Главная страница
Навигация по странице:

  • Ламашев

  • Қазиев

  • Қайырова

  • Дербісəлин

  • Ахметов

  • Əсіпов

  • Жақып Б.

  • Құтпанбаев

  • Оспанұлы С.

  • Оспанов

  • Мақпырұлы

  • Əлмағамбетов

  • Сүйінкина

  • Оспанұлы

  • Көлбаев

  • Қамаева

    		•

    Ыбырай Алтынсарин. растырушылардан


    Скачать 307.37 Kb.
    Названиерастырушылардан
    Дата22.08.2022
    Размер307.37 Kb.
    Формат файлаdocx
    Имя файлаЫбырай Алтынсарин.docx
    ТипДокументы
    #650787
    страница16 из 35
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   35

    АЛТЫНСАРИННІҢ АЙНАЛАСЫНДАҒЫ АДАМДАР



    Ыбырай Алтынсариннің тəлім алған ортасын, дəлірек айтқанда өрісін кеңейтудің ғылыми, тəрбиелік жəне танымдық маңызы зор.

    Ə.Ламашев, Ыбырай Алтынсарин жəне оның орыс достарыменізбасарлары,//–Алматы: Қазақстан,1988.–8б.


    1. Ламашев Ə. Ы.Алтынсарин жəне халықтар достығы / Ə.Ламашев //

    Торғай таңы.– 1987. – 6 янв.

    1. Ламашев Ə. Ыбырай Алтынсарин жəне оның орыс достары мен ізба- сарлары / Ə.Ламашев.– Алматы: Қазақстан, 1988.– 184 б.

    2. Қазиев Р. Ыбырай жəне оның достары: Ы.Алтынсариннің туғанына

    150 жыл толуына / Р. Қазиев // Ақтөбе.– 1991.– 24 қазан.

    1. Оспанұлы С. Алтынсариннің айналасындағы адамдар: 3.Мұхамеджан Қарабаев; 4. "Обаған" өлеңін кім шығарған? / С.Оспанұлы // Қостанай таңы.– 2004. – 14 желтоқсан. – 5 б.

    2. Қайырова С.Б. Ыбырай Алтынсарин жəне оның орыс достары / С.Б.Қайырова // «Ыбырай Алтынсарин жəне білімнің қазіргі мəселелері» / Жал- пы редакциясын басқарған: Қоңыратбай Т.Ə. – п.ғ.к., доцент – Астана: «Ы. Алтынсарин» ҚҚ 2009. – 123–127 б.

    3. Оспанұлы С. Алтынсариннің айналасындағы адамдар: 5. Сейдалин- дер: Ə.Сейдалин – Орынбор обл. қазақтарының Батыс бөлігінің басқарушы сұл- таны, полковник; Т.Сейдалин – Қазақтың тұңғыш ғалымдарының бірі / С.Оспанұлы // Қостанай таңы. – 2004. – 21 желтоқсан. – 6 б.

    ЫБЫРАЙ – АҚЫН, ЖАЗУШЫ, АУДАРМАШЫ, ПУБЛИЦИСТ, ЭТНОГРАФ, СЫНШЫ



    Жазба əдебиет Қазақстанда XIX ғасырдың орта шенінен бері қарай ғана қалыптаса бастаған еді. Сол жазба əдебиеттің негізін салушылар: ағартушы ақын Құананбаев Абай мен Алтынсарин Ыбырай еді.

    І.Омаров, Қазақ əдебиетінің идеялық жəне көркемдік сапа-сыжоғарыболсын.//Əдебиет жəнеискусство№9,1948.

    Сын жанрының туу процесін айқындауда қазақтың ұлы ағартушы – демократтары Шоқан Уəлихановтың, Ыбырай Алтынсариннің, Абай Құнанбаевтың сыншылық ойлары мен творчестволық тəжірибесі тасада қала алмайды. Өйткені əр дарынның əр кезде айтқан құнарлы ой, пікірлері сын жанрының ауқымына кіреді.

