диплом. Использование дистанционных
 Скачать 311.75 Kb.
|
|
2.2 МАТЕМАТИКАНЫ ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫҢ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕСІ Ақпараттық технологияларды дамытудың қазіргі деңгейі ақпаратты іздеу мүмкіндіктерін едәуір кеңейтті және ақпараттық ортаны қайтымсыз өзгертті. Бұл революциялық өзгерістер жоғары мектебінде салыстырмалы түрде аз дәрежеде болды, бірақ жоғары кәсіптік білім беруді ішінара виртуалдандырудың Бүкіләлемдік тенденциялары оны айналып өте алмайды. XVIII ғасырда пайда болған және ХХ ғасырдың 50-60 - шы жылдарында кеңінен таралған (соның ішінде біздің елде сырттай оқыту ретінде) дәстүрлі күндізгі оқытуға (face - to-face learning, F2F) балама оқытушылар мен студенттердің өзара іс-қимыл жүйесі дәстүрлі түрде терминмен белгіленді "Қашықтықтан оқыту "(90-шы жылдары орыс тілді Лита - ратурада ол негізінен" қашықтықтан оқыту", ХХІ ғасырдың басынан бастап"қашықтықтан оқыту" деп аударылды). Ұзақ уақыт бойы қашықтықтан оқыту кезінде ақпарат алмасу қағаз тасымалдағыштарда жүзеге асырылды: қолдан қолға немесе пошта арқылы. 70 - ші жылдардан бастап аудио және форма материалдары (физикалық медиада да, радио мен теледидарда да) кеңінен қолданыла бастады, бірақ бұл формалар ғасырдың басында Интернетке сіңіп кетті. Қазіргі уақытта "қашықтықтан оқыту" термині қазірдің өзінде құрметті - "E-Learning" терминімен тығыз байланысты (электронды оқыту, eLearning), дегенмен бұл термин оқытуды ұйымдастырудың әртүрлі формаларын біріктіреді, тіпті рецензияланған ғылыми басылымдарда да қай форма талқыланатыны анық емес. Әр түрлі e-learning түрлері мен формаларын континуум ретінде қарастыруға болады[2]. Дегенмен, жіктеудің кейбір айқын критерийлері бар. Мәселен, мысалы, бөлуге болады: - синхронды және асинхронды оқыту жүйелері (бірінші рет модульдік бақылау барлық білім алушылар үшін бірыңғай уақыт шеңберіне ие, екінші курсты өтудің өсуін тек студенттің өзі анықтайды); - оқулықтарға негізделген жүйелер және т. б. жүйелер,"E-Learning 2.0"[5], CSCL (Computer-supported collaborativ e learning)– компьютерлік бірлескен оқыту технологияларына негізделген, онда білім алушылар өздері (әдеттегідей, алдын ала ұсынушының басшылығымен) көбінесе Wiki технологиясы бойынша мазмұн қалыптастырады; - толық онлайн жүйелер мен жүйелер, оларда күндізгі Оқытудың айтарлықтай үлесі сақталады: "Аралас оқыту" (орыс тілді терминологияда – аралас немесе аралас оқыту), кейде "гибридті курс" (гибридті курс) термині де қолданылады; белгілі бір университетте оқу процесіне біріктірілген жүйелер және планетаның кез-келген жерінен қол жетімді ашық білім беру жүйелері: 2008 жылдан бастап мұндай жүйелер жаппай ашық деп аталады ами онлайн курсы (MassiveOpenOnlineCourse, MOOC). ЖОО-ларда қашықтықтан және аралас оқытуды енгізуге кредиттік жүйе ықпал етеді, онда студент пәндерді және оларды оқу тәртібін өз бетінше таңдауға құқылы. Babson зерттеу тобының мәліметі бойынша, 2011 жылдың күзгі семестрінде АҚШ-та оқитын 6,7 миллион студент кем дегенде бір пәнді қашықтықтан оқыды [3]. Қашықтықтан оқытуға қатысатын пәндердің ішінде математика өте маңызды орын алады (ақпараттық технологияларды, шет тілдері мен экономиканы, сондай - ақ корпоративтік оқыту курстарын зерттеуден кейін екінші орында). Егер қашықтықтан оқыту мен бастауыш математиканы оқытудың желіден тыс нысандары қарастырудан шығарылса, онда математиканы қашықтықтан және аралас оқытудың қалған жүйелерін топтарға бөлуге болады: - ЖОО ішіндегі; – ЖОО аралық-бірнеше Университеттердің ынтымақтастығы барысында құрылған; - Қашықтықтан оқытудың жалпы ресурстары әр түрлі жеке университеттердің оқытушыларына ЖОО - ларды консорциумға ресми түрде тартпай-ақ жіберілетін жоғары оқу орындары; - белгілі бір елге немесе елдер тобына бағытталған ұлттық және аймақтық; - жаһандық, бүкіл әлемдегі студенттер мен еркін тыңдаушыларға бағытталған – коммерциялық және коммерциялық емес (ашық білім беру жүйелері). Қашықтықтан оқытудың және аралас оқытудың университетішілік жүйелерін құру көбінесе олар үшін қолданылатын бағдарламалық жасақтамамен анықталады. Қазіргі уақытта LMS (learning management systems, оқытуды басқару жүйелері) және LCMS (learning content management system, оқыту мазмұнын басқару жүйелері) іске асыратын бірнеше ондаған пакеттер бар, олардың көпшілігі стандарттар жинағына сәйкес іске асырыладыscorm (SharableContentObjectR eferenceModel, үлгілі модель Қашықтықтан оқытудың барлық аспектілерін реттейтін) (оқу материалын ұйымдастыруға дейін). Ең танымал заманауи LMS арасында атап өтуге болады: blackboard (нарықтың шамамен 50%), Moodle (шамамен 20%) және Desire2Learn (шамамен 10%), eCollege (шамамен 5%). Сонымен қатар, еркін LMS: ATutor, Claroline, Dokeos, EFront, ILIAS, Sakai, Scoology, TCExam, Olat.