Главная страница

ТЕМА. Кириш. Суд тиббиёти фани, унинг вазифалари ва ахамияти. Суд тиббиёт экспертизасининг келиб чикиши ва ривожланиши. Суд тиббиёти фани, усуллари, вазифалари, мазмуни ва объектлари


Скачать 411.88 Kb.
НазваниеКириш. Суд тиббиёти фани, унинг вазифалари ва ахамияти. Суд тиббиёт экспертизасининг келиб чикиши ва ривожланиши. Суд тиббиёти фани, усуллари, вазифалари, мазмуни ва объектлари
Дата21.07.2022
Размер411.88 Kb.
Формат файлаdocx
Имя файлаТЕМА.docx
ТипДокументы
#634580
страница10 из 11
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

1   2   3   4   5

Мавзу буйича таянч сўзлар ва атамалар: гипоксия, механик асфиксия, чўкиш, планктон.


Мавзу бўйича назорат саволлар:


1.«Асфиксия» тушунчасига таъриф беринг. Механик асфиксиянинг қандай турлари бор?

2.«Осилиш» атамаси нимани англатади? Тўлиқ осилишдан нотўлиқ осилишни фарқини айтинг.

3.Странгуляцион эгат нима? Унинг қандай белгилари ва турлари бор?

4. Сиртмоқ турларини айтинг ва уни бўйиндан ечиш усулини кўрсатинг.

5.  Бўғиш нима? Асфиксиянинг бу турини тавсифли белгиларини айтинг.

6.  Компрессион асфиксия нима? Уни обтурацион асфиксиядан фарқи?

7. Чўкишни сувдаги ўлимдан фарқи?

8. Мурдани сувдаги бўлган вақтини қандай аниқлаш мумкин?

9. Чўкиш белгиларини ва уларни ҳосил бўлиш вақтини айтиб беринг?

10. Ёпиқ бўшлиқдаги асфиксия нима?


Мавзу бўйича тест саволлари:

1.Амюссе белгиси асфиксиянинг қайси турида куп учрайди?

а) осилишида

б)қўл билан буғишда

в)обтурацион асфиксияда

г)компрессион асфиксияда

2.Бокарус синамаси нимадан далолат беради?

а) странгулацион эгатни тириклигида ҳосил бўлганидан

б) тирик вақтида чўкиш рўй берганлигидан

в) странгулацион эгатнинг шахс ўлганидан кейин ҳосил

бўлганлигидан

г) ўз-ўзини ўлдиришдан

3. Планктоннинг организмга тушиш механизми қандай?

а) упканинг қон томирларига сувни сизиб ўтишидан

б) ошқозон ичак йўли орқали

в) мацерацияланган тери орқали

г) жароҳатланган тери орқали

4.Механик асфиксиянинг қайси босқичида одам хушини

йўқотади?

а) инспиратор ҳансираш босқичида

б) экспиратор хансираш босқичида

в) асфиксия олди босқичида

г)  терминал нафас олиш босқичида

5. Асфиксияни ташқи белгилари нималар киради?

а) мурда доғларининг яқоллиги, кўз шиллиқ қаватига

қонқўйилишлар, юзнинг шишиши, кук ранглилиги

б) оғиз ва бурундан қон кетиш

в) упканинг кирмизи ранг шишиши, Тарьде доғлари

г) ички аъзоларнинг тулақонлилиги

6. Гипоксияни кандай турлари фарқланади?

а)гипоксик
б) гемик, циркулятор, тўқима

в) гипоксик,циркулятор

г) гипоксик, циркулятор, туқима, циркулятор

7. Механик асфиксиянинг кандай турлари фарқланади?

а) странгулацион, обтурацион

б) обтурацион, компрессион

в) странгулацион, обтурацион, компрессион

г) странгулацион, обтурацион, компрессион, ёпиқ бўшлиқдаги

асфиксия

8. Механик асфиксия ўлим қанча вақт ичида юз беради?