    Т.Кəкішев,Əдебисынныңбастауы.Жанржайлауы.1–кітап.

    Оқуқұралы.//Алматы:Қазақуниверситеті,2007–110б.


    1. Дербісəлин Ə.Ж. Ыбрай Алтынсариннің жазушылық қызметі туралы /

    Ə.Ж.Дербісəлин. – Алматы, 1957. – 116 б.

    1. Ахметов Ш. Ыбырай Алтынсарин – қазақ балалар əдебиетінің атасы /

    Ш.Ахметов // Қазақ тілі мен əдебиеті. – 1958. – № 9. – 42–45 б.

    1. Сатыбалдиев Ə. Алтынсариннің аудармалық қызметі / Ə.Сатыбал- диев // Қазақстан мектебі. – 1964. – №4. – 64–68 б.

    2. Кəкішев Т. Ш.Уəлихановтың, Ы.Алтынсариннің, Абайдың сыншы- лық ойлары / Т.Кəкішев // Сын сапары: Қазақ əдебиет сынының тууы хақында монография.– Алматы. – 1971. – 21– 51б.б.

    3. Алтынсарин Ы. Бас мақала: «Қазақ» газетінің («Киргизская газета») бірінші санының макетінде жазған мақаласының мазмұны / Ы.Алтынсарин // Жұлдыз. – 1978. – №5. – 219–220 б.

    4. Əбілқасымов Б. Ыбырай мұралары туралы: Ы.Алтынсарин шығарма- шы болған алғашқы қазақ газетінің макеті жəне ондағы Ы.Алтынсариннің бас мақаласы туралы / Б.Əбілқасымов // Жұлдыз. – 1978. – № 5. – 219–220 б.

    5. Жақсыбаев С. Бұдан 120 жыл бұрын: Ы.Алтынсариннің орыс тілінде жазған "Қазақтың үйлену тойы" атты этнографиялық очеркінің шығуы жайын- дағы дерек / С.Жақсыбаев // Қазақ əдебиеті. – 1989. – 23 июнь. – 14 б.

    6. Əбілқасымов Б. Жарық көрмеген газет: Ы.Алтынсариннің қазақша газет шығару жөніндегі бір ұсынысы туралы / Б.Əбілқасымов // Ана тілі. – 1990.

    • 4 қазан. – 7 б.

    1. Шалабаев Б. Ыбырай Алтынсариннің прозасы / Б.Шалабаев // Шала- баев Б. Қазақ романының тууы мен қалыптасуы. – Алматы, 1990. – 19–28 б.

    2. Наурзин Ғ. Маңызды ғылыми зерттеу: 1990 ж. "Қазақстан" баспасы- нан шыққан Ə.Ламашевтің "Ы.Алтынсарин жəне оның достары мен ізбасарла- ры" атты еңбегіне сын / Ғ.Наурзин // Орал өңірі. – 1990. – 4 желтоқсан.

    3. Əсіпов С. Ыбырайдың бір хаты төңірегінде: Ы.Алтынсарин туралы /

    С.Əсіпов // Қазақ тарихы. – 1993.– № 3. – 38–39 б.

    1. Əлдибеков Ж. Бұғауын бодандықтың жанмен сезген: [Көрнекті қазақ зиялысы Ы.Алтынсариннің патша империясының отарлау саясатына қарсы кү- ресі жайлы] / Ж.Əлдибеков // Заң газеті. – 1996. – 18 желтоқсан(№78). – 13 б.

    2. Жақып Б. Бастау / Б.Жақып // Мұхтар Əуезов–публицист. – Алматы: Ана тілі, 1997. – 8–30 б.б.

    3. Жүнісбеков М. Ыбырай Алтынсарин газет те шығармақ болмақ: "Қа- зақ ғазеті" атты газетінің жобасы туралы / М.Жүнісбеков // Қостанай таңы. – 1997. – 4 шілде.

