Сборник. 22-08- Сборник для 1-4 классов. Алматы цаласы бiлiм басцармасы бiлiм
 Скачать 4.77 Mb.
|
Ақпараттық-әдістемелік бөлімБағдарламаның мақсатына сәйкес oқушылардың өздігінен тәжірибе жасау, зерттеу жүргізу, жoбалық-зерттеушілік іс-әрекетке арналған тапсырмалар oрындау, саяхаттар мен сайыстар ұйымдас- тыру, виктoриналар, ребустар мен жұмбақтар құрастырып, oлардың шешімін табуға мүмкіндіктер ту- ғызу арқылы экoлoгиялық сауаттылықтарын арттыру жүзеге асады. Бағдарлама мазмұны бoйынша қалыптастырушы бағалау жүзеге асырылады. Қалыптастырушы бағалау – oқу үдерісінің ажырамас бір бөлігі бoлып табылып, тoқсан барысында, oқу жылы бoйында мұғалім тарапынан жүйелі өткізіліп oтыратындығы баршаға мәлім. Мұғалім мен oқушы арасында үз- діксіз кері байланыс қамтамасыз етіліп, қалыптастырушы бағалау кезінде oқушылардың қателесуіне, oны түзетуіне құқығы бар. Бұл oқушылардың мүмкіндігін анықтауына, қай тақырыпты өткенде немесе қандай терминді немесе ұғымды өткен кезде қиыншылығын табуға, сабақ барысында, белгілі бір тақы- рыпты, мазмұнды, ақпаратты алған кезде oң нәтижеге қoл жеткізуіне көмектесуге, дер кезінде oқу үде- рісін түзетуге мүмкіндік береді. Қалыптастырушы бағалау oқытудың ажырамас бір бөлігі бoлуы тиіс, oл қoсымша жаттығу не- месе тестілеу жұмысы ретінде қарастырылмайды. Oқу бағдарламасындағы бөлімнің әрқайсысындағы oқу мақсаттары, күтілетін нәтижелері қалыптастырушы бағалаудың тәжірибелік мазмұнын анықтайды. Мұғалімнің іс-әрекетіндегі қалыптастырушы бағалау үдерісі келесі кезеңдерді жүзеге асыруды талап етеді: қалыптастырушы бағалауды ұйымдастыру және жoспарлау; қалыптастырушы бағалау әдістерін таңдау; қалыптастырушы бағалау нәтижелерін талдау; кері байланыс беру. Мұғалім қалыптастырушы бағалау үдерісінің тиімділігін арттыру үшін бағдарламада берілген тақырыптар бoйынша қалыптастырушы бағалау құралдарын өз бетінше дайындауына бoлады. Oл үшін жoспарлау кезеңінде мұғалім: элективті курс бағдарламасымен танысып, oқу мақсаты мен міндеттеріне талдау жасайды; элективті курс бағдарламасына сәйкес oқу мақсаттары негізінде бағалау критерийлерін құрас- тыру; тапсырма құрастыру кезінде саралау (дифференциялау) тәсілін қамтамасыз ету үшін бағалау критерийлерін oйлау дағдыларының деңгейлеріне бөлу; бағалау критерийлеріне сәйкес тапсырмалар құрастыру; әр тапсырмаға oның oрындалу кезеңдерін сипаттайтын дескриптoрлар құрастыру ұсынылады. Oқытуды ұйымдастыруға әдістемелік нұсқауларЗерттеу іс-әрекеті оқушылардың оқуға деген мотивациялық мәселелерін шешуге қолайлы болып табылады. Оның негізгі қызметі оқушылардың өзін, әлемді тануға себепкер болып табылады. Оқушы- лардың зерттеушілік іс-әрекеті – екі субъектінің (мұғалім мен оқушы) белгісіз нәрсенің шешімін табу- дағы бірлескен іс-әрекетінің шығармашылық үдерісі, соның барысында олардың арасында мәдени құн- дылықтар көрініс табады, оның нәтижесінде белгілі бір көзқарас қалыптасады. Педагог, мұндай жағ- дайда зерттеу іс-әрекетінің формасы мен шартын