а) 5-7 дақиқада

б) 15-20 дақиқада

в) 1-2 дақиқада

г) 30-40 сонияда

9. Мурда буйин соҳасида кўп миқдорда ярим ойсимон шаклда

шилинмалар мавжудлиги нимадан далолат беради?

а) қўл билан бўғишдан

б) осилишдан

в) чўкишдан

г) сиртмоқ билан бўғишдан

10. Чўкиш пайтида нафас йўлларида кўпикнинг пайдо бўлиш

механизми?

а) бронхларнинг сиқилиши, шиллиқ модданинг ҳаво ва сув

билан аралашиши

б) упка шиши, унинг сув ва хаво билан тулиши

в) упкада қон айланишини бузилиши

г) нафас боғламларининг сиқилиши


Кислород етишмовчилигининг таснифи


Гипоксия


Зўрликсиз ўлим гипоксияси


Зўраки ўлим гипоксияси



1.Ўткир (соғлиқ бузилиши, ўлим).

 



1.Гипоксия белгилари бўлган ўлим (крупоз зотилжам, юрак-қон томир етишмовчилиги).

 



1.Гипоксия белгилари бўлган ўлим (СО билан заҳарланиш, цианид бирикмалар билан заҳарланиш).

 



2.Сурункали (патологик жараёнларда).



2.Гипоксия туридаги ўлим (бронхиолит).

 



2.Гипоксия туридаги ўлим (электротравма).

 





Осилишда тананинг турли жойлашиши





Фойдаланиладиган адабиётлар рўйхати:

1. Каримов И.А. Биз танлаган йўл демократик тараққиёт ва маърифий дунё билан ҳамкорлик йўли. – Т.: Ўзбекистон, 2003й.

2.Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. - Т.: Ўзбекистон, 2008й.

3.Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси. - Т.: Адолат, 2008й.

4.Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодекси. - Т.: Адолат, 2009й.

5.Шамсиев Э.С., Искандаров А.И., Зуфаров Р.А., Талимбекова В.К. Суд тиббий фанлари: Дарслик. Т.: ТДЮИ, 2004й.

6.Искандаров А.И., Ешмуратов Б.А., Норбоев А.Н. Суд медицинаси: Ўқув қўлланма Т.: ТДЮИ, 2006

7.Шамсиев Э.С., Искандаров А.И., Зуфаров Р.А., Талимбекова В.К. Суд тиббий фанлари: Дарслик. Т.: ТДЮИ, 2008й. (лотин)

8.Волков В.Н., Датий А.В. Судебная медицина: курс лекции. – М.: Юристь, 1997г.

9.Самищенко С.С. Судебная медицина. Учебник для юридических вузов. - М.: Право и Закон, 1996.


Қўшимча адабиётлар:

1.Громов А.П. Капустин А.В. Судебно-медицинское исследование трупа. Медицина, - М.: СПАРК, 1991г.

2.Колкутин В.В., Соседко Ю.И. Судебно-медицинская экспертиза повреждений у живых лиц. М.: ООО Юрилитинформ, 2002г.

3.Искадаров А.И., Кулдашев Д.Р., Ешмуратов Б.Е., Горюнова С.В. Правовые основы врачебной деятельности: Учебное пособие для вузов. – Т.: 2008г.

4.Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг «Ўзбекистон Республикасида суд-тиббий экспертиза ўтқазиш ҳақида йўриқнома ва суд-тиббий хизматнинг иш тартибини белгиловчи бошқа норматив ҳужжатларни тасдиқлаш ва жорий қилиш тўғрисида» 551сонли буйруғи. 21октябрь 1992й.

5.А.Ю.Якубов, И.Жасимов, Т.Р.Саитбаев, Б.С.Хидоятов, З.А.Гиясов. Осмотр трупа. Учебное пособие. Т.: Адолат, 2010г.

6.www. jurisby..ru

7.www. zakonssu.samara.ru.


