Дипломная работа на тему Метафоричность образов птиц в алтайской литературе начала 21 века. Дипл. ПТИЦЫ. Методические рекомендации по изучению метафоричности образов птиц в алтайской литературе начала xxi века в школе Выводы по ii главе
 Скачать 52.63 Kb.
|
|
1.3 Изучение метафоричности образов птиц в алтайской литературе Поэзияда, прозада jаны литературанын jолын ачкан кижи Лазарь Васильевич Кокышев. Озо ло баштап, Л.В. Кокышевти бу jÿрÿмнин бийик учуры, телкеми, куулгазыны ла терени jаантайын кайкадатан. Л. Кокышевтин кöрÿмиле, кижинин бу ак-jарыкка туулганы, айлу-кÿндÿ Алтайында базып jÿргени – ол ырыс. А кажы ла кижинин ырызы тöрöл jоныла, öскöн Алтайыла тудуш. «Л.В. Кокышевтин поэзиязы озо ло баштап онын алтай фольклорды jакшы билеринен улам табылган. Кокышев литературага jайалталу болуп бÿткен. Алтай калыктын jайналганду кожон-комыды, сÿрлÿ-jараш кеп ле чечен сöстöри онын öкпö-jÿрегине öдÿп калгандый» - деп, шинжÿчи Н.М. Киндикова бичийт [33, с. 174]. Мынан улам поэт кеберлерди ле эп-аргаларды таап, jилбилÿ ле чындык ÿлгерге тынып, алтан-jетен jылдарда чыккан бичиктеринде онын лириказы, автордын узы бийик чÿмдемел кемине jеткенин керелейт. Л.В.Кокышев Алтай jер, онын ар-бÿткенин керегинде бичиген ÿлгерлерин текши кычыраачы jакшы билер. Чынын айткажын, бу тема аайынча Кокышевтен де озо кöп поэттер бичиген. Олор ар-бÿткен ле ого тÿнейлежип турган кижинин кÿÿн-санааларын jанжыгып калаган тÿндештирÿ эп-аргалардын болужыла кöргÿзип туратан. Л.В.Кокышев бойынын ÿлгерлеринде ар-бÿткенди jÿк ле сÿÿп турган эмес. Поэт ар-бÿткенди терен ондоп ло шиндей кöрÿп, онын jÿзÿн-башка öндöрин ылгап, jÿрÿмине колбоп,öткÿн, куулгазын сöстöрлö jурап jат. Лазарь Кокышевтин ар-бÿткен керегинде лириказы, öскö поэттерге кöрö, аныланып jат. Лазарь Васильевич Кокышевтин баштапкы бичиген ÿлгерлерин шиндеп кöргöнисте, биске кöп катап куштардын сÿр-кеберине учурлалган ÿлгерлер туштады. Олор: турналар, карлагаш, куу, кÿÿк ле о.ö. Бу сÿр-кеберлер jайымнын, лирикалык геройдын кÿÿн-табын, кÿÿн-санаазын, агару ару сÿÿшти, jе кезикте лирикалык геройдын jанысканзыраганын кöргÿскен. Л.В. Кокышевтин кезик ÿлгерлери албатынын фольклорына тÿнейлеп чÿмделген. Ол ÿлгерлерди албатынын кожондоры болуп калган деп бодоглайдылар. Куштын сÿр-кеберине учурлалган андый ÿлгерлердин тоозында «Турналар» ла «Карлагаш» деп ÿлгерлер. Албатынын лириказын поэт «Турналар» деп ÿлгерде элбеде тайанат: «коркышту ыраак Алтайга», «кар тÿшпейтен Алтай», «ак булутту туузына» ла о.ö. Бу ÿлгерде поэт айрылыжып jадардагы кунукчылдын мотивин бÿдÿн ÿлгерде тузаланган. Онын учун бу ÿлгер албатынын сÿÿген кожоны болуп калган. Коркышту ыраак Алтайга Комудап не барадын? Алтайыстын ÿстиле Айланып не турадын? Алтайыстын суузынан Амзап алзан, турна. Ак булутту туузына Амырап алзан, турна ( С.40). Турна деп куш сезимнин, серемjинин сÿр-темдеги болот. Л. Кокышевтин сÿÿген сÿр-кебери ÿлгерден ÿлгерге кöчÿп барат. «Ÿлгерлер ле тууjылар» (2010) деп jуунтыда Л. Кокышевтин «Мен эзирик» деп ÿлгеринде