Көп жағдайда ЖОО ішіндегі жүйелердің мазмұны да, тест тапсырмалары да ЖОО-ның жергілікті желісі шегінде немесе университет сайты арқылы пароль арқылы қол жетімді. Барлық тапсырмалар LMS (Moodle) арқылы жүзеге асырылатын университет сайтының мысалы болып табылады universitycollegelondon сайты. Тек тест тапсырмаларына бағытталған LMS бар. Олардың ішінде Рочестер университеті әзірлеген және openproblemlibrary (OPL) тапсырмалар жинағына негізделген және 2013 жылдың басында математикадан 25 мыңнан астам тапсырманы қамтитын webwork жобасы үлкен қызығушылық тудырады. WeBWorK жүйесі бірнеше жүздеген әмбебап теталарда қолданылады (негізінен АҚШ-та, бірақ көптеген басқа елдерде). Бұл жобаның басқа тілдерді, атап айтқанда орыс тілдерін ұстайтын тармақтары бар. Түбегейлі басқа тәсілді Солтүстік Каролина Университеті жүзеге асырды: математика, физика және химия бойынша ағымдағы және ағымдағы бақылауға арналған WebAssign сайты басқа университеттердің оқытушыларына олардың серверлерінде бағдарламалық жасақтаманы орналастырмай - ақ қол жетімді болды. Бұл сайтта, басқалармен қатар, формулалар мен графиктерді енгізу үшін жеткілікті дамыған мүмкіндіктер бар және математика, физика және химия. Бұл ресурс оқытушылар үшін тегін, бірақ студенттер үшін ақылы (бірақ кейбір жағдайларда төлем оқулық құнына кіреді). Қазіргі уақытта WebAssign-ді бүкіл әлем бойынша бірнеше жүздеген оқу орындарының оқытушылары пайдаланады, тек ағылшын тілінде сөйлейтіндер ғана емес [1]. Технологияларға мамандандырылған веб-ресурстардың ішінде АҚШ, Канада, Австралия және Жаңа Зеландия мен Азия елдерінің бірқатар университеттерінде қолданылатын Perdisco ресурсын атап өткен жөн (ол экономикалық ғылымдарға мамандандырылған және математикадан тек экономикадағы статистика мен математикалық әдістер бар). WeBWorK, Webassign және Perdisco жүйелерін жоғары оқу орындарының қашықтықтан оқыту жүйелері ретінде жіктеуге болады. Райс университетінде (Хьюстон) орналасқан Connexions жобасын жоғары оқу орнынан кейінгі жүйе ретінде сипаттауға болады: бұл түсініктеме беру және рецензиялау мүмкіндіктері бар білім беру материалдарының динамикалық репозиторийі. 2013 жылдың басындағы математика бөлімінде 5 мыңға жуық сақтау бірлігі бар. Тек ағылшын тілін ғана емес, сонымен бірге шет тіліндегі мазмұнның үлесі өте аз.Дене оқытушыларының оқу материалының кішкене бөліктерінен өздерінің оқу курстарын жинай алады деп болжануда (орта мектеп деңгейі үшін Lessonplanetжәне Curriki ұқсас ресурстар болып табылады). Қашықтықтан оқытудың университетаралық жүйесінің мысалы ретінде Ұлыбританияның 20 университетінде өткізілген математика бойынша дәрістерді таратуды қамтамасыз ететін, бірақ қауымдастыққа кіретін университеттердің Iradress - теріне ғана арналған Ұлыбританияның magic ресурсы болып табылады. Университетаралық жүйенің тағы бір мысалы - Дьюк Университеті (Солтүстік Каролина) және Монтана мемлекеттік университеті жүзеге асырған "TheConnectedCirriculumProject" (CCP) ресурсы. Бұл ресурстың ерекшелігі - танымал математикалық пакеттер (Maple, Mathematica, сондай-ақ matcad imatlab) негізінде жүзеге асырылатын оқу модульдерін пайдалану. Бұл тәсіл веб-беттердің икемділігін компьютерлік алгебра жүйелерінің дамыған мүмкіндіктерімен біріктіреді.Srv модульдері еркін қол жетімді және оларды басқа жоғары оқу орындарында оқу және өзін-өзі тәрбиелеу үшін пайдалануға болады. 90-шы және 2000-шы жылдардың басында математиканы Қашықтықтан оқытудың бұл тәсілі өте перспективалы болып саналды [4], бірақ 2003 жылы қаржыландыру тоқтатылғаннан кейін жоба тоқтатылды. Алайда, мұндай модуль жинақтары басқа университеттердің сайттарында орналастырылған, оларға сілтемелердің кең жинағы Math Archives сайтында ұсынылған. Қашықтықтан оқытудың ұлттық жүйелері бірнеше ондаған елдерде (соның ішінде ТМД - да: Беларусь, Қазақстан, Армения, Әзірбайжанда) іске асырылды, бірақ олардың ішіндегі ең ірілері-ки-Тай CORE (China Open Resources for Education) және үнді NPTEL (National Programmeon technology Enhanced Learning). NPTEL ағылшын тілінде сөйлейтін жүйеге 70 - тен астам математика курстары ұсынылған, олардың үштен бір бөлігі үшін мазмұн еркін қол жетімді. Аймақтық жүйелер арасында виртуалды Африка университеті avu қызығушылық тудырады (avu.org) Үш тілді мазмұнмен (ағылшын, француз, португал). Бұл суретте математикалық курстар әлі де аз, бірақ олар Африкадан тыс жерлерде де бар (алайда тесттер мен емтихандар түрінде кері байланыссыз). Еуропада Қашықтықтан оқытудың ең ірі жеткізушісі - Британдық Ашық университет (ашық университет). Онда 200 мыңға жуық студент оқиды. Университеттің негізгі білім беру ресурстары ғылыми - көпшілік мақалаларды ұсынатын OpenLearn және labspace болып табылады, онда оларды оқытуға сағаттар саны көрсетілген жүйелі курстар бар. Алайда, университет ұсынған бірнеше ондаған математикалық курстардың ішінде топология негіздері бойынша бір ғана (2013 жылдың басында) жоғары математикаға жатқызуға болады. Функционалдығы жағынан ұқсас тағы бір ресурс-бұл alisonstandsfor "AdvanceLearningInteractiveSy stemsOnline", ол ақылы және ақысыз - екіжақты курстарды сертификаттаумен қамтамасыз етеді (алайда, толық - тегін оқыту беттер арасында жарнаманы көрсетумен қиындайды). Мұндағы математикалық