1-ші сынып диагностика. 1сыныпта оуа дайындыын анытауа арналан дістеме
 Скачать 132.39 Kb.
|
|
Айзенктің жекелік сұрақнамасы Айналаңда шу және асығыстық болғанды жақсы көресің ба ? Сені қолдайтын және жұбататын достарды жиі қажетсінесің ба ? Сабақтан тыс уақытта сенен бір нәрсе туралы сұраса тез жауап бересің ба ? Кейде ашулы, ызалы боласың ба ? Көңіл-күйің жиі өзгере ма ? Өзге балалармен кездескеннен гөрі, жалғыз болғанды ұнатасың ба ? Әртүрлі ойлардан ұйықтай алмайтын кездерің бола ма ? Саған айтқандай әрекет етесің ба ? Біреуді әзілдегенді жақсы көресің ба ? Ешқандай себепсіз өзіңді бақытсыз сезінген кездерің болды ма ? Сіз көңілді адамсыз ба ? Сен мектепте тәртіп бұзған кездерің болды ма ? Сені көп нәрсе ашуландырады ма ? Саған тез әрекет ететін жұмыс ұнай ма ? Сен орындалуы мүмкін болған, бірақ бәрі жақсы аяқталған әртүрлі жағымсыз оқиғаларды уайымдайсың ба ? Кез –келген құпияны саған сеніп айтуға бола ма ? Көңілсіз достарыңның көңіл-күйін көтере аласың ба ? Кейде ешқандай себепсіз жүрегіңнің қатты соғатын кездері бола ма ? Біреумен татуласу үшін әдетте бірінші қадам жасайсың ба ? Өтірік айтқан кезің болды ма ? Сен орындаған жұмыста адамдар кемшілік тапса қатты ренжисің ба ? Күлдіргі оқиғалар айтып, өз достарыңмен әзілдескен ұнай ма ? Өзіңнің ешқандай себепсіз шаршап тұрғаныңды жиі сезінесің ба ? Сен алдымен сабақ орындап, кейін ойнайсың ба ? Сен әдетте көңілді және ризасың ба ? Өкпелегішсің ба ? Өзге адамдармен ойнағанды және сөйлескенді ұнатасың ба ? Сен әрдайым жақындарыңның үй шаруасы бойынша сұраған көмегін орындайсың ба ? Басың қатты айналатын кездерің бола ма ? Біреуді қолайсыз жағдайға қойып, оған күлгенді ұнатасың ба ? Сені бір нәрсе жалықтырғанын жиі сезінесің ба ? Кейде мақтанғанды жақсы көресің ба ? Өзге адамдардың ортасында жиі үндемей отырасың ба ? Кейде сен қатты уайымдағаннан бір орында отыра алмайсың ба ? Тез шешім қабылдайсың ба ? Мұғалім жоқ кезде сен кейде сыныпта шулайсың ба ? Саған жиі қорқынышты түстер кіре ма ? Барлық нәрсені ұмытып, өзіңнің достарың, таныстарыңның ортасында шын көңіліңмен көңіл көтере аласың ба ? Сені өкпелету оңай ма ? Біреу туралы жаман нәрсе айтқан кездерің болды ма ? Өзіңді қамсыз адаммын деп айта аласың ба ? Қолайсыз жағдайға түскен кезде кейін қатты уайымдайсың ба ? Сен шулы және көңілді ойындарды жақсы көресің ба ? Саған ұсынған нәрсенің бәрін жейсің ба ? Сенен біреу бір нәрсе сұраса саған бас тарту қиын ба ? Қонаққа жиі барғанды ұнатасың ба ? Өмір сүргің келмейтін сәттерің бола ма ? Ата- анаңмен қатал болған кездерің болды ма ? Сені көңілді адам деп санайды ма ? Сабақ орындағанда жиі алаңдайсың ба ? Сен көңілді ортаға қатыспай, бөлек қарап отырғаныңды ұнатасың ба ? Әдетте әртүрлі ойлардан ұйықтай алмайсың ба ? Саған берілген істі орындайтындығыңа әдетте сенімді боласың ба ? Өзіңді жиі жалғыз