelvis renalis, несепағар ureter 10. Ультрадыбыстық тексеру кезінде оң жақ бүйректің жоғарғы полюсінде орналасқан мүшенің ұлғаюы анықталды. Осы мүшені атаңыз: оң жақ бүйрекүстілік без Бауыр, Hepar 11. Бүйректің түтікшелі жүйесі: артерия, веналар, лимфат тамырлар ,бүйрек өзекшелері : ирек прокс. өзекше-tubulus proximalis,pars convoluta;; тік прокс. өзекше-tubulus proximalis, pars recta;; нефрон (Генле) ілмегі-ansa nephroni, ирек дист. өзекше-tubulus distalis,pars convoluta; тік дист. өзекше-tubulus distalis, pars recta;; жин. түтік- ductus colligens;; бүртік түтік-ductus papillaris. 12. несепағар бөлімдері іштік бөлігі( pars abdominis,) жамбас астау бөлімі (pars pelvina), қабырғаішкі бөлімі (pars intramuralis) 13. несеп қуық қабырғасының қабаттары: шырышты (tunica mucosa,)(tela submucosa) шырышасты негізі, бұлшықеттік (tunica muscularis,) дәнекер тінді немесе сірлі қабық. 14. Ер адамдардағы несеп шығару өзегінің ең кең болып табылатын бөлімі: (pars prostatica )жыныс мүшесінің басының буылтығы немесе +кеуекті 15. Ер адамдардағы несеп қуықтың артқы қабырғасына жанасатын анатомиялық құрылым: +1)тік ішек, шәует қуықшалары, шәует ампуласы 16. Несепағардың жамбастық бөліміне ауысар жерінде қиылысатын қандай артерия? Сол жақ ішкі мықын,оң жақ-сыртқы мықын 17. Бүйрек қақпасында несепағар қалай орналасқан? Ең төменгі 18. Несеп қуықтың барынша қозғалмалы бөлімі:Каналдар арқылы ,қуыққа зәр жиналады оны(везеруар) дейді,қуық асты безін бойлай сыртқы мүшесі арқылы зәр сыртқа шығады.АТАЛЫҚ ҰРЫҚ БЕЗ каналдар арқылы простата қуықасты безі арқылы екі дұрыс жауаппен: 1. Бүйрек қақпасындағы құрылымдардың дұрыс синтопиясын көрсетіңіз:медиальды-бүйрек артерия мен жүйкесі кіріп бүйрек тамыр,несепағар және лимфа тамырлары шығады. Бүйрек аяғын (crus Reno’s),бүйрек қойнауы (sinus renalis) 2. Несепағардың үш бөлімін атаңыз: Іштік-pars abdominalis,жамбастық-pars pelvina, қабырға ішілік- pars intramuralis 3. Бүйрек орынжайын құрайтын бұлшықеттерді атаңыз: үлкен бел бұлшық еті m. psoas major, белдің шаршы бұлшық еті m. guadratus lumborum, іштің көлденең бұлшық еті m. transversus abdominis 4. spatium retroperitonealis-тің қабырғаларын көрсетіңіз: Алдығы қаб - париеталды ішперденін артқы бөлімімен Артқы қаб Құрсақ ішілік шандырдын артқы бөлігі-fascia endoabdominalis артқы жағы 5. несеп жүйесінің морфофункционалды бөлімдерін атаңыз:несеп ағзаларына организде несепті түзетін және оны шығаратын бүйрек, несепағар, несепқуық және несепшығаратын өзек. 6. Бүйректің негізгі морфологиялық құрылымдарын атаңыз: Милы заты medulla renalis,cortex 7. Spatium retroperitonealis-те орналасқан мүшелерді атаңыз:ішперденің астыңғы кеністігінде бүйрек , бүйрек үсті безі , 12 елі ішек , төмен түсетін көлден бөліктері , жоғары төмен түсетін тоқ ішек , қолқаның құрсақ бөлігі,және төменгі қуыс вена. 8. Бүйрек паренхимасында бүйрек артериясының қалай бөлінетіндігін көрсетіңіз:неврон мальпиги денешігінен( шумақтан және шумақ капсуласынан тұрады) және бүйрек өзекшелерінен. (проксималды өзек, нефрон ілмагі, дисталды өзекше. 