11-МАВЗУ: АШЁВИЙ ДАЛИЛЛАРНИНГ СУД-ТИББИЙ ЭКСПЕРТИЗАСИ

РЕЖА

1. Ашёвий далиллар. Ашёвий далилларни топиш, йиғиш, ўраш ва тегишли лабораторияларга юбориш тартиб-коидалари 2. Биологик текшириш объектлари 3. Кимёвий текшириш объектлари 4. Тиббий криминалистика экспертизасининг объектлари 5. Далилий ашёларни комплекс текширишда суд-тиббий экспертизаси

Мавзуни мақсади: талабаларга суд тиббиёти фанининг предмети, таркиби, тизими, вазифалари, илмий-назарий ҳолатлари ҳақида маълумот бериш, суд-тиббий экспертизасининг турлари, текшириш объектилари,суд-тиббий эксперти, унинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, суд-тиббий экспертизада натижавий-сабабли боғланиш, суд-тиббий экспертиза ўтказилишида касбга оид этика ва деантология масаллалари ҳақида маълумотлар бериш, талабаларда ўзларининг мутахасслик фаолиятида зарур бўладиган асосий кўникма ва махоратни шакллантиришдан иборат.

Мавзу буйича таянч сўзлар ва атамалар: суд тиббиёти, суд-тиббий экспертизаси, суд-тиббий эксперт, тирик шахслар суд-тиббий экспертизаси, мурдалар суд-тиббий экспертизаси, ашёвий далиллар.


Мавзу бўйича назорат саволлар:


  1. Ашёвий далил тушунчасини тушунтириб беринг.


  2. Биологик хусусиятга эга бўлган ашёвий далилларга нималар киради?


  3. Қон изларини текширишда қайси саволларни ҳал этиш мумкин бўлади?


  4. Қон доғининг ҳосил булиш муддати қандай аниқланади?


  5. Қон доғининг ҳайвонга ёки одамга тегишлилиги қандай аниқланади?


  6. Қон гуруҳлари қандай аниқланади?


  7. Шаҳват изларини текширишда терговчи томонидан суд-тиббий эксперт олдига қандай саволлар қўйилиши мумкин?


  8. Доғда шаҳват мавжудлиги қайдай усуллар билан аниқланади?


  9. Сўлак, сийдик ва терни текширишда суд-тиббий эксперт қандай саволларни ҳал этади?


  10. Сочларни текширишда қандай саволлар ҳал этилиши мумкин?



 

Мавзу бўйича тест саволлари:


1.Агглютинация А гурухи стандарт эритроцитлари солинган пробирка ва В кон зардоби солинган пробиркада хосил булди. Унинг кон гурухини аникланг.

а) кон гурухи 0/1/

б) кон гурухи А /2/

в) кон гурухи В /3/

г) кон гурухи АВ /4/

2.Шаҳват суюқлигининг борлиги қайси текширувлар ёрдамида аниқланади?

а) микрокристаллик реакцияси ёрдамида

б) ултьрабинафша нурлар билан текшириш ёрдамида

в) микроскопик текширишлар ёрдамида

г) картошка шираси реакцияси ёрдамида

3. Сочни кайси гуруҳга таалуқли эканлигини аниқлаб бўладими?

а) гуруҳга хослик моддаси йўқлиги учун аниқлаб бўлмайди

б) фақат турини аниқлаб бўлади

в) гуруҳини аниқлаб бўлади

г) гурухни аниқлаб бўлмайди

4. Соч ингичка узак қатлами ва кенг қобиқли бўлса, бу соч қайси турга тааллуқли?

а) одамга тегишли бўлган соч

б) ҳайвонга тегишли бўлган соч

в) текширилаётган нарса соч эмас

г) синтетик тола

5. Сочнинг узак қисми кенгайган, қобиқ қисми ёрилган. Бу сочга нима таъсир килган?