сезінесің ба ? Бейтаныс адамдармен бірінші сөйлескенге ұяласың ба ? Кеш болған кезде бір нәрсеге шешім қабылдайсың ба ? Достарыңның біреуі саған айқайлаған кезде сен де айқайлайсың ба ? Ешқандай себепсіз кейде сен өзіңді ерекше көңілді немесе көңілсіз сезінесің ба ? Қонақта, ертеңгіліктер, жаңа жыл шыршасында нағыз рахат алу қиын деп санайсың ба ? Бір нәрсені ойланбай әрекет еткеннен жиі мазасызданасың ба ? Айзенк сұрақнамасын өңдеу кілті
Айзенк шеңбері Тұрақсыз Тез ренжитін сезімтал Алаңдаушы мазасыз Ригидті агрессивті Тұжырымдауға бейім қозғыш Пессимист тұрақсыз, өзгермелі Ұстамды импульсивті Тұйық белсенді Тыныш Интровертті Экстравертті Енжар ашық Сақ байланысқа тез түсетін Ақылды әңгімешіл Мейірімді қайырымды Көнгіш, бақыланатын еркін Сенім тудыратын жарқын Сенімді алаңдауғабейім емес Тура лидерлікке бейім Бір қалыпты Тұрақты Оқушылардың жүйке жүйесінің қасиеттерін анықтау Мақсаты: Оқушының бойындағы темпераментінің басым типін анықтай отырып, жүйке жүйесінің қасиеттеріне мінездеме беру. Орындалуы: Бұл әдістеме жүйке жүйесі қызметінің ерекшеліктерін (ептілік, өзін-өзі ұстай білушілік, салмақтылық, байсалдылық т.б.) білуге мүмкіндік береді. Ол үшін әдістеме мәтінін зер салып, мұқият оқу керек. Ұсынылған әр бір пунктте әр түрлі жағдайдағы мінез-құлықтың төрт варианты берілген. Солардың ішінен өз мінез-құлқына сәйкес келетін тек бір ғана вариантын таңдау керек. Тапсырманы орындауға 15 минут уақыт беріледі. Орындау барысында сөйлеуге болмайды. Бұл басқалардың ойын бөлуі мүмкін. Әдістемені топпен және жеке жүргізуге болады. Әдістеменің нәтижесін шығару Әдістеме нәтижесі бойынша оқушыда әр түрлі темперамент ерекшеліктері бірге кездесуі мүмкін. Егер бір графада 8 белгіден (+) көп болса, онда оқушыда темперамент типі анық көрінген. Бірақ бұл сирек кездеседі. Көп жағдайда белгілердің саны екі не үш графасымен сәйкес келеді. Мысалы: а) 2 бағана бірдей не шамалас болса, (м: 5-5-2-0, 6-5-1-0, 5-4-2-1 т.б.) онда темпераменттің 2 типі бірдей ерекшеленетіндігін көреміз; ә) Белгінің (+) 1 бағанада басымырақ болуы (7-4-1-0, 6-3-2-1, 7-5-0 т.б) темпераметтің 2 типінің біреуі басымырақ екендігін көрсетеді б) Кейде оқушының жауабындағы белгілердің (+) саны бірдей 3 бағанада бөлінуі мүмкін (м: 4-4-4-0, 4-3-4-1, 5-4-3-0 т.б.). Мұндай жағдайда 4 темперамент типінің ерекшеліктері оқушының бойында көрінбейтіндігін байқаймыз в) Кейбір жағдайларда (м: Белгілердің (+) бірдей 4 бағанада бөлу: 3-3-3-3, 4-3-3-2) оқушы нұсқауды дұрыс түсінбегенін немесе тапсырманы орындаудан әдейі бас тартқандығын ескеруі қажет. Мұндай жағдайда себебін анықтап қажет болса, зерттеуді қайта жүргізу керек Кілт
