Дрістер тезистері

• Название: Дрістер тезистері
• Дата: 29.03.2022
• Размер: 2.07 Mb.
• Имя файла: 4_тезисы лекции.doc
• Тип: Документы; #424352
• страница: 4 из 7

Әдебиет:2,бет. 133-139;бет.217-23
Бақылау сұрақтар:

1.Компрессорлық машина дегеніміз не?

2.Әсер ету принципі бойынша компрессорлар классификациясы?.

3.Поршенді компрессор қандай негізгі элементтерден тұрады?

4.Поршенді компрессор қалай іске қосылады?

5.Поршенді компрессордың жұмыс істеу принципі?

6.Поршенді идеал компрессорының индекаторлы диаграммасын көрсет.

7.Сығылу процессі қандай процесстермен жүреді?

8.Сығылу процессінің қайсысы тиімді? Неге?

9.Көп сатылы сығылу не үшін қолданылады?

10.P-V диаграммасында үш сатылы сығылу процессін көрсет.

Тақырып 6: Іштен жану қозғалтқышы (ІЖҚ)

Мақсаты: диаграмма көмегімен ІЖҚ термодинамикалық циклын анықтау, әр нүктенің күй параметрлерін анықтау, термиялық пәк анықтау, және ІЖҚ әр циклының пәк арттыру.
Жоспар:
1 Тұрақты көлем кезіндегі жылу жіберудің ІЖҚ циклы

2 Тұрақты қысым кезіндегі жылу жіберудің ІЖҚ циклы

3 Аралас жылу жіберу куезіндегі ІЖҚ, әр циклдың термиялық пәк.
Жылу жіберу әдісіне байланысты ІЖҚ үш түрі бар:

1. тұрақты көлем кезінде жылу жіберу (Отто);

2. тұрақты қысым кезінде жылу жіберу (Дизель);

3. аралас жылу жіберу (Тринклер).

1 Бірінші цилк сыртқы аралас қоспалы қозғалтқыштар үшін қажет (бензиндік, газдық)



Сурет 6.1 – Тұрақты көлем кезіндегі ІЖҚ P-V және Т-S диаграммасы.

Тұрақты көлемде ІЖҚ жылу беруі екі адиабатадан және екі изохорадан тұрады.1-2 процесс адиабаталық сығылу; 2-3-жылу берудің изохоралық процессі;3-4 адиабаталық кеңею; 4-1 изохоралық жылу алу.

Цикл сипаттамасы

ε- сығылу дәрежесі (6.1)

λ-қысымның жоғарлау дәрежесі (6.2)

жіберілген жылу: (6.3)

алынған жылу (6.4)

циклдың термиялық пәк: (6.5)

мұндағы к – баздағы атомдар санына тәуелді адиабата көрсеткіші (2.2 кестені қара)

Қорытынды: ε мәні артқан сайын де артады.



Сурет 6.2 - Тұрақты қысым кезіндегі ІЖҚ P-V және Т-S диаграммасы

Тұрақты көлемде ІЖҚ жылу беруі екі адиабатадан, изохора және изобарадан тұрады.1-2 адиабаталық сығылу процессі; 2-3 жылу берудің изобаралық процессі; 3-4 адиабаталық кеңею; 4-1 изохоралық жылу алу.

Цикл сипаттамасы:

-сығылу дәрежесі: (6.6)

- қысымның жоғарлау дәрежесі (6.7)

жіберілген жылу: (6.8)

алынған жылу: (6.9)

циклдың термиялық пәк: (6.10)

Қорытынды ε мәні артқан сайын, де артады, ал мәні артқан сайын мәні төмендейді.

Аралыс жылу беру кезіндегі ІЖҚ екі адиабатадан, екі изохорадан және изобарадан тұрады. 1-2 адиабаталық сығылу процессі; 2-3 жылу берудің изохоралық процессі; 3-4 жылу берудің изобаралық процессі; 4-5 адиабаталық кеңею; 5-1 изохоралық жылу алу процессі.



Сурет 6.3 Аралас жылу беру кезіндегі ІЖҚ P-V және Т-S диаграммасы

Цикл сипаттамасы:

ε - сығылу дәрежесі: (6.11)

p – қысымның жоғарлау дәрежесі (6.12)

λ- қысымның жоғарлау дәрежесі (6.13)

жіберілген жылу: (6.14)

алынған жылу: (6.15)

циклдың термиялық пәк: (6.16)

Қорытынды: ε және λ мәні артқан сайын, де артады, ал мәні артқан сайын мәні төмендейді.
Әдебиет:2,бет.128-130;5,бет.57-59;7,бет.230-242.
Бақылау сұрақтар:

1. ІЖҚ қандай үш термодинамикалық циклы бар?

2. Тұрақты көлем кезінде жылу жіберудің ІЖҚ қандай процесстер жүреді?

3. Тұрақты қысым кезінде жылу жіберудің ІЖҚ қандай процесстер жүреді?