а) юқори ҳарорат таъсири

б) тумтоқ қаттик жисм таъсири

в) кимёвий модда таъсири

г) атмосфера босими таъсири

6. Соч пиёзчаси илгаксимон шаклда пигментларга бой қин қобиғи билан уралган. Соч юлиб олинмаганми ёки тушганми?

а) ҳаётга қобилиятли соч юлиб олинган

б) ёшини яшаган соч, юлиб олинган

в) тушган соч

г) механик таъсир етказилмаган

7. Соч ўз ўқи бўйича буралган ҳар доимги ялтироқлигини йўкотган, баъзи жойлари колбасимон шишган. Бу сочга нима таъсир килган?

а) юқори ҳарорат таъсир қилган

б) тумтоқ каттик жисм таъсир қилган

в) кимёвий моддалар таъсир қилган

г) юқори босим таъсир қилган

8. Доғда қон мавжудлигини аниқлашнинг ишончли усулларига нималар киради?

а) микрокристаллик реакцияси

б) ултьрабинафша нурлар билан текшириш

в) кимёвий текшириш

г) картошка шираси реакцияси

9. Сочнинг буялганлигини аниқлашда сочнинг қайси қисмлари текширилади?

а) сочнинг узаги, илдизи ва переферик қисми

б) сочнинг илдиз қисми

в) сочнинг периферик қисми

г) сочнинг узаги

10. Сочнинг ухшашлигини кандай аниклаймиз?

а) факат сочни гурухи бўйича

б) сочнинг белгилари йиғмаси бўйича

в) фақат сочнинг узунлиги ва қалинлиги бўйича

г) сочнинг ранги бўйича








Қон доғлари кўпроқ учрайдиган жойлар





Фойдаланиладиган адабиётлар рўйхати:

1. И.А.Каримов. “Юксак маънавият енгилмас куч”. “Тошкент Маънавият”. 2008й.

2.Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. - Т.: Ўзбекистон, 2008й.

3.Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодекси. - Т.: Адолат, 2008й.

4.Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал кодекси. - Т.: Адолат, 2009й.

5.Шамсиев Э.С., Искандаров А.И., Зуфаров Р.А., Талимбекова В.К. Суд тиббий фанлари: Дарслик. Т.: ТДЮИ, 2004й.

6.Искандаров А.И., Ешмуратов Б.А., Норбоев А.Н. Суд медицинаси: Ўқув қўлланма Т.: ТДЮИ, 2006

7.Шамсиев Э.С., Искандаров А.И., Зуфаров Р.А., Талимбекова В.К. Суд тиббий фанлари: Дарслик. Т.: ТДЮИ, 2008й. (лотин)

8.Самищенко С.С. Судебная медицина. Учебник для юридических вузов. - М.: Право и Закон, 1996.

9.Волков В.Н., Датий А.В. Судебная медицина: курс лекции. – М.: Юристь, 1997г.

10.Лочинов Ф.Н. Жиноятларни очишда биологик хусусиятга эга бўлган ашёвий далилларни аҳамияти. Рисола.Т.: ТДЮИ, 2009й.


Қўшимча адабиётлар:

1.Громов А.П. Капустин А.В. Судебно-медицинское исследование трупа. Медицина, - М.: СПАРК, 1991г.

2.Колкутин В.В., Соседко Ю.И. Судебно-медицинская экспертиза повреждений у живых лиц. М.: ООО Юрилитинформ, 2002г.

3.Искадаров А.И., Кулдашев Д.Р., Ешмуратов Б.Е., Горюнова С.В. Правовые основы врачебной деятельности: Учебное пособие для вузов. – Т.: 2008г.

4.Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг «Ўзбекистон Республикасида суд-тиббий экспертиза ўтқазиш ҳақида йўриқнома ва суд-тиббий хизматнинг иш тартибини белгиловчи бошқа норматив ҳужжатларни тасдиқлаш ва жорий қилиш тўғрисида» 551сонли буйруғи. 21октябрь 1992й.