Көңіл-күйі тұрақсыз, тез өзгереді, қуанышы ашуға айналуы мүмкін Көңіл – күй бір қалыпты, сабырлы, салмақты Көңіл –күйі көтеріңкі, көңілді, жарқын Көңіл- күйі түсіңкі, жиі мұңаяды 2.1 Белсенді іс-әрекет, жоғарғы ептілік, жылжымалық, жігерлік 2.2 Сабырлы, байсалды, бірқалыпты дауыспен, ым-ишараусыз баяу сөйлейді 2.3 Ұялшақ, сенімсіз, әлсіз және жай сөйлейді, ым –ишара қолданбайды 2.4 Тынышсыз, үнемі асығыс, жылдам, тез қимыл әрекет жасап, тез сөйлейді 3.1 Сәтсіздіктерге қарамастан, алға қойған мақсатқа жетуге ұмтылу, басқа оңай жол іздемеу 3.2 Сәтсіздіктерге қатты ренжіп ол істі қайтадан қолына алғысы келмейді. 3.3 Сәтсіздіктер болған жағдайда жұмысты орындаудың оңай жолдарын іздеуге ұмтылады 3.4. Сәтсіздіктерді тез ұмытып, кез-келген жұмысқа қайта кіріседі 4.1 Тез шаршайды, қиялдағанды, армандағанды ұнатады 4.2 Жұмысты белсенді орындайды, шаршаса аяқтамай кейінге қалдырады 4.3 Қажырлы еңбектеніп, бастаған істі қайткенде де бітіруге тырысады 4.4 Кез-келген жұмысты орындайды, бір уақытта бірнеше жұмысты бірге атқара алады 5.1 Қарым-қатынас барысында әсерлі, қатты күледі, қимылдарды көп қолданады 5.2 Айналасындағы адамдармен қарым-қатынас жасауға, араласуға ұмтылады, олардың көңіл-күйін көтеруге тырысады Адамдармен қарым-қатынас барысында байсалды, сыпайы, әдепті Айналасындағылармен қарым-қатынас жасауға араласуға ұмтылмайды, шулы ортаны ұнатпайды, бірақ жақын достарымен жиі араласады 6.1 Басқа адамдармен қуанышымен және қайғысымен бөліседі 6.2 Танымайтын адамдармен қуанышымен және қайғысымен бөліседі 6.3 Барлық сезімін тек жалғыз өзі, ешкімге айтпай бастан кешіреді, бәрін ішінде сақтайды 6.4 Сезім күйлерін ашық түрде басынан кешіреді, айналасындағылармен, кейде танымайтын адаммен де бөліседі Ескертуді ұрыспай, дауласпай тыңдайды Ескертуге ашуланып, дауласады, ақталады Барлық ескертуді мұқият тыңдап, қатесін түзетуге тырысады Кез –келген ескертуге ренжіп, қайғырады 8.1. Бір жұмысты бітірген соң келесі жұмысты бірден бастай алмайды, шаршағанда өзін әлсіз сезінеді 8.2. Сирек шаршайды, бірақ басқа жұмысты бастауы қиын 8.3. Басқа жұмысқа тез ауысады, бірақ білдірмей, соңына жеткізбей қалдыра салады 8.4. Қиын тапсырманы бітіргеннен кейін, тез басқа жұмысқа кірісіп кетеді 9.1. Қатты ренжіп өкпелейді, бірақ тез ұмытып кетеді 9.2. Жай ғана ренжіп өкпелеп, тез ұмытып кетеді 9.3. Ренжісе қатты өкпелеп, қиналады, ұзақ уақыт ұмыта алмайды 9.4. Іштей қиналып ренжиді, өкпелейді 10.1. Әзіл –қалжыңды жақсы көреді, жеңіліп қалса ренжімейді 10.2. Сирек қалжыңдайды, өзіне қалжыңдаса жиі өкпелеп қалады 10.3. Орынды әзіл - қалжыңды жақсы көреді, әрі бағалайды, бірақ ойынға қатыспауды жөн көреді 10.4. Адамдарды әзілдегенді жақсы көреді, оларға ұнайды ма, жоқ па, ол туралы көбіне ойламайды 11.1. Жұмысты бастамас бұрын мұқият ойланып, жоспарлап алады, ал жоспары бұзылса, қайта жасауға жиі қиналады 11.2. Соңы не болады деп ойланбастан кез-келген жұмысқа кірісе береді, егер өзгеріс болса, қиналмай қайта жалғастырады 11.3. Жұмыс жоспарын тез құрады, оның орындалуы барысында