база ла турна куш керегинде айдылат. Поэт турнанын сÿр-кебери ажыра чындык нöкöрдин сÿр-кеберин кöргÿзет: Кижи чыкпаган Кийик боочыда Турналар тÿжет, Кожоным угарга (с. 46). Чÿмдеечиге турна онын кожонын тындап, ондоп тургандый деп билдирет. Турналар сÿрекей бийик, jÿк ле куштар ла андар jÿрер боочыдан тÿжÿп келерине поэт иженет. Албатынын фольклорында ок чылап турнанын сÿр-кебери чындык сÿÿштин сÿр-кебери болуп турат. Кунукчылдын мотиви поэттин «Орой кÿс» деп ÿлгеринде база билдирип келет. Турналар ыраак талага jÿре берген, агаштардын бÿрлери, jалбырактары тÿжÿп калган, орой кÿс келгенин чÿмдеечи чечен кöргÿзет: Турналар ыраак Тÿштÿкке ыраган Калганчы jалбырак Кайыннан ÿзÿлди (с. 49). Л.В. Кокышев бойынын «Санаалар» (1967) деп jуунтызында «Тÿштÿк талада кÿс» деп ÿлгеринде, кару Алтайындагы кÿстин сÿр-кеберин jурайт. Бу ÿлгерде ыраакта jÿрген поэт бойынын сÿрекей сÿÿген öйин – кÿсти, кеткин куштын сÿр-кебери ажыра кöргÿзет: Алтайда эмди ле Кÿс база Араайын jедип Келген болор. Ак айаста Куштарды ээчиде Аркалар аjыктап турган болор (с. 41). Кеткин куштар jылу jер jаар учуп баратканына ончо ар-бÿткен кунугып турган деп автор бойынын ÿлгеринде темдектейт. Сÿÿген кызына, эрте jашта божоп калган Маринага, учурлалган «Кÿс» деп ÿлгеринде поэт база ла кÿскÿде jанып барааткан куштардын сÿр-кебери ажыра бойынын кунукчылын темдектейт. Jеристе кÿс … Ыраак тÿштÿкке Jергелей куштар учкулап браадыры (с. 65). Кÿскиде куштар jанып барааткан болзо, jаскыда олор ойто Алтайга бурулат. Л.В. Кокышев «Jас» («Марина баламга тöрт ÿлгер») деп ÿлгеринде балазына сÿрнÿгип кунукканын база ла куштын сÿр-кебери ажыра кöргÿскен: Тындазан, балам, куштардын ÿндерин: Олор ыраак таладан келгендер (с. 62) Бойынын «Ÿлгерлер ле тууjылар» (2010) деп jуунтызында Л.В. Кокышев бойынын эжине тартылганын куштый болгон болзо, канатту болгон болзо, деп сананып, бойынын неме эдип болбой турганына мокодот: Ыраак эжинди канайып кöрöрин? Канатту куштый Болзон кайдар (с. 35). Ыраак эжине канайып jедерин? Канатту куштый Болзон кайдар! (с. 35). Л.В. Кокышевтин база бир сÿÿген сÿр-кебери – ол куу деп куш болот. Куу керегинде ÿлгер «Экинчи jÿрÿм» (1963) ле «Кереес jанар» (2000) деп jуунтыларында чыккан. «Бала тужын эске алынып, Лазарь Васильевич «Куу» деп ÿлгер чÿмдеген. Онын тöзöлгöзинде чын болгон учуралдар салынган. Куу – комдоштордын байлу кужы. Кÿч ле уур öйлöрдö олор кижини jеткерден эмезе ору-jоболдон корулап алат» шÿнжичÿ Н.М. Киндикова темдектейт «Куу» деп ÿлгеринде поэт албатынын кеп куучынына тайанат. Кажы ла алтай сööктö бойынын байлу кужы бар деп ого jааназы айдып туратан. Jаш тужында бойыла болгон учуралга тайанып чÿмдеген ÿлгер болот. 