Кори дипломи. хидирова м коридипломи. Вазрати маориф ва илми УМурии тоикистон донишгои давлатии омзгории тоикистон ба номи садриддин айнї факултет химия Кафедра химияи органики ва биолог рисолаи хатм дар мавзи Методикаи халли масъалахои мохияти истехсоли дошта.
 Скачать 157.76 Kb.
|
 iCL2+ НОН Ni +CL2 +Н2ОМањлули СиSO4 С  иSO4 Си2+ + SO4 2-H  OHН+ + ОН-Катод (-) Анод (+) Си2+ +2е-= Си SO4 Н  + 4ОН- -4е- 2Н2О + О22  СиSO4 + 4Н2О 2Си + 2Н2SO4+2Н2О + О2Назарияи эектролиз ва ќонунњои Фарадей итоат мекунад. Ќонуни якуми Фарадей: Массаи модае, ки дар электородњо људо мешавад бо миќдори љараёни аз мањлул ё гудохтаи электоролит гузашта мутаносиби роста мебошад. m= К х Q Ќонуни дуюми Фарадеё: - њангоми ба воситаи мањлулњои мухталиф гузаштани миќдори якхелаи љараён дар электродњо миќдори эквивалентии моддањо људо мешавад. m 1 :m2 : m3 = Э ; Э2 : Э3 яъне барои људо кардани як эквиваленти моддаи дилхоњ сарфшавии миќдори љараёни ба 96500 кулан (А-С) ё 26,8 ампер баробар аст, ки и адади Фарадей ном дорад.Аксарияти њисобњо оиди электролиз мањс таввасути њамин ќонунњо њисоббарори канда мешавад ин њисоб кардани масса ќувваи љараён, фосилаи ваќти электролиз ва эквиваленти химияви моддањои электролизшаванда. Маддањои электролизшаванда Массаи моддаи њосилшуда ба формулаи зерин њисоб карда мешавад. m =  J – љараёни барќ  - фосилаи ваќтn– тавлид аз руи љараён Э- эквиваленти электорони Мувофиќи ќонуни Фарадей барои људошавии массаи эквиваленти модда дар электород 96500 : 3600 = 26,8А зарур аст. Ќимати Ээ аз руй таносуби зерин њисоб карда мешавад. Ээ=   - массаи моли модда  – заряди ион Э (СL2) = 1,323 : (NaOH) = 1,492, (Н2) = 0,0376 массаи моддаи зимини электоролизи њосилшуда бар масаи имконпазири назарияви њосилшаванда дар фоиз тавлид нисбат баљараён номида мешавад. Онро чунин њисоб мекунанд. = х 100 % Массаи назарияви Мувофиќи формулаи зерин ёфта мешавад. mназарияви= : ё m назарияви =  Дараљаи истифодабарии неруи барќ М  х М-тавлид аз руи неруи – аз руй љараён Мисол: Массаи хлор ва мањлули 50% -и гидрооксиди натрий –ро (дар кг) ки зимний элетролизи мањлули обии хлориди натрий дар фосилаи 1 шабонаруз дар катоди симоби њосил мешавад, ёбед. Дастгоњбетанафус кор карда. Ќувваи љараёни 150000 А мебошад. Мањсули реаксия нисбат баљараён 95%-ро ташкил медињад. Д.ш.аст J – 150000 А - 24 соатn – 95% С(NaOH) =50% m(NaOH) =? mCL2 =? Њал:Љараёниќувваи 1Абогузаришиљараёни1 клдар 1смувофиќмеояд. Воњидимиќдоринеруибарќ 1Асбудаонбагузаришиќувваиљараёни 1 Адарфосилаиваќти 1 соатмувофиќмеояд. 