5.А.Ю.Якубов, И.Жасимов, Т.Р.Саитбаев, Б.С.Хидоятов, З.А.Гиясов. Осмотр трупа. Учебное пособие. Т.: Адолат, 2010г.

6.www. jurisby..ru

7.www. zakonssu.samara.ru.


Адабиётлар рўйхати


Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов асарлари


1.


И.А.Каримов. “Юксак маънавият енгилмас куч”. “Тошкент Маънавият”. 2008


2.


И.А.Каримов. “Инсон, унинг ҳуқуқи ва эркинликлари - олий қадрият”. Т:. Ўзбекистон, 14-том. 2006


3.


Каримов И.А. Биз танлаган йўл демократик тараққиёт ва маърифий дунё билан ҳамкорлик йўли. – Т.: Ўзбекистон, 2003


4.


Каримов И.А. Тинчлик ва хавфсизлигимиз ўз куч-қудратимизга, ҳамжиҳатлигимиз ва қатъий иродамизга боғлиқ. - Т.: Ўзбекистон, 2004.- 400 б.


5.


Каримов И.А. Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир. – Т.: Ўзбекистон, 2005.- 32 б.


6.


“Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари.-Т.: Ўзбекистон, 2009


7.


Каримов И.А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъулмиз. Т. 9. – Т.: Ўзбекистон, 2001. – 439 б.


8.


Каримов И.А. Янгиланиш ва барқарор тараққиёт йўлидан янада изчил ҳаракат қилиш, халқимиз учун фаровон турмуш шароити яратиш – асосий вазифамиздир. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йилда мамлакатни ижтимоий – иқтисодий ривожлантириш якунлари ҳамда 2007 йил иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган, йиғилишида қилинган маъруза. //”Халқ сўзи”, 2007 йил 13 февраль.


9.


Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 й 10 мартдаги 24 – сонли Қарори Жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни ислоҳ қилиш ҳамда модернизация қилиш мақсад ва вазифаларини амалга ошириш дастури тўғрисида. // Ўзбекистон Республикаси Қонун ҳужжатлари тўплами.2005, 10-11


10


Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисидаги маъруза, 2010 йил 12 ноябр. – Ҳалқ сўзи. – 13 ноябрь. - 2010.


11


Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлигининг 18 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги “Мамлакатимизни модернизация қилиш йўлини изчил давом эттириш – тарраққиётимизнинг муҳим омилидир” маърузаси //. Халқ сўзи- 9 декабр 2010 йил.


Ўзбекистон Республикасининг норматив – ҳуқуқий ҳужжатлари


1.


Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. - Т.: Ўзбекистон, 2008.


2.


Ўзбекистон Республикаси жиноят кодекси. Тошкент “Адолат” 2008.


3.


Ўзбекистон Республикаси жиноят-процессуал кодекси. Тошкент “Адолат” 2009.


4.


Ўзбекистон Республикасининг “Судлар тўғрисида” ги қонуни (янги тахрирда) –Т.: Адолат, 2001


5.


Ўзбекистон Республикасининг “Прокуратура тўғрисида” ги қонуни (янги тахрирда) –Т.: 2002


6.


Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги қонун. –Т.: 1997


7.


Ўзбекистон Республикасининг “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури”. –Т.: 1997


8.


Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг «Ўзбекистон Республикасида суд-тиббий экспертиза ўтқазиш ҳақида йўриқнома ва суд-тиббий хизматнинг иш тартибини белгиловчи бошқа норматив ҳужжатларни тасдиқлаш ва жорий қилиш тўғрисида» 551-сонли буйруғи. 21октябрь 1992й.


9.


Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Ўзбекистон Республикасида ҳодиса (мурда топилган) жойини кўздан кечиришда суд тиббиёти соҳасидаги врач-мутахассиснинг иш қоидаларини тасдиқлаш тўғрисидаги. 520-сонли буйруғи. 29 ноябрь 2002 й.

1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11


написать администратору сайта