1962 jылда чÿмделген «Куу» деп ÿлгер сегис jолдыктан турат. Кичинек уулчак jаан улус билбес оорудан оорырда, jааназы оны аржанга аппарат. Поэттин сагыжына бу учурал чöрчöк jериндий артып калган. Ол öйди эске алынып, поэт мынайда бичийт: Jаркынду, jаркынду аржаннын суузыла Jаанам менин jÿзÿмди jунатан. «Кудайын сенин – куу, балам …» - деп, Кöлдöрдö jÿрген кууларды алкайтан. «Комдоштор уйазы коромjык эди, Корыгар менин баламды …» - дейтен. Куулар онын алкыжын уккандый, Бийик, бийик учкулай беретен … Öйлöр öдÿп, онон бери кöп jылдар öткöн кийнинде, поэттин тÿжине куу кирген. Jаш тужын сананып, ол санбашка сезимге алдырат. Jакшынын белгези бе, jаманнын белгези бе деп, поэт бойынан бойы сурак сурайт: Эрлÿ jÿрегим согулганча эди, Эмди нении, куу, сестин? Эки канадын талбайтып алала, Эжигиме менин не келдин? .. Поэт öйлö jоруктагандый билдирет. Jаш тужына тÿш jеринде барып келгени ого кандый да кунукчыл экелет. Санаага алдырткан да болзо, поэт кöдÿринилÿ кÿÿн-санаалу болот. Кууларды ол jааназынын айтканыла тооп, сÿÿп jÿрген. Оны ÿлгердин jолдыктары керелейт: «Куулар, слерди сÿÿп jÿредим, кушта кандый jаман бар база». Поэт сÿÿген куу деп куштарын кудайга тÿнейлеп jÿрген болгоны ÿлгерден билдирет. Jе эр-кемине jеделе, куш кудай болор аргазы jок деп ондоп, ол айдынат: «Кудайы jокко öзÿп калдым, Кудайга качан да бÿтпегем база». Кунукчылдын, jанысканзыраштын мотиви ÿлгерде бар да болзо, Л. Кокышевтин лириказы кöдÿринилÿ кÿÿн-санаа эбелтет: Ал-санаам менин jарык, омок, Амадуумм менин ару, билигер. Амадуум болуп, ак санаам болуп, Бийик, бийик учкулай беригер!.. Поэт бойынын ÿлгеринде рефрен деп ондомолго тайанып öкпöргöн кÿÿн-табын элбеде ачат. Онын jалакайы, албатызын сÿÿгени кажы ла ÿлгеринен билдирет. «Куу» деп ÿлгерди кычырганыста, кандый да ару, jараш, jаркынду кÿÿн-тап боло берет. Айдарда, куунын сÿр-кебери ажыра Л. Кокышев албатынын jÿрÿмин, фольклорын, келер амадуларын кöргÿзип салган. Куу куштын сÿр-кеберине Л. Кокышев база бир канча ÿлгеринде баштанат. «Кÿски тÿнде» деп ÿлгеринде куулардын тÿниле учуп, табыштанып турганын кöргÿзет: Кап-карануй тÿн … Чугулданып салкын келет. Куулар тÿниле табышту Кунукчыл тууларды эбирет (с. 33). «Санаалар» (1967) деп jуунтыда чыккан «Варадеро» деп ÿлгеринде поэт тÿндештирÿ эп-арга тузаланып, сÿÿген кужынын сÿр-кебери ажыра кÿргÿзет. Бойынын ÿлгеринде Варадеро деп курортты кууга тÿнейлейт: Куудый апагаш, эжинип jайканган Курорттын ады - Варадеро (с. 31). Л.В. Кокышевтин лириказында куштын сÿр-кебери кöп туштайт. Алтайдын ончо бар куштарынын кылык-jанын билип тургандый. «Карлагаш» (1957) деп ÿлгеринде поэт сÿÿген кыстын сÿр-кеберин поэт jанжыгып калган карлагаш куштын сÿр-кебери ажыра кöргÿзет. Темдек эдип албатынын кожоны болуп калган ÿлгерди кöргöдий: Кайчы кара канатту, Карлагажым кайда не? Кажатта уйан куру, Кажы Алтайга бардын не? Кöпöгöш jас келгенде, Кöзнöгиме келетен. Кородоп мен jÿргемде, Кожондоп меге беретен. Карлагажым, карлагаш, Качан ойто келерин? Карлагажым, карлагаш, Кожондоп качан берерин? Карлагаштын сÿр-кебери арунын ла эркенин сÿр-темдеги болот. Бу ÿлгерде карлагаштын сÿр-кебери поэтке сÿрекей jуук ла кару деп билдирет, ненин учун дезе, ол «карлагажым» деп бойына jуук алынат. «Кÿски тÿнде» деп ÿлгеринде поэт карлагаш кижинин jанында уйа тартып jÿрер куш деп кöргÿзет. Кÿс келерде карлагаш тÿнÿкте уйазын таштап, jылу jерге учуп барганын поэт инверсиянын болужыла кееркедип салган: Кÿски jанмыр атыйланып, Нени де некеп, Кöзнöкти токпоктойт … Уйазын карлагаш тÿнÿкте Узун кÿске таштады (с. 33). Л.