курстардың деңгейі қарапайым математикамен де шектеледі. Мектепте жеткілікті білім алмаған ересектерге арналған бейне сабақтарды ұсынатын қарапайым математика мен танымал коммерциялық емес KhanAcademy жобасынан асып кетпейді (3,5 мың сабақтың мыңнан астамы математикаға арналған, бірақ қарапайым). Academic Earth ресурсы анағұрлым маңызды, онда бірқатар жетекші университеттердің бірнеше мың бейне дәрістері бар. Көп жағдайда бұл дәрістер біртұтас дәріс курстары болып табылады, бірақ кері байланысты да, бақылау тапсырмаларын да қамтымайды. Соңғы жылдардағы үрдіс ақпараттық ортаны қағаз тасымалдағыштардан Интернетке көшіру болды. Бұл математика оқулықтарына да қатысты болды, бірақ дале - ко толық көлемде емес. Джордж Кейннің ең ауқымды топтамаларының бірі болып саналатын жинаққа авторлар мен баспагерлер Интернетте орналастыруға рұқсат берген 80-ге жуық математикалық кітаптар кіреді. Танымал ашық оқулықтар каталогтарында математика бойынша оқулықтар көп емес: open academics – те 2013 жылы математика бойынша 19 университеттік оқулық бар. Соңғы жылдары оқулықтарды баспалардың өздері тегін ұсыну үрдісі байқалды. Bookboon баспасының ең қызықты жинағы - pdf форматында математикадан 44 оқулық. Осыған ұқсас жоба Flat World knowledge баспасының сайтында да жүзеге асырылды, бірақ 2012 жылдың қарашасында оқулықтарды тегін оқу мүмкіндігі жабылды. Карнеги қорының патронаты болып табылатын және әртүрлі материалдарға сілтемелер базасы болып табылатын Merlot білім беру консорциумы (Multimedia Education Resourcefor Learningandlline Teaching) қашықтықтан оқыту үшін пайдалы шашыраңқы ақпаратты жинауға әрекет жасады: оқулықтар, электрондық оқулықтар, презентациялар, бейне курстар, коллек - тер және т. б. бөлімде математика 2013 жылдың басында 2,5 мыңнан астам сілтеме бар, оның ішінде сіз әр түрлі оқулықтар мен курстарға барасыз. Ресурс, ең алдымен, мате - матика мұғалімдері үшін өте пайдалы, бірақ сілтеме жүйесінің жеткілікті құрылымдалмауы ана - алаларды іздеуді едәуір қиындатады.Merlot-тың тұжырымдамалық жағынан жақын әріптесі Ұлыбританияның сегіз жоғары оқу орнынан тұратын консорциум ұйымдастырған және 2006 жылдан 2011 жылға дейін жұмыс істеген Британдық intute ресурсы болды.Қазіргі уақытта бұл жобаны қаржыландыру және дамыту тоқтатылды, бірақ жоба сайты 2014 жылдың жазына дейін қол жетімді.Мичиган университетінің сайтында оқу ресурстарына сілтемелердің тағы бір кең жиынтығы жинақталған. Маңызды ақпараттық ресурс-американдық математикалық қауымдастықтың сайты (MathematicalAssociationofAmerica, MAA). Ол математика бойынша интерактивті оқу материалдарын құруды қолдауға бағытталған MathDL материалдар кітапханасын қамтиды. Google корпорациясының танымал ресурстары өте мазмұнды: Scholar кітап іздеу жүйесі (орыс локализациясында – Академия) және book кітаптарындағы контекст іздеу жүйесі(орыс локализациясында – кітаптар), бірақ олар әдетте көшіруге жол бермейтін ресурстарға әкеледі, және көбінесе кітаптың толық мәтінімен танысады. Тәуелсіз (балама) оқулықтар авторларының жеке беттерін индекстейтін textbook Revolution еркін оқулықтарын іздеу ресурсы қызығушылық тудырады. Көп тілді Wikimedia порталының шеңберіндегі дамытушы - Wikibooks жобасы (Вики оқулық) туралы айтуға болмайды, оны әлі де маңызды ресурс ретінде қарастыруға болмайды, кез келген жағдайда - шай – "Математика" бөлімінде (тіпті ағылшын тіліндегі сегментте де кітаптардың көпшілігі тек жоспарланған). Wikimedia порталының тағы бір жобасы – Wikiversity (Wikiversity) біршама жылдам дамып келеді, ол ашық білім берудің негізгі ресурстарының бірі ретінде ойластырылған, бірақ әзірге ол негізінен Wikimedia порталының негізгі жобасына - Wikipedia әмбебап энциклопедиясына сілтемелер жиынтығы ретінде қызығушылық тудырады. Алайда, математикадағы Википедияның ақпараттылығы мамандандырылған математикалық энциклопедиялардан едәуір төмен. Қазіргі уақытта үшеуі бар (барлығы ағылшын тілінде): - Wolfram компаниясы жасаған MathWorld (негізінен Wolfram Alpha порталымен және Mathematica бағдарламалық өнімімен танымал); - Math World-қа балама ретінде ойластырылған planet Math еркін математикалық энциклопедиясы (2000 жылы, Math world сайты уақытша қол жетімді болмаған кезде), бірақ орташа есеппен аз ақпараттандырылған; - 2002 жылы Kluwer Academic Publishers шығарған қағаз энциклопедиясының негізінде құрылған математика энциклопедиясы. Интернетте жетекші университеттер деңгейіндегі толыққанды тегін курстарды ұсынуға тырысқан алғашқы (сәтсіз) жобалар Fathom болды. Сомпри Колумбия университеті, 2000 жылдан 2003 жылға дейін жұмыс істеді және Alllearn, Оксфорд, Стэнфорд және Йель Университеттерінің жобасы, 2006 жылы тыңдаушылар санының жеткіліксіздігіне байланысты жабылды. Ең сәтті болып 2002 жылы курстарды интернетте орналастыратын Массачусетс технологиялық институты (MIT) жүзеге асырған OpenCourseWare (OCW) ашық оқыту моделі болды. Қазір MIT-жүйенің жалпыға бірдей танылған әлемдік көшбасшысы-Біз ашық білім береміз. Ол екі мыңнан астам жоғары оқу орнынан кейінгі және жоғары оқу орнынан кейінгі курстарды ұсынады (курстардың бір бөлігі қытай, испан, португал, түрік, корей, персид және Тай тілдеріне аударылған). 