жұмыс талаптарының өзгерісіне қиналмайды 11.4. Өзіне сенімсіз болғандықтан жұмыстың жоспарын құруға қиналады, дайын жоспармен жұмыс істегісі келеді, өзгерістер болса ары қарай не істерін білмей қиналады 12.1. Өте әсерленгіштігімен ерекшеленеді, эстетикалық әсершіл 12.2. Өзін үйреншікті ортада жақсы сезінеді, әсерленуге ұмтылмайды 12.3. Өте керемет әсерлерді жақсы көреді, олардың үнемі өзгеріп отырғанын қалайды, бірақ оған өзі белсенді ұмтылмайды 12.4. Әр түрлі әсерлердің өзгеріп тұруына көп көңіл бөледі, қонаққа, көрмелерге т.б. өте жиі барады «Кактус» әдістемесі Мақсаты: Жеке өзінің ерекшеліктерін жағымды және жағымсыз мінез – құлық бітістерін тану Қажетті құралдар:таза парақ20*3,жәй қалам, түрлі түсті қаламдар,өшіргіш. Нұсқауы: “Алдыңыздағы таза параққа өз ойыңыздағы кактустың бейнесін салыңыз” Әдістеменің нәтижесін өңдеу: 1.Егер де кактустың парақ бетінде орналасуы- ірі, үлкен ортада болуы; онда - адамның басымдау жағы,ортада болғанды ұнатады, өзіндік бағалауы өте жоғары, көсем болуға талпынады, барлық жерде бірінші болуды мақсат етеді . 2.Егер кактус парақтың жоғары жағында салынса;онда өзіндік бағалауы жоғары, өзіне көңіл аударғанды жақсы көреді. 3.Егерде кактус парақтың төмен жағында кішкентай болып салынса; онда өзіндік бағалауы төмен,өзіне сенімсіз адам. Кактустың инелерінің көптігі;онда агресияның белгісі. Инелері үшкір,ұзын,жиі болып салынса; онда агрессияның басымдылығын білдіртеді. Инелері майда,сирек орналасса ;онда өз бойындағы агрессияны қолға ұстай алады,шыдамды. 7.Кактустың контуры бір үзілмейтін сызықпен салынған болса ; онда коммуникативтік қасиеттері жақсы дамыған,мейірімді,ақкөңіл адам. 8.Кактустың контуры жиі үзілген сызықпен,болмаса штрих ретінде салынса; онда ашуланшақ адамның белгісі . Сызықтары ирек(кактустың ішінде); онда интроверт,тұйық сақ адам. Жалғыз кактус ;онда экстроверт, көңілді көбірек тек өзіне, өз мәселесіне бөледі. 11.Кактустың айналасындағы кактустар; онда жұртқа –өзін көрсету,ашық,ұйымшыл,досы көп адам. Ашық түстерді қолданса ; онда оптимист,өмірде не болса да,жақсылыққа жориды. Қара,қоңыр түстерді қолданса немесе штрихталса; онда үрей мен қорқыныштың белгісі . Кактусты әшекейлесе,гүл салса; онда нәзік, сезімтал адам. 15.Кактусты ыдысқа салу;онда отбасындағы қамқорлыққа ұмтылу,жағымды психологиялық ахуал. Шөлдегі немесе ыдыссыз салынған кактус; онда жалғыздықты сезіну немесе ұмтылу,отбасындағы нашар психологиялық ахуалды білдіреді. Зерттелуші адамға суретке байланысты қосымша сұрақтар қойса болады. Сұрақтар: 1.Бұл кактус жабайы ма? 2.Инелері қолға қатты бата ма,ұстауға бола ма? 3.Кактус баптағанды,қамқорлықты ұната ма? 4.Кактус жалғыз өсе ме? Жоқ па? Кактус өскенде қалай өзгереді? Жауаптар: 1.Жауабына байланысты жанұя қамқорлығына ұмтылуы байқалады. Агрессия деңгейі Өзіне назар аударудың деңгейі Ұйымшылдық деңгейі Мінез-құлқының өзгеру бағыты “Әлемде жоқ жануар жануар”әдісін зерттеу кілті 1.