    Олар бұл ойларын журналист ретінде айтқан болатын: [Қазақ зиялылары Ш.Уəлиханов, Ы.Алтынсарин, М.Шоқай, Ə.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Ду- латов, Б.Кенжебаевтардың əр кездерде журналист ретінде айтқан ойлары жəне қазақ баспасөзінің кейбір бастау көздері туралы деректер / Дайын. Ө.Қоңырбай]

    // Түркістан. – 1997. – 25 маусым.

    1. Құтпанбаев Ə. Ыбырай жəне Мұқағали ұқсастығы / Ə.Құтпанбаев //

    Қазақ тілі мен əдебиеті. – 2000. – № 6. – 20–21 б.

    1. Игісінова Н.Б. Алтынсариннің этнографиялық шығармашылығының қазақ мəдениетін қалыптастырудағы маңызы / Н.Б.Игісінова // XVIII – ғасыр мен XXI – ғасырдың басындағы Шығыс Қазақстан халықтарының шаруашылық жəне мəдени іс–əрекетіндегі өзара байланысы мен бір–біріне ықпалы = Взаимо- связи и взаимовлияние народов Восточного Казахстана в хозяйственной и культурной деятельности XVIII – XXI вв: Халықаралық ғыл.– практ. конф. материалдары = Материалы междунар. науч.–практ. конф. (11–12 окт. 2001 г.).

    – Өскемен, 2001. – 148–149 б.

    1. Жақып Б. Журналистика, көркем əдебиет публицистика / Б.Жақып // Қазақ публицистикасының қалыптасу, даму жолдары. Генезис, эволюция, поэтика. – Алматы: Білім, 2004. – 33–36 б.

    Қазақ публицистикасының негізін салушылар, Ыбырайдың публицистика- лық шығармалары жайында.

    Өз бастауын халық ауыз əдебиетінен алған қазақ көсемсөзі Шоқан, Ыбы- рай, Абай шығармаларынан көрініс тапқаны айтылады.

    1. Алтынсарин Ы. Орынбор ведомствосының қазақтары: Құда тұсу, қыз ұзату жəне той жасау түрлері / Ы.Алтынсарин // Ақтөбе. – 2004. – 18 наурыз. – 10–11 б.

    2. Оспанұлы_С.'>Оспанұлы С. Алтынсариннің айналасындағы адамдар: 1. Ағартушы, журналист Асылқожа / С.Оспанұлы // Қостанай таңы. – 2004. – 7 желтоқсан. – 4 б.

    3. Каримова Г.Т. Ыбырай Алтынсариннің қазақ этнографиясы мен фольклорына қосқан үлесі / Г.Т.Каримова // ПМУ хабаршысы. Өлкетану Серия = Вестник ПГУ Серия краеведение.– 2005. – № 3(Арнайы шығарылым). – 40–45 б.

    4. Қобанова Ш. Ыбырай Алтынсариннің балаларға арналған əңгімеле- ріндегі өмір шындығы мəселелері / Ш. Қобанова // ҚазҰУ хабаршысы. Филоло- гия сериясы = Вестник КазНУ. Серия филологическая. – 2005. – № 8. – 187–189 б. Библиогр.: 4 атау.

    5. Оспанов С. Қазақ ақын–публицистерінің ерекшелігі / С.Оспанов //

    Ізденіс. – 2005. – №2. – 193–199 б.

    Мақала Ы.Алтынсариннің публицистикалық еңбектерін талдаудан бастала-

    ды.

    1. Мақпырұлы С. Өлеңді Ыбырайдыкі болғызған мен емес: "Ана тілі"

    газеті, 2006 ж., 23 наурыздағы мақалаға орай жауап / С.Мақпырұлы // Ана тілі.– 2006.– 27 көкек (№17). – 14–15 б.