4. Аралас жылу жіберудің ІЖҚ қандай процесстер жүреді?

5.Сығылу дәрежесі дегеніміз не?

6.Қысымның жоғарлау дәрежесі дегеніміз не?

7.Алдын ала кеңею дәрежесі дегеніміз не?

8.Тұрақты көлем кезінде жылу жіберудің ІЖҚ термиялық пәк қалай арттыруға (төмендетуге) болады?

9.Тұрақты қысым кезінде жылу жіберудің ІЖҚ термиялық пәк қалай арттыруға (төмендетуге) болады?

10.Аралас жылу жіберудің ІЖҚ термиялық пәк қалай арттыруға (төмендетуге) болады?

Тақырып 7: Газтурбиналық қондырғылар циклы

Мақсаты: диаграмма қөмегімен ГТҚ термодинамикалық циклын анықтау, әр нүктенің күй параметрлерін анықтау, термиялық пәк анықтау, және ГТҚ әр циклының пәк арттыру.
Жоспар:

1 Тұрақты көлем кезіндегі жылу жіберудің ГТҚ циклы

2 Тұрақты қысым кезіндегі жылу жіберудің ГТҚ циклы



Сурет 7.1 - P=const кезінде ГТҚ жылу беру схемасы.

Қызмет ету приципі: 4 турбокомпрессорынан және 5 жылу сорғыштан үздіксіз 6 және 7 форсункалары арқылы 1 жану камерасына ауа және отын келіп түседі Жану камерасынан Из камеры продукты сгорания направляются в комбинированные сопла 2 бағытталыды,онда жұмыстық дене атмосфералық қысымға дейін кеңейеді. Из сопл продукты сгорания поступают на лопатки газовой турбины 3,а затем выбрасываются в атмосферу через выхлопной патрубок.




Сурет 7.2 - P=const кезінде жылу берудің P-V және T-S диаграммалары

Процесстер: 1-2 ауаның адиабаталық сығылуы; 2-3 P=const кезінде жылу беру; 3-4 адиабаталық кеңею; 4-1 атмосфераға жылуберу.

Цикл сипаттамасы:

Сығылу дәрежесі: (7.1)

p- қысымның жоғарлау дәрежесі (7.2)

жіберілген жылу: (7.3)

алынған жылу: (7.4)

циклдың термиялық пәк: (7.5)

Қорытынды: β мәні артқан сайын, артады

2 V=const кезіндегі жылу жіберудің ГТҚ схемасы



Сурет 7.3 - V=const кезіндегі жылу жіберудің ГТҚ схемасы
Қызмет ету принципі: 6 турбокомпрессордағы сығылған ауа 7 ресивердан (сыйымдылығы үлкен қысымды түзетуге арналған ыдыс сосуда) 8 ауалық тығын арқылы 1 жану камерасына келіп түседі..Осы жерге 9 жылу тығынымен сұйық отын жіберіледі. Жану өнімі, 2 сопловый тығыннан өтіп, 3 в сопле кеңейеді және 4 газдық турбина роторын айналдырады Жанудың периодтық процессін жүзеге асыру үшін белгілі бір уақыт аралығындағы 8 және 9.басқару тығындары қажет. Жану прцессі 2 және 8 жабық тығындарда жүреді. Отын жанғаннан кейін 1 камерадағы қысым артады, 2 сопловой тығын ашылып, жану өнімі 3 сопло бағытталады. Онда соңғы қысымға дейін кеңейеді.




Сурет 7.4 - V=const кезінде жылу берудің P-V және T-S диаграммалары
Процесстер: 1-2 ауаның адиабаталық сығылуы;2-3 V=const кезінде жылу беру;

3-4 адиабаталық кеңею; 4-1 атмосфераға жылуберу.

Цикл сипаттамасы:

Сығылу дәрежесі: (7.6)

λ-қысымның жоғарлау дәрежесі (7.7)

жіберілген жылу: (7.8)

алынған жылу: (7.9)

циклдың термиялық: (7.10)

Қорытынды: β және λ мәні артқан сайын, артады.
Әдебиет: 2,бет.128-130;5,бет.57-59;7,бет.230-242.
Бақылау сұрақтары:

1. ГТҚ қандай екі термодинамикалық циклы бар?

2. Тұрақты көлем кезінде жылу жіберудің ІЖҚ қандай процесстер жүреді?

3. Тұрақты қысым кезінде жылу жіберудің ІЖҚ қандай процесстер жүреді?

4. Сығылу дәрежесі дегеніміз не?

5.Қысымның жоғарлау дәрежесі дегеніміз не?

6.Алдын ала кеңею дәрежесі дегеніміз не?

7. Тұрақты көлем кезінде жылу жіберудің ГТҚ термиялық пәк қалай арттыруға (төмендетуге) болады?

8.Тұрақты қысым кезінде жылу жіберудің ГТҚ термиялық пәк қалай арттыруға (төмендетуге) болады?