3600 (сония) : 1 Ах соат =  х 3600с ё 3600клАз баски барои људошавии эквиваленти массаи хлор дар электород мувофиќи Ќонуни Фарадей 96500 кл талаб карда мешавад пас ин бузурги ба 96500/3600= 26,8 А с мувофиќат мекунад. Дар ваќти гузаштани 150000 А дар 24 соат Миќдори зерини хлор људо мешавад. mCL2(назарияви) =  = 4770Бо назардошти тавлиди 95% -а аз руй љараёни массаи хлори људошуда чуни наст. mCL2(назарияви) = = 4770mCL2(амалияви) = 4770 х 0,95 = 4350 Акнун NaOH –ро њисоб мекунем Массаи мањлули 50% - NaOH Mамали NaOH =  = 10209Истењсолоти металњо ( флузат) Тољикистон давлатест, ки дар он њама намуди металлњо дида мешавад. Металлсози илмест, ки дар бораи усулњои саноатии истењсоли металлњо аз маъданњо яъне маъданњои табии мебошад. Металлсози дар Тољикистон ба якчанд ќисм људо мешавад: - Металлсозии сиёњ (оњан ва хуллахои он) - ранга ин ба якчанд ќисмњои дигар сабук –АLMgTi металлњои ишќори К, NaCaвазни Си, Рb,Zu,Sn ва ќиматбањо Ag,AgваPt Масъала: 400г хулаи ќалъаги бо сурб дорои 30% ќалаъги ва 70 % сурб мебошад.Њангоми дар _________ таркиби хула аз 64%Sn ва 36% Рb будан муайян намоед, кикадом металл ва Ш миќдори дар шакли кристалли мављуд аст. Њал: Аввал миќдори гарммњои њар як металлро дар 400 г хўла меёбем. mSn = 400  0,30 =120гmРb = 400 х 0,70 = 280 г Аз баски массаи ќалъаги дар хўла нисбат ба мављудияти он дар эвтектик кам аст. Бинобр ин њамаи ќалъаги дар таркиби он бинобар ин онро њисоб мекунем. 64 _________100% 120 ________Х Х=  = 187,5 Боќимондаи хуларо бошад сурб ташкил медињад пас mРb = 400 х 187,5 = 212,5г Рb Њалли масъалањо оиди истењсоли амониий Корхонаи алюминий торек аз соли 1975 то инљониб фаъолият мекунад. Мањсулоти асоси электоролизи он ин Гилхок Al2O3 мебошад. Дар њарорати 20500 С гудохта мешавад, ва онро электоролиз мекунанд.Барои ин њароратро пастар кардан, онро ба криолит Na3ALF6 илова мекунанд, ки дар њарорати 10000С гудохта мешавад.Дар ваќти омехта кардани дигар 8- 10% омехтаи фторидњо AL,Ca,Mg -ро илова мекунанд, ки њарорати гудозиши он ба 9500- 9800С мерасад. Криолит хосияти хуби барќгузарони дора два дар шакли гудохта ба ионњои зерин људо мешавад. N  a3ALF6 3 Nа+ +ALF63+Al2O3 Al3+ + AlO33- Дар ваќти электролиз дар катод Al3+ +3е- Al0 Дар анод бошад. 2AlO3-3 -6е- Al2O3+  Ин оксигени атоми аноди ангиштро оксид мекунад ва ба СО2 ва СО мубадал мешавад. Њосилшавии алюминийро аз рўйи ( n – њосилшавии аз руй љараёён, М аз руй неру ва эквиваленти химиявї Эх мувофиќи формула њисоб мекунанд. Сарфшавии неруии барќро мувофиќи формулаи зерин њисоб мекунанд.  =  J- ќувваиљараён Em – шидати миёна Cамали – массаи метали њосилшуда дар воњиди ваќт Al- њиссаи алюминий дар гудохта.