В. Кокышев öртöктöр керегинде база ÿлгеринде чÿмдеген. Кÿс – ол Л. Кокышевтин сÿÿген öйи. Бу öйди ол куштардын сÿр-кеблери ажыра jакшы ачып кöргÿзет. «Кÿс» деп ÿлгерде учуп барааткан öртöктöрдин канаттарын салкын сыыладып турганын поэт сÿрекей чындык кöргÿзет: Канадыла кейди чичкерте сыыладып, Кадынды öрö Öртöктöр öткилейт (с.35) Бу jолдыктардан поэттин ар-бÿткенди jакшы ондогоны, сÿÿгени билдирет. Кижи ле ан-куш, ар-бÿткен бек колбуда болгонын Л. Кокышев бойынын чÿмдемелдеринде куштын-сÿр кеберин эптеп тузаланганынан база кöрöдис. Л. Кокышевтин лириказында туштап турган сÿр-кеберлер – ол мÿркÿт, ÿкÿ, талтар деп куштар. «Экинчи jÿрÿм» (1963) деп jуунтыда «Кÿс» деп ÿлгерде мÿркÿттер сÿрекей бийик тенериде учуп, акшып туратанын автор «кöс тайкылар» деп бузулбас сöс колбунын болужыла jартайт: Кöс тайкылар Кöк айас тÿбинде Куу мÿркÿттер Кунукчыл акшыйт (с.36). Мÿркÿт алтай албатыда байлу куштардын бирÿзи болот. Поэт канча катап тенеринин тÿбинде акшып, кайып учуп jÿрген мÿркÿттерди аjыктап, аjарып турган болгоны ÿлгердин jолдыктарынан иле билдирет. Албатынын оос поэзиязына тайанып, мÿркÿттин сÿр-кеберин кöргÿзет. Л. Кокышев «Экинчи jÿрÿм» (1963) деп jуунтызында «Кер ат» деп ÿлгеринде ÿкÿнин сÿр-кеберин кер ат ла лирикалык геройдын кÿÿн-санаазы ажыра берет: Ÿрбейип алала, абранын ÿстинен Ÿкÿнин эткенин тындап туратам (с.49). Тÿн jÿрÿмдÿ ÿкÿ куштын сÿр-кеберин албаты бойынын фольклорында тузаланат. Онын учун алтай чÿмдеечилер ÿлгерлеринде Алтайды ончо jанынан ачарында бу сÿр-кеберге база тайанат. Орой энирден ле ала тан атканча аркаларда ÿкÿлер эдип jат. Кезикте ÿкÿнин эткени киж каткырып тургандый угулат. Поэт бу табышты канча катап уккандый. Тÿндеги ар-бÿткеннин табыжын тÿлкÿнин Тайгылды öткöнип jанкылдаганы, Тайгылдын кижи чилеп санаага бастырганы ажыра кöргÿзет: Ÿзÿги jоктон аркада Ÿкÿлер эдип кунукты (с. 33). Ого öткöнип, Тÿлкÿлер jанкылдайт. Ÿкÿлер каткырат Оны электеп, Jе Тайгыл бастырат Уур санаага … (с. 38). Jе ÿкÿлер каткырат, Тайгылды электеп, Тайгылга öткöнип, Тÿлкÿлер ÿрÿжет (с. 38). Л.В. Кокышевтин лириказында туштаган база бир куштын сÿр-кебери – ол талтар. Чыккан-öскöн jери састу болгон учун талтар деп куштын табыжын jаштан ла ала уккан учун, поэттин кöп ÿлгерлеринде бу сÿр-кебер туштайт. Jуунын öйинде ÿй улус кичинек балдарыла кожо айдын тÿндерде де кыра сÿрлеген. «Кырачы келин» деп ÿлгерде ар-бÿткен, мал-аш, ан-куш ончозы ла келиннин уур айалгазын ондоп тургандый. Поэт талтар деп куш сезимдÿ деп кöргÿзет. Аттар токтоп, Салда jыгылат … Кÿкÿртти сезип, Талтар кыйгырат (с. 34). Аттар бышкырып, Ачу киштежет, Кÿкÿрттен чоочып, Талтар кыйгырат … (с. 35) «Экинчи jÿрÿм» (1963) деп jуунтыда «Баргаачы öбöгöн» деген ÿлгерде талтар аркада «тартылдайт» поэт айдат: Тараты-Бажында эликтер багырат. Талтарлар араайын аркада тартылдай (с.54). Фольклордо ло литературада кÿÿк келер öйдин темдеги, ол эмезе jаманнын белгези болуп турат. Бойынын монографиязында В.