Тақырып 8: Букүштік қондырғылардың циклдары, Ренкин циклы

Мақсаты: букүштік қондырғылардың негізі схемаларымен танысу, жұмыс істеу принципін түсіну.
Жоспар:

1 Бу күштік қондырғының схемасы

2 Карно және Ренкин циклдары, P-V ижәнеT-S диаграммалары

3.Жылу беру, пайдалы әсер коэффициентін, энергияны өңдеуге кеткен меншікті жылу шығынын есептеу
1 Букүштік қондырғының схемасы (БКҚ):




Сурет 8.1 – Бу күштік қондырғының сүлбесі.

БКҚ жұмыс істеу приципі (сурет 8.1).

1 пеште будың пайда болуы. 2 бу қыздырғышында берілген параметрлерге дейін бу қыздырылады. Қыздырылған бу 3 турбинаға өтеді, онда жылу энергиясы механикалық энергияға, ал 4 электргенераторында электрлік энергияға айналады. Өңделген бу толық конденсация жүретін 5 конденсаторға түседі, 6 конденсат сорғышымен конденсат 7 деаэраторға бағытталып, 9 қыздырғыш арқылы 8 сіңіру сорғышымен қайтадан 1 пешке.

БКҚ екі цикл бар: Карно және цикл Ренкин циклдары

2 Карно циклы


Сурет 8.2 – Карно циклының P-V және T-S диаграммасы

0 нүктесі P₁ қысым кезіндегі қайнап жатқан судың бастапқы күйі. Судға тұрақты температура және тұрақты қысым кезінде, (процесс 0-1) буға айналу жылуына тең, меншікті жылу мөлшері беріледі.

Алынған құрғақ қаныққан бу бу құбырында P₂ қысымына дейін (процесс 1-2) 1 нүктеде адиабаталық кеңейеді. Қалыптасқан ылғалды бу тұрақты температура және тұрақты қысым кезінде нүкте 3 дейін (процесс 2-3) жартылай конденсацияланады Бұл кезде құрғақтық дәрежесі х₃ дейін төмендейді. Будан меншікті жылу мөлшері q₂. алынады. Компрессорда бу бастапқы күйіне дейін 3 нүктеде адиабаталық сығылады және бу толығымен қайнаған суға айналады.

Карно циклында қыздырылған буды қолдану оның пәк арттырмайды. 8.2 суреттен көріп отырғанымыздай (T-S диаграммасында) циклдардың пәк 0123 және 0453 бірдей.

Карно циклының кемшіліктері:

1.Карно циклы пәк үлкен мәндерін бермейді.

2.Ылғал будың конденсациясы толығымен жүрмейді, яғни компрессор цилиндрінің көлемі үлкен болуы керек, ал ол металлдың шығынына әкеледі

3 Ренкин циклы



Сурет 8.3 – Ренкиннің БКҚ P-V және T-S диаграммалары.

БКҚ, будың толық конденсациясы жүретін, Ренкин циклы негізгі цикл болып табылады. 8.3 суретте Ренкинның идеал циклы берілген.4 – нүкте P₁.қысым кезіндегі қайнап жатқан су күйін сипаттайды. 4-5 сызығы пешгегі буға айналу процессін сипаттайды, одан кейін бу P₁. қысым кезінде қыздырғышта құрғатылады. 6-1 сызығы P₁ қысым кезіндегі буды қыздыру процессін сипаттайды. Алынған бу бу турбинасында P₂ қысымға дейін 1-2 адиабаталық кеңейеді. 2-2' P₂ қысым кезінде сұйықтықтың қайнау күйіне дейін толық конденсацияланады. 2'-3 судың сығылу процессі сорғышта жүреді. 3-4 сызығы қыздыру кезіндегі су көлемінің өзгерісін сипаттайды.

Қысымы төмен болған жағдайда сорғыштағы адиабаталық сығылу кезіндесу температурасының артуы ескерілмейді.Сондықтан Ренкин циклы келесі түрге келеді, сурет 8.4.


Сурет 8.4 - Ренкин циклы

Цикл сипаттамасы:

1.∆h-жылу бергіштік:

(8.1)

мұндағы i - қыздырылған бу энтольпиясы;

2.η_t - Ренкин циклінің термиялық пәк

; (8.2)

мұндағы i₁және i₂ – қыздырылған буэнтольпиясы, i₂'-конденсатордағы қыздырылған бу энтольпиясы су буының кестесі арқылы анықталады (2,бет.324-330;7,бет.452-454).

3.1МДж энергияны өңдеуге кеткен будың теориялық меншікті шығыны:
(8.3)

1кВт·ч энергияны өңдеуге кеткен будың теориялық меншікті шығыны :

(8.4)

Қорытынды: энергияны өңдеуге кеткен теориялық шығынды және пәк арттыру үшін, жылу бергіштікті арттырып, ал конденсатордағы қысымды азайту керек.