2013 жылдың басында 134 математикалық курсқа қол жетімділік: негізінен теориялық материалдарды, есептер мен олардың шешімдерін қамтитын оқу жиынтығы түрінде; курстардың бір бөлігі үшін бейне дәрістер де берілген. Алайда, бірқатар курстар үшін оларды игеруге қажетті барлық ақпарат онлайн режимінде қол жетімді емес: кейбір жағдайларда тыңдаушыға оқулықты онлайн-дүкен арқылы сатып алу ұсынылады (amazon.com). MIT - тен кейін OSW қағидаттары АҚШ - тың оннан астам жоғары оқу орындарын, Германия, Нидерланды, Жапония, Қытай, Үндістан, Бразилия және Мексиканың жекелеген жоғары оқу орындарын және т. б. қабылдады. әсіресе Африка үшін students Circle Network ресурсы іске қосылды; ол оны мамандандырылған әлеуметтік желіге айналдыратын кейбір қосымша функционалдылыққа ие, бірақ мазмұны жағынан (AVU - дан айырмашылығы): барлық математикалық курстар MITSUBISHI-ден алынған. 3.ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ ЖАҒДАЙЫНДА МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Мүмкіндігі шектеулі бала үшін мектеп әлеуметтенудің маңызды факторларының бірі болып табылады. Алайда, көптеген балалардың құрдастарымен бірге жалпы білім беретін мектепке бару мүмкіндігі жоқ, ал жеке оқыту бағдарламаны толық оқуға мүмкіндік бермейді. Қашықтықтан оқыту технологияларын жүйелі пайдалану-мүмкіндігі шектеулі балаларға білім беру және әлеуметтендіру мәселесінің шешімдерінің бірі желілік білім беру ресурсын қолдана отырып сабақтарды модельдеу және оларды өткізудің әртүрлі дидактикалық модельдерін қолдану оқушылардың оқу іс әрекетін ұйымдастырудың дәстүрлі формаларына қарағанда бірқатар артықшылықтарға ие: * оқу процесін дараландыруға ықпал ету; * оқушылардың өзіндік танымдық іс-әрекетін жандандыруға ықпал етеді; * жаңа білім алу және құрастыру, процестер мен құбылыстарды модельдеу және зерттеу бойынша оқушылардың шығармашылық-ізденістік қызметін дамытуға бағытталған; * оқу іс-әрекетінің мотивациясын арттыру; * желілік оқу курстарын құру (гипермәтіндік ұйымдастыру, рубрикаторды енгізу, мультимедиялық объектілердің болуы және т. б.) сабақтарды модельдеу кезінде оқушылардың оқу іс-әрекетінің әртүрлі түрлерін ескеруге, сондай-ақ нақты құрылымдалған және дәйекті ұйымдастырылған Оқу ақпаратының үлкен көлемін ұсынуға мүмкіндік береді; * мультимедиялық объектілердің болуы (аудио-, бейне файлдар, әртүрлі иллюстрациялық материалдар, динамикалық модельдер және т.б.) оқу материалын көрнекі қабылдауды күшейтуге мүмкіндік береді, осылайша оны игеруді жеңілдетеді. Қашықтықтан оқыту-бұл қашықтықтағы оқушылар мен мұғалім арасындағы байланыс қызметін атқаратын ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды қолдана отырып оқыту. Қашықтық мектепте мұғалім болмаған кезде және оқушылар басқа елді мекендердегі мұғалімдерден көмек сұрауға мәжбүр болған кезде, балалар ауырған кезде және стандартты емес балаға сыныптан тыс жеке сабақтар ұйымдастыру қажет болған кезде мектепке бара алмаған кезде пайда болады. Мүмкін сіз қашықтықтан оқыту педагогикалық қарым-қатынастың жалғыз, содан кейін сұранысқа ие түрі бола алатын басқа жағдайларды атай аласыз. Қашықтықтан оқыту нысаны білім алушыларға білім беру бағдарламаларын ыңғайлы уақытта және олардың орналасқан жеріне қарамастан, компьютер мен Интернет бар кез келген жерде игеруге мүмкіндік береді.Алгебраны қашықтықтан оқыту ЦОР-ның әртүрлі түрлерін, соның ішінде гипермәтіндік мультимедиялық материалдар жиынтығын, сынақ жүйелерін белсенді қолданады. Қашықтықтан оқытуда әртүрлі виртуалды конструкторларды қолдануға болады. Бүгінгі таңда мұғалімнің иелігінде мұндай материалдар өте көп. Қашықтықтан оқыту әртүрлі сандық емес материалдармен жұмыс істеуді де қамтуы мүмкін. Бұл жағдайда қашықтықтан оқыту жүйесінде тек білім алушының іс-әрекетінің нәтижелері, мысалы, алынған жауаптар жазылады.Алгебраны қашықтықтан оқытудың бір моделін біз осы шеберлік сыныбының жұмысы барысында оның барлық артықшылықтары мен кемшіліктерін бастан өткеруіміз керек.Қашықтықтан оқыту білім беру мекемелеріне АКТ-ның заманауи құралдарын енгізудің арқасында пайда болған білім беру процесінің маңызды нысаны болып табылады. Қашықтықтан оқыту-бұл қазіргі заманғы педагогикалық, компьютерлік және телекоммуникациялық технологиялардың, әдістер мен құралдардың жиынтығы, бұл оқу орнына бармай-ақ, бірақ оқытушылармен үнемі кеңесіп отыруға мүмкіндік береді. Қашықтықтан оқыту нысаны оқу процесін іске асыруға қойылатын уақытша және аумақтық талаптарды реттемейді.