9. Бүйректің милы затын құрайтын құрылымдарды көрсетіңіз :пирамида pyramida renalis, буйрек бүртігі papilla renalis, нефорн ілмегі ansa nephroni,жинаушы түтікшелер tubuli renalis colligens,бүртіктік өзекшелер ductuli papillares: 10. lobules corticalis құрамына кіретін құрылымдарды атаңыз:бүйректің қыртыс заты қою дәнді түрінде-қыртыс лабиринтімен көрсетілген,олар милы сәлелермен (Radii medullares)бөлінген.Бүйрек қыртыс заты пирамидалар арасында бүйрек бағаналарын (columnae renales) Пирамида негізі мен ағза бетінің арасындағы қыртыс заттың учаскесін қыртыс улесшесі (lobulus corticalis) 11. Форникальды аппарат құрамына кіретін құрылымдарды көрсетіңіз: m.levator fornicis, m. logitudinalis calyci; : m. sphincter fornicis и m. spiralis calyci. 1.Бірыңғай салалы бұлшықет талшықтары m.sphincter fornicis 2.дәнекер тінмен,қан тамырлар m. levator fornicis , m.spincter fornicis,m. longitudinalis calycis, m. spiralis calycis 12. Оң жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: бауыр, жиек ішектің оң жақ бұрылысы, ұлтабар, аш ішек, 13. Сол жақ бүйрекпен жанасатын мүшелерді атаңыз: асқазан, көкбауыр, ұйқыбезі, төмендемелі аш ішек, аш ішек Үш дұрыс жауабымен Оң және сол жақ бүйректерге тән 3 негізгі белгілерін атаңыз: жоғарғы полюсі сүйірленген, ал төменгісі дөңгелектенген. латеральды жиегі - сыртқа қарай дөңес, мелиальды жиегінде ойыс - бүйрек қақпасы бар 2. Несепағардың тарылған жерлерін көрсетіңіз: бүйректік -бүйрек түбегінен басталар жері, жамбастық- linea terminals тұсынды , қабырға ішілік- несепқуыққа ашылар жер Ситуациялық есептер Есеп №1. Хирург зардап шегушіні қарау кезінде сол жақ бүйректің ортаңғы үштен бірінің зақымдалғанын анықтады. Сол жақ бүйректің синтопиясын ескере отырып, міндетті түрде қандай мүшенің тұтастығын тексеру қажет? Ұйқы бездің бүтіндігі Есеп №2 Терапевт дәрігерге 52 жастағы әйел адам бел аймағының ауырсынуына, несеп шығарудың бұзылысына шағымданып келді. Бел аймағын перкуссиялау кезінде екі жақта ауырсыну анықталды. Дәрігер бүйрек патологиясына болжам жасады Сұрақ: дәрігер перкуссия кезінде қолданатын қалыпты жағдайдағы бүйрек проекциясын көрсетіңіз? Бүйрек іш қуысының артқы қабырғасында,омыртқа жотасының екі бүйір қапталында spatium retroperitonialis-тің жоғары бөлігінде орналасқан.