П. Ойношев кÿÿктин сÿр-кеберин мынайда jартайт: «Кукушка олицетворяет приход весны, возрождение, судьбу (в контексте предсказания), женское начало, расцвет, но также является предвестницей беды» [Ойношев, 2006, С.135]. Л.В. Кокышевтин лириказында бу сÿр-кебер база туштап, сооjын кептÿ билдирет: Jастын jайым Тыныжын сезип, Кÿн келдилер Мендешту öстилер. Эдил кÿÿк Кере тÿжиле Эдип отурат… (С.58). «Экинчи jÿрÿм» (1963) деп jуунтыга Л. Кокышевтин Вл. Луговскойго учурлалган ÿлгери бар. Алтай бичиичилердин ÿредÿчизи В. Луговской тын оорып калганына кородоп, Л. Кокышев бу ÿлгерин чÿмдеген. Алтай албатыда оору кижи jасты ла чыгатан болзом, кÿÿктин ÿнин келтейде кулагым ла угатан болзом деп, айдынар. Кÿÿктин ÿнин уккан кийнинде, кижиге кандый да ийде-кÿч кожулгандый боло берет. Кÿндÿлÿ чалыган бу кÿн алдында Кÿÿкти угар кÿÿним бар (с. 69). Л.В. Кокышев куштарга учурлай бÿткÿл ÿлгерлер чÿмдеген. Андый ÿлгерлердин бирÿзи – «Кÿÿк» деп ÿлгер. Jаскыда кÿÿк кере ле тÿжине эдип турат. Поэт ÿлгеринде «эдил» кÿÿк деп эпитет тузаланат. Кÿÿктин сÿр-кебери ажыра сÿÿнчинин, ырыстын мотиви билдирет. Эдил кÿÿк Кере тÿжине Эдип отурат: «Ку-ку! Jакшызын!» Jе эзирик, jаскы, Ырысту кöзиле Эбире керекти Канайып ондозын … (с. 36). «Кÿÿле» ле «Тоорчык» деп куштардын сÿр-кеберлери Л. Кокышевтин лириказында база туштайт. Кÿÿле поэт тын сÿÿбеген сÿр-кебер болгодый. «Санаалар» (1967) деп jуунтыда «Ташкент» деп ÿлгеринде поэт кÿÿлени кижинин jанында уйа тартып jÿрер куш деп кöргÿзет. Оны «Кудайдын кужы», килемjинин, ырыстын кужы дежетен. Кÿÿле куштарды озодон чочыдып, Кÿркÿреп келеле, Кÿрс эттирет! Тоорчыктын сÿр-кебери «Роза чечек» деп jуунтыда туштады. Токпок кöрöлö, Тоорчыгы болорго Тон öткÿре ол jенил болор (с. 51). Л.В. Кокышевтин лириказында мечиртке деп куштын сÿр-кебери база туштады. Мечиртке саста уйа тартар куштардын бирÿзи. Jас jыдына эзирген Jаланда терек jайканат. Jаш балазын бедиреп, Мечиртке саста айланат (с. 55). Айдарда, ады jарлу алтай поэттин Л.В. Кокышевтин лириказында куштардын сÿр-кебери кöп туштайт. Онын эн сÿÿген куштары турна ла куу болгоны jарталды. Jе поэт öскö дö куштардын сÿр-кеберин ÿлгерлеринде jаантайын тузаланат. СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 1. Азия чӧрчӧктӧри [Сказки народов Центральной Азии], 2 том. / – Горно-Алтайск: БУ РА Литературно-издательский Дом «Алтын-Туу», 2015, – 436 с. 2. Алексеев Н.А. Структура якутских мифов и их взаимодействие с другими жанрами фольклора. / Алтаика, № 4, 1994, – С. 55-58. 3. Алтай баатырлар (Алтайские богатыри. Алтайский героический эпос) / Сост. и автор вступ.статьи С.С. Суразаков. т. 8. – Горно-Алтайск, 1974, –230 с. 4. Алтай баатырлар (Алтайские богатыри. Алтайский героический эпос) / Сост. С. Суразаков, Т.II. – Горно-Алтайск, 1959, – 340 с. 5. Алтай баатырлар (Алтайские богатыри. Алтайский героический эпос) / Сост. С. Суразаков, Т. III. – Горно-Алтайск, 1960, – 380 с. 6. Алтай кеп-куучындар [Алтайские легенды, предания] / Сост. Е.