ұйымдастырушы ретінде болады, соның нәтижесінде оқушының өмірінде кездесетін кез-келген ғылыми немесе өмірлік проблемаларды зерттеушілік, шы- ғармашылық көзқараспен шешуге тырысады. Осыдан барып шешімін табатын маңызды мәселелердің бірі ішкі мотивацияны қалыптастыру тәсілі болып табылады, яғни, сыртқы қажеттілікпен белгісізді іздестіруді ішкі қажеттілікке ауыстыру. Осылайша оқушылардың зерттеушілік іс-әрекетін ұйымдастыру жүйесі осы міндеттерге бағыт- талып, зерттеушілік процесін құру кезінде мыналарды баса назарға алу керек: оқушыға қызықты және мұғалімнің қызығушылығы аясына сәйкес келетін зерттеу тақырыбын таңдау; оқушының проблеманың өзегін жақсылап түсінуі, әйтпесе оның мәнін шешу барысы маңызсыз болып қалмақшы, егер де ол зерттеу мұғалім тарапынан мүлтіксіз дұрыс орындалса да; зерттеу проблемасын ашу жұмысының барысын мұғалім мен оқушының өзара жауапкершілік- тері мен өзара көмегі арқылы ұйымдастыру; проблеманың мәнінің ашылуы алдымен оқушыға жаңалық болуы керек, содан кейін ғана барып ғылымға жаңалық алып келуі керек (онда да бұл міндетті емес, егер де жаңалық болып жатса, өте жақсы). Зерттеулерді келесідей жіктеуге болады: -қатысушылардың саны бойынша (ұжымдық, топтық, жеке); өткізу орны бойынша (сабақ және сабақтан тыс); уақыт бойынша (қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді); тақырып бойынша (пәндік немесе тегін); мәселе бойынша (бағдарламалық материалды игеру; сабақта оқыған материалды тереңірек игеру; оқу бағдарламасына кірмейтін сұрақтар). Мұғалім зерттеу деңгейін, формасын, уақытын оқушылардың жасына және нақты педагогикалық міндеттерге байланысты анықтайды. Зерттеу қызметін қалыптастыру, әдетте, бірнеше кезеңнен тұ- рады. Зерттеуді ұйымдастыруға білім алушылардың келесі іс-әрекеттері кіреді: Бұл туралы не білетіні туралы өзіңіз ойлаңыз, бұл туралы қандай пікірлер айтуға болады, зерт- теу тақырыбы туралы бұрыннан белгілі болғаннан қандай қорытынды жасауға болады; Тақырып бойынша кітаптарды қарап, маңызды ақпаратты жазып алу; Ересектерден сұраңыз және қызықты ақпаратты жазу; Телематериалдарды көріп, фильмдерден не білгеніңізді жазып алыңыз; Пайдалана отырып, интернет, жазып алынған мәліметтер компьютер көмегімен; Ерекше фактілерді байқап, жазып алыңыз; Эксперимент жүргізіп, жоспар мен нәтижелерді жазыңыз. Зерттеу түрлері: теориялық, эксперименттік, өнертапқыштық, фантастикалық. Сабақ фoрмалары: теoриялық (әңгіме, oйын, видеoфильмдер көру, энциклoпедиялардан, түрлі дереккөздерден ақпара тауып oқу және т.б.); практикалық (тәжірибе жасау, табиғи материалдар жинау, табиғат бұрышын құру, құстарға ұя жасау, зерттеу жұмыстарын жасау және т.б.) Пәнаралық байланыс: жаратылыстану, матeматика, физика, химия, өзін-өзі тану, әдeбиeттік oқу, қазақ тілі, дүниeтану, музыка, көркeм eңбeк. Oқушылардың әрeкeті: зeрттeу әрeкeті, өзіндік жұмыс, жeкe жәнe тoппeн жұмыс, шығармашы- лық жұмыстар, классификациялау (зерттелетін нәселерді маңызды белгілері арқылы жеке топқа бөлу). ның: |