Қашықтықтан оқытуды сәтті ұйымдастырудың қажетті шарты: - оқушыдан күтілетін іс-әрекеттердің сипаттамасы; - мазмұны бойынша материалды таңдау; - оқу материалын құрылымдық ұйымдастыру, оны оқу процесіне енгізу; - жаттығу түрлерін таңдау ("Теория", "Практика", "бақылау" бөлімі); - интерактивті ақпараттық оқыту жүйелерін қолдану; - иллюстрациялық қатарды, слайдтарды, графикалық кескіндерді жинақтау. Оқытудың интерактивті ақпараттық құралдарын қолдану сабақтардың тиімділігін, оларды орындау процесін, сондай-ақ өзін-өзі бақылауды, өзін-өзі бағалауды және оқудың сәттілігін бағалауды арттырады. Қашықтықтан сабақ жоспарлаған мұғалімнің өзі түсінуі керек: - сабақты әзірлеу кезінде ол өзіне қандай мақсаттар қояды; - ол оқушыға не үйреткісі келеді; - оларды оқушы үшін қалай тұжырымдау керек. Қашықтықтан оқыту технологияларын қолдана отырып, мұғалімдер балалармен жұмыс жасаудың әртүрлі формаларын қолданады, олардың арасында Skype сабақтары, web сабақтары бар, онда балалар білім беру ресурсын өз бетінше оқиды, тапсырмаларды орындайды, ал мұғалім оны тексереді және жеке кездесуде орындалған тапсырмаға міндетті түрде шолу жасайды. Оқушылар үнемі белсенді рөл атқарады. Әр сабақтың оқу формалары балалардың қабылдау және ойлау әрекетінің ерекшеліктеріне, нақты сабақтардың мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес келеді. Мұндай қашықтықтан оқытуды ұйымдастырумен әр оқушының жеке білім беру траекториясы жүзеге асырылады. Оқу сабақтарының көлемі, олардың мазмұны мен өту қарқыны қатаң жеке мөлшерленеді. Арнайы оқу ортасы оқушының әр жұмысына түсініктеме беруге, қатені түзету бойынша ұсыныстар беруге-оқу міндеті толық шешілгенге дейін әр баламен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Мұғалімнің міндеті-оқушыға белгілі бір білім көлемін беру емес, оның тәуелсіз танымдық қызметін ұйымдастыру, оны өз бетінше білім алуға және оны іс жүзінде қолдануға үйрету. Осылайша, ақпараттық-білім беру ортасын құру мүгедек балалардың мүдделері мен бейімділіктеріне сәйкес толыққанды сапалы білім алуға қол жеткізуін қамтамасыз етеді және әлеуметтік коммуникация мен бейімделуге ықпал етеді. Қашықтықтан оқыту мүмкіндіктері шексіз, виртуалды орта кедергілерді жеңуге көмектеседі, ең бастысы – оларды жеңу. Өйткені, біз өзіміз алға қойған кедергілерді ғана жеңе алмаймыз. Жалпы білім беретін мектепте инклюзивті білім беру мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған интернет-технологияларды пайдалана отырып, қашықтықтан оқытуды қолдануға мүмкіндік береді. Қашықтықтан оқытудың мақсаты-Интернет желісінің шексіз мүмкіндіктері мен жаңа техникалық құралдар арқылы баланы дамыту. Заманауи компьютерлік Телекоммуникациялар дәстүрлі оқыту құралдарына қарағанда білім беруді және әртүрлі оқу ақпараттарына қол жеткізуді әлдеқайда тиімді қамтамасыз ете алады. Эксперименттер Қашықтықтан оқытудағы оқытудың сапасы мен құрылымы дәстүрлі оқыту түрлеріне қарағанда әлдеқайда жақсы екенін растады. Жаңа электронды технологиялар оқушылардың оқу ісіне белсенді қатысуын қамтамасыз етіп қана қоймайтын процесс, сонымен қатар көптеген дәстүрлі оқу орталарынан айырмашылығы, бұл процесті басқаруға мүмкіндік береді. Дыбысты, қозғалысты, бейнені және мәтінді біріктіру өз мүмкіндіктері бойынша жаңа ерекше бай оқу ортасын жасайды, оның дамуымен оқушылардың оқу процесіне қатысу дәрежесі артады. Қашықтықтан оқытуда қолданылатын бағдарламалар мен ақпаратты жеткізу жүйелерінің интерактивті мүмкіндіктері кері байланысты орнатуға және тіпті ынталандыруға, дәстүрлі оқыту жүйелерінің көпшілігінде мүмкін емес диалог пен тұрақты қолдауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Қашықтықтан оқыту кезінде мұғалім келесі әдістерді қолданады: - ақпараттық-рецептивті, - репродуктивті, - проблемалық презентация, - эвристикалық, - зерттеу. Оқушының мұғаліммен және оқушылармен өзара қарым-қатынасы Қашықтықтан оқытудың ажырамас бөлігі болып табылады. Интернет-технологияларды қолдана отырып, қашықтықтан оқытуда компьютерлік желілердің мүмкіндіктерін, желілік коммуникациялардың мүмкіндіктерін қолдана отырып, әртүрлі байланыс түрлерін қолдануға болады: - "бір-бірімен" байланыс; - "көптеген адамдармен бір" қарым-қатынас; - "көп адамдармен" қарым-қатынас. "Бір — бірімен" қарым-қатынас жеке кеңес беру кезінде қолданылады, мұнда мұғалім бір оқушыға немесе бір оқушы екіншісіне жауап береді. Қарым — қатынастың бұл түрінің негізгі белгісі-құпиялылық, бұл хабарламалардың мазмұны білім беру процесінің қалған мүшелеріне қол жетімді емес деп болжайды. Қашықтықтан оқытудың кейбір құрылымдық элементтері: дәріс (нақты уақыт режимінде, бақылау элементтерімен, бейне элементтерімен, аудио элементтерімен); ресурстарды зерттеу (интернет-ресурстар, электронды тасымалдағыштарда, қағаз тасымалдағыштарда, иллюстрацияларды қосумен мәтіндік, мәтіндік, бейнені қосумен, аудионы қосумен, анимацияны қосумен); сценарий бойынша өзіндік жұмыс (іздеу, зерттеу, шығармашылық, т. б.); чаттағы конференция; форумдағы конференция; ұжымдық Жобалық жұмыс; жеке жобалық жұмыс; жаттығу жаттығулары; арнайы оқыту жүйелерін пайдалана отырып тренинг; бақылау жұмысы (тестілеу, бақылау сұрақтарына жауаптар); консультация. Осындай "кірпіштердің" комбинацияларын өзгерте отырып, мұғалім әр түрлі типтегі сабақтар жасай алады – балалардың жасына, олардың белсенділігі мен Тәуелсіздік дәрежесіне, оқу материалының күрделілігіне байланысты. Қашықтықтан оқыту