Он бүйрек бауырдың оң үлесімен жақын беттесіп орналасуына байланысты сол бүйрекке қарағанда 1-1,5 см төмен орналасқан. Проксималді ұшы,extremiras superior, XI- қабырғаның тұсында,дисталді ұшының extremiras inferior, орналасуы тұрақсыз, жалпы мықын сүйегінің қырынан 3-5см-дей жоғары орналасқан. Есеп№ 3 Несеп шығару жолдарын рентгенконтрастылы урография жасау кезінде 45 жастағы ер адамнан сол жақты нефроптоз (сол жақ бүйректің төмен түсуі) анықталды. Сұрақ: Урограммада бүйректің орналасуын нақтылауда және осы диагнозды қоюда қандай сүйектік бағдарлар (құрылымдар) маңызды? Сол жақ бүйректің жоғары ұшы XI кеуде омыртқасының ортасының деңгейіне,ал төменгі ұшы III бел омыртқасының жоғарғы жиегіне сәйкес келуін нақтылау маңызды Есеп № 4 57 жастағы ер адамды оң жақты трансперитонеальды нефроэктомия (оң жақ бүйректі іш қуысының алдыңғы қабырғасы арқылы алып тастау) отасына дайындады. Сұрақ: Хирург отаны сәтті орындау үшін оң жақ бүйректің қандай синтопиялық қатынасын ескеру қажет? Дәрігер оң бүйректің жоғарғы ұшының шамалы бөлігі бүйрекүсті безбен, gl.suprarenalis; алдыңғы беті бауырмен, hepar; алдыңғы бетінің төменгі бөлігі он екі елі ішектің төмендеген бөлігімен, pars descendens duodeni,шектесетінін ескеру керек. Есеп № 5 Палуан ер адам, ауыр көтеру кезінде жарақат алды. Тексеру кезінде бүйректің күрт қызметінің бұзылуымен оң жақ бүйректің төмен түсуінің 3-ші дәрежесін анықтады. Бұлшықет құрақтарын қолдана отырып, бүйректің бекіткіш аппаратына ота жасау жоспарланды. Сұрақ: Бүйректің бекітуші аппаратына қандай құрылымдар жатады? Бүйрек аяқшасы , бүйрек орынжайын ( 4 бұлшықет) бүйрек қабықшасы, ішкі қысым Есеп № 6. Жедел медициналық көмек ауруханасына 62 жастағы ер адам жол-көлік оқиғасы кезіндегі іш жарақатымен келіп түсті. Ультрадыбыстық тексеру кезінде «бүйрек аяқшасынан» бүйректің үзілуі анықталды. Сұрақ: «Бүйрек аяқшасын» қандай құрылымдар түзейді? Бүйрек қақпасындағы құрылымдардың синтопиясы атаңыз. алдынан- бүйрек артериясы мен венасы, a. et v. Renalis Артынан- несепағар,ureter бүйрек артериясы мен нерв кіреді, бүйрек венасы, лимфа тамырлары және несепағар шығады есеп № 7 Терапевтте ұзақ уақыттан бері тіркеуде тұрған науқаста пиело-венозды рефлюкс анықталды: несеп шығару жолынан несептің қанға өтуі. Сұрақ: Осы бүйрек патологиясына әкелетін бүйрек құрылымын атаңыз және ол неден құралған? Бүйрек түбегі- pelvis renalis; calyces renales minors et majores Асқорыту 1. Ас қорыту түтігі қабырғасының екі ішкі қабатын көрсетіңіз: (екі дұрыс жауабымен)// шырышты tunica mucosa,шырышасты tunica submucosa 2. Жоғарғы еріннің төменгі ерінге ауысатын жеріндегі құрылымды көрсетіңіз:// comissurae labiorum 3. Ауыз көкеті неден түзілгенін көрсетіңіз:// жұп m.mylohyoideus 4. Сavitas oris propria-ның артқы жағында орналасқан құрылым// Аран,fauces 5. Доғаларды құрайтын жұмсақ таңдайдың бұлшықетін көрсетіңіз(екі дұрыс жауабымен):// m.palatoglossus,m.palatopharyngeus 6. Аран орналасқан бөлімді көрсетіңіз:// Ауыз қуысы мен жұтқыншақты байланыстырушы тесігі 7. Vestibulum oris-тың қабырғасы// жоғарғы төменгі еріндер (labium sup/inf),ұрт bucca,жоғарғы төменгі жаксүек ұяшық өсінділері,тістер,қызыл иек gingivae (алдынан -тіс, бүйірінен-ұрт) 8. Dentes permanents-н формуласы және алмасу мерізімі:// 2*1*2*3 6-7 жас |