Е. Ямаева, М.Б. Шинжин. – Горно-Алтайск, 1994, – 416 с. на алт. яз. 7. Алтайские сказки. – Барнаул: Алтайское книжное издательство, 1955, –78 с. 8. Алтайские сказки. Записали и пересказали для детей А. Гарф и П. Кучияк. – М., «Детская литература», 1974, – С. 19. 9. Алтайцы (материалы по этнической истории). / Сост. Екеев Н.В. – Горно-Алтайск, 2005, – 175 с. 10. Аноский сборник. – Горно-Алтайск: Изд-во Ак-Чечек, 1995, – 263 с. 11. Баскаков Н.А. Пережитки табу и тотемизм в языках народов Алтая // Советская тюркология, 1975, №2. – С. 3-8. 12. Башкирское народное творчество: предания и легенды. Т. 2 / Сост. Надршина Ф.А. – Уфа: Башкирское книжное изд-во, - 1987, – С. 97. 13. Илимбетова А.Ф. К проблеме тотемического культа лебедя у башкир в свете мифоритуальных традиций народов мира // Урал – Алтай: через века в будущее. Материалы конференции. – Горно-Алтайск, 2014, – С. 121-125. 14. Кильчичаков М.Е. Животный мир Хакассии. – Абакан, 1995, – С. 11. 15. Короглы Х.Г. Мифы, легенды и предания народов Сибири. // Фольклорное наследие народов Сибири и Дальнего Востока. – Горно-Алтайск, 1986, – С. 95. 16. Маадай-Кара. Алтайский героический эпос. / Отв. ред. Баскаков Н.А. – М.: Наука, 1973, – 474 с. 17. Муйтуева В.А. Традиционная религиозно-мифологическая картина мира алтайцев: Монография. – Горно-Алтайск, 2004, – 166 с. 18. Муйтуева В.А., Чочкина М.П. Алтай jаҥ (Алтайские обычаи). / В.А. Муйтуева, М.П. Чочкина. – Горно-Алтайск, 1996, – 208 с. 19. Несказочная проза алтайцев / Сост. Н.Р. Ойноткинова, И.Б. Шинжин, К.В. Яданова, Е.Е. Ямаева. Памятники фольклора народов Сибири и Дальнего Востока; Т. 30. – Новосибирск: Наука, 2011, − 576 с. 20. Ойношев В.П. Система мифологических символов в алтайском героическом эпосе. – Горно-Алтайск: АКИН, 2006, – 164 с. 21. Потапов Л.Н. Героический эпос алтайцев // Советская этнография, 1949. № 1. – С. 110-132. 22. Пропп В.Я. Исторические корни волшебной сказки. –Л.: Наука, 1946. -С. 15. 23. Радлов В.В. Из Сибири: Страницы дневника. – М., 1989, – 749 с. 24. Родионов В.Г. К образу лебедя в жанрах чувашского фольклора // Советская этнография № 6. 1983, – С. 26. 25. Соојыҥдар ла кеп-куучындар (Мифы и предания). – Горно-Алтайск, 2007, –136 с. 26. Суразаков С. С. Алтайский героический эпос / С.С. Суразаков. – М.: Наука, 1985, – 256 с. 27. Улагашев Н.Н. Алып-Манаш. Алтайский героический эпос. / Сост. Казагачева З.С. – Горно-Алтайск: ОАО «Горно-Алтайская типография», 2011, – 128 с. 28. Штернберг Л.Я. Первобытная религия в свете этнографии. – Л.: Наука, 1936, – 119 с. 29. Юлдыбаева Г. В. Кукушка в фольклоре тюркских народов // Вестник Челябинского государственного университета. 2012, № 20 (274). Филология. Искусствоведение. Вып. 67. С. 154-156. 30. Яимова Н.А. Табуированная лексика и эвфемизмы в алтайском языке. – Горно-Алтайск, 1990, –169 с. 31. Ямаева Е. Е. Указатель персонажей алтайской мифологии. – Горно-Алтайск, 2007, – С. 93. |