кезінде мұғалім әр оқушының "қолынан ұстайды". Арнайы оқу ортасы мүмкіндік береді: оқушының әр жұмысына түсініктеме беру, қатені түзету бойынша ұсыныстар беру – оқу тапсырмасы толық шешілгенге дейін әр баламен жұмыс істеу. Оқыту қалай жүреді? Мұғалім белгіленген уақытта оқушыны Skype-қа шақырады. Сабақ басталады. Жоғарыда айтылғандай, сабақтар жеке және бейнеконференция режимінде болуы мүмкін. Бірінші жағдайда оқытуға бір оқушы қатысады, екінші жағдайда бір параллельден бірнеше оқушы қатысады, олардың оқу және оқу деңгейі бірдей. Қысқаша оқыту технологиясын осылай ұсынуға болады: мұғалім оқу материалын графикалық планшет арқылы алгоритмдерді, шешімдердің әдістері мен әдістерін мысалға келтіре отырып түсіндіреді. Оқушылар шешімнің барысын түсінгеннен кейін, сіз оларға тапсырманың өзіндік жұмысын ұсына аласыз. Мұны істеу үшін алдымен оларды сканерлеңіз, содан кейін файлды Skype бағдарламасындағы хабарламаға жіберіңіз. Әрі қарай, сіз әртүрлі тәсілдермен жұмыс жасай аласыз: 1. Tiam Viewer бағдарламасы арқылы оқушының компьютеріне кіріп, нақты уақыт режимінде Microsoft World құжатында теру арқылы мәселені қалай шешетінін көруге болады. Бұл жағдайда математиканы оқытудан басқа, студент тағы бір пәнді – информатиканы меңгереді. 2. Студент компьютерге графикалық планшетті қосып, ондағы шешім қабылдай алады. Мұғалім Tiam Viewer бағдарламасы арқылы оқушының компьютеріне кіріп, нақты уақыт режимінде шешімді көреді. 3. Студент дәптерде шешім қабылдай алады, содан кейін шешімін сканерлеп, Skype арқылы тексеруге жібере алады. Айта кету керек, алғашқы 2 нұсқа ең нәтижелі, өйткені олар уақытты үнемдейді және материалды бекіту кезінде үйреншікті болып қалатын жағымсыз қателіктерді болдырмау үшін оқушының жаңа білімді игеру процесін бақылауға мүмкіндік береді. Шешім кезінде студент өз әрекеттерін айтады, бұл тиімдірек оқуға ықпал етеді. Құрылымы бойынша мұндай сабақтар дәстүрлі сынып-сабақ жүйесінің сабақтарына жақын. Қашықтықтан оқытуда мұғалім арнайы платформаларда орналастыратын авторлық оқу курстарын қолдана алады. Мысалы, www/e-km-school платформасы бар, ол мұғалімге дайын интерактивті мультимедиялық блоктарды, сауалнамаларды, батырмалық тестілерді қолдана отырып, өзінің қашықтықтан курсын құруға мүмкіндік береді. Бұл платформа аз материалдық шығындарды қажет етеді мұғалімге өз тапсырмаларын, сондай-ақ оқушылар өз бетінше өтетін мектеп бағдарламасының кез келген оқу тақырыптары бойынша тұтас курстарды құру мақсатында осы платформаның үлкен мультимедиялық базасына қол жеткізуге мүмкіндік береді, оқыту нәтижелерін (тест тапсырмаларының нәтижелерін) мұғалім өзінің "жеке кабинетінде"көреді. Осы платформадан басқа, интернет WWW/learning мұғалімдеріне арналған сайтты ұсынады, онда мұғалім викториналар, "қалай миллионер болуға болады" ойындары, уақыт ленталары және т. б. түрінде авторлық тапсырмалар жасай алады. Осындай интерактивті тапсырмаларды жасау тәжірибесіне ие бола отырып, оқушылардың мұндай ойын құралдарын пайдалану кезінде мотивациясы едәуір артады, олар оқуды ұнатады, оқыту "оңай, тез, көңілді"өтеді деп сеніммен айта аламын. Олар бұл әрекеттерді асыға күтеді, сонымен бірге күшті білім мен жағымды эмоциялар алады. Мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс жасағанда мұғалім келесі мәселелерге тап болады: - білім алушылардың психологиялық мәселелері; - заманауи техникалық құралдарды пайдалана алмау; - Интернет жылдамдығы төмен. Біздің елімізде мүмкіндігі шектеулі балаларды қашықтықтан оқыту өз дамуының бастапқы кезеңінде тұр. Бірқатар ерекшеліктерге ие бола отырып, бұл мұғалім мен оқушылардың бір-бірімен қашықтықтан өзара әрекеттесуін тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік береді және оқу процесіне тән барлық компоненттерді (мақсаттар, мазмұн, әдістер, ұйымдастырушылық формалар, оқыту құралдары) көрсетеді, нақты құралдар арқылы жүзеге асырылады, мүмкіндігі шектеулі балаларға сапалы білім алуға мүмкіндік береді және интеллектті дамытуға, сондай-ақ білім алуға бағытталған олардың әлеуметтенуі және өзін-өзі жүзеге асыруы. 3.1 ЖЕЛІЛІК БІЛІМ БЕРУ РЕСУРСТАРЫН ПАЙДАЛАНА ОТЫРЫП, МҮГЕДЕК БАЛАЛАРДЫ ОҚЫТУДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Жеке бағдарланған тәсілді іске асыру мүмкіндігі. Қашықтықтан оқытуды іске асыру желілік мұғалімнің мүгедек балалардың білім беру қажеттіліктері мен мүмкіндіктеріне сәйкес сабақты ұйымдастырудың әртүрлі жеке бағдарланған модельдерін, оқу жоспарларын қолдану арқылы оқу процесін дараландыру тетігі ретінде пайдаланылатын арнайы технологиялық карта бойынша сабақтарды жобалауын көздейді. Оқу іс-әрекетінің ұйымдастырушылық құрылымының икемділігі. Мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту жағдайында білім берудің басым міндеті - баланың даралығын сақтау, оның өзін-өзі көрсетуі үшін жағдай жасау ерекше маңызға ие. Бұл міндет оқушының іс-әрекетінің қарқынын, оның дайындық деңгейін, дағдылары мен дағдыларының қалыптасуын ескеретін сараланған оқыту арқылы шешіледі. Жеке оқу жоспарлары бойынша оқу