Њосилнокии солонаи њар як электролизёр бо назардошти бохт бо формудаи зерин њисоб карда мешавад. Њ7 = Jх х ЭAlх n хf х Кэ - ваќти кори электролизёр f – ваќти хоки мошини электролизёр Кэ - коэфитсенти бохт J – ќувваиљараён А Муодилаи зарури электоролизёрњо (nэ) аз руй формулаи зерин њисоб карда мешавад. Nэ=  ;Њс-њосилнокии сех Њэ – Њосилшавии электоролизёр Масъала 150 электролизёрњои алюминий њосилкунанда дорои љараёни 145 А буда дар як мањлул 4700т металли њиссаи массаи 99,5 %-ро њосл мекунад. Шидати миёна барои њар як давр 695 волтро ташкил медињад. Аз рўи љараён ва сарфшави хоси неруи барќро барои њосил кардани алюминий 100% њисоб кунед. Њал: 2  Al2O3+3С 4Al+ 3СО2Эквиваленти химиявии алюминийро меёбем Э Al=  = 0,3355 г/АМувофиќи њисоби назарияви дар 1мол ба миќдори зерин алюминий истењсол карда мешавад. Сназарияви =  = 5559, 3Њосилшавии алюминийро аз руй љараён њисоб мекунем. Е=  = 0, 84Сарфшавии хоси неруи барќро бо формулаи зерин мекунем. хос =  = 15500Масъала барои њалли мустаќилона Электролизёр бо ќувваи љараён 140 К А кор мекунад њосилшавии алюминий дар ванањо аз руй љараён 80%-ро ташкил дода шидати миёнаи давраи дар электролизёр 4,5 волтро ташкил медихад. Ваќти маишии электролизёр 0,96 ва бахши алюминий зимни гудозиши такрори 2 % (К= 0,98 мебошад. Барои як сол њосл кардани 90 њазор тонна алюминий чанд электролизёр ва давраи электролизи дар сех лозим аст? Ба ѓайр аз ин гуна њалли масъалањо бо хонандагон, дар доираи чорабинињои баъзе аз синфи суњбат, виктарина бањс ва шабнишинии химияви гузаронидам, ки барои хонандагони синф хеле аљоиб буд. Дар охир барои натиљагири аз ин корњои кардаам, барои синфњои нуњуми мактаб як кори назорати гузаронидам, ки он аз з- њалли масъала ва 7- саволи тести иборат буд, натиљаи санљиши ин кор дар љадвали зер оварда шудааст. Адабиётњо 1А. Т Пиличенко, В.Я Починок, Маълумотномаи химияви элементари нашр наукова думка « К-1978» 2. Р.А Лидин . Л.Ю. Аликберова . химия маълумотнома барои синфњои болои ва дохилшавандагони мактабњои оли нашр « Аст –Пресе» Москва 2012 3.Химия шпаргалка.Љавобњо ба саволњои имтихони аз химия « ответ» москва 2010 -2011 4.Н.Н Олейников . Г.П. Муравёва , Аего ритмњои асосоии њалли масъалањои химияви» Москва 2003 5 А.И Врубелский Масъалањои химияви дар дастури худомўзи барои њалли масъалањо нашр «Юнепрес» Минск 2009 6.Капутский Ф.Н Дастур барои дохилшави ба мактабњои оли москва 1988 7.Хомченко И.Г. Хомченко Г.П маљмуи машќ ва масъалањо аз химия Москва 1988 с 8.Сафиев Њ.С Азимов А.С, Каримов М.Б, Химия дар ќоидањо, таомулњо аксњо ва наќшањо Душанбе 2008 9. нарзуло Ќобилов « Њалли масъалањо» Душанбе 1993 10. Д.П Ерыгим, Е.А. Шишкин, Усулњои њалли масъалањои химияви Москва « Прос» 1989 11.Н.Кузменко. В.Ерёмии , Ибтидои химия нашр «Экзамен» 2005 12. Хољибоев Ю Абдурозиќов А, Њокимов М, Ѓ Масъалањои тибби аз химия Душанбе 2010 13. Њакимов А Сулаймонов А.С Њалли масъалањои химияви Душанбе 1981 14.Б.Тухтаев Њалии масъалањои химияви бо усули риёзи нашр Р.Љоми, Хуљанд 2002 сол. |