    1. Əбілқасымов Б. Ыбырай Алтынсариннің қазақша газет шығару жө- ніндегі ұсынысы / Б.Əбілқасымов, Х.Маданов // Ыбырай Алтынсарин. Шəкəрім Құдайбердіұлы. – Алматы:Қазақ энциклопедиясы, 2007. – 106–109 б.

    2. Əлмағамбетов Б. Алтынсариннің əлеуметтік жəне ақындық ортасы /

    Б.Əлмағамбетов, С.Оспанұлы // Ыбырай Алтынсарин. Шəкəрім Құдайбердіұлы.

    • Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2007. – 341–368 б.б. "Қазақ этнографиясының кітапханасы" сериясы.

    1. Оспанов С. Ыбырай хаттарындағы адам аттары / С.Оспанов //

    Ақиқат. – 2008. – №6. – 40–44 б.

    1. Сүйінкина П.Б. Ы.Алтынсарин хаттары – баға жетпес қазына / П.Б.Сүйінкина // Алтын ұям мектебім. Мектептің 150 жылдық мерейтойына ар- налады. – Қостанай, 2009. – 73–74 б.

    2. Оспанов С. Ыбырай, Абай–алғашқы ақын–публицистер; Ғ.Балғын- баев. – Ыбырай ізбасары / С.Оспанов – Алтын ұя–мектебім. – Қостанай, 2009. – 58–71 б.б.

    3. Оспанұлы С. Алтынсарин жəне «Оренбургский листок» газеті //

    Қостанай таңы. – 2010. – 1 қыркүйек; Мəдени мұра. – 2010. – №7.

    1. Өміртаева Г. Ғалым – этнограф жəне публицист / Г.Өміртаева // Қа- зақстан мұғалімі. – 2011. – 29 қазан (№23/24). – 2–3 б.

    2. Көлбаев Т. Нəубет / Т.Көлбаев // Түркістан.– 2011. – 5 мамыр (№ 18).

    • 4 б.1890–1917 жылдар аралығындағы Ресей патшалығының Қазақстанды отарлау саясаты жайында.

    1. Оспанов С. Алғашқы қазақ ақын–публицистері шығармаларындағы ағартушылық идея / С.Оспанов // Қазақ ақындарының публицистикасы (Моно- графия). – Астана: Фолиант, 2011. – 15–57 б.б.

    Қазақ көсемсөзінің туу, қалыптасу дəуіріндегі ақындар публицистикасы, Ы.Алтынсарин, А.Құнанбаев шығармаларындағы ағартушылық идея жайында əңгіме қозғалады.

    1. Алтынсарин Ы. Орынбор ведомствосы қазақтарының өлген адамды жерлеу жəне оған ас беру дəстүрінің очеркі / Ы.Алтынсарин // Айқап. – 2012. –

    №2. – 119–122 б.

    Орынбор ведоствосы қазақтарының құда түсу, қыз ұзату жəне той жасау дəстүрінің очеркі // Дəстүр. – 2012. – №2. – 20–23 б.

    Ы.Алтынсариннің салт–дəстүріміз туралы əңгімесі жайында.

    1. Сүйінкина П. Ы.Алтынсарин хаттары – баға жетпес қазына /

    П.Сүйінкина, М.Нұртазаева // Қазақстан мектебі. – 2013. – №3. – 13–15 б.

    1. Қамаева С. Ыбырайдың қазақ əдебиетіндегі бейнесі əлі толық ашыл- ған жоқ / С.Қамаева; əңг.А.Əлдибекова // Аңыз адам. – 2013. – № 17. – 47 б.

    2. Имашева Г.А. Ы. Алтынсарин əңгімелері [мəтін]. Г.А. Имашева // Қа- зақ тілі мен əдебиеті қазақ, орыс сыныптарында. Наурыз, сəуір №2. 2015 – 47б.

    Ыбырай Алтынсарин əңгімелерінің идеялық мазмұнына талдау жасап, оқушыларды ойландыратын сауалдар қояды.
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   35

    написать администратору сайта