бағдарламаларын меңгерген оқушылар үшін I - мектептің білім беру кеңістігі жеке білім беру стратегиясын құрудың әртүрлі конфигурацияларын — оқушылардың оқу бағдарламаларын кезең-кезеңімен немесе модульдік игеруін көздейді. Топтық жұмысты ұйымдастыру мүмкіндігі. Мүгедек балаларды қашықтықтан оқыту жағдайында оқытудың топтық нысандарын ұйымдастыру ерекше рөл атқарады. Біріншіден, оқушылар қарым-қатынас жасауға мүмкіндік алады, бұл оқушылардың осы санаты үшін өте құнды, екіншіден, мектепке бармай-ақ, балалар оқу кеңістігінде сыныптастарымен ынтымақтасуға мүмкіндік алады. Сабақты ұйымдастырудың топтық формаларына негізделген оқыту виртуалды сыныпты оқу міндетін қоюға, оны шешу жолдарын іздеуге және алынған нәтижелерді жеке мәселелердің үлкен ауқымын шешу үшін пайдалануға қабілетті және бейім оқу қауымдастығы ретінде қалыптастыруға мүмкіндік береді. Оқытуды ұйымдастырудың осы түрін қолдану өзін-өзі оқыту дағдыларын қалыптастыруды сәтті жалғастыруға мүмкіндік береді. Оқу процесін күшейту мүмкіндігі Жеке оқу іс-әрекетін жоспарлау әр оқушыны өзінің желілік оқытушысымен талқылау және келісу тақырыбы болып табылады. Мүмкіндігі шектеулі балалар көбінесе стационарларда жоспарлы емдеуден өтеді, осыған байланысты оқу материалын игеру қарқыны өзгереді, сабақтарда айтарлықтай алшақтықтар болады, содан кейін оқу процесі жеделдетілуі мүмкін. Оқушылардың бақылау-бағалау дербестігін дамыту оқытуды дараландырудың қажетті шарты ретінде бақылау мен бағалаудың оқу әрекеттерін даралау оқушылардың толыққанды оқу іс-әрекетін қалыптастырудың қажетті шарты болып табылады. Денсаулығының бұзылуының әртүрлі формалары бар балалар үшін шамадан тыс жүйке мен мазасыздықты тудырмай, өз қызметінің нәтижелерін барабар қабылдау дағдысын дамытуға қол жеткізу қажет. Мұндай жағдайда мүмкіндігі шектеулі балаларды қашықтықтан оқыту білім беру процесінің жаңа парадигмаларының негізі ретінде ұсынылады, өйткені оның орталығында оқу материалының мазмұны, пәндер, оқыту нысандары мен әдістері емес, атап айтқанда білім алушының жеке басы, оның даралығы, оқу процесінде Өзін-өзі жүзеге асыру болады. Мұндай жеке көзқарас оқытуды дараландырумен байланысты, өйткені ол әр баланың жеке, психофизиологиялық және когнитивті ерекшеліктерін, құндылықтары мен жеке қажеттіліктерін ескеруді қамтиды. Осылайша, желілік телекоммуникациялардың дидактикалық қасиеттері мен функциялары, сондай-ақ дәстүрлі оқыту формаларынан Қашықтықтан оқытудың бірқатар артықшылықтары ерекше балаларды толыққанды білім алуға және табысты әлеуметтік бейімделуге көмектесу мақсатында қашықтықтан оқыту технологияларымен оқытуға тартудың орындылығын растайды. Қашықтан жұмыс істеу тәжірибесіне сүйене отырып, бірнеше қорытынды жасауға болады: 1. Кез-келген формада білім алу үшін мотив қажет. Қашықтықтан білім беру алдымен кейбір жаңалықтармен тартылуы мүмкін. Бірақ одан әрі жауапкершілік, уақытты жоспарлау, Жұмысты орындау кезінде тәуелсіздік және т.б. сияқты маңызды қасиеттер қажет болады. 2. Сонымен, орта мектеп жасында қашықтықтан білім беру арнайы ортада, мысалы, ойын түрінде жүргізілуі керек. Мұндай ортаны бір жағынан олимпиадалар мен жарыстар, екінші жағынан маңызды ойындар жасайды. 3. Ата-аналар немесе бала үшін маңызды басқа ересектер міндетті түрде оқу процесіне қатысуы керек. Сонымен қатар, бұл ересектердің қатысуы техникалық, кәсіби білімді, дағдыларды қажет етпейді. Олар жасөспірімнің іс-әрекетіне қатты қызығушылық танытуы керек, онымен оның іс-әрекеттері туралы сөйлесуі керек, оны оқу уақытын жіберіп алмауға, қиындықтарға тап болмауға, оның жетістіктеріне қуануға шақыруы керек. Оқыту формасы күндізгі немесе қашықтықтан, түпкілікті нәтижеге әсер етпейді. Қашықтықтан оқыту сабағы-бұл белгілі бір уақыт аралығында өткізілетін қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудың бір түрі, онда мұғалім оқушылардың оқу материалының негіздерін игеру, шығармашылық қабілеттерін тәрбиелеу және дамыту мақсатында жеке білім беру өнімін құру бойынша оқушылардың жеке іс-әрекетін басқарады. Оқытудың бұл әдісі әсіресе мүмкіндігі шектеулі балаларды оқытуда өзекті. Сабақты құрудың негізі оның мазмұнын, логикасын, жұмыс әдістері мен әдістерін анықтайтын компоненттер жиынтығы болып табылады. Қазіргі сабақ тиімді, әлеуметтік бағытталған, оқушының мүдделеріне тікелей қатысты болуы, олардың практикалық қызметіне (қазіргі және болашақ) бағдарлануы, оқушының ойлау қабілеті мен практикалық дағдыларын дамытуы керек. Әр сабақтың өзіндік ерекшеліктері мен ерекшеліктері бар. Әрбір оқушы қажетті аппараттық құралдармен және бағдарламалық өніммен қамтамасыз етілген, бірақ құжат-камера жетіспейді, бұл білім алушының жұмыс дәптеріне жазылуын бақылауға мүмкіндік береді және мұғалімге жаңа тақырыпты, әсіресе математикалық цикл сабақтарында түсіндіруді жеңілдетеді. Қашықтықтан оқыту үдерісінің құралы бола отырып, желілік білім беру ресурстары өзінің дидактикалық қасиеттері бойынша оқыту жүйесінің барлық компоненттеріне (оқытудың мақсаттары, мазмұны, әдістері мен ұйымдастырушылық формалары) белсенді әсер етеді және үйде оқытуды қажет ететін мүгедек балаларды оқыту процесінде педагогиканың күрделі міндеттерін қоюға және шешуге мүмкіндік береді. Мұндай әзірленген тапсырмалар Қашықтықтан оқытудың ерекшеліктерінің бірі болып табылады. Тапсырманы сабақта бастауға болады, бірақ оны өзіңіз аяқтай аласыз. Өкінішке орай, мұнда да "қиындықтар" бар: Word мәтіндік редакторымен жұмыс қарастырылған, ал компьютерде NeoOffise орнатылған, содан кейін іздеу жүйесінде жұмыс бар, бірақ сүзгілер оған қол жеткізуге мүмкіндік бермейді. 