Қанат- батылдықтың белгісі. Құйрық-өзі шешім қабылдай алады,ойын қорыта алады. Құйрық жоғары карап тұрса,өз-өзімен жүретіндер. Құйрық төмен қарап тұрса-өзінің істеріне қанағаттана алмайды.Көп талшықтан тұрса- өз сөзіне және қылығына қызығады,ұнайды. 5.Сызығының сызылуына байланысты. Мысалы:үшкір бұрыштары – агрессивті адам болғаны. 6.Сызықты бұлғап алу-сіздің қорғаушыңыз қолайсыз деп қорқасыз. 7.Сіз неден қорқасыз және неден жасырынғыңыз келеді-оны суретті қара бояумен бояғанынан көруге болады. 8.Жоғарғы контур –сіз үлкен адамдардан,дәрежесі үлкен адамдардан қорқасыз. 9.Төменгі контур-сіз өзіңіздің жұмысшыларыңыз бен бағынушыларыңыздың алдында “беделді” емессіз. 10.Жануардың ішкі жақтарын сәндесе –ол әрдайым жағымсыз жағдайларды күтіп жүресіз және өзіңізді қорғауға дайынсыз.Оң жаққа салынған контур- сіз әрдайым өмірге реалды қарайсыз. Сол жақ контур-сіз өзіңіздің ойыңызды қорытуға тырысасыз. 11.Орташа энергиясы қалың болып сызылса-уайымшыл адам болғаны,жіңішке болып сызылса –орташа энергиясының жетіспеушілігін көрсетеді. 12.Мүйіз- агрессивті адам. Түрлі шаш қойылымдары қарама –қарсы жыныстағы адамдарға қызығушылықты білдіреді. 14.Аяқ үлкен болса –қолайлы өз ісіне жауапты.Табаны кіші болса сіз белгілі бір шешім қабылдау кезінде ырымшылсыз. Егер екі аяғы да бір-біріне ұқсап,бір жаққа бұрылып тұрса,сіз бәрі сияқты ойлаумен әрекет етуге дағдыланасыз. 16.Суретті сәндеу үшін салынған бантиктер,шашының бұйралары т.б-сіз өзіңізді әдемі етіп көрсеткенді ұнатасыз. Көп аяқтар,қолдар,мұртшалар салынса,бұларға тек бір мамандық иесі болу аз,сіз көп жұмыспен айналыса аласыз. Егер сурет парақтың жоғарғы жағына қарай салынса-ол адамның өзін -өзі бағалауы жоғары болғаны.Егер сурет төмен салынса-сіз өзіңізге сенімсізсіз,өз-өзіңізді төмен бағалайсыз,мәселені шеше алмайсыз. Барлық суреттер ішінен басының үлкендігі жағынан ең үлкен бас болса- сіздің ортаңыз кең,ойлау қабілетіңіз парасатты. Парақтың сол жағы қарама-қарсы эмоциялармен және енжарлықпен байланыты . Парақтың оң жағы уайыммен белсенді іс-әркетпен байланысты. Бұл әсіресе жануардың басының бұрылысынан байқалады. Егер оның түрі қауіпті болса,тістері ырсиып,тырнағын шығарып тұрса,онда сіз өз мақсатыңызға жетуді бірінші орынға қойып,агрессия көрсету арқылы өзіңізбен қатар тұрған адамның керекті нәрсенә тартып аласыз. Жылан салсаң (тілін шығарып) өтірікушілдік,қулық. Арыстан салса- агрессивті ,өзін бастық етіп көрсету,өз айтқанын болғызу. Мысық,ит,тиін-көп жағдайдан жеңіліп жүретін,ұтылатын адамдар. Құс және жәндікетер бәріне көнгіш,жағдайға тез үйреніп кететін адам. Адамды салса немесе жануарға адам киімін кигізіп қойса-сіз балалық шақтан жасыңыздың,ойыңыздың өтіп кеткендігі. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||