3.2 ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ САБАҒЫН ӘЗІРЛЕУ Қашықтықтан оқыту сабағын әзірлеу кезінде оқушылардың оқшаулануын ескеру қажет. Оқу материалдары қажетті түсініктемелер мен нұсқаулықтармен бірге жүруі керек. Дыбыстық сүйемелдеумен және анимациямен жабдықталған жоғары сапалы графикалық файлдарды пайдалану (кестелердің презентациялары мен демонстрациялары) материалды игеруді 65% - ға дейін арттырады (салыстыру үшін: материалды әдеттегі түсіндіру кезінде тек 5% ғана игеріледі). Оқушы-мұғалімді интерактивті оқыту өзекті болып қала береді. Team Weaver қызметін пайдалану мұғалімге тест сұрақтарына жауап беру үшін бақылау блогын пайдалануға мүмкіндік береді, білім алушы бірден баға алады. Мен бұл қызметті жаңа тақырыпты түсіндіру үшін де, сабақ кезінде баланың жұмысындағы қателерді түзету үшін де қолданамын. Қашықтықтан оқыту сценарийі негізгі тапсырмалар, жауаптарға қойылатын талаптар және жауаптарды бағалау критерийлері, тапсырмаларды орындау уақыты және т. б. жазылған Технологиялық карта түрінде ұсынылуы мүмкін. Мысалы: қашықтықтан математика сабағының технологиялық картасы
Қашықтықтан математика сабағын өткізуге қойылатын бағалау критерийлері мен талаптары сабақтың сыртқы және ішкі тәртібін қамтиды. Ең қарапайым және қарапайым-сабақтың дәл басталуы және дәл аяқталуы. Сыртқы тәртіпке оның нақты басталуы мен аяқталуы ғана емес, сонымен қатар сабақ кезінде туындауы мүмкін барлық штаттан тыс жағдайлардың алдын-ала ойластырылуы жатады. Сабақтың ішкі тәртібі (оның құрылымы), сабақты кезеңдерге орынды бөлу, яғни сабақ нақты уақыт кезеңдеріне бөлінеді. Дұрыс жоспарланған сабақтың әр кезеңінде студенттерді жұмылдыратын, оқу процесін ынталандыратын, мотивацияны ынталандыратын мақсат бар, яғни студенттер олардан не талап етілетінін, нені мықтап меңгеруі керек екенін білуі керек. Әр сабақ дидактикалық принциптерге сәйкес келуі керек; идеялар мен ұғымдарды дамытудағы көрнекілік пен дәлдік, зерттелген материалға сүйену, жаттығулар мен бақылау тапсырмаларының осы сабаққа сәйкестігі. Сабақтың нәтижесі болуы үшін білім алушылардың белсенділігі қажет. Ең алдымен, оқушылар оқу процесіне еріксіз кіріп, сабақтың соңына дейін шешілетін міндеттерге қатысатын жағдайлар жасау керек. Ол үшін сабақты бүкіл сабақтың мақсаттарына сәйкес оқушылардың бір мақсаттан екінші мақсатқа өтуіне мүмкіндік беретін кезеңдерге бөлген жөн. Мотивацияға "оғаш оқиғалар", күтпеген фактілер және т. б. болуы мүмкін проблемалық жағдайларды жасаудан тұратын білім алушылардың нақты мақсатты көзқарастары қол жеткізеді. Шебер мотивация білім алушыларды саналы таным процесіне қосуға мүмкіндік береді. Мысалы, танымды білім алушылардың тәжірибесімен байланыстыру, білім алушыларды таным мен проблемаларды шешуге ынталандыру. Сабақтың сипаты ішінара болуы керек-материалды проблемалық түрде көрсететін іздеу, эвристикалық әдістер, сондай-ақ студенттерге олар үшін жаңа танымдық міндеттерді дербес шешуге мүмкіндік беретін Зерттеу әдістері. Үй тапсырмасы әртүрлі функцияларды орындай алады; сабақта алған білім мен дағдыларды бекіту, жалпылау, жүйелеу немесе сабақта білім мен дағдыларды практикада қолдану, келесі сабақтың бастапқы деңгейін қамтамасыз ету, сондай-ақ жаңа материалды өз бетінше пысықтау, білімдегі олқылықтарды жою. Үй тапсырмасына арналған материалдарды дайындау кезінде білім алушыларды көп деңгейлі даярлау (сараланған, жеке тәсіл) көзделеді. Мұғалімнің күнделікті тәжірибесінде желілік білім беру ресурстарын пайдалану пайдаланылатын оқу материалдарын әртараптандыруға, мүмкіндігі шектеулі оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, олардың оқу қызметін ұйымдастыруға мүмкіндік береді, бұл тұтастай алғанда білім беру процесінің тиімділігін арттыруға әкеледі. Қашықтықтан оқыту сабағын құруға негізделген икемділік, модульдік және интерактивтілік принциптері жеке білім беру траекториясы негізінде оқу процесін ұйымдастыруға, оқытуға дайындығы әртүрлі деңгейдегі білім алушыларға сараланған тәсілді жүзеге асыруға, сол арқылы оқытудың бейімделу жүйесін құруға мүмкіндік береді. Осы тақырып бойынша әдебиеттерді талдау балаларды, соның ішінде математиканың негізгі курсы бойынша мүмкіндігі шектеулі балаларды қашықтықтан оқыту формасын ұйымдастыру мәселесі өзекті, бірақ әсіресе осы контингенттің балалары үшін жеткілікті зерттелмегенін көрсетті. Бейімделген тақырыптық материалдар мен әдістердің жиынтығы өте шектеулі. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||